Dalia Mogahed: The attitudes that sparked Arab Spring

Translator: Timothy Covell Reviewer: Morton Bast

Translator: Vi Anh Tô Reviewer: Phuong Quach

My talk today is about something

Buổi trò chuyện hôm nay nói về một chủ đề

maybe a couple of you have already heard about.

có lẽ một vài người đã từng nghe qua.

It's called the Arab Spring.

Nó có tên là Arab Spring (Mùa xuân Ả Rập).

Anyone heard of it?

Đã có ai nghe đến chưa?

(Applause)

(Vỗ tay)

So in 2011, power shifted,

Vào năm 2011, sức mạnh đã dịch chuyển,

from the few to the many,

từ số ít đến số đông,

from oval offices to central squares,

từ văn phòng chính phủ đến quảng trường trung tâm,

from carefully guarded airwaves

từ các tần sóng được bảo vệ nghiêm ngặt

to open-source networks.

đến những mạng lưới mở rộng.

But before Tahrir was a global symbol of liberation,

Nhưng trước khi Tahrir thành biểu tượng toàn cầu cho sự giải phóng,

there were representative surveys

đã có rất nhiều khảo sát tiêu biểu

already giving people a voice

cho mọi người tự do ngôn luận

in quieter but still powerful ways.

một cách thầm lặng hơn nhưng vẫn mạnh mẽ.

I study Muslim societies around the world at Gallup.

Tôi nghiên cứu xã hội Hồi giáo trên thế giới tại Gallup.

Since 2001,

Từ năm 2001,

we've interviewed hundreds of thousands of people --

chúng tôi phỏng vấn hàng trăm nghìn người

young and old, men and women,

già và trẻ, đàn ông và phụ nữ,

educated and illiterate.

người có học và người mù chữ.

My talk today draws on this research

Cuộc trò chuyện của tôi hôm nay sử dụng nghiên cứu này

to reveal why Arabs rose up

để tiết lộ vì sao người Ả rập nổi dậy

and what they want now.

và điều họ muốn ngay lúc này.

Now this region's very diverse,

Giờ thì, khu vực này rất đa dạng,

and every country is unique.

và mỗi nước đều khác biệt.

But those who revolted

Nhưng những thành phần bạo động

shared a common set of grievances

đều có cùng nỗi bất bình

and have similar demands today.

và nhu cầu tương tự nhau ngày nay.

I'm going to focus a lot of my talk on Egypt.

Tôi sẽ tập trung phần lớn bài nói về Ai Cập.

It has nothing to do with the fact that I was born there, of course.

Dĩ nhiên không phải vì tôi sinh ra ở đó.

But it's the largest Arab country

Mà vì đó là quốc gia Ả Rập lớn nhất

and it's also one with a great deal of influence.

cùng với sức ảnh hưởng rất lớn.

But I'm going to end by widening the lens to the entire region

Nhưng tôi sẽ kết thúc bằng cách mở rộng góc nhìn ra toàn vùng

to look at the mundane topics

để nhìn vào những vấn đề bình thường

of Arab views of religion and politics

của quan điểm tôn giáo và chính trị của Ả Rập

and how this impacts women,

và ảnh hưởng của nó đối với phụ nữ,

revealing some surprises along the way.

tiết lộ những điều bất ngờ sắp tới.

So after analyzing mounds of data,

Sau khi phân tích hàng tá dữ liệu

what we discovered was this:

điều mà chúng tôi khám phá được là:

Unemployment and poverty alone

Chỉ riêng thất nghiệp và nghèo đói

did not lead to the Arab revolts of 2011.

không dẫn đến cuộc nổi dậy Ả Rập năm 2011.

If an act of desperation by a Tunisian fruit vendor

Nếu hành động từ sự tuyệt vọng của 1 người bán hoa quả Tusinia

sparked these revolutions,

đã thổi bùng ngọn lửa cách mạng,

it was the difference between what Arabs experienced

thì chính sự khác biệt giữa điều người Ả Rập trải qua

and what they expected

và điều họ mong đợi

that provided the fuel.

đã tiếp thêm sức mạnh cho họ.

To tell you what I mean,

Để hiểu rõ hơn ý của tôi,

consider this trend in Egypt.

hãy xem xét xu hướng này ở Ai Cập.

On paper the country was doing great.

Trên giấy tờ, quốc gia này đang làm ăn rất tốt.

In fact, it attracted accolades

Thậm chí, nó chiếm được cảm tình

from multinational organizations

của các công ty đa quốc gia

because of its economic growth.

nhờ sự phát triển kinh tế.

