George Dyson: The birth of the computer

George Dyson: Sự ra đời của máy tính

Translator: Ha Tran Reviewer: Le Khanh-Huyen

Last year, I told you the story, in seven minutes, of Project Orion,

Năm ngoái tôi đã kể cho các bạn nghe một câu chuyện về Dự án Orion, một công nghệ

which was this very implausible technology

rất bất hợp lý (nghiên cứu thiết kế tàu vũ trụ

that technically could have worked,

sử dụng lực đẩy hạt nhân), lẽ ra đã có thể thành công,

but it had this one-year political window where it could have happened.

nhưng nó gặp rắc rối về chính trị kéo dài suốt một năm

So it didn't happen. It was a dream that did not happen.

nên nó đã không được tiến hành. Đó là một giấc mơ không thành hiện thực.

This year I'm going to tell you the story of the birth of digital computing.

Năm nay tôi sẽ kể với các bạn câu chuyện về sự ra đời của điện toán số.

This was a perfect introduction.

Đây là một màn giới thiệu hoàn hảo.

And it's a story that did work. It did happen,

Và một câu chuyện có thật, đã xảy ra,

and the machines are all around us.

và các loại máy ứng dụng của nó hiện rất phổ biến.

And it was a technology that was inevitable.

Và là một công nghệ tất yếu.

If the people I'm going to tell you the story about,

Những người đã sáng tạo ra công nghệ này mà tôi sắp kể với các bạn

if they hadn't done it, somebody else would have.

nếu họ không thực hiện được thì sẽ có người khác làm được.

So, it was sort of the right idea at the right time.

Thời thế tạo anh hùng, ý tưởng đúng đắn vào đúng thời điểm.

This is Barricelli's universe. This is the universe we live in now.

Đây là vũ trụ của Barricelli, là vũ trụ chúng ta đang sống.

It's the universe in which these machines

Đó là vũ trụ nơi các cỗ máy này

are now doing all these things, including changing biology.

đang làm đủ mọi công việc, kể cả thay đổi sinh học.

I'm starting the story with the first atomic bomb at Trinity,

Tôi sẽ bắt đầu câu chuyện với quả bom nguyên tử đầu tiên ở Trinity,

which was the Manhattan Project. It was a little bit like TED:

nằm trong dự án Manhattan. Nó hơi giống TED:

it brought a whole lot of very smart people together.

nó tập hợp rất nhiều nhà khoa học xuất chúng.

And three of the smartest people were

Và 3 trong số những người tài giỏi nhất là

Stan Ulam, Richard Feynman and John von Neumann.

Stan Ulam, Richard Feynman và John von Neumann,

And it was Von Neumann who said, after the bomb,

và sau khi chế tạo quả bom, Neumann là người đã nói rằng

he was working on something much more important than bombs:

ông đang chế tạo 1 cỗ máy quan trọng hơn các quả bom rất nhiều:

he's thinking about computers.

ông đang suy nghĩ về máy tính.

So, he wasn't only thinking about them; he built one. This is the machine he built.

Ông không chỉ nghĩ đến mà ông còn chế tạo được một chiếc. Đây là cái máy ông đã làm.

(Laughter)

(Tiếng cười)

He built this machine,

Ông chế tạo cái máy này,

and we had a beautiful demonstration of how this thing really works,

và chúng ta đã được xem cơ chế hoạt động của nó.

with these little bits. And it's an idea that goes way back.

Và đó là một ý tưởng quay trở lại.

The first person to really explain that

Người đầu tiên giải thích cặn kẽ

was Thomas Hobbes, who, in 1651,

là Thomas Hobbes,

explained how arithmetic and logic are the same thing,

năm 1651, ông đã diễn giải số học và logic là một

and if you want to do artificial thinking and artificial logic,

và nếu muốn tư duy hay tính toán logic nhân tạo,

you can do it all with arithmetic.

bạn có thể thực hiện cả 2 bằng số học.

He said you needed addition and subtraction.

Ông nói cần phép cộng và phép trừ.

Leibniz, who came a little bit later -- this is 1679 --

Leibiniz, người đến sau một chút -- năm 1679 --

showed that you didn't even need subtraction.

cho thấy bạn thậm chí chẳng cần phép trừ.

You could do the whole thing with addition.

Tất cả chỉ cần phép cộng.

Here, we have all the binary arithmetic and logic

Chúng ta có toàn bộ số học và logic nhị phân

that drove the computer revolution.

thúc đẩy cuộc cách mạng vi tính,

And Leibniz was the first person to really talk about building such a machine.

và Leibiniz là người đầu tiên nói đến việc chế tạo một cỗ máy như thế.

