Gary Greenberg: The beautiful nano details of our world

Gary Greenberg: Những chi tiết (kích thước) nano tuyệt đẹp trong thế giới chúng ta

106,765 views

2012-11-07 ・ TED


New videos

Gary Greenberg: The beautiful nano details of our world

Gary Greenberg: Những chi tiết (kích thước) nano tuyệt đẹp trong thế giới chúng ta

106,765 views ・ 2012-11-07

TED


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

00:00
Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast
0
0
7000
Translator: huynh huong le Reviewer: Trang Tran-Do
00:17
So I want to talk a little bit about seeing the world
1
17057
2467
Tôi muốn nói một chút về cách nhìn nhận thế giới
00:19
from a totally unique point of view,
2
19524
2726
theo một quan điểm hoàn toàn độc đáo,
00:22
and this world I'm going to talk about is the micro world.
3
22250
3025
và thế giới mà tôi chuẩn bị nói đến là một thế giới mi-crô,
00:25
I've found, after doing this for many, many years,
4
25275
2580
Sau khi nghiên cứu trong nhiều, nhiều năm, tôi nhận ra
00:27
that there's a magical world behind reality.
5
27855
2716
rằng có một thế giới thần kì phía sau thực tế.
00:30
And that can be seen directly through a microscope,
6
30571
3159
Và điều đó có thể thấy trực tiếp qua một cái kính hiển vi,
00:33
and I'm going to show you some of this today.
7
33730
2105
và tôi sẽ cho các bạn thấy trong ngày hôm nay.
00:35
So let's start off looking at something rather not-so-small,
8
35835
3687
Vậy thì chúng ta hãy bắt đầu nhìn những thứ hơi không nhỏ một tý,
00:39
something that we can see with our naked eye,
9
39522
2264
những thứ mà chúng ta có thể nhìn thấy bằng mắt trần,
00:41
and that's a bee. So when you look at this bee,
10
41786
2441
và đó là một con ong. Vậy khi nhìn con ong này,
00:44
it's about this size here, it's about a centimeter.
11
44227
2896
nó khoảng cỡ này, khó khoảng một xen-ti-mét.
00:47
But to really see the details of the bee, and really
12
47123
2288
Nhưng để thật sự thấy những chi tiết của con ong, và thật sự
00:49
appreciate what it is, you have to look a little bit closer.
13
49411
3729
có thể nhận ra đó là gì, thì bạn phải nhìn gần một chút.
00:53
So that's just the eye of the bee with a microscope,
14
53140
3086
Đó chỉ là mắt ong dưới kính hiển vi,
00:56
and now all of a sudden you can see that the bee has
15
56226
2347
và giờ tất cả những thứ bất ngờ bạn thấy được là con ong
00:58
thousands of individual eyes called ommatidia,
16
58573
2831
có hàng ngàn những con mắt độc lập gọi là mắt con,
01:01
and they actually have sensory hairs in their eyes
17
61404
2432
và tất nhiên chúng có những sợi lông cảm giác trên mắt
01:03
so they know when they're right up close to something,
18
63836
2369
giúp chúng nhận biết chúng đang ở gần vật gì đó,
01:06
because they can't see in stereo.
19
66205
3704
bởi vì chúng không thể thấy trong không gian ba chiều.
01:09
As we go smaller, here is a human hair.
20
69909
3704
Khi chúng ta đi đến (những thứ) nhỏ hơn, đây là tóc người.
01:13
A human hair is about the smallest thing that the eye can see.
21
73613
2819
Một sợi tóc người dường như là thứ nhỏ nhất mà mắt người có thể thấy được.
01:16
It's about a tenth of a millimeter.
22
76432
2734
Nó cỡ 1/10 mi-li-mét.
01:19
And as we go smaller again,
23
79166
1176
Và khi chúng ta đi đến những thứ nhỏ hơn nữa,
01:20
about ten times smaller than that, is a cell.
24
80342
3406
nhỏ hơn khoảng 10 lần như vậy, là một tế bào.
01:23
So you could fit 10 human cells
25
83748
2583
Vì thế bạn có thể để vừa 10 tế bào người
01:26
across the diameter of a human hair.
26
86331
3666
dọc chiều dài của một sợi tóc người.
