Tierney Thys: Swim with giant sunfish in the open ocean

Translator: Thao Phan Reviewer: Trinh Tran

Tôi xin được bắt đầu buổi tối nay bằng một điều gì đó hoàn toàn khác biệt

đề nghị các bạn cùng với tôi cất bước khỏi mặt đất

và hòa vào biển khơi trong giây lát.

90% không gian sống trên hành tinh này là biển khơi

I'd like to start tonight by something completely different,

asking you to join me by stepping off the land

và đó là nơi mà cuộc sống - chủ đề của hội thảo hôm nay - nơi cuộc sống bắt đầu.

and jumping into the open ocean for a moment.

Đó là một nơi đáng sống và đáng yêu,

nhưng chúng ta đang thay đổi đại dương một cách nhanh chóng--

90 percent of the living space on the planet is in the open ocean,

không chỉ với việc đánh cá quá mức, đánh cá vô trách nhiệm của chúng ta

and it's where life -- the title of our seminar tonight -- it's where life began.

việc sử dụng các chất gây ô nhiễm như phân bón trồng trọt

And it's a lively and a lovely place,

but we're rapidly changing the oceans with our --

mà gần đây, với biến đổi khí hậu

và Steve Schneider, tôi chắc anh ấy sẽ tìm hiểu sâu hơn về vấn đề này.

not only with our overfishing, our irresponsible fishing,

Bây giờ, chúng ta tiếp tục vá víu đại dương

rất nhiều báo cáo dự đoán môi trường biển mà ta đang tạo ra

our adding of pollutants like fertilizer from our cropland,

sẽ là môi trường của sinh vật năng lượng thấp như sứa và vi sinh vật.

but also, most recently, with climate change,

and Steve Schneider, I'm sure, will be going into greater detail on this.

Và đây có thể là môi trường biển mà ta hướng đến.

Now, as we continue to tinker with the oceans,

Loài sứa có sức thôi miên kì lạ và đẹp,

more and more reports are predicting that the kinds of seas that we're creating

bạn sẽ thấy nhiều loài rực rỡ ở thủy cung vào thứ sáu,

will be conducive to low-energy type of animals, like jellyfish and bacteria.

nhưng chúng chích rất đau, sushi sứa và sashimi

And this might be the kind of seas we're headed for.

Now jellyfish are strangely hypnotic and beautiful,

không thể làm bạn no đâu.

Khoảng 100 gam sứa tương đương 4 ca-lo.

and you'll see lots of gorgeous ones at the aquarium on Friday,

Nó có thể tốt cho vùng thắt lưng

but they sting like hell, and jellyfish sushi and sashimi

nhưng nó sẽ không làm bạn no quá lâu.

Và vùng biển chứa đầy những con sứa

is just not going to fill you up.

About 100 grams of jellyfish equals four calories.

không tốt cho các sinh vật khác sống dưới biển,

trừ phi bạn ăn sứa.

So it may be good for the waistline,

but it probably won't keep you satiated for very long.

Và một loài ham ăn háo hức khởi đầu cuộc tấn công lén lút

And a sea that's just filled and teeming with jellyfish

vào con sứa nhỏ bé tội nghiệp này, loài sứa buồm.

isn't very good for all the other creatures that live in the oceans,

Và kẻ săn mồi đó là cá thái dương biển khổng lồ, Mola mola

that is, unless you eat jellyfish.

And this is this voracious predator launching a sneak attack

và sứa chính là những con mồi chủ yếu của chúng.

Loài vật này nằm trong "Sách kỉ lục Guinness"

on this poor little unsuspecting jellyfish there, a by-the-wind sailor.

là loài cá có xương nặng nhất thế giới.

Nó cần tới khoảng 5000 pao, chủ yếu là sứa trong mỗi bữa ăn.

And that predator is the giant ocean sunfish, the Mola mola,

whose primary prey are jellyfish.

