Thelma Golden: How art gives shape to cultural change

Thelma Golden :Nghệ Thuật Đã Tạo Hình Cho Sự Thay Đổi Về Văn Hóa Như Thế Nào

Translator: Ha Nguyen Reviewer: Giang Nguyen

The brilliant playwright, Adrienne Kennedy,

Một nhà soạn kịch nổi tiếng , Adrienne Kennedy

wrote a volume called

đã viết một cuốn sách có tên là

"People Who Led to My Plays."

"Những người đã dẫn đường cho các vở kịch của tôi"

And if I were to write a volume,

Và nếu tôi có thể viết một cuốn sách như vậy

it would be called,

nó sẽ có tên là

"Artists Who Have Led My Exhibitions"

"Những nghệ sĩ dẫn đường cho các buổi triễn lãm của tôi."

because my work,

bởi vì ,trong việc hiểu nghệ thuật và hiểu văn hóa,

in understanding art and in understanding culture,

tác phẩm của tôi

has come by following artists,

được tạo ra bằng việc dõi theo các nghệ sĩ

by looking at what artists mean

bằng việc học hỏi xem xét các nghệ sĩ đó muốn gợi lên điều gì

and what they do and who they are.

làm gì và họ là những ai

J.J. from "Good Times,"

Jay Jay trong phim " Good Times",

(Applause)

( Vỗ tay )

significant to many people of course

chắc hẳn là nhiều người biết đến

because of "Dy-no-mite,"

bởi vì "tính bùng nổ'' của ông

but perhaps more significant

nhưng có lẽ mang ý nghĩa nhiều hơn nữa

as the first, really, black artist

vì ông thật sự là người nghệ sĩ gốc Phi đầu tiên

on primetime TV.

trong chương trình TV được phát vào ''giờ vàng"

Jean-Michel Basquiat,

Jean-Michel Basquiat,

important to me because [he was]

đối với tôi rất có sức ảnh hưởng bởi vì

the first black artist in real time

ông là người nghệ sĩ da đen thực sự đầu tiên

that showed me the possibility of

đã cho tôi biết tính khả thi về

who and what I was about to enter into.

những gì mà tôi có thể theo đuổi.

My overall project is about art --

Buổi triễn lãm của tôi nói chung là về nghệ thuật

specifically, about black artists --

đặc biệt là về những nghệ sĩ da đen,

very generally

và rất khái quát

about the way in which art

là về con đường nghệ thuật

can change the way we think

có thể thay đổi cách chúng ta nghĩ

about culture and ourselves.

về văn hóa và chính bản thân của chúng ta

My interest is in artists

Mối quan tâm của tôi là về các nghệ sĩ

who understand and rewrite history,

những người hiểu và viết lại lịch sử

who think about themselves

những người nghĩ về chính bản thân của họ

within the narrative

trong sự tường thuật ngắn gọn

of the larger world of art,

từ một thế giới nghệ thuật khái quát rộng lớn hơn

but who have created new places

nhưng họ đã tạo ra những miền đất mới

for us to see and understand.

để chúng ta thấy và hiểu.

I'm showing two artists here, Glenn Ligon and Kara Walker,

Chúng ta đang có ở đây hai nghệ sĩ, Glenn Ligon và Carol Walker

two of many who really form for me

là hai trong số những người thực sự tạo cho tôi

the essential questions that I wanted to bring

những câu hỏi cốt yếu mà tôi muốn mang đến

as a curator to the world.

thế giới này trong vai trò là một người quản lý viện bảo tàng

I was interested in the idea

Tôi cảm thấy thích thú với ý tưởng

of why and how

tại sao và làm như thế nào

I could create a new story,

mà tôi có thể tạo ra một câu chuyện mới

a new narrative in art history

một câu chuyện kể trong lịch sử nghệ thuật

and a new narrative in the world.

một câu chuyện kể của thế giới.

And to do this, I knew

Và để làm điều này, tôi biết

that I had to see the way in which artists work,

rằng là tôi phải hiểu cách thức mà các nghệ sĩ vận dụng

understand the artist's studio

hiểu hơn về chốn làm việc của mỗi nghệ sỹ

as a laboratory,

như là một phòng thí nghiệm,

imagine, then,

hãy tưởng tượng xem,

reinventing the museum as a think tank

việc phát minh lại viện bảo tàng như bồn trí tuệ

and looking at the exhibition

và nhìn vào buổi triễn lãm

as the ultimate white paper -- asking questions,

như một tờ giấy trắng tinh, đặt những câu hỏi

providing the space

tạo ra không gian

to look and to think about answers.

