Shereen El-Feki: How to fight an epidemic of bad laws

Translator: Timothy Covell Reviewer: Jenny Zurawell

Translator: Giang Nguyen Reviewer: Ming Ming

Let's begin with a story.

Hãy bắt đầu bằng 1 câu chuyện, rằng...

Once upon a time --

Ngày xửa ngày xưa

well actually less than two years ago --

thực ra là chưa đầy 2 năm trước

in a kingdom not so very far away,

ở một quốc gia không quá xa

there was a man

có một người đàn ông

who traveled many miles

đã phải đi rất xa

to come to work at the jewel in the kingdom's crown --

để tới làm việc tại kho báu của vương quốc

an internationally famous company.

một công ty nổi tiếng thế giới.

Let's call it Island Networks.

Hãy cùng gọi nó là Island Networks.

Now this kingdom had many resources

Quốc gia này có rất nhiều tài nguyên

and mighty ambitions,

và những tham vọng to lớn

but the one thing it lacked was people.

nhưng lại thiếu nhân lực.

And so it invited workers from around the world

Do vậy, nó mời gọi nhân công từ khắp thế giới

to come and help it build the nation.

tới và giúp xây dựng đất nước.

But in order to enter and to stay

Nhưng để có thể ở lại đây

these migrants had to pass a few tests.

những người nhập cư phải trải qua một số kiểm tra.

And so it was, our man presented himself

Và như vậy, người đàn ông của chúng ta tới trình diện

to authorities in the kingdom,

với chính quyền

looking forward to settling into his new life.

và mong chờ được ổn định cuộc sống mới.

But then something unexpected happened.

Nhưng sau đó một chuyện bất ngờ đã xảy ra

The medical personnel who took blood samples from the man

Nhân viên y tế lấy mẫu máu từ anh ta

never actually told him what they were testing for.

chưa bao giờ cho anh biết mục đích của việc kiểm tra

He wasn't offered counseling before or after the test,

Anh ta không hề được tư vấn trước và sau khi kiểm tra

which is best medical practice.

điều mà thông thường phải có.

He was never informed of the results of the test.

Anh ta cũng chưa bao giờ được thông báo kết quả.

And yet, a couple of weeks later,

Nhưng rồi, vài tuần sau

he was picked up and taken to prison

anh ta bị bắt và đưa vào tù

where he was subjected to a medical exam,

nơi mà anh ta bị bắt buộc kiểm tra y tế

including a full-body search

bao gồm cả việc khám toàn thân

in full view of the others in the cell.

trước sự quan sát của nhiều người khác trong xà lim.

He was released, but then a day or two later,

Rồi anh ta được thả, nhưng chỉ 1 - 2 ngày sau

he was taken to the airport and he was deported.

anh ta bị đưa tới sân bay để trục xuất.

What on earth did this man do

Anh ta đã làm điều gì kinh khủng

to merit this treatment?

để phải bị đối xử như vậy?

What was his terrible crime?

Tội lỗi "khủng khiếp" của anh ta là gì?

He was infected with HIV.

Anh ta bị nhiễm HIV.

Now the kingdom is one of about 50 countries

Vương quốc này là một trong số 50 nước

that imposes restrictions on the entry or stay

có luật hạn chế việc nhập cảnh hoặc cư trú

of people living with HIV.

của những người nhiễm HIV.

The kingdom argues

Quốc gia này biện luận rằng

that its laws allow it to detain or deport foreigners

luật pháp của họ cho phép bắt giam hoặc trục xuất những người nước ngoài

who pose a risk to the economy

có biểu hiện gây hại cho nền kinh tế,

or the security or the public health

hoặc do an ninh, hoặc vấn đề y tế cộng đồng

or the morals of the state.

cũng như đạo đức của quốc gia đó.

But these laws, when applied to people living with HIV,

Những điều luật này khi áp dụng vào những người mắc HIV

are a violation of international human rights agreements

là một sự vi phạm với hiệp ước về nhân quyền

to which these countries are signatories.

mà tất cả các quốc gia này đều tham gia.

But you know what?

Nhưng bạn biết không?

Matters of principle aside,

những vấn đề cơ bản bên cạnh đó là

practically speaking, these laws drive HIV underground.

các điều luật này chôn vùi người nhiễm HIV.