Và tôi nghĩ là có một sự hội tụ vũ trụ học ở đây

This animal is in "The Guinness World Book of Records"

bởi Mola mola, tên thường gọi là cá mặt trời

for being the world's heaviest bony fish.

It reaches up to almost 5,000 pounds -- on a diet of jellyfish, primarily.

món ăn ưa thích của nó là sứa mặt trăng.

Vậy thật tuyệt khi mặt trời và mặt trăng gặp nhau theo cách này,

And I think it's kind of a nice little cosmological convergence here

ngay cả khi cái này ăn cái kia.

that the Mola mola -- its common name is sunfish --

Đó là những gì đặc trưng nhất về cá thái dương

that its favorite food is the moon jelly.

nguồn gốc tên thường gọi của chúng.

So it's kind of nice, the sun and the moon getting together this way,

Chúng thích phơi nắng.

Chúng nằm trên bề mặt biển

even if one is eating the other.

ta sẽ nghĩ chúng bị bệnh hoặc lười nhác nhưng đó là thói quen điển hình

Now this is typically how you see sunfish,

chúng nằm và phơi mình trên mặt nước.

this is where they get their common name.

Tên khác của chúng, Mola mola giống tiếng Hawaii

They like to sunbathe, can't blame them.

nhưng thật ra đó là chữ Latin, nghĩa là đá cối xay,

They just lay out on the surface of the sea

cái tên giải thích cho hình dạng hơi tròn, kỳ lạ, bị hõm của cá.

and most people think they're sick or lazy, but that's a typical behavior,

they lie out and bask on the surface.

Như thể khi lớn lên, chúng không còn phần đuôi.

Their other name, Mola mola, is -- it sounds Hawaiian,

Và cái lôi cuốn tôi đến với Mola trước nhất

but it's actually Latin for millstone,

and that's attributable to their roundish, very bizarre, cut-off shape.

đó là hình dạng kỳ lạ của chúng.

Khi bạn quan sát cá mập, chúng có dáng thuôn và bóng

It's as if, as they were growing, they just forgot the tail part.

và khi nhìn cá ngừ, chúng như cá đuối điện

And that's actually what drew me to the Mola in the first place,

Chúng chú ý tới việc di trú và sức bền,

was this terribly bizarre shape.

rồi bạn lại nhìn cá thái dương.

You know, you look at sharks, and they're streamlined, and they're sleek,

(Cười)

Và đây là bí ẩn nhẹ nhàng,

and you look at tuna, and they're like torpedoes --

they just give away their agenda. They're about migration and strength,

nó thật sự có sức mạnh hơn cả một con cá ngừ đấy.

and then you look at the sunfish.

(Laughter)

And this is just so elegantly mysterious, it's just --

Tôi ngạc nhiên muốn biết câu chuyện về loài động vật này là gì?

Trong sinh học, không gì có lý

it really kind of holds its cards a lot tighter than say, a tuna.

ngoại trừ ánh sáng của sự tiến hóa.

Mola cũng không ngoại lệ.

Chúng xuất hiện ngay sau khi khủng long biến mất

So I was just intrigued with what -- you know, what is this animal's story?

65 triệu năm trước, ở thời điểm khi cá voi vẫn còn có chân

Well, as with anything in biology, nothing really makes sense

và chúng có nguồn gốc từ một nhóm cá nóc nhỏ nổi loạn --

except in the light of evolution.

The Mola's no exception.

They appeared shortly after the dinosaurs disappeared,

tôi sẽ kể chuyện theo phong cách của Kipling.

Dĩ nhiên tiến hóa là ngẫu nhiên,

65 million years ago, at a time when whales still had legs,

khoảng 55 triệu năm trước có một nhóm cá nóc nhỏ nổi loạn

and they come from a rebellious little puffer fish faction --

như đã nói, trên cái đăng với những rạn san hô

ta đang hướng đến những biển mực nước cao.

oblige me a little Kipling-esque storytelling here.