But under the surface was a very different reality.

Nhưng dưới bề mặt lại là một thực tế rất khác.

In 2010, right before the revolution,

Năm 2010, ngay trước cuộc cách mạng,

even though GDP per capita

mặc dù thu nhập bình quân đầu người

had been growing at five percent for several years,

đang tăng ở mức 5% trong nhiều năm,

Egyptians had never felt worse about their lives.

người Ai Cập chưa bao giờ thấy tệ hơn thế về cuộc sống của họ.

Now this is very unusual,

Đây là điều rất bất thường,

because globally we find that, not surprisingly,

vì trên khắp thế giới chúng tôi thấy rằng, không hề ngạc nhiên là

people feel better as their country gets richer.

mọi người cảm thấy tốt hơn khi đất nước của họ giàu có hơn.

And that's because they have better job opportunities

Đó là vì họ có cơ hội nghề nghiệp tốt hơn

and their state offers better social services.

và nước của họ phục vụ dịch vụ xã hội tốt hơn.

But it was exactly the opposite in Egypt.

Nhưng điều đó hoàn toàn trái ngược ở Ai Cập.

As the country got more well-off,

Khi nước này trở nên giàu có hơn,

unemployment actually rose

thất nghiệp lại gia tăng

and people's satisfaction

và độ thỏa mãn của người dân

with things like housing and education plummeted.

với những thứ như nhà đất và giáo dục giảm mạnh.

But it wasn't just anger at economic injustice.

Nhưng không chỉ phẫn nộ vì bất công kinh tế.

It was also people's deep longing for freedom.

Nó còn là mong muốn sâu thẳm của người dân về sự tự chủ.

Contrary to the clash of civilizations theory,

Đối lập với lí thuyết về xung đột văn hóa,

Arabs didn't despise Western liberty,

người Ả Rập không coi thường quyền tự do của phương Tây,

they desired it.

họ khát khao có nó.

As early as 2001,

Đầu năm 2001,

we asked Arabs, and Muslims in general around the world,

chúng tôi hỏi người Ả Rập, và người Hồi giáo nói chung khắp thế giới,

what they admired most about the West.

họ khao khát điều gì nhất ở phương Tây.

Among the most frequent responses

Câu trả lời nhận được nhiều nhất,

was liberty and justice.

là tự do và công bằng.

In their own words to an open-ended question

Nguyên văn của họ cho câu hỏi mở rộng

we heard, "Their political system is transparent

chúng tôi nghe được là, "Hệ thống chính trị của họ minh bạch

and it's following democracy in its true sense."

và tuân theo đúng nghĩa dân chủ."

Another said it was "liberty and freedom

Người khác nói đó là "sự tự do và tự chủ

and being open-minded with each other."

và suy nghĩ thoáng với nhau."

Majorities as high as 90 percent and greater

Phần lớn, phải đến hơn 90%

in Egypt, Indonesia and Iran

ở Ấn Độ, Indonesia và Iran

told us in 2005

nói với chúng tôi vào năm 2005

that if they were to write a new constitution

rằng nếu họ được viết bản hiến pháp mới

for a theoretical new country

cho một đất nước lý thuyết mới

that they would guarantee freedom of speech

họ sẽ đảm bảo quyền tự do ngôn luận

as a fundamental right,

là một quyền cơ bản,

especially in Egypt.

nhất là ở Ai Cập.

Eighty-eight percent said moving toward greater democracy

88% nói rằng tiến đến nền dân chủ tốt hơn

would help Muslims progress --

sẽ giúp người Hồi giáo phát triển --

the highest percentage of any country we surveyed.

tỉ lệ cao nhất ở bất cứ nước nào chúng tôi khảo sát

But pressed up against these democratic aspirations

Nhưng đè nén những mong muốn dân chủ này

was a very different day-to-day experience,

là một trải nghiệm rất khác qua từng ngày,

especially in Egypt.

đặc biệt là ở Ai Cập.

While aspiring to democracy the most,

Trong khi khao khát sự dân chủ nhất,

they were the least likely population in the world

họ lại là nhóm dân cư trên thế giới ít có khả năng nhất

to say that they had actually voiced their opinion

để nói họ thực sự được bày tỏ ý kiến

to a public official in the last month --

với một công chức tháng trước đó --

at only four percent.

chỉ ở mức 4%.

So while economic development made a few people rich,

Vậy trong khi phát triển kinh tế biến một số ít thành người giàu,

it left many more worse off.

làm tình hình của nhiều người tệ hơn.