People are less likely to come forth

Mọi người không còn muốn bước tới

to be tested or treated or to disclose their condition,

để được kiểm tra, xử lý, hoặc tiết lộ tình trạng sức khỏe của bản thân

none of which helps these individuals

và điều đó sẽ chẳng thể giúp các cá nhân

or the communities these laws purport to protect.

hoặc các cộng đồng mà những điều luật này có nhiệm vụ bảo vệ.

Today we can prevent the transmission of HIV.

Ngày nay chúng ta có thể ngăn chặn lây truyền HIV

And with treatment, it is a manageable condition.

và nếu được điều trị, căn bệnh sẽ được kiểm soát

We are very far from the days

Chúng ta đã quá xa cái thời mà

when the only practical response to dread disease

phản ứng hợp lý duy nhất đối với một bệnh dịch

was to have banished the afflicted --

đó là xua đổi những người bị nhiễm

like this, "The Exile of the Leper."

giống như là "The Exile of the Leper".

So you tell me why, in our age of science,

Vậy hãy cho tôi biết, sao ở thời đại khoa học này,

we still have laws and policies

ta vẫn có những luật lệ và chính sách

which come from an age of superstition.

của thời kỳ mê tín ngày xưa.

Time for a quick show of hands.

Giờ là lúc "giơ tay"

Who here has been touched by HIV --

Ai trong số các bạn có liên hệ với HIV

either because you yourself have the virus

hoặc là bạn mắc HIV

or you have a family member or a friend or a colleague

hoặc là bạn có người thân, bạn bè, đồng nghiệp

who is living with HIV?

đang sống chung với HIV?

Hands up.

Mời giơ tay.

Wow. Wow.

Wow. Wow.

That's a significant number of us.

Một phần đáng kể trong chúng ta ở đây.

You know better than anyone

Vâng, và bạn biết rõ hơn bất kỳ ai

that HIV brings out

rằng HIV cho chúng ta thấy được

the best and the worst in humanity.

những điều tốt - xấu nhất trong nhân cách con người.

And the laws reflect these attitudes.

Và các điều luật phản ánh quan điểm này.

I'm not just talking about laws on the books,

Tôi không chỉ nói về các luật lệ trong sách vở

but laws as they are enforced on the streets

mà còn về các luật lệ được thực thi

and laws as they are decided in the courts.

và các luật lệ được dùng khi tòa án phán quyết.

And I'm not just talking about laws

Tôi không chỉ nói về luật

as they relate to people living with HIV,

dành cho người nhiễm HIV

but people who are at greatest risk of infection --

Mà còn về những người có nguy cơ bị lây nhiễm cao

people such as those who inject drugs or sex workers

Những người nghiện thuốc hay công nhân tình dục

or men who have sex with men

Đồng tính nam

or transgendered persons

Hay người chuyển giới

or migrants or prisoners.

Dân nhập cư hay có thể là tù nhân

And in many parts of the world that includes women and children

Và ở rất nhiều nơi trên thế giới mà có cả phụ nữ và trẻ em

who are especially vulnerable.

những đối tượng dễ tác đông

Now there are laws in many parts of the world

Ở nhiều nơi trên thế giới người ta đặt ra luật

which reflect the best of human nature.

thể hiện bản chất tốt đẹp của con người

These laws treat people touched by HIV

Những luật này thể hiện sự thông cảm và chấp thuận

with compassion and acceptance.

đối với những người nhiễm HIV.

These laws respect universal human rights

tôn trọng quyền công dân trên toàn cầu

and they are grounded in evidence.

dựa trên cơ sở và bằng chứng rõ ràng

These laws ensure that people living with HIV

Những quyền này đảm bảo người bị nhiễm HIV

and those at greatest risk

và những người có nguy cơ cao mắc phải

are protected from violence and discrimination

không bị công kích, kì thị

and that they get access to prevention and to treatment.

và được phòng ngừa cũng như điều trị

Unfortunately, these good laws

Không may là, những luật tốt đẹp này

are counter-balanced by a mass

nhận sự chống đối từ vô vàn

of really bad law --

những điều luật thật tệ --

law which is grounded in moral judgement

những luật dựa trên cơ sở phán xét đạo đức,

and in fear and in misinformation,

trên sự e ngại và thiếu hiểu biết

laws which specifically punish people living with HIV

những luật này ngược đãi những người bị nhiễm HIV

or those at greatest risk.

và những người có nguy cơ cao nhiễm HIV

These laws fly in the face of science,

Những luật này đi ngược lại với khoa học,

and they are grounded in prejudice

và thành lập trên sự phán xét

and in ignorance and in a rewriting of tradition

sự thờ ơ vô cảm, thay đổi các giá trị truyền thống

and a selective reading of religion.

và trên những tài liệu tôn giáo bài trừ

But you know what? You don't have to take my word for it.