Và qua rất nhiều thế hệ, nhiều sự tiến hóa

Of course evolution is somewhat random, and you know,

cá nóc đã biến thành Mola.

about 55 million years ago there was this rebellious little puffer fish faction

Nếu bạn cho mẹ thiên nhiên đủ thời gian thì đó là thứ mà mẹ sẽ tạo ra.

that said, oh, the heck with the coral reefs --

we're going to head to the high seas.

And lots of generations, lots of tweaking and torquing,

Có lẽ chúng giống

loài tiền sử và chưa hoàn thiện, còn hạn chế

and we turn our puffer into the Mola.

You know, if you give Mother Nature enough time, that is what she will produce.

nhưng trên thực tế,

chúng cạnh tranh cho vị trí của loài cá tiến hóa nhất ở biển

They look -- maybe they look

kind of prehistoric and unfinished, abridged perhaps,

bên cạnh là cá bẹt.

Mọi thứ về loài cá đó đều đã bị thay đổi.

but in fact, in fact they are the --

Xét về loài cá --

they vie for the top position of the most evolutionarily-derived fish in the sea,

Cá xuất hiện cách đây 500 triệu năm, và chúng khá hiện đại

right up there with flat fish.

chỉ 50 triệu năm,

They're -- every single thing about that fish has been changed.

thật thú vị, chúng tiến hóa không còn giống tổ tiên nữa.

And in terms of fishes --

fishes appeared 500 million years ago, and they're pretty modern,

Chúng được sinh ra như những quả trứng nhỏ,

và chúng có tên trong "Sách kỉ lục Guinness" lần nữa do

với số lượng trứng nhiều nhất trong số các loài có xương sống trên hành tinh.

just 50 million years ago, so --

Một con cái 4 feet sinh khoảng 300 triệu trứng,

so interestingly, they give away their ancestry as they develop.

They start as little eggs,

có thể mang 300 triệu trứng trong buồng trứng - hãy tưởng tượng

and they're in "The Guinness World Book of Records" again

và chúng sẽ dài hơn 10 feet. Nó mang rất nhiều trứng.

for having the most number of eggs of any vertebrate on the planet.

A single four-foot female had 300 million eggs,

Và từ cái trứng nhỏ đó,

chúng trải qua hình dạng nhím lông nhọn ở giai đoạn thành cá, giống tổ tiên chúng

can carry 300 million eggs in her ovaries -- imagine --

và phát triển, đây là giai đoạn thời niên thiếu.

and they get to be over 10 feet long. Imagine what a 10 foot one has.

Chúng hợp thành đàn thời niên thiếu, và trở thành loài lớn đơn độc khi trưởng thành.

And from that little egg,

they pass through this spiky little porcupine fish stage, reminiscent of their ancestry,

Ở trong góc đó chính là người thợ lặn.

Chúng lại có tên trong "Sách kỉ lục Guiness" lần nữa

and develop -- this is their little adolescent stage.

vì là loài có xương sống phát triển to lớn nhất trên thế giới.

They school as adolescents, and become behemoth loners as adults.

Và vì kích thước bé nhỏ của trứng, ở giai đoạn ấu trùng

đến khi trưởng thành, chúng mất khoảng 600 triệu lần để tăng trọng lượng.

That's a little diver up there in the corner.

They're in "The Guinness World Book of Records" again

600 triệu. Hãy tưởng tượng nếu bạn sinh một đứa bé,

for being the vertebrate growth champion of the world.

From their little hatching size of their egg, into their little larval stage

và bạn cho nó ăn.

till they reach adulthood, they put on 600 million times an increase in weight.

Có nghĩa là bạn mong trọng lượng của con bạn nặng bằng 6 con tàu Titanic.

