Emma Teeling: The secret of the bat genome

6,406 views ・ 2015-07-15

TED


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

00:00
Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast
0
0
7000
Translator: Chu Thu Reviewer: Pham Thanh Son Le
00:12
What I want you all to do right now
1
12316
2522
Điều tôi muốn tất cả các bạn làm ngay bây giờ
00:14
is to think of this mammal that I'm going to describe to you.
2
14838
4191
là nghĩ về loài động vật có vú mà tôi sắp mô tả cho bạn.
00:19
The first thing I'm going to tell you about this mammal
3
19029
2848
Điều đầu tiên tôi sẽ cho bạn biết về động vật có vú này
00:21
is that it is essential for our ecosystems to function correctly.
4
21877
4328
là nó thực sự cần thiết để hệ sinh thái của chúng ta vận hàng đúng
00:26
If we remove this mammal from our ecosystems,
5
26205
3062
Nếu chúng ta loại bỏ loài động vật có vú này ra khỏi hệ sinh thái,
00:29
they simply will not work.
6
29267
3072
thì hệ sinh thái sẽ không hoạt động được nữa.
00:32
That's the first thing.
7
32339
1690
Đó là điều đầu tiên.
00:34
The second thing is that due to the unique sensory abilities
8
34029
4677
Điều thứ hai chính là nhờ vào khả năng cảm giác độc đáo
00:38
of this mammal, if we study this mammal,
9
38706
4154
của chúng, nếu chúng ta nghiên cứu về loài này,
00:42
we're going to get great insight into our diseases
10
42860
3562
chúng ta sẽ có được một nguồn kiến thức sâu rộng cho những căn bệnh
00:46
of the senses, such as blindness and deafness.
11
46422
4536
về giác quan, chẳng hạn như mù và điếc.
00:50
And the third really intriguing aspect of this mammal
12
50958
4770
Và khía cạnh thứ ba thực sự hấp dẫn của loài có vú này
00:55
is that I fully believe that the secret of everlasting youth
13
55728
5194
đó là tôi hoàn toàn tin rằng bí mật về tuổi trẻ vĩnh cửu
01:00
lies deep within its DNA.
14
60922
4055
nằm sâu trong DNA của chúng.
01:04
So are you all thinking?
15
64977
2308
Các bạn có đang suy nghĩ không?
01:07
So,
16
67285
2494
Vì vậy,
01:09
magnificent creature, isn't it?
17
69779
3102
đó là một sinh vật tuyệt vời, phải không nào?
01:12
Who here thought of a bat?
18
72881
3352
Ai ở đây đã nghĩ về một con dơi?
01:16
Ah, I can see half the audience agrees with me,
19
76233
2631
Ah, tôi có thể thấy rằng một nửa khán giả ở đây đồng ý với tôi,
01:18
and I have a lot of work to do to convince the rest of you.
20
78864
3223
và tôi có nhiều việc phải làm để thuyết phục một nửa còn lại.
01:22
So I have had the good fortune for the past 20 years
21
82087
4258
Tôi đã có một cơ hội tốt trong 20 năm qua
01:26
to study these fascinating and beautiful mammals.
22
86345
4399
để nghiên cứu các động vật có vú xinh đẹp và hấp dẫn này.
01:30
One fifth of all living mammals is a bat,
23
90744
3762
Một phần năm những loài động vật có vú là dơi,
01:34
and they have very unique attributes.
24
94506
2412
và chúng có những thuộc tính rất độc đáo.
01:36
Bats as we know them have been around on this planet
25
96918
3028
Như chúng ta đã biết, dơi có mặt ở khắp nơi trên hành tinh này
01:39
for about 64 million years.
26
99946
3983
cách đây khoảng 64 triệu năm.
01:43
One of the most unique things that bats do
27
103929
3465
Một trong những điều đặc biệt nhất đó là dơi
01:47
as a mammal is that they fly.
28
107394
2801
là loài động vật có vú biết bay.
01:50
Now flight is an inherently difficult thing.
29
110195
3335
Bay là một điều vốn dĩ rất khó.
01:53
Flight within vertebrates has only evolved three times:
30
113530
3943
Đối với động vật có xương sống, bay chỉ tiến hóa 3 lần duy nhất:
01:57
once in the bats, once in the birds,
31
117473
3360
một lần ở loài dơi, một lần ở loài chim,
02:00
and once in the pterodactyls.
32
120833
2095
và một lần trong ở loài thằn lằn ngón cánh.
02:02
And so with flight, it's very metabolically costly.
33
122928
3846
Và bay rất tốn năng lượng.
02:06
Bats have learned and evolved how to deal with this.
34
126774
3930
Loài dơi đã học và tiến hóa sao cho có thế đối phó với điều này.
02:10
But one other extremely unique thing about bats
35
130704
4386
Nhưng một điều vô cùng khác biệt nữa về loài dơi
02:15
is that they are able to use sound
36
135090
2049
đó là chúng có khả năng sử dụng âm thanh
02:17
to perceive their environment. They use echolocation.
37
137139
4796
để nhận thức môi trường xung quanh. Chúng sử dụng sự định vị tiếng vang.