Nhưng tôi bảo này, mọi người không cần tin tôi đâu

We're going to hear from two people

Chúng ta sẽ nghe kể từ hai người

who are on the sharp end of the law.

đang phải chịu mũi dùi từ những luật này.

The first is Nick Rhoades. He's an American.

Người đầu tiên là Nick Rhoades, người Hoa Kỳ

And he was convicted under the U.S. State of Iowa's law

Và đang chịu án phạt trên luật của bang Iowa, Hoa Kỳ

on HIV transmission and exposure --

vì tội phát tán và truyền nhiễm HIV

neither of which offense he actually committed.

Trong khi anh ta chẳng thực sự mắc phải tội gì

(Video) Nick Rhoades: If something is against the law

(Video) Nick Rhoades: Nếu có việc gì trái với luật

then that is telling society

thì xã hội sẽ nghĩ rằng

that is unacceptable, that's bad behavior.

đó là điều không thỏa đáng, là hành vi phạm pháp.

And I think the severity of that punishment

Và tôi nghĩ rằng sự khắc khe của những án phạt

tells you how bad you are as a person.

nói với bạn rằng bạn là kẻ xấu xa.

You're a class B felon,

Người phạm trọng án mức B,

lifetime sex offender.

cả đời là tội phạm tình dục.

You are a very, very, very bad person.

Đó là người rất, rất, rất xấu xa.

And you did a very, very, very bad thing.

Làm một việc cực kì kinh khủng.

And so that's just programmed into you.

Và những điều này đi vào trong đầu bạn

And you go through the correctional system

Bạn phải vào trại cải tạo

and everyone's telling you the same thing.

khi ai cũng lặp lại với bạn như vậy,

And you're just like, I'm a very bad person.

rồi bạn sẽ bắt đầu nghĩ: Mình là người rất xấu.

Shereen El-Feki: It's not just a question

Shereen El_Feki: Đây không chỉ là một câu hỏi

of unfair or ineffective laws.

về tính vô hiệu và bất công của luật.

Some countries have good laws,

Một số quốc gia có nhiều điều luật tuyệt vời

laws which could stem the tide of HIV.

những luật làm giảm làn sóng HIV.

The problem is that these laws are flouted.

Vấn đề là, những luật này thì thường bị xem nhẹ.

Because stigma gives unofficial license

Bởi những hệ lụy và dấu hiệu

to treat people living with HIV

đã làm cho người khác nghĩ mình có quyền

or those at greatest risk

đối xử với người bị HIV và người có nguy cơ lây nhiễm cao

unlike other citizens.

khác những công dân bình thường.

And this is exactly what happened

Và những điều này đã đúng

to Helma and Dongo from Namibia.

với Helma và Dongo từ Namibia

(Video) Hilma: I found out

(Video) Hilma : Tôi phát hiện mình bị nhiễm HIV

when I went to the hospital for a pregnancy check-up.

khi đến bệnh viện kiểm tra thai kỳ.

The nurse announced that every pregnant woman

Y tá thông báo rằng tất cả sản phụ

must also be tested for HIV that day.

phải kiểm tra HIV vào ngày hôm đó.

I took the test and the result showed I was positive.

Tôi làm xét nghiệm và nhận kết quả dương tính

That's the day I found out.

Đến hôm đó tôi mới biết.

The nurse said to me, "Why should you people bcome pregnant

Y tá bảo tôi: "Tại sao mấy người còn để có bầu

when you know you are HIV positive?

khi mà mấy người biết bị nhiễm HIV? ,

Why are you pregnant when you are living positive?"

tại sao lại có bầu khi kết quả dương tính? "

I am sure now that is the reason they sterilized me.

Giờ thì tôi biết chắc đó là lý do họ khử trùng cho tôi.

Because I am HIV positive.

Bởi vì tôi bị nhiễm HIV.

They didn't give the forms to me

Họ không đưa giấy kí kết cho tôi.

or explain what was in the form.

hay giải thích tờ giấy ấy viết gì

The nurse just came with it

Y tá chỉ mang đến

already marked where I had to sign.

có sẵn chỗ cho tôi kí.

And with the labor pain,

Và sự hổ thẹn của một công nhân lao động

I didn't have the strength to ask them to read it to me.

Làm tôi không có can đảm yêu cầu họ đọc cho tôi.