600 million. Now imagine if you gave birth to a little baby,

Tôi không biết làm thế nào bạn cho một đứa trẻ ăn như vậy nhưng

and you had to feed this thing.

ta không biết Mola lớn nhanh đến mức nào trong tự nhiên,

That would mean that your child, you would expect it to gain the weight of six Titanics.

nhưng nghiên cứu sinh trưởng trong môi trường nuôi ở Monterey Aquarium

một trong những nơi đầu tiên nuôi chúng --

Now I don't know how you'd feed a child like that but --

Có một con đạt 800 pao trong 14 tháng.

we don't know how fast the Molas grow in the wild,

Tôi đã nói, đó đúng là một người Mỹ thật sự.

(Cười)

but captive growth studies at the Monterey Bay Aquarium --

(Vỗ tay)

one of the first places to have them in captivity --

Là một kẻ đơn độc là điều tuyệt vời, đặc biệt là trong đại dương ngày nay

they had one that gained 800 lbs in 14 months.

vì hợp thành đàn từng giúp bảo vệ loài cá,

I said, now, that's a true American.

nhưng giờ làm thế chính là tự sát.

(Laughter)

Nhưng không may cho loài Mola, cả khi không hợp thành đàn,

(Applause)

chúng vẫn bị bắt vì bị giăng lưới.

So being a loner is a great thing, especially in today's seas,

Nếu ta có ý định cứu thế giới khỏi sự thống trị của loài sứa,

because schooling used to be salvation for fishes,

thì ta sẽ phải tìm hiểu loài sứa săn gì --

but it's suicide for fishes now.

chúng sống như thế nào, cũng như loài Mola.

Nhưng không may, phần lớn chúng không thoát khỏi sự đánh bắt ở California --

But unfortunately Molas, even though they don't school,

they still get caught in nets as by-catch.

If we're going to save the world from total jellyfish domination,

chiếm tới 26% mẻ lưới.

Và ở Địa Trung Hải, trong đánh bắt cá kiếm

then we've got to figure out what the jellyfish predators --

how they live their lives, like the Mola.

chúng chiếm tới 90%.

And unfortunately, they make up a large portion of the California by-catch --

Ta phải hiểu được chúng sống thế nào.

up to 26 percent of the drift net.

Bằng cách nào?

And in the Mediterranean, in the swordfish net fisheries,

Bạn thực hiện việc đó với một loài vật -- có ở rất ít nơi trên thế giới.

Đây là một sinh vật biển khơi. Nó không biết đến ranh giới, nó không lên bờ.

they make up up to 90 percent.

Làm thế nào bạn thấy được nó?

So we've got to figure out how they're living their lives.

Làm thế nào bạn dụ dỗ một sinh vật như nó tiết lộ bí mật?

And how do you do that?

How do you do that with an animal -- very few places in the world.

Có vài công nghệ mới tuyệt vời

This is an open ocean creature. It knows no boundaries -- it doesn't go to land.

gần đây được sử dụng

và nó là công cụ để thấy được các sinh vật biển khơi.

How do you get insight?

How do you seduce an open ocean creature like that to spill its secrets?

Mọi thứ được ghi hình ở ngay đây, một thẻ đeo nhỏ ở đó.

Cái thẻ đeo nhỏ này có thể ghi lại nhiệt độ, độ sâu, cường độ ánh sáng,

Well, there's some great new technology

that has just recently become available,

theo thời gian, từ đó ta có thể truy ra vị trí.

and it's just a boon for getting insight into open ocean animals.

Và nó có thể lưu dữ liệu đến 2 năm

And it's pictured right here, that little tag up there.

và giữ trong thẻ, truy xuất vào thời gian được lập trình từ trước,

That little tag can record temperature, depth and light intensity,

trôi trên mặt biển, tải mọi dữ liệu, toàn bộ hành trình,

which is correlated with time, and from that we can get locations.