01:29
So when we would look at cells, this is how I really got
27
89997
1586
Vì vậy khi chúng ta nhìn vào các tế bào, đây là cách tôi thật sự
01:31
involved in biology and science is by looking
28
91583
3268
dính líu vào sinh học và khoa học là bằng cách nhìn
01:34
at living cells in the microscope.
29
94851
2467
các tế bào sống dưới kính hiển vi.
01:37
When I first saw living cells in a microscope, I was
30
97318
2071
Khi lần đầu tiên nhìn vào những tế bào sống qua kính hiển vi, tôi đã
01:39
absolutely enthralled and amazed at what they looked like.
31
99389
3899
hoàn toàn bị mê hoặc và kinh ngạc khi thấy chúng như thế nào.
01:43
So if you look at the cell like that from the immune system,
32
103288
3316
Vậy nếu bạn nhìn tế bào thế này từ hệ thống miễn dịch,
01:46
they're actually moving all over the place.
33
106604
1824
chúng thật sự chuyển động khắp nơi.
01:48
This cell is looking for foreign objects,
34
108443
3750
Tế bào này đang tìm kiếm những sinh vật ngoại lai,
01:52
bacteria, things that it can find.
35
112193
2357
vi khuẩn, những thứ mà nó có thể tìm thấy.
01:54
And it's looking around, and when it finds something,
36
114550
2648
Và nó nhìn xung quanh, và khi nó tìm thấy thứ gì đó,
01:57
and recognizes it being foreign,
37
117198
2296
và nhận ra thứ đó là kẻ ngoại lai,
01:59
it will actually engulf it and eat it.
38
119494
1292
tất nhiên nó sẽ nhấn chìm và ăn nó.
02:00
So if you look right there, it finds that little bacterium,
39
120786
4284
Vì vậy nếu bạn nhìn ngay đây, nó tìm thấy vi khuẩn nhỏ này,
02:05
and it engulfs it and eats it.
40
125070
5622
và nó nhận chìm nó và ăn nó.
02:10
If you take some heart cells from an animal,
41
130692
3181
Nếu bạn lấy một vài tế bào tim từ một con vật,
02:13
and put it in a dish, they'll just sit there and beat.
42
133873
2896
và đặt vào một cái đĩa, chúng chỉ ngồi đó và đập.
02:16
That's their job. Every cell has a mission in life,
43
136769
3590
Đó là công việc của nó. Mỗi tế bào có một nhiệm vụ đối với sự sống,
02:20
and these cells, the mission is
44
140359
1801
và những tế bào này, nhiệm vụ là
02:22
to move blood around our body.
45
142160
3527
vận chuyển máu đi khắp cơ thể.
02:25
These next cells are nerve cells, and right now,
46
145687
2784
Những tế bào tiếp theo này là những tế bào thần kinh, và ngay bây giờ,
02:28
as we see and understand what we're looking at,
47
148471
2936
khi chúng ta nhìn thấy và nhận thức được cái chúng ta đang nhìn vào,
02:31
our brains and our nerve cells are actually doing this
48
151407
2114
não chúng ta và những tế bào thần kinh này tất nhiên là cùng thực hiện một việc
02:33
right now. They're not just static. They're moving around
49
153521
2542
ngay lúc này. Chúng không chỉ đứng yên. Chúng chuyển động xung quanh
02:36
making new connections, and that's what happens when we learn.
50
156063
3502
tạo nên những liên kết mới, và đó là những thứ diễn ra khi chúng ta học.
02:39
As you go farther down this scale here,
51
159565
2790
Và khi chúng ta đi xa hơn xuống tỉ lệ này,
02:42
that's a micron, or a micrometer, and we go
52
162355
2904
đó là một míc-rôn, hay là một mi-rô-mét, và chúng ta tiếp tục
02:45
all the way down to here to a nanometer
53
165259
2348
theo hướng giảm xuống đến na-nô-mét
02:47
and an angstrom. Now, an angstrom is the size
54
167607
2757
và ăng-xtrôm. Bây giờ, một ăng-xtrom là kích thước
02:50
of the diameter of a hydrogen atom.
55
170364
3367
bán kính của một nguyên tử hidro.
02:53
That's how small that is.
56
173731
1633
Đó là kích thước thực sự nhỏ.