As people felt less and less free,

Khi người ta càng thấy ít tự do hơn,

they also felt less and less provided for.

họ cũng càng thấy ít được chu cấp đầy đủ hơn.

So rather than viewing their former regimes

Nên thay vì thấy chính quyền cũ

as generous if overprotective fathers,

hào phóng như người cha bảo bọc quá mức,

they viewed them as essentially prison wardens.

về cơ bản họ lại coi những người này như cai ngục.

So now that Egyptians have ended Mubarak's 30-year rule,

Giờ khi người Ai Cập đã chấm dứt 30 năm cầm quyền của Mubarak,

they potentially could be

họ có thể làm

an example for the region.

ví dụ cho cả khu vực.

If Egypt is to succeed

Nếu người Ai Cập có thể

at building a society based on the rule of law,

xây dựng thành công một xã hội dựa trên quy tắc pháp luật,

it could be a model.

nó có thể trở thành một hình mẫu.

If, however,

Tuy nhiên, nếu

the core issues that propelled the revolution aren't addressed,

không xử lí được vấn đề cốt lõi dẫn đến cách mạng,

the consequences could be catastrophic --

hậu quả sẽ rất khôn lường --

not just for Egypt,

không chỉ cho Ai Cập,

but for the entire region.

mà cho toàn bộ vùng lãnh thổ.

The signs don't look good, some have said.

Tín hiệu có vẻ không được tốt lắm, một số người nói.

Islamists, not the young liberals that sparked the revolution,

Người Hồi giáo, không phải người theo chủ nghĩa tự do đã châm ngòi cho

won the majority in Parliament.

cuộc cách mạng, thắng phần lớn số ghế trong Quốc hội.

The military council

Hội đồng quân sự

has cracked down on civil society and protests

đàn áp xã hội dân sự và những cuộc biểu tình

and the country's economy continues to suffer.

và nền kinh tế trong nước tiếp tục chịu thiệt hại.

Evaluating Egypt on this basis alone, however,

Tuy nhiên, chỉ đánh giá Ai Cập dựa trên cơ sở này,

ignores the real revolution.

là bỏ qua cuộc cách mạng đích thực.

Because Egyptians are more optimistic

Vì người Ai Cập lạc quan hơn

than they have been in years,

so với nhiều năm trước đây,

far less divided on religious-secular lines

ít chia rẽ hơn nhiều ở những khu vực thế tục tôn giáo

than we would think

như chúng ta vẫn nghĩ

and poised for the demands of democracy.

và dõng dạc đòi hỏi nền dân chủ.

Whether they support Islamists or liberals,

Dù ủng hộ người Hồi giáo hay người theo chủ nghĩa tự do,

Egyptians' priorities for this government are identical,

ưu tiên của người Ai Cập với chính phủ vẫn giữ nguyên,

and they are jobs, stability and education,

đó là việc làm, sự ổn định và giáo dục,

not moral policing.

chứ không phải kiểm soát luân lý.

But most of all,

Nhưng trên hết,

for the first time in decades,

lần đầu trong nhiều thập kỉ,

they expect to be active participants, not spectators,

họ mong muốn làm người tham gia tích cực, chứ không phải khán giả,

in the affairs of their country.

trong những vấn đề quốc gia.

I was meeting with a group of newly-elected parliamentarians

Tôi đã gặp một nhóm đại biểu Quốc hội mới được bầu

from Egypt and Tunisia

từ Ai Cập và Tunisia

a couple of weeks ago.

vài tuần trước.

And what really struck me about them

Và điều làm tôi thực sự ấn tượng về họ

was that they weren't only optimistic,

là họ không chỉ lạc quan,

but they kind of struck me as nervous,

mà còn có vẻ hơi lo lắng,

for lack of a better word.

vì một nguyên nhân khó lí giải

One said to me,

Một người nói với tôi,

"Our people used to gather in cafes to watch football" --

"Người dân thường tụ tập ở các quán cà phê để xem bóng đá" --

or soccer, as we say in America --

hay bóng đá, theo cách gọi ở Mĩ --

"and now they gather to watch Parliament."

"và giờ họ tụ tập lại để xem Quốc hội"

(Laughter)

(Cười)

"They're really watching us,

"Họ thực sự theo dõi chúng tôi,

and we can't help but worry

và chúng tôi không thể làm gì ngoài lo lắng

that we're not going to live up to their expectations."

mình không thể đạt được kì vọng của họ."

And what really struck me

Và cái thực sự làm tôi ấn tượng

is that less than 24 months ago,

là ít hơn 24 tháng trước,

it was the people that were nervous

người dân mới là người lo lắng

about being watched by their government.

về việc bị theo dõi bởi chính phủ.