để nhìn và nghĩ về các câu trả lời

In 1994,

Vào năm 1994

when I was a curator at the Whitney Museum,

khi tôi còn là nhân viên quản lý ở viện bảo tàng Whitney

I made an exhibition called Black Male.

tôi đã mở một buổi triễn lãm có tên là " Người đàn ông da đen".

It looked at the intersection

Nó trông giống như một giao lộ

of race and gender

giữa chủng tộc và giới tính

in contemporary American art.

trong nghệ thuật nước Mĩ đương đại

It sought to express

Buổi triễn lãm đã diễn đạt

the ways in which art

những cách thức mà nghệ thuật

could provide a space for dialogue --

có thể tạo ra không gian cho một cuộc đối thoại

complicated dialogue,

một cuộc đối thoại phức tạp

dialogue with many, many points of entry --

đối thoại với nhiều, rất nhiều vấn đề

and how the museum could be the space

và làm thế nào để viện bảo tàng có thể là không gian

for this contest of ideas.

trao đổi các ý kiến

This exhibition included

Buổi triễn lãm gồm có

over 20 artists

hơn 20 nghệ sĩ

of various ages and races,

với độ tuổi và sắc tộc khác nhau

but all looking at black masculinity

nhưng tất cả đều là nghệ sĩ da màu

from a very particular point of view.

từ một quan điểm rất riêng biệt.

What was significant about this exhibition

Điểm đặc sắc của buổi triễn lãm này

is the way in which

là cách mà nó

it engaged me in my role

thể hiện vai trò của tôi

as a curator, as a catalyst,

như một người quản lý ,một chất xúc tác

for this dialogue.

cho buổi đối thoại đó.

One of the things that happened

Một trong những điều xuất hiện

very distinctly in the course of this exhibition

rất khác biệt trong tiến trình của buổi triễn lãm này

is I was confronted with the idea

đó là tôi phải đối mặt với một ý kiến

of how powerful images can be

về sức mạnh của hình ảnh

in people's understanding of themselves and each other.

và việc hiểu lẫn nhau và hiểu chính bản thân của mỗi người có sức mạnh đến cỡ nào.

I'm showing you two works, one on the right by Leon Golub,

Các bạn đang thấy hai tác phẩm mà tôi nêu ra đây, bức hình bên phải là của Leon Golub;

one on the left by Robert Colescott.

bức còn lại bên trái là của Robert Colescott

And in the course of the exhibition --

Và trong tiến trình của buổi triễn lãm

which was contentious, controversial

mang tính tranh luận

and ultimately, for me,

và tuyệt đối, theo tôi,

life-changing

mang tính thay đổi cuộc đời,

in my sense of what art could be --

theo suy nghĩ riêng về quan niệm nghệ thuật của tôi,

a woman came up to me on the gallery floor

trong phòng trưng bày , một phụ nữ đã đến gặp tôi

to express her concern about the nature

và bày tỏ mối quan tâm của cô về bản chất

of how powerful images could be

của sức mạnh đến từ những hình ảnh

and how we understood each other.

và về việc chúng ta có thể hiểu nhau như thế nào.

And she pointed to the work on the left

Và cô chỉ tay vào tác phẩm bên trái

to tell me how problematic this image was,

để nói với tôi rằng bức ảnh này khó giải thích như thế nào,

as it related, for her, to the idea of

khi nó liên quan đến ý tưởng

how black people had been represented.

làm thế nào người da đen được thể hiện trên bức hình.

And she pointed to the image on the right

Và cô chỉ vào bức hình còn lại bên phải

as an example, to me, of the kind of dignity

đối với tôi, như một sự minh họa của một kiểu nhân phẩm

that needed to be portrayed

cái cần phải được phác họa

to work against those images in the media.

để đối mặt với những hình ảnh trên các phương tiện truyền thông.