He talked about doing it with marbles,

Ông nói về quá trình làm gồm các viên bi,

having gates and what we now call shift registers,

các cổng và thanh ghi dịch chuyển, như chúng ta gọi bây giờ

where you shift the gates, drop the marbles down the tracks.

nơi bạn dịch chuyển các cổng, thả các viên bi xuống các rãnh ghi.

And that's what all these machines are doing,

Và đó là công việc mà tất cả những cái máy này đang làm,

except, instead of doing it with marbles,

ngoại trừ thay vì làm với các viên bi

they're doing it with electrons.

chúng đang làm với các electron.

And then we jump to Von Neumann, 1945,

Tiếp đến chúng ta hãy nghe về Neumann

when he sort of reinvents the whole same thing.

năm 1945, ông ấy đã tái phát minh lại một chiếc máy tương tự.

And 1945, after the war, the electronics existed

Năm 1945, sau chiến tranh, điện tử được ứng dụng

to actually try and build such a machine.

vào việc chế tạo một chiếc máy như thế

So June 1945 -- actually, the bomb hasn't even been dropped yet --

Tháng 6 năm 1945, quả bom vẫn chưa được thả,

and Von Neumann is putting together all the theory to actually build this thing,

và Neuman đang tổng hợp mọi lý thuyết nhằm chế tạo được chiếc máy này,

which also goes back to Turing,

lại nhớ đến Turing,

who, before that, gave the idea that you could do all this

trước đó Turing đã đề xuất ý tưởng bạn có thể làm được tất cả công việc này

with a very brainless, little, finite state machine,

với một cỗ máy trạng thái hữu hạn rất ngớ ngẩn

just reading a tape in and reading a tape out.

bằng việc đọc một cuộn băng đầu vào và đầu ra.

The other sort of genesis of what Von Neumann did

Một lý do khác thúc đẩy Neumann làm cái đó

was the difficulty of how you would predict the weather.

là do sự khó khăn trong công tác dự báo thời tiết.

Lewis Richardson saw how you could do this with a cellular array of people,

Lewis Richardson đã nhìn thấy khả năng làm được điều này với một ma trận mảng tổ ong của người,

giving them each a little chunk, and putting it together.

đưa cho mỗi người một đoạn dữ liệu, và lắp ráp lại.

Here, we have an electrical model illustrating a mind having a will,

Đây chúng ta có một sơ đồ điện mô phỏng một cái đầu kiên định

but capable of only two ideas.

nhưng chỉ có 2 ý kiến.

(Laughter)

(Cười)

And that's really the simplest computer.

Và đó là chiếc máy tính đơn giản nhất.

It's basically why you need the qubit,

Lý do bạn cần qubit (bit lượng tử)

because it only has two ideas.

vì nó chỉ có 2 ý niệm.

And you put lots of those together,

Bạn lắp ráp chúng với nhau,

you get the essentials of the modern computer:

thì sẽ được những phần cơ bản của một chiếc máy tính hiện đại:

the arithmetic unit, the central control, the memory,

đơn vị số học, bộ điều khiển trung tâm, bộ nhớ,

the recording medium, the input and the output.

phương tiện ghi, đầu vào, đầu ra.

But, there's one catch. This is the fatal -- you know,

Nhưng có một đoạn ghi chép nữa. Đây là một lỗi không thể tránh --

we saw it in starting these programs up.

chúng ta đã thấy nó khi khởi động các chương trình.

The instructions which govern this operation

Các chỉ thị quản lý việc điều hành

must be given in absolutely exhaustive detail.

phải chi tiết và đầy đủ.

So, the programming has to be perfect, or it won't work.

Nên việc lập trình phải hoàn hảo nếu không nó sẽ không làm việc.

If you look at the origins of this,

Hãy xem nguồn gốc của cái này,

the classic history sort of takes it all back to the ENIAC here.

lịch sử cổ điển sẽ đưa chúng ta trở về với hệ thống điện toán ENIAC.

But actually, the machine I'm going to tell you about,

Nhưng thực ra, cái máy tôi sắp kể với bạn

the Institute for Advanced Study machine, which is way up there,

cỗ máy của Viện Nghiên Cứu Tiên Tiến, ở trên đó

really should be down there. So, I'm trying to revise history,

thì lẽ ra là ở dưới. Thế nên tôi đang cố gắng xem lại lịch sử,

and give some of these guys more credit than they've had.

và ghi nhận lại công lao của các vị này vì mọi người chưa đánh giá được hết.

Such a computer would open up universes,

Một cái máy tính như thế sẽ mở ra vũ trụ

which are, at the present, outside the range of any instruments.

hiện đang nằm ngoài tầm phủ sóng của mọi thiết bị,

So it opens up a whole new world, and these people saw it.

nó mở ra một thế giới mới, và những vị này đã thấy được nó.

The guy who was supposed to build this machine

Người đã có công chế tạo cái máy này

was the guy in the middle, Vladimir Zworykin, from RCA.

là anh chàng ở giữa, Vladimir Zworykin từ RCA.