02:21
Now, what I mean by echolocation --
38
141935
2664
Và bây giờ, đây là những gì tôi muốn nói về sự định vị tiếng vang --
02:24
they emit a sound from their larynx out through their mouth
39
144599
3505
một âm thanh được dơi phát ra ngoài từ thanh quản thông qua miệng
02:28
or through their nose. This sound wave comes out
40
148104
3896
hoặc mũi của chúng. Sóng âm thanh này phát ra
02:32
and it reflects and echoes back off objects in their environment,
41
152000
4087
và gặp những vật thể trong môi trường sẽ phản xạ trở lại bằng tiếng vang,
02:36
and the bats then hear these echoes
42
156087
2860
sau đó dơi sẽ nghe những tiếng vang đó
02:38
and they turn this information into an acoustic image.
43
158947
3518
và chúng chuyển thông tin này thành hình ảnh âm thanh.
02:42
And this enables them to orient in complete darkness.
44
162465
4628
Và điều này cho phép chúng hoàn toàn định hướng được trong bóng tối.
02:47
Indeed, they do look very strange. We're humans.
45
167093
3425
Thực sự, chúng trông rất lạ. Chúng ta là con người.
02:50
We're a visual species. When scientists first realized
46
170518
3195
Chúng ta là loài sử dụng thị giác. Khi các nhà khoa học nhận ra rằng
02:53
that bats were actually using sound to be able to fly
47
173713
3941
dơi thực sự sử dụng âm thanh để có thể bay,
02:57
and orient and move at night, we didn't believe it.
48
177654
2975
định hướng và di chuyển trong đêm, chúng tôi đã không tin vào điều đó.
03:00
For a hundred years, despite evidence to show
49
180629
3024
Trong một trăm năm qua, mặc dù các bằng chứng chỉ ra
03:03
that this is what they were doing, we didn't believe it.
50
183653
3239
rằng đó là cách loài dơi làm, nhưng chúng tôi đã không tin.
03:06
Now, if you look at this bat, it looks a little bit alien.
51
186892
3968
Bây giờ, nếu bạn nhìn vào con dơi này , nó có chút gì đó giống người ngoài hành tinh.
03:10
Indeed, the very famous philosopher Thomas Nagel
52
190860
3298
Thật vậy, nhà triết học rất nổi tiếng Thomas Nagel
03:14
once said, "To truly experience an alien life form
53
194158
3505
một lần đã nói rằng: "Để thực sự trải nghiệm một cuộc sống của người ngoài hành tinh
03:17
on this planet, you should lock yourself inside a room
54
197663
3740
trên trái đất này, bạn nên nhốt mình trong một căn phòng
03:21
with a flying, echolocating bat in complete darkness."
55
201403
4125
với một con dơi đang bay và sử dụng sự định vị tiếng vang trong bóng tối".
03:25
And if you look at the actual physical characteristics
56
205528
3071
Và nếu bạn chú ý vào các đặc tính vật lý thực tế
03:28
on the face of this beautiful horseshoe bat,
57
208599
2957
trên mặt của loài dơi móng ngựa xinh đẹp này,
03:31
you see a lot of these characteristics are dedicated
58
211556
2794
bạn sẽ thấy rất nhiều đặc điểm được dành riêng
03:34
to be able to make sound and perceive it.
59
214350
3339
cho việc phát ra âm thanh và nhận lại.
03:37
Very big ears, strange nose leaves, but teeny-tiny eyes.
60
217689
4564
Đôi tai rất lớn, mũi kỳ lạ, nhưng đôi mắt nhỏ xíu.
03:42
So again, if you just look at this bat, you realize
61
222253
3889
Một lần nữa, nếu bạn chỉ nhìn vào con dơi này, bạn sẽ thấy rằng
03:46
sound is very important for its survival.
62
226142
3274
âm thanh rất quan trọng cho sự sống còn của nó.
03:49
Most bats look like the previous one.
63
229416
4369
Hầu hết loài dơi đều giống nhau.
03:53
However, there are a group that do not use echolocation.
64
233785
4039
Tuy nhiên, có một nhóm không sử dụng sự định vị tiếng vang.
03:57
They do not perceive their environment using sound,
65
237824
2999
Chúng không sử dụng âm thanh để nhận thức môi trường,
04:00
and these are the flying foxes.
66
240823
1746
và đó là những con cáo bay.
04:02
If anybody has ever been lucky enough to be in Australia,
67
242569
3270
Nếu ai đó đã từng may mắn được ở (đến) Úc,
04:05
you've seen them coming out of the Botanic Gardens in Sydney,
68
245839
3225
bạn đã nhìn thấy chúng ra khỏi vườn bách thảo ở Sydney,
04:09
and if you just look at their face, you can see
69
249064
3185
và chỉ cần nhìn vào khuôn mặt của chúng, bạn có thể thấy
04:12
they have much, much larger eyes and much smaller ears.
70
252249
3538
chúng có đôi mắt rất lớn và đôi tai rất nhỏ.
04:15
So among and within bats is a huge variation
71
255787
3522
Vì thế đối với loài dơi đây là một sự biến thiên rất lớn
04:19
in their ability to use sensory perception.