She then assigned these works racial identities,

Cô cho những tác phẩm này là sự xác nhận về sắc tộc

basically saying to me that the work on the right,

nói một cách cơ bản đối với tôi đó là tác phẩm phía bên phải

clearly, was made by a black artist,

rõ ràng là được tạo ra bởi một nghệ sĩ da đen

the work on the left, clearly, by a white artist,

còn tác phẩm bên trái là của một nghệ sĩ da trắng

when, in effect,

thực vậy,

that was the opposite case:

đó là trường hợp đối lập

Bob Colescott, African-American artist;

Bob Colescott, một nghệ sĩ người Mĩ gốc Phi

Leon Golub, a white artist.

Leon Golub, một nghệ sĩ da trắng.

The point of that for me was

Đối với tôi, vấn đề là ở chỗ

to say -- in that space, in that moment --

trong không gian đó , trong khoảnh khắc đó,

that I really, more than anything,

hơn bất cứ thứ gì; tôi thật sự

wanted to understand

muốn hiểu

how images could work, how images did work,

hình ảnh đã và có thể thể hiện như thế nào

and how artists provided

và các nghệ sĩ đã tạo ra một

a space bigger than one

không gian lớn hơn cái

that we could imagine in our day-to-day lives

mà chúng ta đã có thể tưởng tượng ra trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta như thế nào

to work through these images.

để tạo ra những hình ảnh này.

Fast-forward and I end up in Harlem;

Tiếp tục đi và tôi dừng ở Harlem;

home for many of black America,

ngôi nhà của nhiều người Mĩ gốc Phi

very much the psychic heart

trái tim tinh thần

of the black experience,

của những trải nghiệm của người da màu,

really the place where the Harlem Renaissance existed.

đây thật sự là nơi mà toàn bộ Phục Hưng Harlem đã tồn tại.

Harlem now, sort of explaining

Harlem bây giờ, đại loại là một sự giải thích

and thinking of itself in this part of the century,

và suy nghĩ về chính nó trong một phần của thế kỷ này,

looking both backwards and forwards ...

xem xét cả về quá khứ lẫn tương lai.

I always say Harlem is an interesting community

Tôi luôn nói rằng Harlem là một cộng đồng lý tưởng

because, unlike many other places,

bởi vì, không giống như những nơi khác,

it thinks of itself in the past, present

mà nó nghĩ về chính bản thân của nó trong quá khứ, hiện tại,

and the future simultaneously;

và tương lai đồng thời cùng một lúc.

no one speaks of it just in the now.

Không một ai nói nó chỉ là nó trong thời điểm hiện tại này không thôi.

It's always what it was and what it can be.

Nó luôn luôn là những gì nó đã và có thể trở thành.

And, in thinking about that,

Và, nghĩ về điều đó,

then my second project, the second question I ask is:

công việc tiếp theo của tôi, câu hỏi thứ hai mà tôi muốn hỏi

Can a museum

Liệu một viện bảo tàng

be a catalyst in a community?

có thể là một chất xúc tác trong một cộng đồng?

Can a museum house artists

Liệu một viện bảo tàng có thể tập hợp các nghệ nhân

and allow them to be change agents

và cho phép họ trở thành những nhân tố mang tính thay đổi

as communities rethink themselves?

khi cộng đồng nghĩ lại về chính bản thân họ?

This is Harlem, actually, on January 20th,

Đây là Harlem, chính xác hơn là vào ngày 20 tháng một,

thinking about itself in a very wonderful way.

đang nghĩ về chính bản thân nó trong một cách rất tuyệt vời.

So I work now at The Studio Museum in Harlem,

Bây giờ tôi làm việc tại bảo tàng Studio ở Harlem,

thinking about exhibitions there,

nghĩ về các buổi triễn lãm ở đó,

thinking about what it means to

nghĩ về ý nghĩa

discover art's possibility.

của việc khám phá khả năng của nghệ thuật.

Now, what does this mean to some of you?

Bây giờ, điều này có ý nghĩa gì đối với một trong số các vị ở đây?