02:55
And microscopes that we have today can actually see
57
175364
2302
Và những kính hiển vi ngày nay của chúng ta tất nhiên có thể thấy
02:57
individual atoms. So these are some pictures
58
177681
3058
những nguyên tử độc lập. Và đây là những bức ảnh
03:00
of individual atoms. Each bump here is an individual atom.
59
180739
2833
của những nguyên tử độc lập. Mỗi cú bật ở đây là một nguyên tử độc lập.
03:03
This is a ring of cobalt atoms.
60
183572
2829
Đây là cái vòng của nguyên tử cô-ban.
03:06
So this whole world, the nano world, this area in here
61
186401
2658
Và đây là toàn bộ thế giới, một thế giới na-nô, vùng này ở đây
03:09
is called the nano world, and the nano world,
62
189059
3195
được gọi là thế giới na-nô, và thế giới na-nô,
03:12
the whole micro world that we see,
63
192254
3134
toàn bộ thế giới siêu nhỏ mà ta nhìn thấy,
03:15
there's a nano world that is wrapped up within that, and
64
195388
3033
có một thế giới na-nô được bao bọc trong đó, và
03:18
the whole -- and that is the world of molecules and atoms.
65
198421
4395
toàn bộ--và đó là thế giới của phân tử và nguyên tử.
03:22
But I want to talk about this larger world,
66
202816
2458
Nhưng tôi muốn nói về thế giới rộng lớn hơn này,
03:25
the world of the micro world.
67
205274
2337
thế giới của thế giới mi-crô.
03:27
So if you were a little tiny bug living in a flower,
68
207611
4119
Vậy nếu bạn là một con côn trùng bé xíu sống trong một bông hoa,
03:31
what would that flower look like, if the flower was this big?
69
211730
3151
thì bông hoa đó trông giống thế nào, bông hoa có trở nên lớn thế này?
03:34
It wouldn't look or feel like anything that we see
70
214881
2515
Sẽ không thể nhìn hay cảm nhận bất cứ thứ gì giống như chúng ta thấy
03:37
when we look at a flower. So if you look at this flower here,
71
217396
3294
khi chúng ta nhìn một bông hoa. Vậy nếu bạn nhìn bông hoa ở đây,
03:40
and you're a little bug, if you're on that surface
72
220690
1832
và bạn là một con côn trùng bé xíu, bạn ở trên bề mặt
03:42
of that flower, that's what the terrain would look like.
73
222522
4066
của bông hoa đó, địa hình cũng giống như vậy,
03:46
The petal of that flower looks like that, so the ant
74
226588
2376
Cánh hoa trông giống thế đó, cho nên con kiến này
03:48
is kind of crawling over these objects, and if you look
75
228964
2681
giống như kiểu đang bò lên những vật này, và nếu bạn nhìn
03:51
a little bit closer at this stigma and the stamen here,
76
231645
3344
gần hơn một chút xíu vào nhị và đầu nhụy ở đây,
03:54
this is the style of that flower, and you notice
77
234989
2745
đó là hình dáng của bông hoa đó, và bạn hãy chú ý
03:57
that it's got these little -- these are like little jelly-like things
78
237734
4225
nó có những thứ nhỏ--chúng giống như những thứ (làm từ) thạch dẻo
04:01
that are what are called spurs. These are nectar spurs.
79
241959
4742
mà chúng ta gọi là cựa. Đó là cựa mật hoa.
04:06
So this little ant that's crawling here, it's like
80
246701
2617
Vậy nên con kiến nhỏ đang bò ở đây, giống như
04:09
it's in a little Willy Wonka land.
81
249318
1826
nó đang ở trong vùng Willy Wonka nhỏ bé.
04:11
It's like a little Disneyland for them. It's not like what we see.
82
251144
4135
Điều này giống như một thế giới Disneyland bé nhỏ cho chúng. Nó không giống như thứ chúng ta thấy.
04:15
These are little bits of individual grain of pollen
83
255279
3903
Chúng là một chút những hạt phấn hoa riêng lẻ
04:19
there and there, and here is a --
84
259182
3446
ở đó và ở đó, và đây là một--
04:22
what you see as one little yellow dot of pollen,
85
262628
2578
cái các bạn thấy như một điểm phấn hoa màu vàng,
04:25
when you look in a microscope, it's actually made
86
265206
1964
khi bạn nhìn vào chiếc kính hiển vi này, thật sự nó được tạo
04:27
of thousands of little grains of pollen.