And the reason that they're expecting a lot

Và lí do họ mong đợi nhiều như vậy

is because they have a new-found hope for the future.

là bởi họ có niềm tin mới xây dựng cho tương lai.

So right before the revolution

Tôi đã nói, ngay trước cách mạng,

we said that Egyptians had never felt worse about their lives,

người Ai Cập chưa bao giờ thấy tệ thế về cuộc sống của họ,

but not only that, they thought their future would be no better.

không chỉ thế, họ còn nghĩ tương lai của họ sẽ không tốt đẹp hơn.

What really changed after the ouster of Mubarak

Điều thực sự thay đổi sau sự ra đi của Mubarak

wasn't that life got easier.

không phải là cuộc sống dễ dàng hơn.

It actually got harder.

Mà là khó khăn hơn.

But people's expectations for their future

Nhưng mong đợi của người dân về tương lai

went up significantly.

tăng đáng kể.

And this hope, this optimism,

Và niềm hi vọng này, sự lạc quan này,

endured a year of turbulent transition.

đã kéo dài suốt một năm đầy biến động.

One reason that there's this optimism

Một lí do cho sự lạc quan này

is because, contrary to what many people have said,

là bởi, đối lập với cái nhiều người vẫn nói,

most Egyptians think things really have changed in many ways.

người Ai Cập nghĩ mọi thứ đã thực sự thay đổi theo nhiều cách.

So while Egyptians were known

Vì vậy khi người Ai Cập được biết đến

for their single-digit turnout

bởi lượng cử tri một chữ số

in elections before the revolution,

trong các cuộc bầu cử trước cách mạng,

the last election had around 70 percent voter turnout --

cuộc bầu cử mới nhất có gần 70% lượng cử tri tham gia --

men and women.

cả đàn ông và phụ nữ.

Where scarcely a quarter believed in the honesty of elections in 2010 --

Nơi chưa đến 1/4 dân số tin vào minh bạch trong bầu cử năm 2010 --

I'm surprised it was a quarter --

Tôi ngạc nhiên đó là 1/4 --

90 percent thought that this last election was honest.

90% nghĩ rằng cuộc bầu cử mới nhất là trung thực.

Now why this matters

Lí do điều này quan trọng

is because we discovered a link

là vì chúng tôi đã tìm ra sự kết nối

between people's faith in their democratic process

giữa niềm tin của người dân trong tiến trình dân chủ

and their faith that oppressed people

và niềm tin rằng người bị đàn áp

can change their situation

có thể thay đổi tình thế

through peaceful means alone.

chỉ qua biện pháp hòa bình.

(Applause)

(Vỗ tay)

Now I know what some of you are thinking.

Giờ thì, tôi biết điều mà một số bạn đang nghĩ.

The Egyptian people,

Người dân Ai Cập,

and many other Arabs who've revolted and are in transition,

và nhiều người Ả Rập khác đã nổi dậy và đang trong giai đoạn chuyển đổi,

have very high expectations of the government.

có kì vọng rất cao vào chính phủ.

They're just victims of a long-time autocracy,

Họ chỉ là nạn nhân của chế độ chuyên chế quá lâu đời,

expecting a paternal state

mong chờ nhà nước

to solve all their problems.

giải quyết mọi vấn đề.

But this conclusion would ignore

Nhưng kết luận này lờ đi

a tectonic shift taking place in Egypt

sự chuyển đổi kiến tạo đang diễn ra ở Ai Cập

far from the cameras in Tahrir Square.

khác với những máy quay ở Quảng trường Tahrir.

And that is Egyptians' elevated expectations

Và đó là kì vọng nâng cao của người Ai cập

are placed first on themselves.

đặt vào bản thân họ trước tiên.

In the country once known for its passive resignation,

Ở đất nước từng được biết đến bởi sự thoái vị thụ động,

where, as bad as things got,

nơi, mọi việc tệ đến mức,

only four percent expressed their opinion to a public official,

chỉ 4% dân số bày tỏ ý kiến với công chức nhà nước,

today 90 percent tell us

ngày nay 90% nói với chúng tôi

that if there's a problem in their community,

rằng nếu có vấn đề trong cộng đồng của họ,

it's up to them to fix it.

thì họ có trách nghiệm sửa chữa nó.

(Applause)

(Vỗ tay)

And three-fourths

Và 3/4

believe they not only have the responsibility,

tin rằng họ không chỉ có trách nghiệm,

but the power to make change.

mà còn có sức mạnh tạo ra thay đổi.