đến vệ tinh, gửi trực tiếp đến máy tính

And it can record this data for up to two years,

và ta thu được toàn bộ dữ liệu.

and keep it in that tag, release at a pre-programmed time,

ta chỉ phải đánh dấu con vật và sau đó ta về nhà và ngồi xuống.

float to the surface, upload all that data, that whole travelogue,

Vậy điều tuyệt vời về Mola

to satellite, which relays it directly to our computers,

là khi ta đánh dấu chúng -- nếu bạn nhìn ở đây

and we've got that whole dataset. And we didn't even have --

đó là hình động, là chỗ ta đánh dấu.

Và điều này chỉ xảy ra khi có vật kí sinh trên Mola.

we just had to tag the animal and then we went home and you know, sat at our desks.

Mola nổi tiếng vì mang rất nhiều kí sinh.

So the great thing about the Mola

Có hàng vạn kí sinh, ngay cả kí sinh của chúng cũng có kí sinh.

is that when we put the tag on them -- if you look up here --

Tôi nghĩ Donne đã viết một bài thơ về điều này.

that's streaming off, that's right where we put the tag.

Nhưng chúng có 40 loài kí sinh

And it just so happens that's a parasite hanging off the Mola.

và ta chỉ biết một số ít kí sinh, thật sự không nhiều.

Molas are infamous for carrying tons of parasites.

Chúng trở thành phương tiện tốt để chuyên chở trong giới đại dương.

They're just parasite hotels; even their parasites have parasites.

I think Donne wrote a poem about that.

Chúng chẳng lấy làm phiền gì việc đó.

But they have 40 genera of parasites,

Vậy ta đang cố gắng tìm kiếm gì? Ta đang tập trung về Thái Bình Dương.

and so we figured just one more parasite won't be too much of a problem.

Ta đang theo dấu trên bờ biển California, trên Đài Loan và Nhật Bản.

And they happen to be a very good vehicle for carrying oceanographic equipment.

Ta muốn tìm hiểu các loài vật này sử dụng dòng chảy ra sao,

They don't seem to mind, so far.

sử dụng nhiệt độ, đại dương mở để sống sót thế nào.

So what are we trying to find out? We're focusing on the Pacific.

Ta thích theo dấu ở Monterey.

We're tagging on the California coast, and we're tagging over in Taiwan and Japan.

Monterey là một trong số ít nơi trên thế giới tập trung lượng lớn Mola.

And we're interested in how these animals are using the currents,

Không phải tại thời điểm này trong năm -- mà vào khoảng tháng mười.

using temperature, using the open ocean, to live their lives.

Và ta thích theo dấu nó ở đây -- đây là ảnh chụp Monterey từ trên không

nhưng không may, Mola ở đây lại trông như thế này

We'd love to tag in Monterey.

Monterey is one of the few places in the world where Molas come in large numbers.

vì có một sinh vật địa phương rất thích Mola, nhưng là thích ăn.

Not this time of year -- it's more around October.

Sư tử biển California ăn Mola ngay khi chúng vào đến vịnh,

And we'd love to tag here -- this is an aerial shot of Monterey --

xé toạc vây cá, theo phong cách Mola, Frisbee

but unfortunately, the Molas here end up looking like this

và sau đó lôi chúng ra qua lại.

because another one of our locals really likes Molas but in the wrong way.

Tôi không hề phóng đại,

The California sea lion takes the Molas as soon as they come into the bay,

thỉnh thoảng chúng không ăn Mola, chỉ tỏ ra thù hằn.

Người địa phương nghĩ đó là hành vi kinh khủng,

rips off their fins, fashions them into the ultimate Frisbee, Mola style,

thật là khủng khiếp khi chứng kiến cảnh này ngày qua ngày.

and then tosses them back and forth.

And I'm not exaggerating, it is just --

Con Mola tội nghiệp tiến đến, bị xé thành từng miếng nhỏ,

and sometimes they don't eat them, it's just spiteful.

ta sẽ đi về phía nam, đến San Diego.