In some cases, I know that many of you

Trong vài trường hợp, tôi biết rằng nhiều vị ở đây

are involved in cross-cultural dialogues,

có quan tâm đến các buổi trò chuyện về so sánh trao đổi văn hóa

you're involved in ideas of creativity and innovation.

các vị quan tâm đến những ý tưởng về sáng tạo và đổi mới

Think about the place that artists can play in that --

Hãy nghĩ về nơi mà các nghệ nhân có thể góp phần vào việc đó.

that is the kind of incubation and advocacy

Đó chỉ là một kiểu của sự ấp ủ và ủng hộ

that I work towards, in working with young, black artists.

mà tôi đang làm, làm việc với những nghệ sĩ da màu còn trẻ tuổi.

Think about artists, not as content providers,

Hãy nghĩ về các nghệ nhân, không phải về người cung cấp nội dung,

though they can be brilliant at that,

cho dù những người đó có thể rất giỏi về mặt đó,

but, again, as real catalysts.

nhưng, một lần nữa, hãy nghĩ họ như là chất xúc tác thật sự.

The Studio Museum was founded in the late 60s.

Viện bảo tàng Studio được thành lập vào những năm 60.

And I bring this up because it's important to locate

Và tôi nói về điều này bởi vì nó quan trọng để xác định

this practice in history.

tính thực tiễn trong lịch sử,

To look at 1968,

để nhìn lại năm 1968,

in the incredible historic moment that it is,

trong một khoảnh khắc lịch sử trọng đại đó chính là điều này,

and think of the arc that has happened since then,

và hãy nghĩ về nghệ thuật đã diễn biến sau mốc thời gian đó,

to think of the possibilities that we are all

để nghĩ về những khả năng mà tất cả chúng ta

privileged to stand in today

đang được hưởng để đứng đây trong ngày hôm nay,

and imagine that this museum

và tưởng tượng viện bảo tàng này

that came out of a moment of great protest

đã ra đời trong một khoảnh khắc của sự phản đối kịch liệt,

and one that was so much about

và nó là viện bảo tàng

examining the history and the legacy

khám phá lịch sử và di sản

of important African-American artists

của các nghệ nhân người Mĩ gốc Phi quan trọng

to the history of art in this country

đối với lịch sử nghệ thuật của đất nước này

like Jacob Lawrence, Norman Lewis,

như Jacob Lawrence, Norman Lewis,

Romare Bearden.

Romare Beardon.

And then, of course,

Và bây giờ, đương nhiên,

to bring us to today.

góp phần mang chúng ta đến ngày hôm nay.

In 1975, Muhammad Ali

Vào năm 1975, Mohammed Ali

gave a lecture at Harvard University.

đã có một buổi thuyết trình tài trường đại học Harvard

After his lecture, a student got up and said to him,

Sau buổi thuyết trình, một sinh viên đứng lên và nói với ông rằng,

"Give us a poem."

"Hãy đọc cho chúng em một bài thơ".

And Mohammed Ali said, "Me, we."

Và Mohammed Ali đáp, " Tôi, Chúng ta"

A profound statement about the individual and the community.

Câu nói sâu sắc về một cá nhân và một cộng đồng,

The space in which now,

Trong thời điểm hiện tại bây giờ

in my project of discovery, of thinking about artists,

trong buổi trình bày của tôi về khám phá, về việc suy nghĩ về các nghệ nhân

of trying to define

về việc cố gắng để định nghĩa

what might be

bước đi văn hóa nghệ thuật da màu trong thế kỉ 21

black art cultural movement of the 21st century.

có thể là những gì

What that might mean

Điều đó có thể mang ý nghĩa gì

for cultural movements all over this moment,

đối với những bước chuyển văn hóa trong thời điểm này,

the "me, we" seems

câu nói " Tôi, Chúng ta" dường như

incredibly prescient

cực kì mang tính tiên đoán

totally important.

và hoàn toàn quan trọng.

To this end,

Cuối cùng,

the specific project that has made this possible for me

phần đặc biệt giúp cho tôi có khả năng này đó

is a series of exhibitions,

là một bộ sưu tập các buổi triễn lãm

all titled with an F --

tất cả đều đều mang tiêu đề bắt đầu bằng chữ F

Freestyle, Frequency and Flow --

"Freestyle","Frequency" và "Flow"

which have set out to discover

chúng đã được trưng bày để đưa ra

and define

và định nghĩa

the young, black artists working in this moment

những nghệ sĩ trẻ da đen đang làm việc tại thời điểm này

who I feel strongly

là những người mà tôi cảm nhận chắc chắn rằng

will continue to work over the next many years.

họ sẽ tiếp tục tiến dần lên trong những năm tới.