I just signed.

Tôi chỉ kí.

SE: Hilma and Nick and our man in the kingdom

SE : Hilma và Nick và những người dân của chúng ta

are among the 34 million people living with HIV

nằm trong số 34 triệu người sống với căn bệnh HIV

according to recent estimates.

theo thống kê gần đây cho biết.

They're the lucky ones

Họ là những người may mắn

because they're still alive.

vì họ vẫn còn sống

According to those same estimates,

Theo những ước tính tương tự vào năm 2010

in 2010 1.8 million people died

1.8 triệu người đã chết

of AIDS related causes.

vì những nguyên nhân liên quan đến AIDS.

These are terrible and tragic figures.

Đó là những con số khủng kiếp.

But if we look a little more broadly into the statistics,

Nhưng nếu nhìn khái quát hơn vào những số liệu này,

we actually see some reason for hope.

ta thấy những lý do đáng để trông chờ

Looking globally, the number of new infections of HIV is declining.

Tên toàn cầu, số lượng người nhiễm HIV mới đang giảm.

And looking globally as well,

Và cũng trên toàn cầu,

deaths are also starting to fall.

số lượng người chết cũng bắt đầu giảm.

There are many reasons for these positive developments,

Có rất nhiều lý do giải thích cho chiều hướng đáng mừng này,

but one of the most remarkable

nhưng một trong những lý do quan trọng nhất

is in the increase in the number of people around the world

chính là sự gia tăng số người trên thế giới

on anti-retroviral therapy,

tham gia vào liệu pháp chống-virus

the medicines they need to keep their HIV in check.

loại thuốc dùng để kiểm soát bệnh HIV

Now there are still many problems.

Nhưng hiện nay vẫn còn rất nhiều vấn đề.

Only about half of the people who need treatment

Chỉ khoảng phân nữa số người cần điều trị

are currently receiving it.

là được nhận số thuốc này.

In some parts of the world --

Ở một số nơi trên thế giới

like here in the Middle East and North Africa --

như tại đây ở Trung Đông và Bắc Phi--

new infections are rising and so are deaths.

số ca nhiễm và số người chết vẫn tăng.

And the money, the money we need

Và số tiền chúng ta cần

for the global response to HIV,

để chống lại HIV trên toàn cầu

that is shrinking.

đang giảm dần.

But for the first time

Nhưng đây là lần đầu tiên,

in three decades into this epidemic

trong 30 năm kể từ "đại dịch" HIV

we have a real chance to come to grips with HIV.

chúng ta có khả năng đối phó với HIV

But in order to do that

Để làm được điều đó,

we need to tackle an epidemic of really bad law.

ta cần đối phó với làn sóng những điều luật khắc khe.

It's for this reason

Vì lý do này

that the Global Commission on HIV and the Law,

mà Hội Đồng Quốc Tế về HIV và Luật Pháp,

of which I'm a member,

mà tôi là một thành viên,

was established by the agencies of the United Nations --

đã được các hội đồng của Liên Hiệp Quốc thành lập

to look at the ways that legal environments

để xem xét ảnh hưởng của môi trường hợp lý

are affecting people living with HIV

ảnh hưởng đến những người bị nhiễm HIV,

and those at greatest risk,

và cả những người có nguy cơ cao mắc phải,

and to recommend what should be done

rồi đề xuất ra những việc cần làm

to make the law an ally, not an enemy,

để pháp luật trở thành đồng minh, chứ không chống lại,

of the global response to HIV.

phòng trào chống HIV toàn cầu.

Let me give you just one example

Tôi sẽ đưa ra một ví dụ

of the way a legal environment

làm thế nào mà môi trường hợp lý

can make a positive difference.

có thể cho ra những kết quả khả quan.

People who inject drugs

Những người tiêm thuốc

are one of those groups I mentioned.

là một trong những nhóm tôi đã đề cập.

They're at high risk of HIV

Họ có nguy cơ bị nhiễm HIV cao

through contaminated injection equipment

thông qua dụng cụ tiêm chích không sạch sẽ

and other risk-related behaviors.

và những hành động nguy hiểm khác.

In fact, one in every 10 new infections of HIV

Thực tế thì, 1/10 số ca nhiễm HIV mới

is among people who inject drugs.

là những người tiêm chích thuốc.

Now drug use or possession

Hiện nay sử dụng hay tàng trữ ma túy

is illegal in almost every country.

là phạm pháp ở hầu hết mọi quốc gia.