And you know, the locals think it's terrible behavior,

Không có nhiều sư tử biển ở đây.

it's just horrible watching this happen, day after day.

Và Mola ở đây, có thể dễ thấy chúng với máy bay chỉ điểm

và chúng thích nổi dưới đám tảo bẹ.

The poor little Molas coming in, getting ripped to shreds,

Ẩn dưới đám tảo -- đó là lý do chúng đến đây

so we head down south, to San Diego.

vì đây chính là thời gian đi spa cho Mola.

Not so many California sea lions down there.

Khi chúng ở dưới các đám tảo, cá lau chùi bơi đến.

And the Molas there, you can find them with a spotter plane very easily,

and they like to hang out under floating rafts of kelp.

Và chúng đến

bạn thấy chúng bơi vào các vị trí nhỏ,

And under those kelps -- this is why the Molas come there

"Tôi không có ý đe dọa, nhưng tôi cần mát-xa."

because it's spa time for the Molas there.

(Cười)

As soon as they get under those rafts of kelp, the exfoliating cleaner fish come.

Chúng để vây ra ngoài và đưa mắt ra đằng sau đầu

And they come and give the Molas --

bầy cá đến lau chùi, lau chùi và lại lau chùi --

you can see they strike this funny little position that says,

"I'm not threatening, but I need a massage."

vì Mola chỉ như một món ăn gồm các kí sinh.

(Laughter)

Và đi xuống phía nam cũng rất tuyệt vời

And they'll put their fins out and their eyes go in the back of their head,

vì nước thì ấm và Mola ở đây thì thân thiện.

and the fish come up and they just clean, clean, clean --

Ý tôi là với các loại cá khác, nếu bạn tiến gần chúng,

sẽ nói, "OK, làm xước da tôi bây giờ"

because the Molas, you know, there's just a smorgasbord of parasites.

Bạn thật sự có thể bơi cùng Mola -- chúng rất hiền lành

And it's also a great place to go down south

và nếu bạn lại gần chúng, bạn có thể vuốt ve chúng và chúng thích vậy.

because the water's warmer, and the Molas are kind of friendly down there.

I mean what other kind of fish, if you approach it right,

Ta cũng theo dấu Mola ở một phần của Thái Bình Dương

ta đã tới một phần khác của Thái Bình Dương

will say, "Okay, scratch me right there."

và ta cũng theo dấu ở Đài Loan, Nhật Bản.

You truly can swim up to a Mola -- they're very gentle --

and if you approach them right, you can give them a scratch and they enjoy it.

Và những nơi đó, Mola bị bắt trong những lưới đặt sẵn ở các quốc gia này.

Và chúng không được ném lại, chúng bị ăn thịt.

So we've also tagged one part of the Pacific;

we've gone over to another part of the Pacific,

Chúng tôi đã được phục vụ một bữa Mola 9 món sau khi theo dấu Mola.

and we've tagged in Taiwan, and we tagged in Japan.

Dĩ nhiên không phải là con mà ta theo dấu!

And over in these places, the Molas are caught in set nets that line these countries.

Và mọi thứ từ thận đến tinh hoàn, xương sống

And they're not thrown back as by-catch, they're eaten.

đến cơ vây cá -- Tôi nghĩ là cả con cá -- đều trở thành món ăn.

We were served a nine-course meal of Mola after we tagged.

Well, not the one we tagged!

And everything from the kidney, to the testes, to the back bone,

Vậy phần khó nhất của việc theo dấu, giờ là

to the fin muscle to -- I think that ís pretty much the whole fish -- is eaten.

sau khi bạn đeo thẻ, phải đợi hàng tháng.

Và bạn tự hỏi, hi vọng cá được an toàn

hi vọng nó có thể sống tự nhiên

So the hardest part of tagging, now, is

trong suốt quá trình theo dấu.

after you put that tag on, you have to wait, months.