RCA, in probably one of the lousiest business decisions

RCA, tập đoàn radio Hoa Kỳ, có thể đã đưa ra một trong các quyết định kinh doanh tồi nhất

of all time, decided not to go into computers.

mọi thời đại, đã quyết định không tiến sâu vào lĩnh vực máy tính

But the first meetings, November 1945, were at RCA's offices.

Nhưng trong các cuộc họp đầu tiên vào tháng 11,1945 tại các văn phòng của RCA.

RCA started this whole thing off, and said, you know,

RCA đã khởi xướng trào lưu và cho rằng

televisions are the future, not computers.

tivi là tương lai chứ không phải máy tính.

The essentials were all there --

Nó có hết mọi điều cần thiết --

all the things that make these machines run.

những thứ làm hoạt động các cỗ máy này.

Von Neumann, and a logician, and a mathematician from the army

Von Neumann, cùng một nhà logic học, một nhà toán học từ quân đội

put this together. Then, they needed a place to build it.

đã lắp ráp chiếc máy này. Tiếp đến họ cần một nơi để xây dựng nó.

When RCA said no, that's when they decided to build it in Princeton,

Khi Tập đoàn RCA từ chối, họ đã quyết định chế tạo nó ở Princeton,

where Freeman works at the Institute.

ở viện nghiên cứu mà Freeman đang làm việc.

That's where I grew up as a kid.

Đó là nơi tôi trải qua thời thơ ấu của mình.

That's me, that's my sister Esther, who's talked to you before,

Đấy là tôi,chị gái tôi, Esther cũng là một diễn giả tại TED,

so we both go back to the birth of this thing.

cả 2 chúng tôi đều quay trở lại xem xét sự ra đời của cái máy này.

That's Freeman, a long time ago,

Đó là Freeman, cách đây khá lâu rồi

and that was me.

và kia là tôi.

And this is Von Neumann and Morgenstern,

Đây là Von Neumann và Morgenstern,

who wrote the "Theory of Games."

tác giả của cuốn Lý Thuyết các Trò Chơi.

All these forces came together there, in Princeton.

Đội quân hùng hậu này tập hợp lại ở Princeton.

Oppenheimer, who had built the bomb.

Oppenheimer, người đã chế tạo bom.

The machine was actually used mainly for doing bomb calculations.

Cỗ máy chủ yếu được dùng để tính toán việc xếp các quả bom.

And Julian Bigelow, who took

Và Julian Bigelow là kỹ sư đảm nhận

Zworkykin's place as the engineer, to actually figure out, using electronics,

luôn công việc của công nhân, sử dụng điện tử,

how you would build this thing. The whole gang of people who came to work on this,

và cách chế tạo nó. Toàn bộ đội ngũ các nhà khoa học bắt tay chế tạo cỗ máy

and women in front, who actually did most of the coding, were the first programmers.

và những người phụ nữ ở phía trước chịu trách nhiệm phần mã hóa, họ là các lập trình viên đầu tiên.

These were the prototype geeks, the nerds.

Đây là những người lập dị, đầu to mắt cận.

They didn't fit in at the Institute.

Họ không hòa nhập được tại Viện nghiên cứu.

This is a letter from the director, concerned about --

Đây là bức thư từ giám đốc, bày tỏ quan ngại về --

"especially unfair on the matter of sugar."

"đặc biệt không công bằng trong vấn đề ăn đường."

(Laughter)

(Cười)

You can read the text.

Các bạn có thể đọc đoạn văn.

(Laughter)

(Cười)

This is hackers getting in trouble for the first time.

Đây là các tay hacker gặp khó khăn lần đầu tiên.

(Laughter).

(Cười)

These were not theoretical physicists.

Những người này không phải các nhà vật lý lý thuyết.

They were real soldering-gun type guys, and they actually built this thing.

Họ thuộc tuýp người dám nghĩ dám làm, và đã chế tạo ra cái máy này.

And we take it for granted now, that each of these machines

Và chúng ta phải công nhân rằng mỗi chiếc máy này

has billions of transistors, doing billions of cycles per second without failing.

có hàng tỷ tranzito, thực hiện thành công hàng tỷ chu trình mỗi giây.

They were using vacuum tubes, very narrow, sloppy techniques

Chúng sử dụng hàng tỷ ống chân không, các kỹ thuật rất hạn hẹp và sơ sài

to get actually binary behavior out of these radio vacuum tubes.

để lấy cách xử lý nhị phân ra khỏi các ống chân không radio đó.

They actually used 6J6, the common radio tube,

Họ sử dụng 6J6, ống radio thông thường,

because they found they were more reliable than the more expensive tubes.

vì họ thấy chúng đáng tin cậy hơn các loại ống đắt tiền khác.