72
259309
2891
về khả năng của chúng để sử dụng các giác quan.
04:22
Now this is going to be important for what I'm going
73
262200
2053
Điều này thực sự quan trọng cho những gì tôi sắp
04:24
to tell you later during the talk.
74
264253
1763
kể cho bạn ngay sau đây.
04:26
Now, if the idea of bats in your belfry terrifies you,
75
266016
5079
Bây giờ, nếu ý tưởng về những con dơi trong tháp chuông làm bạn khiếp sợ,
04:31
and I know some people probably are feeling a little sick
76
271095
2869
và tôi biết một số người đang cảm thấy hơi tệ
04:33
looking at very large images of bats,
77
273964
3204
hãy nhìn vào những hình ảnh cỡ lớn về loài dơi,
04:37
that's probably not that surprising,
78
277168
2889
có thể không có gì đáng ngạc nhiên,
04:40
because here in Western culture,
79
280057
2327
bởi vì ở đây, trong văn hóa phương Tây,
04:42
bats have been demonized.
80
282384
1757
dơi được xem như loài quỷ.
04:44
Really, of course the famous book "Dracula,"
81
284141
2664
Thực sự, dĩ nhiên, cuốn sách nổi tiếng "Dracula"
04:46
written by a fellow Northside Dubliner Bram Stoker,
82
286805
3083
được viết bởi Bram Stoker sống ở phía Bắc Dublin,
04:49
probably is mainly responsible for this.
83
289888
2057
có lẽ chịu trách nhiệm về điều này.
04:51
However, I also think it's got to do with the fact
84
291945
3080
Tuy nhiên, tôi cũng nghĩ với thực tế rằng
04:55
that bats come out at night, and we don't
85
295025
2283
dơi bay ra ngoài vào ban đêm, và chúng ta không
04:57
really understand them. We're a little frightened by things
86
297308
2652
thật sự hiểu chúng. Chúng ta có một chút sợ hãi bởi những thứ
04:59
that can perceive the world slightly differently than us.
87
299960
3300
có nhận thức về thế giới hơi khác so với chúng ta.
05:03
Bats are usually synonymous with some type of evil events.
88
303260
3059
Loài dơi thường gắn với những sự kiện xấu.
05:06
They are the perpetrators in horror movies,
89
306319
2865
Họ là thủ phạm trong những bộ phim kinh dị,
05:09
such as this famous "Nightwing."
90
309184
1807
giống như "Những đôi cánh của đêm" nổi tiếng.
05:10
Also, if you think about it, demons
91
310991
2761
Ngoài ra, nếu bạn nghĩ về nó, những con quỷ
05:13
always have bat wings, whereas birds, they typically --
92
313752
3715
luôn có đôi cánh của loài dơi, trong khi những con chim --
05:17
or angels have bird wings.
93
317467
2869
hoặc thiên thần, thường có những đôi cánh của loài chim.
05:20
Now, this is Western society, and what I hope to do tonight
94
320336
5109
Đó là xã hội phương Tây, và điều tôi hy vọng làm tối nay
05:25
is to convince you of the Chinese traditional culture,
95
325445
4699
là thuyết phục bạn về nền văn hóa truyền thống Trung Quốc,
05:30
that they perceive bats as
96
330144
2929
họ cho rằng dơi là
05:33
creatures that bring good luck, and indeed, if you walk
97
333073
3584
sinh vật mang lại may mắn, và thực sự, nếu bạn đi vào
05:36
into a Chinese home, you may see an image such as this.
98
336657
4344
một ngôi nhà Trung Quốc, bạn có thể thấy một hình ảnh như thế này.
05:41
This is considered the Five Blessings.
99
341001
2182
Đây được xem như là "5 Phước lành".
05:43
The Chinese word for "bat" sounds like the Chinese word
100
343183
2662
Theo Tiếng Trung, từ "dơi" phát âm nghe gần giống như
05:45
for "happiness," and they believe that bats
101
345845
3091
từ "hạnh phúc", và họ tin rằng dơi
05:48
bring wealth, health, longevity, virtue and serenity.
102
348936
4361
mang lại sự giàu có, sức khỏe, tuổi thọ, đức hạnh và thanh thản.
05:53
And indeed, in this image, you have a picture of longevity
103
353297
3360
Và thật vậy, trong hình ảnh này, bạn có một bức tranh về tuổi thọ
05:56
surrounded by five bats.
104
356657
2098
được bao quanh bởi 5 con dơi.
05:58
And what I want to do tonight is to talk to you
105
358755
3683
Và tối nay điều tôi muốn nói với bạn
06:02
and to show you that at least three of these blessings
106
362438
3586
và chỉ cho bạn thấy rằng ít nhất ba trong những phước lành
06:06
are definitely represented by a bat, and that if we study bats
107
366024
3369
chắc chắn được đại diện bởi một con dơi, và nếu chúng ta nghiên cứu về loài dơi
06:09
we will get nearer to getting each of these blessings.
108
369393
4263
chúng ta sẽ tiến gần đến từng phước lành đó.
06:13
So, wealth -- how can a bat possibly bring us wealth?