Các thẻ đánh dấu là 3500 đô cho mỗi con, truyền vệ tinh thì tốn thêm 500 đô

And you're just wondering, oh, I hope the fish is safe,

nên hi vọng là thẻ đánh dấu sẽ ổn.

I hope, I hope it's going to be able to actually live its life out

Và sự chờ đợi chờ là phần khó nhất.

during the course that the tag is recording.

Tôi sẽ cho bạn xem dữ liệu mới nhất.

The tags cost 3500 dollars each, and then satellite time is another 500 dollars,

Và nó chưa được công bố, nó là thông tin mật dành riêng cho TED.

Khi ta nhìn vào dữ liệu này,

so you're like, oh, I hope the tag is okay.

And so the waiting is really the hardest part.

ta sẽ nghĩ, các con vật này có vượt qua xích đạo không?

I'm going to show you our latest dataset.

Chúng có vượt Thái Bình Dương không?

And it hasn't been published, so it's totally privy information just for TED.

Và chúng tôi phát hiện ra là chúng thuộc loại chỉ ru rú xó nhà.

And in showing you this, you know, when we're looking at this data,

Chúng không phải là loài ưa di trú. Đây là dấu vết của chúng:

chúng tôi đã triển khai theo dấu ở Tokyo và ở Mola trong một tháng

we're thinking, oh do these animals, do they cross the equator?

tìm hiểu ở dòng nước Kuroshio.

Do they go from one side of the Pacific to the other?

And we found that they kind of are homebodies.

Và sau 4 tháng, ra khỏi phần phía bắc của Nhật Bản.

They're not big migrators. This is their track:

Và đó như là lãnh thổ của chúng.

we deployed the tag off of Tokyo, and the Mola in one month

Nó rất quan trọng, vì nếu ở đó có nhiều áp lực đánh cá,

kind of got into the Kuroshio Current off of Japan and foraged there.

thì số lượng cá không thể phục hồi.

Đó là một phần rất quan trọng của dữ liệu.

And after four months, went up, you know, off of the north part of Japan.

Nhưng cái cũng quan trọng là chúng không lười biếng.

And that's kind of their home range.

Now that's important, though, because if there's a lot of fishing pressure,

Chúng cực kì siêng năng.

Và đây là một ngày của Mola --

that population doesn't get replenished.

Chúng lên và xuống, lên và xuống

So that's a very important piece of data.

But also what's important is that they're not slacker, lazy fish.

lên và xuống, khoảng 40 lần một ngày.

Khi mặt trời lên, bạn thấy đường màu xanh là chúng bắt đầu lặn.

They're super industrious.

And this is a day in the life of a Mola, and if we --

Xuống -- và khi mặt trời lên cao hơn, chúng xuống sâu hơn một chút.

they're up and down, and up and down, and up and down, and up

Chúng xuống độ sâu 600 mét, nhiệt độ là 1độ C.

and up and down, up to 40 times a day.

As the sun comes up, you see in the blue, they start their dive.

và đây là lí do bạn thấy chúng trên mặt nước -- ở dưới rất lạnh.

Down -- and as the sun gets brighter they go a little deeper, little deeper.

Chúng phải trồi lên, lấy năng lượng mặt trời,

và lặn sâu xuống, rồi lại bơi lên xuống.

They plumb the depths down to 600 meters, in temperatures to one degree centigrade,

Chúng tới tầng nước ở dưới, gọi là tầng sâu phân tán--

nơi đây chứa một lượng đa dạng thức ăn.

and this is why you see them on the surface -- it's so cold down there.

Vậy không phải là kẻ lười biếng thích phơi nắng,

They've got to come up, warm, get that solar power,

and then plunge back into the depths, and go up and down and up and down.

chúng rất chăm chỉ nhảy điệu nhảy hoang dã

And they're hitting a layer down there; it's called the deep scattering layer --

giữa mặt nước và đáy bất chấp cả nhiệt độ.

which a whole variety of food's in that layer.