And what they did at the Institute was publish every step of the way.

Và tại Viện, họ đã xuất bản từng bước trong quá trình.

Reports were issued, so that this machine was cloned

Các báo cáo được đệ trình nhằm sản xuất các cỗ máy giống hệt

at 15 other places around the world.

ở 15 nơi khác trên khắp thế giới.

And it really was. It was the original microprocessor.

Và đề nghị đó đã được chấp thuận. Đó là bộ vi xử lý thuở sơ khai.

All the computers now are copies of that machine.

Tất cả các máy tính hiện này là bản copy cỗ máy đó.

The memory was in cathode ray tubes --

Bộ nhớ trong các ống tia ca tốt --

a whole bunch of spots on the face of the tube --

một mạng điểm trên mặt ống,

very, very sensitive to electromagnetic disturbances.

cực kỳ nhạy với các xáo trộn điện từ.

So, there's 40 of these tubes,

Có 40 ống như vậy,

like a V-40 engine running the memory.

giống 1 động cơ V-40 chạy bộ nhớ.

(Laughter)

(Cười)

The input and the output was by teletype tape at first.

Đầu vào và đầu ra ban đầu theo kiểu băng điện tín.

This is a wire drive, using bicycle wheels.

Đây là bộ dẫn động dây,sử dụng các bánh xe đạp.

This is the archetype of the hard disk that's in your machine now.

Đây là nguyên mẫu ổ cứng trong máy tính của bạn hiện nay.

Then they switched to a magnetic drum.

Tiếp đến chúng chuyển sang 1 trống từ trường.

This is modifying IBM equipment,

Đây là thiết bị IBM cải tiến,

which is the origins of the whole data-processing industry, later at IBM.

là nguồn gốc của toàn bộ ngành xử lý dữ liệu sau này tại IBM.

And this is the beginning of computer graphics.

Và đây là tổ tiên của ngành đồ họa vi tính.

The "Graph'g-Beam Turn On." This next slide,

" Graph'g-Beam Turn On." Slide tiếp theo này,

that's the -- as far as I know -- the first digital bitmap display, 1954.

đó là -- theo tôi được biết -- màn hình BMP số đầu tiên, năm 1954.

So, Von Neumann was already off in a theoretical cloud,

Von Neumann đã ở trong đám mây lý thuyết

doing abstract sorts of studies of how you could build

tóm tắt các nghiên cứu về cách chế tạo

reliable machines out of unreliable components.

các cỗ máy đáng tin cậy từ những linh kiện không ổn định.

Those guys drinking all the tea with sugar in it

Mấy anh này đang uống trà có đường

were writing in their logbooks, trying to get this thing to work, with all

đang viết trong nhật ký máy, cố làm cho cái máy này hoạt động

these 2,600 vacuum tubes that failed half the time.

với 2,600 ống chân không, mà nó thì có đến 1 nửa thời gian không chạy được.

And that's what I've been doing, this last six months, is going through the logs.

Và đó là công việc tôi đang làm trong 6 tháng qua, đọc nhật ký máy.

"Running time: two minutes. Input, output: 90 minutes."

"Thời gian chạy: 2 phút. Đầu vào, đầu ra: 90 phút."

This includes a large amount of human error.

Cái này bao gồm 1 lượng lớn lỗi do con người.

So they are always trying to figure out, what's machine error? What's human error?

Họ luôn phải cố xác định xem lỗi của cái máy là gì? Lỗi do người là gì?

What's code, what's hardware?

mật mã là gì, phần cứng là gì?

That's an engineer gazing at tube number 36,

Đó là 1 kỹ sư đang xem xét cái ống số 36,

trying to figure out why the memory's not in focus.

cố tìm nguyên nhân tại sao bộ nhớ không tập trung.

He had to focus the memory -- seems OK.

Anh ấy phải tập trung được bộ nhớ -- có vẻ ổn rồi.

So, he had to focus each tube just to get the memory up and running,

Anh ấy phải tập trung tất cả các ống thì bộ nhớ mới chạy được,

let alone having, you know, software problems.

chứ chắng dám nói đến các vấn đề phần mềm.

"No use, went home." (Laughter)

"Vô ích, về nhà thôi." (Tiếng cười)

"Impossible to follow the damn thing, where's a directory?"

"Không thể theo cái thứ này được, thư mục ở đâu rồi? "

So, already, they're complaining about the manuals:

Họ đã phàn nàn về quyển sách hướng dẫn rồi:

"before closing down in disgust ... "

"trước khi bực mình đóng máy."

"The General Arithmetic: Operating Logs."

Số học tổng quát -- các nhật ký vận hành máy,

Burning lots of midnight oil.

khiến họ phải thức khuya làm việc.