109
373656
5051
Vì vậy, sự giàu có -- làm thế nào một con dơi có thể mang đến cho chúng ta sự giàu có?
06:18
Now as I said before, bats are essential for our ecosystems
110
378707
3510
Như tôi đã nói trước đó, loài dơi rất cần thiết cho hệ sinh thái của chúng ta
06:22
to function correctly. And why is this?
111
382217
3672
hoạt động chính xác. Và tại sao lại như thế?
06:25
Bats in the tropics are major pollinators of many plants.
112
385889
4114
Những con dơi vùng nhiệt đới là người thụ phấn của nhiều thực vật.
06:30
They also feed on fruit, and they disperse the seeds
113
390003
2992
Chúng cũng ăn trái cây và phân tán hạt
06:32
of these fruits. Bats are responsible for pollinating
114
392995
4108
của trái cây đó. Loài dơi có trách nhiệm thụ phấn cho
06:37
the tequila plant, and this is a multi-million dollar industry
115
397103
3653
cây tequila (cây thùa), đó là một ngành công nghiệp hàng triệu đô la
06:40
in Mexico. So indeed, we need them
116
400756
2961
ở Mexico. Vì vậy, thực sự, chúng ta cần chúng
06:43
for our ecosystems to function properly.
117
403717
2392
cho hệ sinh thái của chúng ta được hoạt động đúng.
06:46
Without them, it's going to be a problem.
118
406109
2735
Không có chúng, nó sẽ là một vần đề.
06:48
But most bats are voracious insect predators.
119
408844
5522
Nhưng phần lớn dơi là loài động vật săn côn trùng.
06:54
It's been estimated in the U.S., in a tiny colony
120
414366
2876
Ở Mỹ, người ta ước tính, trong một vùng thuộc địa nhỏ,
06:57
of big brown bats, that they will feed
121
417242
2151
những con dơi lớn màu nâu, chúng tiêu thụ
06:59
on over a million insects a year,
122
419393
3570
hơn một triệu côn trùng mỗi năm,
07:02
and in the United States of America, right now
123
422963
2943
và ở Mỹ, ngay bây giờ
07:05
bats are being threatened by a disease known as white-nose syndrome.
124
425906
3341
dơi đang bị đe dọa bởi một căn bệnh được gọi là hội chứng mũi trắng.
07:09
It's working its way slowly across the U.S. and wiping out
125
429247
3240
Hội chứng này lan rộng khắp nước Mỹ và làm chết
07:12
populations of bats, and scientists have estimated
126
432487
3760
một lượng dơi lớn, và các nhà khoa học đã ước tính được
07:16
that 1,300 metric tons of insects a year are now
127
436247
4957
rằng 1.300 tấn côn trùng còn lại mỗi năm
07:21
remaining in the ecosystems due to the loss of bats.
128
441204
3714
trong các hệ sinh thái do sự biến mất của loài dơi.
07:24
Bats are also threatened in the U.S.
129
444918
2412
Dơi cũng bị đe doạ ở Mỹ
07:27
by their attraction to wind farms. Again, right now
130
447330
3839
bởi sự thu hút của những nông trại gió. Một lần nữa, ngay bây giờ
07:31
bats are looking at a little bit of a problem.
131
451169
1724
loài dơi đang gặp một chút vần đề.
07:32
They're going to -- They are very threatened
132
452893
2298
Chúng sẽ - chúng đang bị đe dọa
07:35
in the United States of America alone.
133
455191
3545
chỉ duy nhất ở Mỹ.
07:38
Now how can this help us?
134
458736
1541
Bây giờ, làm thế nào điều này có thể giúp chúng ta?
07:40
Well, it has been calculated that if we were to remove bats
135
460277
3665
Vâng, chúng tôi đã tính rằng nếu loại bỏ những con dơi
07:43
from the equation, we're going to have to then use
136
463942
2394
từ phương trình, chúng ta sẽ phải sử dụng
07:46
insecticides to remove all those pest insects
137
466336
2941
thuốc trừ sâu để loại bỏ tất cả những loài côn trùng gây hại
07:49
that feed on our agricultural crops.
138
469277
3075
đến cây nông nghiệp của chúng ta.
07:52
And for one year in the U.S. alone, it's estimated
139
472352
3648
Và trong một năm chỉ riêng ở Mỹ, người ta ước tính
07:56
that it's going to cost 22 billion U.S. dollars,
140
476000
2942
chi phí sẽ là 22 tỷ đô la Mỹ,
07:58
if we remove bats. So indeed, bats then do bring us wealth.
141
478942
4523
nếu chúng ta loại bỏ loài dơi. Vì vậy, thực sự, dơi đem đến cho chúng ta sự giàu có.
08:03
They maintain the health of our ecosystems,
142
483465
2456
Chúng duy trì sức khỏe của hệ sinh thái của chúng ta,
08:05
and also they save us money.
143
485921
2489
và cũng giúp chúng ta tiết kiệm tiền.
08:08
So again, that's the first blessing. Bats are important
144
488410
2887
Vì vậy, một lần nữa, đó là phước lành thứ nhất. Dơi rất quan trọng
08:11
for our ecosystems.