Ta thấy mẫu hình giống nhau -- bây giờ với những thẻ này

So rather than just being some sunbathing slacker,

ta thấy một mẫu hình giống nhau của cá kiếm, cá đuối, cá ngừ,

they're really very industrious fish that dance this wild dance

một trò chơi ba chiều thực thụ.

between the surface and the bottom and through temperature.

Đây là một phần của chương trình lớn hơn gọi là Kiểm tra sự sống biển,

We see the same pattern -- now with these tags

nơi mà chúng được theo dấu trên khắp thế giới

we're seeing a similar pattern for swordfishes, manta rays, tunas,

và Mola cũng như thế.

Và cái thú vị -- bạn đều du lịch và biết

a real three-dimensional play.

điều tuyệt vời nhất trong du lịch là có thể tìm được người địa phương,

This is part of a much larger program called the Census of Marine Life,

và tìm đến những nơi tuyệt vời bằng kiến thức địa phương.

where they're going to be tagging all over the world

Với Điều tra sự sống biển, ta có thể chậm rãi đi tới những người địa phương

and the Mola's going to enter into that.

và khám phá 90% không gian sống, với kiến thức địa phương.

And what's exciting -- you all travel, and you know

the best thing about traveling is to be able to find the locals,

Chưa bao giờ thú vị hơn trở thành nhà sinh học như thế.

and to find the great places by getting the local knowledge.

Well now with the Census of Marine Life, we'll be able to sidle up to all the locals

Điều cuối cùng tôi muốn nói và tôi nghĩ đó cũng là điều thú vị nhất.

and explore 90 percent of our living space, with local knowledge.

Tôi đã tạo ra một trang web vì tôi nhận được rất nhiều câu hỏi về Mola và cá thái dương.

It's never -- it's really never been a more exciting, or a vital time, to be a biologist.

Và tôi đã tìm câu trả lời cho các câu hỏi,

Which brings me to my last point, and what I think is kind of the most fun.

và tôi muốn cảm ơn những người đã gây quỹ ủng hộ, như National Geographic và Lindbergh.

I set up a website because I was getting so many questions about Molas and sunfish.

Nhưng mọi người viết vào web

tất cả câu chuyện về các động vật này

And so I just figured I'd have the questions answered,

và muốn giúp tôi lấy các mẫu phân tích gen.

and I'd be able to thank my funders, like National Geographic and Lindbergh.

Và cái tôi thấy tuyệt vời nhất là mọi người chia sẻ --

But people would write into the site with all sorts of,

all sorts of stories about these animals

chia sẻ yêu thương và sự đam mê với đại dương.

and wanting to help me get samples for genetic analysis.

Tôi đã nhận các báo cáo từ các sơ Công giáo,

And what I found most exciting is that everyone had a shared --

các thầy giảng Do Thái, các tín đồ Hồi giáo, Cơ đốc giáo -- mọi người đều viết vào web

mọi thứ được kết hợp bằng tình yêu cuộc sống.

a shared love and an interest in the oceans.

Và theo tôi -- những lời của Bard bất tử không thể tuyệt vời hơn:

I was getting reports from Catholic nuns,

Jewish Rabbis, Muslims, Christians -- everybody writing in,

"Một cái chạm của tự nhiên làm thế giới gần nhau."

united by their love of life.

Nó có thể chỉ là một con cá ngu ngốc to lớn già cỗi nhưng lại có ích.

And to me that -- I don't think I could say it any better than the immortal Bard himself:

Nếu nó giúp nối kết thế giới, tôi nghĩ đó chắn chắc là loài cá của tương lai.

"One touch of nature makes the whole world kin."

And sure, it may be just one big old silly fish, but it's helping.

If it's helping to unite the world, I think it's definitely the fish of the future.