"MANIAC," which became the acronym for the machine,

MANIAC, trở thành từ viết tắt cho cỗ máy,

Mathematical and Numerical Integrator and Calculator, "lost its memory."

có tên máy tính và bộ tích phân,' đánh mất bộ nhớ của nó."

"MANIAC regained its memory, when the power went off." "Machine or human?"

MANIAC lấy lại bộ nhớ của nó khi tắt máy," "máy hay người?"

"Aha!" So, they figured out it's a code problem.

"Aha!" Họ đã xác định ra được: đó là một vấn đề về mã:

"Found trouble in code, I hope."

"Đã tìm thấy vấn đề nằm trong bộ mã, mình hy vọng thế."

"Code error, machine not guilty."

" ỗi bộ mã, cái máy chả có tội gì."

"Damn it, I can be just as stubborn as this thing."

"Chết tiệt, cái máy này cứng đầu y như mình vậy."

(Laughter)

(Cười)

"And the dawn came." So they ran all night.

"Bình minh đã lên." Thế là họ đã làm việc cả đêm.

Twenty-four hours a day, this thing was running, mainly running bomb calculations.

Cái máy này chạy 24h/ngày, chủ yếu tính toán các quả bom.

"Everything up to this point is wasted time." "What's the use? Good night."

"Mọi thứ thật là phí thời gian." " Lợi ích gì chứ? Chúc ngủ ngon."

"Master control off. The hell with it. Way off." (Laughter)

" Trình điều khiển chính tắt rồi. Chết tiệt. Pó tay." (Cười)

"Something's wrong with the air conditioner --

"Có gì đó không ổn với cái máy điều hòa --

smell of burning V-belts in the air."

mùi khét, hình như cháy cái dây đai chữ V."

"A short -- do not turn the machine on."

"Chú ý -- đừng có bật cái máy lên."

"IBM machine putting a tar-like substance on the cards. The tar is from the roof."

"Cái máy IBM thả một chất giống nhựa đường lên các thẻ. Chắc nó rơi từ trên mái xuống."

So they really were working under tough conditions.

Họ đã phải làm việc dưới điều kiện rất khắc nghiệt các bạn ạ.

(Laughter)

(Cười)

Here, "A mouse has climbed into the blower

Đây , "Một con chuột đã trèo vào quạt gió

behind the regulator rack, set blower to vibrating. Result: no more mouse."

đằng sau giá điều chỉnh, làm cái quạt gió rung bần bật. Kết quả: Tiêu đời em chuột."

(Laughter)

(Cười)

"Here lies mouse. Born: ?. Died: 4:50 a.m., May 1953."

"Em chuột yên nghỉ tại đây. Sinh ngày? Từ trần vào hồi 4:50 sáng, tháng 5 năm 1953."

(Laughter)

(Cười)

There's an inside joke someone has penciled in:

Ai đó đã viết một câu đùa bằng bút chì vào đó:

"Here lies Marston Mouse."

" Em chuột Marston yên nghỉ tại đây."

If you're a mathematician, you get that,

Nếu bạn là một nhà toán học, bạn sẽ hiểu,

because Marston was a mathematician who

vì Marston là nhà toán học

objected to the computer being there.

đã phản đối máy tính được chế tạo ở Princeton.

"Picked a lightning bug off the drum." "Running at two kilocycles."

"Nhặt một con đom đóm ra khỏi cái trống, chạy máy với tốc độ 2 kilohetz."

That's two thousand cycles per second --

2 kHz là 2 nghìn chu kỳ trên giây --

"yes, I'm chicken" -- so two kilocycles was slow speed.

"uh, mình là gà" -- suy ra 2 kHz là tốc độ chậm.

The high speed was 16 kilocycles.

Tốc độ cao là 16 kHz,

I don't know if you remember a Mac that was 16 Megahertz,

tôi không biết liệu các bạn có nhớ một chiếc Mac 16 MHz.

that's slow speed.

Đó là tốc độ chậm.

"I have now duplicated both results.

"Bây giờ mình đã nhân đôi cả 2 kết quả.

How will I know which is right, assuming one result is correct?

Giả sử 1 kết quả là đúng, thì làm sao mình biết cái nào là đúng?

This now is the third different output.

Bây giờ là đầu ra khác nhau thứ 3.

I know when I'm licked."

Mình biết khi nào thì bị một vố đau."

(Laughter)

(Cười)

"We've duplicated errors before."

"Chúng tôi đã nhân đôi các lỗi trước đó."

"Machine run, fine. Code isn't."

"Máy chạy ổn. Đoạn mã thì không."

"Only happens when the machine is running."

"Chỉ xảy ra khi máy đang chạy."

And sometimes things are okay.

Và đôi khi mọi thứ đều ổn.

"Machine a thing of beauty, and a joy forever." "Perfect running."