This series of exhibitions

Loạt triễn lãm này

was made specifically

được tổ chức đặc biệt

to try and question

để cố gắng và trả lời

the idea of what it would mean

vấn đề hiện tại, ngay tại thời điểm lịch sử này

now, at this point in history,

sẽ có thể là gì

to see art as a catalyst;

để hiểu nghệ thuật như một chất xúc tác

what it means now, at this point in history,

nó có nghĩa là gì ở thời điểm hiện tại

as we define and redefine culture,

khi chúng ta định nghĩa và định nghĩa lại văn hóa

black culture specifically in my case,

cụ thể trong trường hợp này của tôi,văn hóa da màu

but culture generally.

nhưng bao quát là văn hóa nói chung.

I named this group of artists

Tôi đã kể tên nhóm nghệ sĩ này

around an idea, which I put out there

xung quanh một quan điểm, cái mà tôi

called post-black,

gọi là gốc da màu.

really meant to define them

đã thật sự định nghĩa họ

as artists who came and start their work now,

như những nghệ sĩ người đã đến và bắt tay vào công việc của mình

looking back at history but start in this moment, historically.

nhìn về lịch sử,nhưng bắt đầu tại thời điểm bây giờ một cách lích sử.

It is really in this sense of discovery

Nó thật sự là một sự khai phá

that I have a new set of questions that I'm asking.

mà tôi có một số câu hỏi mới mà tôi đang muốn hỏi đây

This new set of questions is:

Những câu hỏi mới đó là:

What does it mean, right now,

Là một người Mĩ gốc Phi ở đất nước Mĩ

to be African-American in America?

có ý nghĩa như thế nào, ngay bây giờ?

What can artwork say about this?

Tác phẩm nghệ thuật có thể nói gì về điều này?

Where can a museum exist

Một viện bảo tàng có thể tồn tài ở đâu

as the place for us all

như là một nơi cho tất cả chúng ta

to have this conversation?

để có được cuộc nói chuyện này?

Really, most exciting about this

Thật ra,điều thú vị nhất về điều này

is thinking about the energy and the excitement

là việc nghĩ về nhiệt huyết và sự phấn khởi

that young artists can bring.

mà các nghệ sĩ trẻ có thể mang đến

Their works for me are about,

Các tác phẩm của họ đổi với tôi là về

not always just simply

không luôn luôn, chỉ đơn giản là

about the aesthetic innovation

về sự cải tiến thẩm mĩ

that their minds imagine, that their visions create

là điều mà đầu óc họ tưởng tượng ra, là tầm hiểu biết của họ tạo ra

and put out there in the world,

và đưa ra bên ngoài thế giới này,

but more, perhaps, importantly,

nhưng có lẽ quan trọng hơn,

through the excitement of the community

thông qua sự phấn khởi của cộng đồng

that they create as important voices

họ tạo ra tiếng nói có trọng lượng

that would allow us right now to understand our situation,

cái sẽ cho phép chúng ta hiểu hoàn cảnh của chúng ta,

as well as in the future.

hiện tại cũng như tương lai

I am continually amazed

Tôi tiếp tục bị kinh ngạc

by the way in which

bởi cách thức

the subject of race

mà vấn đề về sắc tộc

can take itself in many places

có thể xảy ra ở nhiều nơi

that we don't imagine it should be.

mà chúng ta không hề nghĩ là nó sẽ xảy ra

I am always amazed

Tôi luôn bị kinh ngạc

by the way in which artists are willing

bởi cái cách mà các nghệ sĩ đang muốn

to do that in their work.

để thể hiện điều đó trong tác phẩm của họ.

It is why I look to art.

Đó là lý do tại sao tôi trông cậy vào nghệ thuật

It's why I ask questions of art.

Đó là tại sao tôi hỏi những câu hỏi về nghệ thuật

It is why I make exhibitions.

Đó là tại sao tôi tổ chức những buổi triễn lãm này

Now, this exhibition, as I said,

Như tôi đã nói, buổi triễn lãm này

40 young artists done over the course of eight years,

40 nghệ sĩ trẻ đã làm việc trong khoảng thời gian tám năm,

and for me it's about considering the implications.

và đối với tôi nó liên quan đến những ẩn ý.