And this empowerment

Và sự trao quyền này

also applies to women,

cũng áp dụng với phụ nữ,

whose role in the revolts

người mà vai trò trong cuộc nổi dậy

cannot be underestimated.

không thể bị xem thường.

They were doctors and dissidents,

Họ là bác sĩ và phiến quân,

artists and organizers.

nghệ sĩ và người tổ chức.

A full third of those who braved tanks and tear gas

Toàn bộ 1/3 những người đối mặt với xe tăng và hơi ga

to ask or to demand liberty and justice in Egypt

để đòi hỏi tự do và công bằng ở Ai Cập

were women.

là phụ nữ.

(Applause)

(Vỗ tay)

Now people have raised some real concerns

Giờ đây người ta đặt ra một vài nghi ngại

about what the rise of Islamist parties means for women.

rằng sự trỗi dậy của các đảng phái Hồi giáo có ý nghĩa gì với phụ nữ.

What we've found about the role of religion in law

Điều chúng tôi phát hiện về vai trò của tôn giáo trong pháp luật

and the role of religion in society

và vai trò của tôn giáo trong xã hội

is that there's no female consensus.

là không có sự đồng thuận ở nữ giới.

We found that women in one country

Chúng tôi thấy rằng phụ nữ trong một nước

look more like the men in that country

tương đối giống đàn ông nước đó

than their female counterparts across the border.

hơn là giống phụ nữ cùng thời ở nước khác.

Now what this suggests

Điều này cho thấy

is that how women view religion's role in society

cách phụ nữ nhìn nhận vai trò tôn giáo trong xã hội

is shaped more by their own country's culture and context

được định hình bởi văn hóa và bối cảnh ở nước họ

than one monolithic view

hơn là quan điểm đánh đồng

that religion is simply bad for women.

rằng tôn giáo đơn giản là xấu cho phụ nữ.

Where women agree, however,

Tuy nhiên điều mà phụ nữ đồng thuận,

is on their own role,

là về vai trò của họ,

and that it must be central and active.

và rằng nó phải trung tâm và năng động.

And here is where we see the greatest gender difference within a country --

Và đây là điểm chúng tôi thấy sự khác biệt giới tính lớn nhất trong một nước

on the issue of women's rights.

về vấn đề quyền của phụ nữ.

Now how men feel about women's rights

Việc đàn ông cảm thấy thế nào về quyền của phụ nữ

matters to the future of this region.

có ý nghĩa với tương lai của khu vực.

Because we discovered a link

Bởi vì chúng tôi đã tìm ra sự kết nối

between men's support for women's employment

giữa sự ủng hộ của đàn ông với việc phụ nữ đi làm

and how many women are actually employed

và số lượng phụ nữ thực sự được tuyển dụng

in professional fields in that country.

trong các lĩnh vực chuyên môn ở nước đó.

So the question becomes,

Vậy câu hỏi trở thành,

What drives men's support for women's rights?

Điều gì khiến đàn ông ủng hộ quyền của phụ nữ?

What about men's views of religion and law?

Thế quan điểm của đàn ông về tôn giáo và luật pháp thì sao?

[Does] a man's opinion

[Liệu] ý kiến của đàn ông

of the role of religion in politics

về vai trò của tôn giáo trong chính trị

shape their view of women's rights?

có quyết định quan điểm của họ về quyền của phụ nữ?

The answer is no.

Câu trả lời là không.

We found absolutely no correlation,

Chúng tôi tìm ra rằng không có bất cứ mối liên hệ nào,

no impact whatsoever,

hay sức ảnh hưởng nào,

between these two variables.

giữa hai biến số này.

What drives men's support for women's employment

Cái khiến đàn ông ủng hộ việc phụ nữ đi làm

is men's employment,

là việc đàn ông đi làm,

their level of education

trình độ học vấn của họ

as well as a high score

cũng như mức điểm cao

on their country's U.N. Human Development Index.

của Chỉ số Phát triển Con người LHQ nước họ.

What this means

Điều này có nghĩa

is that human development,

là sự phát triển con người,

not secularization,

chứ không phải thế tục hóa,

is what's key to women's empowerment

là chìa khóa để trao quyền cho phụ nữ

in the transforming Middle East.

trong vùng Trung Đông đang biến đổi.

And the transformation continues.

Và sự biến đổi tiếp tục diễn ra.

From Wall Street to Mohammed Mahmoud Street,

Từ Phố Wall tới Phố Mohammed Mahmoud,

it has never been more important

nó chưa bao giờ quan trọng hơn

to understand the aspirations

việc hiểu được khát vọng

of ordinary people.

của những con người bình thường.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)