145
491297
2656
cho hệ sinh thái của chúng ta.
08:13
And what about the second? What about health?
146
493953
4000
Còn điều thứ hai? Sức khỏe thì sao?
08:17
Inside every cell in your body lies your genome.
147
497953
4662
Bên trong mỗi tế bào trong cơ thể của bạn là bộ gen của bạn.
08:22
Your genome is made up of your DNA,
148
502615
2650
Bộ gen của bạn được tạo thành từ ADN của bạn,
08:25
your DNA codes for proteins that enable you to function
149
505265
3192
ADN của bạn mã hóa protein cho phép bạn hoạt động
08:28
and interact and be as you are.
150
508457
2920
tương tác và là chính bạn.
08:31
Now since the new advancements in modern molecular technologies,
151
511377
4462
Và với những tiến bộ mới trong công nghệ phân tử hiện đại,
08:35
it is now possible for us to sequence our own genome
152
515839
4123
chúng ta có thể nối bộ gen của riêng chúng ta
08:39
in a very rapid time and at a very, very reduced cost.
153
519962
4129
trong một thời gian rất ngắn và với một chi phí rất thấp.
08:44
Now when we've been doing this, we've realized
154
524091
2540
Bây giờ, khi chúng ta đã làm điều này, chúng ta nhận ra
08:46
that there's variations within our genome.
155
526631
3817
có nhiều biến thể trong bộ gen của chúng ta.
08:50
So I want you to look at the person beside you.
156
530448
3194
Vì vậy, tôi muốn bạn nhìn người bên cạnh.
08:53
Just have a quick look. And what we need to realize
157
533642
2079
Chỉ một cái liếc nhẹ. Và điều chúng ta cần nhận ra
08:55
is that every 300 base pairs in your DNA, you're a little bit different.
158
535721
4644
đó là cứ mỗi 300 cặp DNA của bạn giúp bạn có một chút khác biệt
09:00
And one of the grand challenges right now
159
540365
2265
Và một trong những thách thức lớn bây giờ
09:02
in modern molecular medicine is to work out
160
542630
2596
trong y học phân tử hiện đại
09:05
whether this variation makes you more susceptible to diseases,
161
545226
4842
dù sự thay đổi này làm cho bạn dễ bị bệnh,
09:10
or does this variation just make you different?
162
550068
2911
hay biến thể này chỉ làm bạn khác đi?
09:12
Again, what does it mean here? What does this variation
163
552979
2406
Một lần nữa, nó có nghĩa gì ở đây? ý nghĩa thực sự của những biến thể
09:15
actually mean? So if we are to capitalize on all of this
164
555385
3819
này là gì? Vì vậy, nếu chúng ta chuyển tất cả những
09:19
new molecular data and personalized genomic information
165
559204
3894
dữ liệu phân tử mới và thông tin gen được cá nhân hoá
09:23
that is coming online that we will be able to have
166
563098
2401
lên trực tuyến cái mà chúng ta có thể có
09:25
in the next few years, we have to be able to differentiate
167
565499
3072
trong vài năm tới, chúng ta có thể phân biệt
09:28
between the two. So how do we do this?
168
568571
3216
được 2 cá thể. Vậy làm sao chúng ta làm được?
09:31
Well, I believe we just look at nature's experiments.
169
571787
3328
Vâng, tôi tin rằng chúng ta chỉ cần nhìn vào bản chất của những thí nghiệm.
09:35
So through natural selection, over time,
170
575115
4845
thông qua chọn lọc tự nhiên, qua thời gian,
09:39
mutations, variations that disrupt the function of a protein
171
579960
5117
sự đột biến, những biến thể phá vỡ chức năng của một protein
09:45
will not be tolerated over time.
172
585077
2621
sẽ không được dung thứ theo thời gian.
09:47
Evolution acts as a sieve. It sieves out the bad variation.
173
587698
4194
Sự tiến hóa như một cái sàng. Nó lọc ra các biến thể xấu.
09:51
And so therefore, if you look at the same region
174
591892
2261
Và như vậy, do đó, nếu bạn nhìn vào cùng một vùng
09:54
of a genome in many mammals that have been
175
594153
3151
của một gen trong nhiều động vật có vú đã
09:57
evolutionarily distant from each other
176
597304
3504
tiến hóa xa nhau
10:00
and are also ecologically divergent, you will get a better
177
600808
3463
và cũng như bất đống sinh thái, bạn sẽ có được
10:04
understanding of what the evolutionary prior of that site is,
178
604271
3762
sự hiểu biết tốt hơn về những gì trước tiến hóa,
10:08
i.e., if it is important for the mammal to function,
179
608033
3879
Ví dụ, nếu nó là quan trọng cho sự vận hành của động vật có vú
10:11
for its survival, it will be the same
180
611912
2320
cho sự sống còn của nó, nó sẽ giống nhau
10:14
in all of those different lineages, species, taxa.
181
614232
4751
trong tất cả các giống nòi, loài khác nhau.