It's considering the implications of

Ngụ ý về

what this generation has to say to the rest of us.

việc là thế hệ này phải nói gì với những người còn lại của chúng ta

It's considering what it means for these artists

Ngụ ý về việc là nó có ý nghĩa gì đối với những nghệ sĩ này

to be both out in the world as their work travels,

để có thể ra ngoài thế giới,như tác phẩm của họ,

but in their communities

nhưng không phải trong cộng đồng của họ,

as people who are seeing and thinking

khi mọi người đang nhìn và nghĩ

about the issues that face us.

về những vấn đề mà chúng ta đối mặt

It's also about thinking about

Đó cũng là về việc nghĩ về

the creative spirit and nurturing it,

tinh thần sáng tạo và nuôi dưỡng nó.

and imagining, particularly in urban America,

Và hãy tưởng tượng rằng, cụ thể trong đô thị ở Mĩ

about the nurturing of the spirit.

về việc nuôi dưỡng tinh thần.

Now, where, perhaps, does this end up right now?

Bây giờ, nơi nào, có lẽ, điều này chấm dứt?

For me, it is about re-imagining

Theo tôi,

this cultural discourse in an international context.

cuộc đàm luận về văn hóa này sẽ sắp sửa hình dung lại trong bối cảnh quốc tế

So the last iteration of this project

Điểm nhấn lại cuối cùng của buổi trình bày này

has been called Flow,

được gọi là "Flow"

with the idea now of creating

với ý tưởng của việc tạo ra một

a real network

mạng lưới thật sự

of artists around the world;

của các nghệ sĩ trên thế giới,

really looking, not so much

thật sự nhìn từ Harlem, không nhiều quá,

from Harlem and out, but looking across,

và nhìn ra, nhưng không nhìn quá xa.

and Flow looked at artists all born on the continent of Africa.

Và "Flow" đã nhìn vào các nghệ sĩ những người con của Phi châu

And as many of us think about that continent

Và như nhiều người trong chúng ta nghĩ về châu lục này

and think about what if means

và nghĩ về những gì có nghĩa

to us all in the 21st century,

với tất cả chúng ta ở thể kỷ 21

I have begun that looking

Tôi bắt đầu việc nhìn

through artists, through artworks,

vào các nghệ sĩ, nhìn vào các tác phẩm nghệ thuật,

and imagining what they can tell us about the future,

và hình dung những gì họ có thể nói cho chúng ta về tương lai,

what they tell us about our future,

những gì họ nói cho chúng ta về tương lai của chúng ta,

and what they create in their sense of

và những gì họ tạo ra trong hơi hướng của

offering us this great possibility of watching

việc đưa ra cho chúng ta khả năng to lớn này trong việc

that continent emerge as part

chứng kiến châu lục đó nổi lên

of our bigger dialogue.

như một phần của cuộc đối thoại lớn hơn.

So, what do I discover

Vậy là, tôi khám phá được gì

when I look at artworks?

khi tôi nhìn vào các tác phẩm nghệ thuật?

What do I think about

Tôi nghĩ về điều gì

when I think about art?

khi tôi nghĩ về nghệ thuật?

I feel like the privilege I've had as a curator

Tôi cảm thấy thích sự ưu đãi mà tôi có được vì là một nhân viên quản lý viện bảo tàng

is not just the discovery of new works,

không chỉ về việc khám phá ra nhiều tác phẩm mới

the discovery of exciting works.

nhiều tác phẩm hay

But, really, it has been

mà thực sự,

what I've discovered about myself

tôi đã khám phá ra chính bản thân của mình

and what I can offer

và khám phá những gì mà tôi có thể làm ra

in the space of an exhibition,

trong không gian của một buổi triễn lãm

to talk about beauty, to talk about power,

để nói về cái đẹp, nói về sức mạnh,

to talk about ourselves,

nói về chính bản thân chúng ta,

and to talk and speak to each other.

và nói và trò chuyện lẫn nhau.

That's what makes me get up every day

Đó là điều làm cho tôi thức dậy mỗi ngày

and want to think about

và muốn nghĩ về

this generation of black artists and artists around the world.

thế hệ nghệ sĩ da màu này và nghệ sĩ trên khắp thế giới.

Thank you. (Applause)

Cảm ơn.