87
267170
3764
nên từ hàng ngàn những hạt phấn nhỏ.
04:30
So this, for example, when you see bees flying around
88
270934
2235
Vậy điều này, ví dụ, khi bạn nhìn nhưng con ong bay xung quanh
04:33
these little plants, and they're collecting pollen,
89
273169
2805
những loài thực vật nhỏ bé này, và chúng thu phấn hoa,
04:35
those pollen grains that they're collecting, they pack
90
275974
2423
những viên phấn hoa mà chúng thu được, chúng giữ
04:38
into their legs and they take it back to the hive,
91
278397
2433
trong chân chúng và mang về tổ,,
04:40
and that's what makes the beehive,
92
280830
2630
và đó là thứ tạo nên tổ ong,
04:43
the wax in the beehive. And they're also collecting nectar,
93
283460
3818
sáp bên trong tổ ong. Và chúng cũng thu gom mật hoa,
04:47
and that's what makes the honey that we eat.
94
287278
3911
và cái đó tạo nên mật ong mà chúng ta ăn.
04:51
Here's a close-up picture, or this is actually a regular picture
95
291189
3257
Đây là một bức ảnh cận cảnh, và tất nhiên đây là bức ảnh bình thường
04:54
of a water hyacinth, and if you had really, really good vision,
96
294446
2673
của hoa lục bình, và nếu là bạn có một thị giác thật sự, thật sự tốt
04:57
with your naked eye, you'd see it about that well.
97
297119
2561
bằng mắt thường, bạn sẽ thấy rõ nó.
04:59
There's the stamen and the pistil. But look what the stamen
98
299680
2628
Đây là nhị và nhụy. Nhưng hãy nhìn nhị
05:02
and the pistil look like in a microscope. That's the stamen.
99
302308
3514
và nhụy bằng kính hiển vi. Đó là nhị.
05:05
So that's thousands of little grains of pollen there,
100
305822
2651
Có hàng ngàn hạt phấn nhỏ nằm trong đó,
05:08
and there's the pistil there, and these are the little things
101
308473
3286
và có cái nhụy kia, và đó là những thứ nhỏ xíu
05:11
called trichomes. And that's what makes the flower give
102
311759
3719
gọi là túm lông (trichome). Và đó là thứ giúp bông hoa tạo
05:15
a fragrance, and plants actually communicate
103
315478
3960
mùi hương, và thực vật tất nhiên giao tiếp
05:19
with one another through their fragrances.
104
319438
5394
với nhau thông qua những mùi hương.
05:24
I want to talk about something really ordinary,
105
324832
2368
Tôi muốn nói về những thứ thật sự bình thường,
05:27
just ordinary sand.
106
327200
1924
chỉ là cát thông thường.
05:29
I became interested in sand about 10 years ago,
107
329124
1930
Tôi trở nên có hứng thú với cát khoảng 10 năm trước,
05:31
when I first saw sand from Maui,
108
331054
2561
khi lần đầu tiên nhìn thấy cát ở Maui,
05:33
and in fact, this is a little bit of sand from Maui.
109
333615
3147
và sự thật là, đây là một ít cát từ Maui.
05:36
So sand is about a tenth of a millimeter in size.
110
336762
3031
Vì cát có kích cỡ khoảng 1/10 mi-li-mét.
05:39
Each sand grain is about a tenth of a millimeter in size.
111
339793
2911
Mỗi hạt cát có kích cỡ khoảng 1/10 mi-li-mét.
05:42
But when you look closer at this, look at what's there.
112
342704
2583
Nhưng khi bạn nhìn gần hơn, nhìn vào cái đó.
05:45
It's really quite amazing. You have microshells there.
113
345287
3502
Nó thật sự khá tuyệt vời. Bạn có những vỏ sò ở đó.
05:48
You have things like coral.
114
348789
2193
Bạn có những thứ như san hô.
05:50
You have fragments of other shells. You have olivine.
115
350982
3534
Bạn có mảnh vỡ của những vỏ khác. Bạn có olivin.
05:54
You have bits of a volcano. There's a little bit
116
354516
2196
Bạn có những mảnh núi lửa. Có một ít
05:56
of a volcano there. You have tube worms.
117
356712
2627
của núi lửa ở đó. Bạn có những con mọt ống.
05:59
An amazing array of incredible things exist in sand.