10:18
So therefore, if we were to do this,
182
618983
3277
Vì vậy, nếu chúng ta đã làm điều này,
10:22
what we'd need to do is sequence that region
183
622260
1469
chúng ta sẽ cần phải làm tuần tự theo khu vực
10:23
in all these different mammals and ascertain if it's the same
184
623729
3115
trong tất cả các động vật có vú khác nhau và xác định nếu nó là như nhau
10:26
or if it's different. So if it is the same,
185
626844
4007
hoặc nếu nó là khác nhau. Vì vậy, nếu nó là như nhau,
10:30
this indicates that that site is important for a function,
186
630851
3109
điều này cho thấy rằng điều đó quan trọng cho một chức năng,
10:33
so a disease mutation should fall within that site.
187
633960
3863
Vì vậy, một đột biến phải nằm trong mặt đó.
10:37
So in this case here, if all the mammals that we look at
188
637823
3737
Vì vậy trong trường hợp này, nếu tất cả các động vật có vú mà chúng tôi xem xét
10:41
have a yellow-type genome at that site,
189
641560
3264
có một bộ gen vàng,
10:44
it probably suggests that purple is bad.
190
644824
2662
nó có thể cho rằng màu tím là xấu.
10:47
This could be even more powerful if you look at mammals
191
647486
3474
Điều này thậm chí mạnh hơn nếu bạn nhìn vào động vật có vú
10:50
that are doing things slightly differently.
192
650960
2672
đó làm việc một cách hơi khác.
10:53
So say, for example, the region of the genome
193
653632
2078
Vì vậy, ví dụ, vùng của bộ gen
10:55
that I was looking at was a region that's important for vision.
194
655710
3529
mà tôi đã nhìn vào là một khu vực quan trọng đối với việc nhìn.
10:59
If we look at that region in mammals that don't see so well,
195
659239
3674
Nếu chúng ta nhìn vào khu vực mà động vật có vú không nhìn rõ,
11:02
such as bats, and we find that bats that don't see so well
196
662913
3834
giống như dơi, và chúng tôi thấy rằng dơi không nhìn rõ
11:06
have the purple type, we know that this is probably
197
666747
2772
màu tím, chúng ta biết rằng điều này có thể
11:09
what's causing this disease.
198
669519
3375
là nguyên nhân gây ra bệnh này.
11:12
So in my lab, we've been using bats to look at two different
199
672894
4193
Vì vậy trong phòng thí nghiệm, chúng tôi đã sử dụng dơi để xem xét hai loại bệnh
11:17
types of diseases of the senses.
200
677087
3348
khác nhau liên quan tới giác quan.
11:20
We're looking at blindness. Now why would you do this?
201
680435
2808
Chúng tôi đang tìm kiếm bệnh mù. Bây giờ tại sao bạn sẽ làm điều này?
11:23
Three hundred and fourteen million people are visually impaired, and
202
683243
4946
314 triệu người bị khiếm thị, và
11:28
45 million of these are blind. So blindness is a big problem,
203
688189
3591
45 triệu người trong số này bị mù. Vì vậy, mù là một vấn đề lớn,
11:31
and a lot of these blind disorders come from inherited diseases,
204
691780
4215
và rất nhiều các rối loạn mù đến từ di truyền,
11:35
so we want to try and better understand
205
695995
2171
Vì vậy, chúng tôi muốn thử và hiểu rõ hơn
11:38
which mutations in the gene cause the disease.
206
698166
3605
những đột biến trong gen gây ra căn bệnh này.
11:41
Also we look at deafness. One in every 1,000
207
701771
3908
chúng tôi cũng nhìn vào bệnh điếc. Cứ mỗi 1.000
11:45
newborn babies are deaf, and when we reach 80,
208
705679
3516
trẻ sơ sinh thì có 1 trẻ bị điếc, và khi chúng tôi tiếp cận độ tuổi 80,
11:49
over half of us will also have a hearing problem.
209
709195
3058
hơn một nửa cũng có vấn đề về việc nghe.
11:52
Again, there's many underlying genetic causes for this.
210
712253
4277
Một lần nữa, có nhiều yếu tố di truyền gây ra việc này.
11:56
So what we've been doing in my lab
211
716530
2647
Vì vậy điều chúng tôi đang thực hiện trong phòng thí nghiệm
11:59
is looking at these unique sensory specialists, the bats,
212
719177
3114
là nhìn vào những chuyên gia cảm giác duy nhất, loài dơi,
12:02
and we have looked at genes that cause blindness
213
722291
2548
và chúng tôi đã nhìn vào gen gây mù
12:04
when there's a defect in them,
214
724839
1349
khi có một vấn đề trong đó,
12:06
genes that cause deafness when there's a defect in them,
215
726188
2543
những gen gây điếc khi có một vấn đề trong đó,
12:08
and now we can predict which sites are most likely to cause disease.
216
728731
4990
và bây giờ chúng tôi có thể dự đoán những khía cạnh có nhiều khả năng gây ra bệnh.
12:13
So bats are also important for our health,
217
733721
2881
Vì vậy, con dơi cũng quan trọng cho sức khỏe của chúng ta,
12:16
to enable us to better understand how our genome functions.
218
736602
4890
để chúng ta hiểu rõ hơn về các chức năng bộ gen của mình.