But some countries take a harder line on this than others.

Có những nước dùng biện pháp mạnh hơn các nước khác.

In Thailand people who use drugs,

Ở Thái Lan người dùng thuốc phiện,

or are merely suspected of using drugs,

hay bị nghi ngờ sử dùng thuốc phiện,

are placed in detention centers,

sẽ bị đưa vào trại tạm giam,

like the one you see here,

như người bạn thấy trên đây,

where they are supposed to clean up.

họ buộc phải cai thuốc.

There is absolutely no evidence

Không có bất kì bằng chứng nào cho thấy

to show that throwing people into detention

đưa người vào trại tạm giam

cures their drug dependence.

sẽ làm dứt "cơn nghiện thuốc" của họ.

There is, however, ample evidence

Nhưng có đầy đủ bằng chứng cho thấy

to show that incarcerating people

những người bị bắt giam

increases their risk of HIV and other infections.

sẽ tăng nguy cơ bị HIV và lây nhiễm khác.

We know how to reduce HIV transmission and other risks

Chúng ta biết cách giảm sự lan truyền HIV và các nguy cơ khác

in people who inject drugs.

giữa những người tiêm chích thuốc.

It's called harm reduction,

Đó là "giảm thiểu mức gây hại"

and it involves, among other things,

và cách này bao gồm, trong số vô vàn điều nữa,

providing clean needles and syringes,

cung cấp kim tiêm và ống tiêm sạch

offering opioid substitution therapy

dùng liệu pháp thay thế opiod (OST)

and other evidence-based treatments

và các phương pháp chữa trị có cơ sở

to reduce drug dependence.

để giảm sự phụ thuộc thuốc.

It involves providing information

Bao gồm cung cấp thông tin,

and education and condoms

giáo dục và bao cao su

to reduce HIV transmission,

để giảm sự truyền nhiễm HIV,

and also providing HIV testing

đồng thời, cung cấp xét nghiệm HIV,

and counseling and treatment

quản lý và điều trị ,

should people become infected.

với những trường hợp bị nhiễm HIV.

Where the legal environment allows for harm reduction

Nơi mà môi trường hợp lý cho phép "giảm thiểu mức nguy hại"

the results are striking.

kết quả rất là tuyệt vời.

Australia and Switzerland

Úc và Thụy Sỹ

were two countries which introduced harm reduction

là hai quốc gia giới thiệu chương trình "giảm thiểu mức gây hại"

very early on in their HIV epidemics,

ngay từ đầu "đại dịch HIV",

and they have a very low rate of HIV

và hai nước này có tỉ lệ HIV rất thấp

among injecting drug users.

trong số những người tiêm chích thuốc.

The U.S. and Malaysia

Hoa Kỳ và Malaysia

came to harm reduction a little later,

biết đến "sự giảm thiểu mức gây hại" trễ hơn,

and they have higher rates of HIV in these populations.

và có tỉ lệ nhiễm HIV cao hơn trong số người dùng ma túy.

Thailand and Russia, however,

Tuy nhiên, Thái Lan và Nga,

have resisted harm reduction

từ chối sử dụng cách thức trên

and have stringent laws

và có những luật lệ rất hà khắc

which punish drug use.

để xử phạt người dùng ma túy.

And hey, surprise,

Và , ngạc nhiên chưa,

very high rates of HIV among people who are injecting drugs.

tỉ lệ HIV trong số người dùng ma túy rất cao.

At the Global Commission we have studied the evidence,

Ở Hội đồng Quốc Tế, chúng tôi đã nghiên cứu các bằng chứng,

and we've heard the experiences

lắng nghe những kinh nghiệm

of over 700 people from 140 countries.

từ hơn 700 người từ 140 quốc gia.

And the trend? Well the trend is clear.

Và xu hướng là gì? Xu hướng rất rõ ràng.

Where you criminalize people living with HIV

Việc kết án người bị nhiễm HIV

or those at greatest risk,

hay những người có nguy cơ bị nhiễm

you fuel the epidemic.

chẳng khác gì thêm dầu vào lửa.

Now coming up with a vaccine for HIV

Hiện nay đã có vaccine cho HIV

or a cure for AIDS --

và cách chữa AIDS

now that's rocket science.

khoa học hiện nay rât tiến bộ.

But changing the law isn't.

Nhưng luật pháp thì vẫn vậy.

And in fact, a number of countries are starting to make progress

Thực tế thì, số quốc gia bắt đầu hành động

on a number of points.

chỉ là 1 số nhỏ mà thôi.