118
359339
4726
Một chuỗi đáng kinh ngạc của những thứ không thể tin nổi tồn tại trong cát.
06:04
And the reason that is, is because in a place like this island,
119
364065
2679
Và lý do là, vì ở một nơi như hòn đảo này,
06:06
a lot of the sand is made of biological material
120
366744
2366
có nhiều cát được hình thành từ những vật thể thực vật
06:09
because the reefs provide a place where all these
121
369110
2997
vì những tảng đá ngầm tạo nên nơi này nơi tất cả những
06:12
microscopic animals or macroscopic animals grow,
122
372107
3890
sinh vật vi sinh (microscopic) và vĩ sinh (macroscopic) phát triển,
06:15
and when they die, their shells and their teeth
123
375997
2338
và khi chúng chết, những vỏ và răng của chúng
06:18
and their bones break up and they make grains of sand,
124
378335
2342
và xương của chúng vỡ ra và chúng tạo nên những hạt cát,
06:20
things like coral and so forth.
125
380677
2970
những thứ như san hô và những thứ tương tự.
06:23
So here's, for example, a picture of sand from Maui.
126
383647
3793
Và đây, ví dụ như bức ảnh cát từ Maui,
06:27
This is from Lahaina,
127
387440
2537
Cái này từ Lahaina,
06:29
and when we're walking along a beach, we're actually
128
389977
1730
và khi chúng ta đi dạo dọc bãi biển, chúng ta đã thật sự
06:31
walking along millions of years of biological and geological history.
129
391707
3454
đi dọc hàng triệu năm lịch sử sinh vật học và địa lý.
06:35
We don't realize it, but it's actually a record
130
395161
2467
Chúng ta không nhận ra nó, nhưng nó thật sự là bản lưu
06:37
of that entire ecology.
131
397628
2573
của toàn bộ sinh thái học đó.
06:40
So here we see, for example, a sponge spicule,
132
400201
3158
Và ở đây chúng ta thấy, ví dụ, một gai bọt biển,
06:43
two bits of coral here,
133
403359
2586
2 miếng của san hô,
06:45
that's a sea urchin spine. Really some amazing stuff.
134
405945
3850
đó là gai nhím biển. Thật sự là những thứ tuyệt vời.
06:49
So when I first looked at this, I was -- I thought,
135
409795
2377
Và khi lần đầu tiên nhìn nó, tôi đã - tôi nghĩ,
06:52
gee, this is like a little treasure trove here.
136
412172
1749
tuyệt, điều này giống như việc tìm ra một kho báu nhỏ ở đây.
06:53
I couldn't believe it, and I'd go around dissecting
137
413921
2166
Tôi không thể tin được, và tôi đi khắp nơi phân tích
06:56
the little bits out and making photographs of them.
138
416087
3309
những thứ nhỏ nhỏ ra và chụp hình chúng.
06:59
Here's what most of the sand in our world looks like.
139
419396
2511
Hầu hết cát trên thế giới của chúng ta đều trông giống thế này.
07:01
These are quartz crystals and feldspar,
140
421907
3261
Có những mảnh thạch anh và Fenspat,
07:05
so most sand in the world on the mainland
141
425168
2461
vì thế hầu hết cát đại lục trên thế giới
07:07
is made of quartz crystal and feldspar. It's the erosion of granite rock.
142
427629
3750
được hình thành từ thạch anh và fenspat. Đó là sự xói mòn của đá gra-nít.
07:11
So mountains are built up, and they erode away by water
143
431379
4351
Vậy núi hình thành và chúng bị nước làm xói mòn
07:15
and rain and ice and so forth,
144
435730
2027
và mưa và tuyết và những thứ tương tự,
07:17
and they become grains of sand.
145
437757
1306
và chúng trở thành những hạt cát.
07:19
There's some sand that's really much more colorful.
146
439063
2450
Có những loại cát thực sự có rất nhiều màu.
07:21
These are sand from near the Great Lakes,
147
441513
2069
Đó là cát gần hệ thống sông hồ Great,
07:23
and you can see that it's filled with minerals
148
443597
2011
và bạn có thể thấy nó đầy những kim loại
07:25
like pink garnet and green epidote, all kinds of amazing stuff,
149
445608
3492
trông như những ngọc hồng lựu và khoáng epidot, tất cả những thứ tuyệt vời khác,
07:29
and if you look at different sands from different places,
150
449100
2384
và nếu bạn nhìn thấy những loại cát khác nhau từ những nơi khác nhau,
07:31
every single beach, every single place you look at sand,
151
451484
3251
cát ở mỗi bờ biển, mỗi nơi mà bạn thấy,
07:34
it's different. Here's from Big Sur, like they're little jewels.