" Cái máy này là vẻ đẹo và niềm vui bất diệt." "Máy chạy hoàn hảo."

"Parting thought: when there's bigger and better errors, we'll have them."

"Đã nghĩ rằng: khi có các lỗi lớn hơn và nhẹ hơn, chúng tôi sẽ giải quyết được"

So, nobody was supposed to know they were actually designing bombs.

Chẳng ai biết họ đang thiết kế bom.

They're designing hydrogen bombs. But someone in the logbook,

Họ đang thiết kế các quả bom hidro. Nhưng ai đó giữa đêm khuya,

late one night, finally drew a bomb.

đã vẽ 1 quả bom vào quyển nhật ký máy.

So, that was the result. It was Mike,

Vậy đó là kết quả. Mike,

the first thermonuclear bomb, in 1952.

quả bom nhiệt hạt nhân đầu tiên vào năm 1952.

That was designed on that machine,

Nó được thiết kế trên cái máy đó

in the woods behind the Institute.

trong khu rừng phía sau viện nghiên cứu.

So Von Neumann invited a whole gang of weirdos

Von Neuman đã mời một nhóm chuyên gia

from all over the world to work on all these problems.

từ khắp thế giới đến giải quyết các vấn đề đó.

Barricelli, he came to do what we now call, really, artificial life,

Barriceli đã đến để làm cuộc sống nhân tạo, như cách gọi bây giờ

trying to see if, in this artificial universe --

cố tìm xem liệu trong vũ trụ nhân tạo này --

he was a viral-geneticist, way, way, way ahead of his time.

ông là 1 nhà di truyền học virus -- cực kỳ đi trước thời đại.

He's still ahead of some of the stuff that's being done now.

Ông hiện vẫn là chuyên gia đầu ngành của các dự án hiện đang được thực hiện .

Trying to start an artificial genetic system running in the computer.

Cố gắng bắt đầu một hệ thống di truyền học nhân tạo chạy trong máy tính.

Began -- his universe started March 3, '53.

vũ trụ của ông ta bắt đầu vào 3/3/1953.

So it's almost exactly -- it's 50 years ago next Tuesday, I guess.

Thứ 3 tới sẽ tròn 50 năm.

And he saw everything in terms of --

Và ông ta nhìn thấy mọi thứ về --

he could read the binary code straight off the machine.

Ông có thể đọc các đoạn mã nhị phân ngay ở máy.

He had a wonderful rapport.

Ông rất tâm đầu ý hợp với cái máy.

Other people couldn't get the machine running. It always worked for him.

Trong khi những người khác không thể làm cho cái máy chạy

Even errors were duplicated.

thì ông cứ động vào là được. Kể cả các lỗi cũng nhân đôi.

(Laughter)

(Cười)

"Dr. Barricelli claims machine is wrong, code is right."

"Tiến sĩ Barricelli tuyên bố đoạn mã thì đúng nhưng lỗi là tại cái máy."

So he designed this universe, and ran it.

Nên ông ấy đã thiết kế vũ trụ này và cho chạy nó.

When the bomb people went home, he was allowed in there.

Khi các đồng nghiệp về nhà, ông được phép ở lại đó.

He would run that thing all night long, running these things,

Ông cho chạy nó suốt đêm, chạy các máy này.

if anybody remembers Stephen Wolfram,

Nếu ai đó còn nhớ Stephen Wolfram,

who reinvented this stuff.

người đã tái phát minh cái máy này.

And he published it. It wasn't locked up and disappeared.

Và ông đã công bố nó. Nó không bị bỏ xó.

It was published in the literature.

Nó được xuất bản thành tập san khoa học.

"If it's that easy to create living organisms, why not create a few yourself?"

"Nếu tạo ra các cơ quan sống lại dễ dàng như thế, thì tại sao không tạo ra một vài nhân bản của mình chơi ta?"

So, he decided to give it a try,

Thế là ông ấy quyết định thử một phen,

to start this artificial biology going in the machines.

bắt đầu áp dụng ngành sinh học nhân tạo vào máy móc.

And he found all these, sort of --

Và ông đã tìm thấy những thứ này --

it was like a naturalist coming in

Nó giống như 1 nhà tự nhiên học đi vào

and looking at this tiny, 5,000-byte universe,

và nhìn thấy vũ trụ 5,000 byte nhỏ bé này

and seeing all these things happening

và thấy mọi điều xảy ra

that we see in the outside world, in biology.

trong thế giới bên ngoài, thế giới sinh học.

This is some of the generations of his universe.

Đây là 1 số thế hệ vũ trụ của ông.

But they're just going to stay numbers;

Nhưng chúng chỉ là các con số mà thôi;

they're not going to become organisms.

sẽ không trở thành các cơ quan được.

They have to have something.

Chúng cần có 1 cái gì đó.