To begin, countries need to review their legislation

Để bắt đầu, các quốc gia cần xem lại pháp chế

as it touches HIV and vulnerable groups.

vì nó cũng tác động đến HIV và nhóm có nguy cơ.

On the back of those reviews,

Dựa trên những xem xét này,

governments should repeal laws

các chính phủ cần bác bỏ luật

that punish or discriminate against people living with HIV

trừng trị hay phân biệt đối với người nhiễm HIV

or those at greatest risk.

hoặc những người có nguy cơ nhiễm cao.

Repealing a law isn't easy,

Không dễ gì để bỏ được luật

and it's particularly difficult

thực sự thì rất khó là đằng khác

when it relates to touchy subjects like drugs and sex.

đặc biệt là vấn đề nhạy cảm như thuốc phiện và tình dục.

But there's plenty you can do while that process is underway.

Trong quá trình đó, ta còn nhiều việc khác để làm

One of the key points is to reform the police

Một là cải cách lực lượng cảnh sát

so that they have better practices on the ground.

để họ có những phương án tốt hơn với cộng đồng

So for example, outreach workers

Ví dụ, nhân viên trợ cấp

who are distributing condoms to vulnerable populations

phân phát bao cao su tới cộng đồng dễ bị nhiễm

are not themselves subject to police harassment

không nên bị lực lượng chức năng quấy rầy

or abuse or arbitrary arrest.

hay bị đối xử thô bạo hoặc bị bắt giữ

We can also train judges

Chúng ta cũng đào tạo các thâm phán

so that they find flexibilities in the law

để họ thấy các điểm linh hoạt trong pháp luật

and so that they rule on the side of tolerance

để họ xử án trên phương diện tha thứ và đồng cảm

rather than prejudice.

hơn là phán xét.

We can retool prisons

Ta có thể cải tạo các nhà tù

so that HIV prevention and harm reduction

để chương trình chống HIV và "giảm thiểu tác hại"

is available to prisoners.

đến được với các tù nhân.

The key to all this is reinforcing civil society.

Để làm điều đó, ta cần 1 xã hội vững mạnh

Because civil society is key

vì một xã hội văn minh là cốt lõi

to raising awareness among vulnerable groups

để nâng cao nhận thức về quyền hợp pháp

of their legal rights.

cho những đối tượng dễ nhiễm HIV.

But awareness needs action.

Nhưng nhận thức cần đi đôi với hành động.

And so we need to ensure

Nên ta phải đảm bảo

that these people who are living with HIV

những người bị nhiễm HIV

or at greatest risk of HIV

và những đối tượng dễ bị nhiễm

have access to legal services

có cơ hội tiếp cận với cơ quan pháp luật

and they have equal access to the courts.

và có quyền bình đẳng tại các phiên tòa.

And also important is talking to communities

Và 1 điều quan trọng nữa là trao đổi giữa các cộng đồng

so that we change interpretations

để thay đổi nhận thức

of religious or customary law,

về tôn giáo hay tập quán

which is too often used

vì đây là 2 yếu tố chính trong sự phán xét

to justify punishment and fuel stigma.

và châm ngòi cho các xung đột.

For many of us here

Với rất nhiều người ngồi đây

HIV is not an abstract threat.

HIV không phải là mối hiểm họa xa vời

It hits very close to home.

Nó đã đến rất gần nhà bạn.

The law, on the other hand,

Mặc khác, luật pháp

can seem remote, arcane, the stuff of specialists,

tuy có vẻ xa vời, bí mật, chỉ dành cho các chuyên gia,

but it isn't.

nhưng lại không phải thế.

Because for those of us who live in democracies,

Vì chúng ta đang sống dưới chế độ dân chủ

or in aspiring democracies,

hay một thể chế dân chủ đang lên,

the law begins with us.

luật pháp bắt đầu từ chính nơi ta.

Laws that treat people living with HIV

Luật pháp tôn trọng người nhiễm HIV

or those at greatest risk with respect

và những người đang có nguy cơ lây nhiễm cao

start with the way that we treat them ourselves: as equals.

từ cách chúng ta đối xử với họ: bình đẳng

If we are going to stop the spread of HIV in our lifetime,

Nếu muốn ngăn chặn HIV trong cuộc đời mình

then that is the change we need to spread.

đó chính là sự thay đổi mà ta cần thúc đẩy.

Thank you.

Xin cảm ơn

(Applause)

(Vỗ tay)