152
454735
5032
đều khác nhau. Đây là từ Big Sur, chúng giống như những đồ trang sức bé nhỏ.
07:39
There are places in Africa where they do the mining
153
459767
2489
Có vài nơi ở châu Phi người ta khai thác những mỏ
07:42
of jewels, and you go to the sand where the rivers have
154
462256
4169
đá quý, và bạn đi đến cát của những con sông có
07:46
the sand go down to the ocean, and it's like literally looking
155
466425
2299
cát đổ ra biển, và một cách văn vẻ thì nhìn như
07:48
at tiny jewels through the microscope.
156
468724
2863
những viên đá quý qua kính hiển vi.
07:51
So every grain of sand is unique. Every beach is different.
157
471587
3177
Mỗi hạt cát là độc nhất. Mỗi bờ biển đều khác nhau.
07:54
Every single grain is different. There are no two grains
158
474764
3182
Mỗi hạt riêng lẻ cũng khác nhau. Không bao giờ có hai hạt cát
07:57
of sand alike in the world.
159
477946
1700
giống nhau trên thế giới này.
07:59
Every grain of sand is coming somewhere and going somewhere.
160
479646
3532
Mỗi hạt cát đến từ nơi nào đó và đi một nơi nào đó.
08:03
They're like a snapshot in time.
161
483178
3728
Chúng giống như là những hình chụp (dùng lưu giữ - snapshot) trong thời gian.
08:06
Now sand is not only on Earth, but sand is
162
486906
3423
Ngày nay cát không chỉ có trên trái đất, mà cát
08:10
ubiquitous throughout the universe. In fact, outer space
163
490329
2598
có ở khắp nơi trong vũ trụ. Thực tế, không gian bên ngoài
08:12
is filled with sand, and that sand comes together
164
492927
3664
chứa đầy cát, và cát đó kết hợp với nhau
08:16
to make our planets and the Moon.
165
496591
3197
tạo nên những hành tinh và Mặt trăng.
08:19
And you can see those in micrometeorites.
166
499788
1582
Và bạn có thể thấy chúng trong những thiên thạch nhỏ (micro-meteorite).
08:21
This is some micrometeorites that the Army gave me,
167
501370
2543
Đây là những thiên thạch nhỏ mà Army đưa tôi,
08:23
and they get these out of the drinking wells in the South Pole.
168
503913
3094
và họ lấy những cái này ra khỏi các giếng nước ở Nam Cực.
08:27
And they're quite amazing-looking, and these are the
169
507007
2746
Và chúng trông khá là tuyệt vời, và những cái này là
08:29
tiny constituents that make up the world that we live in --
170
509753
4424
những cấu thể bé nhỏ tạo nên thế giới mà chúng ta đang sống--
08:34
the planets and the Moon.
171
514177
1915
các hành tinh và Mặt trăng.
08:36
So NASA wanted me to take some pictures of Moon sand,
172
516092
3244
Vậy NASA muốn tôi chụp vài bức ảnh của cát mặt trăng,
08:39
so they sent me sand from all the different landings
173
519336
2263
nên họ gửi cho tôi cát từ khắp các nơi đáp xuống khác nhau
08:41
of the Apollo missions that happened 40 years ago.
174
521599
4478
từ các sứ mạng Apollo, xảy ra 40 năm trước.
08:46
And I started taking pictures with my three-dimensional microscopes.
175
526077
3640
Và tôi bắt đầu chụp những bức ảnh với cái kính hiển vi 3 chiều.
08:49
This was the first picture I took. It was kind of amazing.
176
529717
2967
Đây là bức ảnh đầu tiên của tôi. Nó khá là tuyệt vời.
08:52
I thought it looked kind of a little bit like the Moon, which is sort of interesting.
177
532684
3783
Tôi nghĩ nó có đôi chút trông giống mặt trăng, điều này khá là thú vị.