12:21
So this is where we are right now,
219
741492
2419
Vì thế đây là nơi chúng ta đang ở bây giờ
12:23
but what about the future?
220
743911
1900
nhưng những gì về tương lai?
12:25
What about longevity?
221
745811
1656
Điều gì về tuổi thọ?
12:27
This is where we're going to go, and as I said before,
222
747467
3741
Đây là nơi chúng ta đang đi đến, và như tôi đã nói trước đó,
12:31
I really believe that the secret of everlasting youth
223
751208
3079
Tôi thực sự tin rằng bí mật của tuổi trẻ vĩnh cửu
12:34
lies within the bat genome.
224
754287
1709
nằm trong bộ gen của dơi.
12:35
So why should we be interested in aging at all?
225
755996
4116
Tại sao chúng ta nên quan tâm đến các vấn đề về lão hóa?
12:40
Well, really, this is a picture drawn from the 1500s
226
760112
2488
Vâng, thực sự, đây là một hình ảnh được rút ra từ những năm 1500
12:42
of the Fountain of Youth. Aging is considered
227
762600
3816
về suối nguồn của tuổi trẻ. Lão hóa được coi là
12:46
one of the most familiar, yet the least well-understood,
228
766416
3635
một trong những thứ quen thuộc, nhưng chưa được hiểu rõ,
12:50
aspects of all of biology, and really,
229
770051
2962
các khía cạnh sinh học, và thực sự,
12:53
since the dawn of civilization, mankind has sought to avoid it.
230
773013
4376
kể từ khi bình minh của nền văn minh, nhân loại đã tìm cách để tránh nó.
12:57
But we are going to have to understand it a bit better.
231
777389
3045
Nhưng chúng ta sẽ phải hiểu nó nhiều hơn.
13:00
In Europe alone, by 2050, there is going to be
232
780434
3629
Ở riêng châu Âu, tính đến năm 2050, có thể
13:04
a 70 percent increase of individuals over 65,
233
784063
3815
số người trên 65 tuổi sẽ tăng 70 phần trăm
13:07
and 170 percent increase in individuals over 80.
234
787878
3737
và 170 phần trăm số người trên 80.
13:11
As we age, we deteriorate, and this deterioration
235
791615
2841
Cũng như tuổi tác, sự suy thoái
13:14
causes problems for our society, so we have to address it.
236
794456
4762
gây ra cho xã hội của chúng ta những vấn đề, vì vậy chúng ta phải giải quyết nó.
13:19
So how could the secret of everlasting youth actually lie
237
799218
4514
Vậy làm sao bí mật của tuổi trẻ vĩnh cửu có thể nằm
13:23
within the bat genome? Does anybody want to hazard
238
803732
2681
trong bộ gen của dơi? Có ai muốn mạo hiểm
13:26
a guess over how long this bat could live for?
239
806413
3958
đoán xem con dơi này có thể sống trong bao lâu?
13:30
Who -- put up your hands -- who says two years?
240
810371
3025
Ai-- giơ tay của bạn lên - ai nói hai năm?
13:33
Nobody? One? How about 10 years?
241
813396
3896
Không ai? Một? Thế còn 10 năm thì sao?
13:37
Some? How about 30?
242
817292
3852
Một vài? Thế còn 30 năm?
13:41
How about 40? Okay, it's a whole varied response.
243
821144
3875
40 thì sao? Được rồi, đó là toàn bộ những câu trả lời khác nhau
13:45
This bat is myotis brandtii. It's the longest-living bat.
244
825019
3651
Con dơi này là một myotis brandtii. Nó là loài dơi có tuổi thọ dài nhất.
13:48
It lived for up to 42 years,
245
828670
2188
Nó đã sống tới 42 tuổi,
13:50
and this bat's still alive in the wild today.
246
830858
2335
và ngày nay loài dơi này vẫn còn sống trong tự nhiên.
13:53
But what would be so amazing about this?
247
833193
2582
Nhưng điều tuyệt vời về nó là gì?
13:55
Well, typically, in mammals there is a relationship
248
835775
5082
Vâng, đặc thù của động vật có vú đó là có một mối quan hệ
14:00
between body size, metabolic rate,
249
840857
2500
giữa kích thước cơ thể, tỷ lệ trao đổi chất,
14:03
and how long you can live for, and you can predict
250
843357
2136
và tuổi thọ, và bạn có thể dự đoán
14:05
how long a mammal can live for given its body size.
251
845493
3227
bao lâu một động vật có vú có thể sống với kích thước cơ thể của nó.
14:08
So typically, small mammals live fast, die young.
252
848720
3695
Rất điển hình, động vật có vú nhỏ sống nhanh, chết sớm.
14:12
Think of a mouse. But bats are very different.
253
852415
2739
Hãy nghĩ về một con chuột. Nhưng loài dơi thì khác.
14:15
As you can see here on this graph, in blue,
254
855154
2816
Như bạn có thể thấy trên biểu đồ này, màu xanh,
14:17
these are all other mammals, but bats
255
857970
2566
đây là những tất cả các động vật có vú khác, nhưng dơi
14:20
can live up to nine times longer than expected
256
860536
2168
có thể sống lâu hơn mong đợi gấp 9 lần
14:22
despite having a really, really high metabolic rate,
257
862704
3142
bởi vì có một tỷ lệ trao đổi chất thực sự cao,
14:25
and the question is, how can they do that?