You have a genotype and you have to have a phenotype.

Bạn có 1 kiểu di truyền và phải có 1 kiểu hình nữa.

They have to go out and do something. And he started doing that,

Họ phải ra ngoài làm 1 việc. Và ông ta bắt đầu thực hiện việc đó,

started giving these little numerical organisms things they could play with --

bắt đầu cho các cơ quan số này những thứ chúng có thể chơi,

playing chess with other machines and so on.

chơi cờ với các máy khác,...

And they did start to evolve.

Và chúng bắt đầu "tiến hóa".

And he went around the country after that.

Ông ấy sau đó đã đi khắp đất nước.

Every time there was a new, fast machine, he started using it,

Mỗi khi có 1 cỗ máy mới tốc độ nhanh, ông lại bắt đầu sử dụng nó,

and saw exactly what's happening now.

và thấy được chính xác điều gì đang diễn ra:

That the programs, instead of being turned off -- when you quit the program,

rằng các chương trình, thay vị bị tắt đi -- khi bạn thoát khỏi chương trình,

you'd keep running

nó vẫn tiếp tục chạy

and, basically, all the sorts of things like Windows is doing,

đó chính là điều mà các chương trình trong Window đang làm --

running as a multi-cellular organism on many machines,

là 1 cơ thể đa bào chạy trên nhiều máy --

he envisioned all that happening.

ông đã hình dung được diễn biến trong tương lai.

And he saw that evolution itself was an intelligent process.

Và ông đã thấy bản thân cuộc tiến hóa ấy chính là một quá trình thông minh.

It wasn't any sort of creator intelligence,

Nó không phải trí thông minh của người tạo ra,

but the thing itself was a giant parallel computation

mà bản thân nó đã là 1 phép tính song song khổng lồ

that would have some intelligence.

có trí tuệ.

And he went out of his way to say

Và ông đã phá lệ khi nói rằng

that he was not saying this was lifelike,

ông không nói nó sẽ sinh động như thật

or a new kind of life.

hoặc là một dạng sống mới;

It just was another version of the same thing happening.

nó chỉ là 1 phiên bản khác của cùng 1 thứ.

And there's really no difference between what he was doing in the computer

Và không có sự khác biệt giữa những gì ông đang thực hiện trong máy tính

and what nature did billions of years ago.

và những gì tự nhiên đã làm cách đây hàng triệu năm.

And could you do it again now?

Còn bạn, bạn có thể làm lại lần nữa không?

So, when I went into these archives looking at this stuff, lo and behold,

Khi tôi đi sâu vào các tài liệu lưu trữ này, thì kỳ lạ thay,

the archivist came up one day, saying,

người lưu trữ văn thư 1 hôm báo với tôi,

"I think we found another box that had been thrown out."

" Tôi nghĩ chúng tôi đã tìm thấy 1 cái hộp nữa, nó đã bị vứt đi."

And it was his universe on punch cards.

Và đó chính là vũ trụ của ông ấy trên các phiếu đục lỗ.

So there it is, 50 years later, sitting there -- sort of suspended animation.

50 năm sau, nó vẫn ở đó, 1 loại hoạt họa dang dở.

That's the instructions for running --

Đó là các hướng dẫn chạy chương trình --

this is actually the source code

đây chính là mã nguồn

for one of those universes,

cho 1 trong các vũ trụ đó,

with a note from the engineers

với 1 ghi chú từ các kỹ sư

saying they're having some problems.

cho biết họ đang gặp phải 1 số khó khăn.

"There must be something about this code that you haven't explained yet."

"Chắc hẳn đoạn mã này có cái gì đó mà ông vẫn chưa giải thích."

And I think that's really the truth. We still don't understand

Và tôi nghĩ đó là sự thật. Chúng ta vẫn không hiểu

how these very simple instructions can lead to increasing complexity.

làm thế nào mà các hướng dẫn đơn giản này có thể dẫn tới sự phức tạp tăng dần.

What's the dividing line between

Ranh giới giữa

when that is lifelike and when it really is alive?

khi nào nó giống như thật và khi nào nó thực sự sống là gì?

These cards, now, thanks to me showing up, are being saved.

Các thẻ này đang được giữ lại.

And the question is, should we run them or not?

Và câu hỏi đặt ra là, liệu có nên chạy chúng không?

You know, could we get them running?

Chúng ta liệu có thể chạy chúng không?

Do you want to let it loose on the Internet?

Bạn có muốn phát tán nó trên mạng?

These machines would think they --

Các máy này sẽ nghĩ chúng --

these organisms, if they came back to life now --

những cơ thể này, nếu bây giờ chúng được hồi sinh

whether they've died and gone to heaven, there's a universe.

thì liệu sẽ chết và bay lên thiên đường không, có một vũ trụ --

My laptop is 10 thousand million times

chiếc laptop của tôi to gấp 10 tỉ lần

the size of the universe that they lived in when Barricelli quit the project.

kích thước của vũ trụ chúng đã sống trong đó khi Barricelli rút khỏi dự án.