08:56
Now, the way my microscopes work is, normally
178
536467
2663
Bây giờ, cách mà kính hiển vi của tôi hoạt động là, thông thường
08:59
in a microscope you can see very little at one time,
179
539130
2466
qua một cái kính bạn chỉ thấy rất ít trong một thời điểm,
09:01
so what you have to do is you have to refocus the microscope,
180
541596
2947
vậy nên điều bạn phải làm là bạn phải tập trung lại vào cái kính,
09:04
keep taking pictures, and then I have a computer program
181
544543
3791
tiếp tục chụp ảnh, và sau đó tôi có một chương trình vi tính
09:08
that puts all those pictures together
182
548334
2474
ghép các bức ảnh đó lại với nhau
09:10
into one picture so you can see actually what it looks like,
183
550808
3122
thành một bức ảnh để bạn có thể thấy được thật sự nó trông như thế nào,
09:13
and I do that in 3D. So there, you can see,
184
553930
3235
và tôi xử lý nó dưới hình thức 3D. Vậy như thế, bạn có thể thấy,
09:17
is a left-eye view. There's a right-eye view.
185
557165
2702
đây là góc nhìn của mắt trái. Đây là góc nhìn của mắt phải.
09:19
So sort of left-eye view, right-eye view.
186
559867
2553
Kiểu như nhìn mắt trái, mắt phải.
09:22
Now something's interesting here. This looks very different
187
562420
2368
Bây giờ là điều thú vị đây. Nó nhìn rất khác
09:24
than any sand on Earth that I've ever seen, and I've
188
564788
2378
so với bất cứ loại cát nào trên trài đất tôi từng thấy, và tôi
09:27
seen a lot of sand on Earth, believe me. (Laughter)
189
567166
3800
đã từng thấy rất nhiều loại cát trên trái đất, tin tôi đi. (Cười)
09:30
Look at this hole in the middle. That hole was caused
190
570966
2958
Hãy nhìn vào cái lỗ ở giữa này. Cái lỗ được tạo nên
09:33
by a micrometeorite hitting the Moon.
191
573924
2339
do một thiên thạch va vào Mặt trăng.
09:36
Now, the Moon has no atmosphere, so micrometeorites
192
576263
2357
Lúc này, mặt trăng không có không có không khí, vậy thiên thạch nhỏ
09:38
come in continuously, and the whole surface of the Moon
193
578620
3216
đến liên tục, và toàn bộ bề mặt Mặt Trăng
09:41
is covered with powder now, because for four billion years
194
581836
2600
được bao phủ bởi bột, vì trong suốt 4 tỉ năm
09:44
it's been bombarded by micrometeorites,
195
584436
2794
Mặt Trăng bị các thiên thạch nhỏ bắn phá,
09:47
and when micrometeorites come in at about
196
587230
2390
và khi các hạt đến với (tốc độ) khoảng
09:49
20 to 60,000 miles an hour, they vaporize on contact.
197
589620
4010
20 đến 60,000 dặm một giờ, chúng bốc hơi khi tiếp xúc.
09:53
And you can see here that that is --
198
593630
1910
Và các bạn có thể thấy ở đây là --
09:55
that's sort of vaporized, and that material is holding this
199
595540
2594
và vật chất này kiểu như đang bay hơi, và vật liệu này đang giữ chúng
09:58
little clump of little sand grains together.
200
598134
2546
nắm nhỏ từ những hạt cát nhỏ với nhau.
10:00
This is a very small grain of sand, this whole thing.
201
600680
2179
Đây là những hạt cát rất nhỏ, toàn bộ nó.
10:02
And that's called a ring agglutinate.
202
602859
2160
Và nó được gọi là một vòng kết dính.
10:05
And many of the grains of sand on the Moon look like that,
203
605019
3944
Và nhiều hạt cát trên Mặt Trăng trôg giống như thế,
10:08
and you'd never find that on Earth.
204
608963
3457
và bạn sẽ không bao giờ tìm được trên Trái Đất.
10:12
Most of the sand on the Moon,
205
612420
3253
Hầu hết cát trên Mặt Trăng,
10:15
especially -- and you know when you look at the Moon,
206
615673
1699
đặc biệt là ---và bạn biết (là) khi bạn nhìn lên Mặt Trăng
10:17
there's the dark areas and the light areas. The dark areas
207
617372
2360
có những vùng tối và những vùng sáng. Những vùng tối
10:19
are lava flows. They're basaltic lava flows,
208
619732
4141
là những dòng dung nham. Chúng là những dòng nhung nham bazan,
10:23
and that's what this sand looks like, very similar
209
623873
2665
và đó là cái mà dạng cát này trông như vậy, rất giống
10:26
to the sand that you would see in Haleakala.