258
865846
2635
và câu hỏi là, làm sao chúng có thể làm điều đó?
14:28
There are 19 species of mammal that live longer
259
868481
3541
Có 19 loài động vật có vú sống lâu hơn
14:32
than expected, given their body size, than man,
260
872022
2776
dự kiến, đưa ra các kích thước cơ thể của chúng, người đàn ông,
14:34
and 18 of those are bats.
261
874798
2848
và 18 trong số còn lại là dơi.
14:37
So therefore, they must have something within their DNA
262
877646
4936
Vì thế, chúng phải có một cái gì đó trong DNA của chúng
14:42
that ables them to deal with the metabolic stresses,
263
882582
2845
để giúp chúng đối phó với sự trao đổi chất mạnh mẽ,
14:45
particularly of flight. They expend three times more energy
264
885427
3906
đặc biệt là bay. Chúng dùng năng lượng nhiều hơn gấp 3 lần
14:49
than a mammal of the same size,
265
889333
1540
so với một động vật có vú cùng kích thước,
14:50
but don't seem to suffer the consequences or the effects.
266
890873
3612
nhưng dường như không phải chịu những hậu quả hoặc tác động nào.
14:54
So right now, in my lab, we're combining
267
894485
3345
Vì thế, ngay bây giờ, trong phòng thí nghiệm của tôi, chúng tôi đang kết hợp
14:57
state-of-the-art bat field biology, going out and catching
268
897830
3911
những kỹ xảo của dơi trong lĩnh vực sinh học, đi ra ngoài và bắt
15:01
the long-lived bats, with the most up-to-date,
269
901741
2809
những con dơi sống thọ, với cập nhật mới nhất,
15:04
modern molecular technology to understand better
270
904550
3471
công nghệ hiện đại phân tử để hiểu rõ hơn
15:08
what it is that they do to stop aging as we do.
271
908021
4528
những gì chúng làm để ngăn chặn lão hóa như chúng ta làm.
15:12
And hopefully in the next five years, I'll be giving you a TEDTalk on that.
272
912549
3160
Và hy vọng rằng trong năm năm tiếp theo, tôi sẽ đưa cho bạn một TEDTalk về điều đó.
15:15
Aging is a big problem for humanity,
273
915709
3599
Lão hóa là một vấn đề lớn cho nhân loại,
15:19
and I believe that by studying bats, we can uncover
274
919308
2936
và tôi tin rằng bằng cách nghiên cứu loài dơi, chúng ta có thể khám phá
15:22
the molecular mechanisms that enable mammals
275
922244
2872
các cơ chế phân tử cho phép động vật có vú
15:25
to achieve extraordinary longevity. If we find out
276
925116
3209
để đạt được sự thay đổi về tuổi thọ. Nếu chúng ta tìm ra
15:28
what they're doing, perhaps through gene therapy,
277
928325
3232
những gì chúng đang làm, có lẽ thông qua liệu pháp gen,
15:31
we can enable us to do the same thing.
278
931557
2559
chúng ta có thể làm điều tương tự.
15:34
Potentially, this means that we could halt aging or maybe even reverse it.
279
934116
5276
Có khả năng, điều này có nghĩa rằng chúng ta có thể ngăn chặn sự lão hóa hoặc có lẽ thậm chí đảo ngược nó.
15:39
Just imagine what that would be like.
280
939392
3891
Chỉ cần hình dung những gì như vậy.
15:43
So really, I don't think we should be thinking of them
281
943283
2885
Vì vậy thực sự, tôi không nghĩ rằng chúng ta nên xem chúng
15:46
as flying demons of the night, but more as our superheroes.
282
946168
5054
như những con quỷ biết bay của bóng đêm, chúng giống như những siêu anh hùng của chúng ta.
15:51
And the reality is that bats can bring us so much benefit
283
951222
3846
Và thực tế là rằng dơi có thể mang lại cho chúng ta rất nhiều lợi ích
15:55
if we just look in the right place. They're good for our ecosystem,
284
955068
2552
Nếu chúng ta chỉ nhìn ở đúng nơi. Chúng tốt cho hệ sinh thái của chúng ta,
15:57
they allow us to understand how our genome functions,
285
957620
2906
chúng cho phép chúng ta hiểu các chức năng bộ gen của chúng ta như thế nào,
16:00
and they potentially hold the secret to everlasting youth.
286
960526
3229
và khả năng chúng giữ bí mật về tuổi trẻ vĩnh cửu.
16:03
So tonight, when you walk out of here and you look up
287
963755
2615
Vì vậy tối nay, khi bạn ra khỏi đây và nhìn
16:06
in the night skies, and you see this beautiful flying mammal,
288
966370
3499
lên bầu trời đêm, và bạn thấy loài động vật có vú đang bay xinh đẹp này,
16:09
I want you to smile. Thank you. (Applause)
289
969869
4000
Tôi muốn bạn mỉm cười. Cảm ơn các bạn. (Vỗ tay)
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7