He was thinking far ahead, to

Ông ấy đã nhìn xa trông rộng, nghĩ đến

how this would really grow into a new kind of life.

việc làm sao nó có thể phát triển 1 cuộc sống mới.

And that's what's happening!

Và đó là điều đang diễn ra!

When Juan Enriquez told us about

Khi Juan Enriquez kể với chúng tôi về

these 12 trillion bits being transferred back and forth,

12 nghìn tỷ bit của các dữ liệu hệ gen được chuyển đi chuyển lại,

of all this genomics data going to the proteomics lab,

đến phòng thí nghiệm protein,

that's what Barricelli imagined:

đó chính là điều Barricelli đã tưởng tượng:

that this digital code in these machines

rằng đoạn mã số trong các máy này

is actually starting to code --

sẽ bắt đầu mã hóa --

it already is coding from nucleic acids.

nó đang mã hóa từ các acid nucleic.

We've been doing that since, you know, since we started PCR

Chúng ta đang tiến hành công việc đó kể từ khi bắt đầu PCR

and synthesizing small strings of DNA.

và tổng hợp các sợi nhỏ của DNA.

And real soon, we're actually going to be synthesizing the proteins,

Và chúng ta sẽ sớm tổng hợp được các protein,

and, like Steve showed us, that just opens an entirely new world.

và như Steve đã cho chúng ta thấy, mở ra cả 1 thế giới hoàn toàn mới.

It's a world that Von Neumann himself envisioned.

Một thế giới mà bản thân Von Neumann đã hình dung ra.

This was published after he died: his sort of unfinished notes

Cái này đã được xuất bản sau khi ông ấy qua đời: các ghi chép còn dở dang của ông

on self-reproducing machines,

về các cỗ máy tự tái lập.

what it takes to get the machines sort of jump-started

Vậy cần gì để những chiếc máy loại tăng thế này

to where they begin to reproduce.

tới nơi chúng bắt đầu tái lập?

It took really three people:

Chúng cần 3 người:

Barricelli had the concept of the code as a living thing;

Barricelli quan niệm mật mã là 1 vật hữu sinh.

Von Neumann saw how you could build the machines --

Von Neumann đã nhìn thấy cách chế tạo các cỗ máy đó.

that now, last count, four million

Theo thống kê mới nhất, hiện nay có 4 triệu

of these Von Neumann machines is built every 24 hours;

máy kiểu Von Neumann được xây dựng mỗi ngày.

and Julian Bigelow, who died 10 days ago --

Và Julian Bigelow đã qua đời cách đây 10 ngày --

this is John Markoff's obituary for him --

đây là cáo phó John Markoff đã viết cho ông ấy --

he was the important missing link,

ông là sợi dây gắn kết quan trọng bị thiếu,

the engineer who came in

người kỹ sư đã đến

and knew how to put those vacuum tubes together and make it work.

và biết cách lắp ráp các ống chân không và làm cho nó hoạt động.

And all our computers have, inside them,

Và tất cả máy tính của chúng tôi đều có bên trong chúng

the copies of the architecture that he had to just design

các bản sao chép kiến trúc ông đã phải thiết kế

one day, sort of on pencil and paper.

chỉ vọn vẹn có 1 ngày trên giấy bút.

And we owe a tremendous credit to that.

Chúng ta mang nợ ông rất nhiều vì cống hiến to lớn đó.

And he explained, in a very generous way,

Và ông đã giải thích rất cặn kẽ

the spirit that brought all these different people to

tinh thần đã mang những người khác nhau này

the Institute for Advanced Study in the '40s to do this project,

đến Viện Nghiên Cứu Tiên Tiến ở những năm 40 để thực hiện dự án này,

and make it freely available with no patents, no restrictions,

và khiến dự án dễ dàng được tiếp cận vì không có bằng sáng chế, không giới hạn

no intellectual property disputes to the rest of the world.

không quyền sở hữu trí tuệ gây khó khăn cho phần còn lại của thế giới

That's the last entry in the logbook

Đó là entry cuối cùng trong quyển nhật ký máy

when the machine was shut down, July 1958.

khi cái máy dừng hoạt động vào tháng 7 năm 1958.

And it's Julian Bigelow who was running it until midnight

Và Julian Bigelow là người đã chạy máy cho tới nửa đêm

when the machine was officially turned off.

khi nó chính thức bị tắt.

And that's the end.

Câu chuyện xin kết thúc ở đây.

Thank you very much.

Cảm ơn quý vị rất nhiều.

(Applause)

(Vỗ tay)