210
626538
3763
với cát mà bạn sẽ thấy ở Haleakala.
10:30
Other sands, when these micrometeorites come in,
211
630301
3423
Những loại cát khác, khi những thiên thạch nhỏ này tới,
10:33
they vaporize and they make these fountains,
212
633724
3089
chúng bốc hơi và tạo nên những dòng này,
10:36
these microscopic fountains that go up into the --
213
636813
2623
những dòng thiên thạch này sẽ đi lên vào trong--
10:39
I was going to say "up into the air," but there is no air --
214
639436
2364
Tôi đã định nói là "lên vào không khí", nhưng không có không khí nào
10:41
goes sort of up, and these microscopic glass beads
215
641800
4220
đưa nó lên được, và những dòng thủy tinh thiên thạch này
10:46
are formed instantly, and they harden, and by the time
216
646051
2513
định dạng tức thì, và chúng cứng lên, và qua thời gian
10:48
they fall down back to the surface of the Moon,
217
648564
3385
chúng rơi xuống lại bề mặt Mặt Trăng,
10:51
they have these beautiful colored glass spherules.
218
651949
2896
chúng có hình dáng những quả cầu nhỏ nhiều màu sắc sặc sỡ.
10:54
And these are actually microscopic;
219
654845
1545
Và chúng thật sự ở vi kích thước;
10:56
you need a microscope to see these.
220
656390
2968
bạn cần một kính hiển vi để nhìn chúng.
10:59
Now here's a grain of sand that is from the Moon,
221
659358
3437
Bây giờ cái này là một hạt cát từ Mặt Trăng,
11:02
and you can see that the entire
222
662795
2154
và bạn có thể thấy rằng toàn bộ
11:04
crystal structure is still there.
223
664949
2483
cấu trúc tinh thể vẫn ở đây.
11:07
This grain of sand is probably about
224
667432
2148
Hạt cát này có khả năng khoảng
11:09
three and a half or four billion years old,
225
669580
2282
3,5 hoặc 4 tỉ năm tuổi,
11:11
and it's never eroded away like the way we have sand
226
671862
2191
và nó không bao giờ bị xói mòn theo cách mà chúng ta thấy cát
11:14
on Earth erodes away because of water and tumbling,
227
674053
4019
trên Trái Đất bị xói mòn do nước và các hoạt động,
11:18
air, and so forth. All you can see is a little bit of erosion
228
678072
3250
không khí, và những thứ tương tự. Cùng lắm thì chỉ có một chút xói mòn
11:21
down here by the Sun, has these solar storms,
229
681322
4607
do Mặt Trời, có những cơn bão ngân hà,
11:25
and that's erosion by solar radiation.
230
685929
4763
và bị xói mòn do bức xạ mặt trời.
11:30
So what I've been trying to tell you today is
231
690692
2586
Vì vậy cái mà tôi muốn nói với các bạn hôm nay là
11:33
things even as ordinary as a grain of sand
232
693278
3569
thậm chí những thứ bình thường như những hạt cát
11:36
can be truly extraordinary if you look closely
233
696847
2975
có thể hoàn toàn khác thường nếu bạn nhìn gần hơn
11:39
and if you look from a different and a new point of view.
234
699822
3305
và nếu bạn nhìn ở một quan điểm khác và mới.
11:43
I think that this was best put by William Blake when he said,
235
703127
4375
Tôi nghĩ điều này thể hiện tốt nhất bởi William Blake khi ông ta nói,
11:47
"To see a world in a grain of sand
236
707502
2542
" Hãy nhìn thế giới trong một hạt cát
11:50
and a heaven in a wild flower,
237
710044
2754
và thiên đường trong một đóa hoa dại,
11:52
hold infinity in the palm of your hand,
238
712798
2333
giữ sự vô tận trong lòng bàn tay,
11:55
and eternity in an hour."
239
715131
2333
và sự bất diệt trong một giờ"
11:57
Thank you. (Applause)
240
717464
3729
Cám ơn. ( Vỗ tay )
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7