Earth's mass extinctions | Peter Ward

Translator: Uyên Võ Reviewer: Phu M. Dinh

So, I want to start out with

Tôi muốn bắt đầu bằng

this beautiful picture from my childhood.

tấm ảnh tuyệt đẹp của tuổi thơ tôi.

I love the science fiction movies.

Tôi yêu phim giả tưởng.

Here it is: "This Island Earth."

Nó đây: "Đảo Trái đất."

And leave it to Hollywood to get it just right.

Và để nó lại cho Hollywood để biến nó thành sự thật.

Two-and-a-half years in the making.

Phải mất tới 2 năm rưỡi để làm được nó.

(Laughter)

(cười)

I mean, even the creationists give us 6,000,

Ý tôi là, ngay cả khi các nhà sáng tạo cho chúng ta 6000

but Hollywood goes to the chase.

Hollywood theo đuổi hẳn luôn.

And in this movie, we see what we think is out there:

Và trong phim này, chúng ta thấy cái mà chúng ta nghĩ nó ở ngoài kia:

flying saucers and aliens.

đĩa bay và người ngoài hành tinh.

Every world has an alien, and every alien world has a flying saucer,

Thế giới nào cũng có người ngoài hành tinh, và người ngoài hành tinh nào cũng có đĩa bay.

and they move about with great speed. Aliens.

và họ đi với tốc độ ánh sáng. Những người ngoài hành tinh ấy.

Well, Don Brownlee, my friend, and I finally got to the point

Don Brownlee, bạn tôi và tôi đi đến kết luận rằng

where we got tired of turning on the TV

chúng tôi chán việc mở TV lên

and seeing the spaceships and seeing the aliens every night,

và thấy tàu vũ trụ và người ngoài hành tinh mỗi tối,

and tried to write a counter-argument to it,

cố gắng viết một bức thư phản đối điều đó,

and put out what does it really take for an Earth to be habitable,

chỉ ra được những điều kiện cần thiết để Trái Đất trở thành nơi họ có thể sinh sống được,

for a planet to be an Earth, to have a place

cho một hành tinh Trái Đất khác, nơi mà

where you could probably get not just life, but complexity,

bạn không chỉ có cuộc sống mà còn có sự phức tạp,

which requires a huge amount of evolution,

yêu cầu sự tiến hóa rất nhiều

and therefore constancy of conditions.

do đó cần nhiều điều kiện không đổi.

So, in 2000 we wrote "Rare Earth." In 2003, we then asked,

Vì vậy, năm 2000 chúng tôi viết "Trái Đất hiếm hoi" (Rare Earth). Năm 2003, chúng tôi hỏi

let's not think about where Earths are in space, but how long has Earth been Earth?

Đừng suy nghĩ rằng Trái Đất ở đâu trong vũ trụ, hãy hỏi Trái Đất có từ bao giờ?

If you go back two billion years,

Nếu bạn trở về 2 tỉ năm trước,

you're not on an Earth-like planet any more.

bạn không phải đứng trên Trái Đất nữa.

What we call an Earth-like planet is actually a very short interval of time.

Cái mà chúng ta gọi "Trái Đất" thật ra chỉ tồn tại một thời gian ngắn.

Well, "Rare Earth" actually

Thật ra là "Trái Đất hiếm hoi" (Rare Earth)

taught me an awful lot about meeting the public.

đã dạy tôi nhiều thứ khủng khiếp về gặp gỡ công chúng.

Right after, I got an invitation to go to a science fiction convention,

Sau khi ra mắt, tôi nhận được thư mời tới một hội nghị khoa học viễn tưởng

and with all great earnestness walked in.

với một lòng nhiệt thành lớn, tôi đi vào trong.

David Brin was going to debate me on this,

David Brin sẽ tranh luận với tôi về vấn đề này,

and as I walked in, the crowd of a hundred started booing lustily.

khi tôi bước vào, đám đông hàng trăm người bắt đầu la ó phản đối.

I had a girl who came up who said, "My dad says you're the devil."

Có một cô gái bước tới và nói: "Cha tôi bảo ông là một con quỷ."

You cannot take people's aliens away from them

Bạn không thể tách người ngoài hành tinh ra khỏi suy nghĩ của họ

and expect to be anybody's friends.

và hy vọng rằng ai cũng là bạn mình.

Well, the second part of that, soon after --

Phần thứ hai của câu chuyện là, sau đó

and I was talking to Paul Allen; I saw him in the audience,

tôi đang nói chuyện với Paul Allen, tôi thấy anh ấy dưới hàng ghế khán giả

and I handed him a copy of "Rare Earth."

và tôi trao cho anh một quyển "Trái Đất hiếm hoi."

And Jill Tarter was there, and she turned to me,

Và Jill Tarter cũng ở đó, cô ấy quay sang tôi

and she looked at me just like that girl in "The Exorcist."

nhìn tôi như kiểu cô gái trong "The Exocist"

It was, "It burns! It burns!"

Nó kiểu: "Nó cháy rồi! Nó cháy rồi!"

Because SETI doesn't want to hear this.

Bởi vì SETI không muốn nghe về điều này

SETI wants there to be stuff out there.

SETI muốn có được một thứ gì đó ngoài kia.

I really applaud the SETI efforts, but we have not heard anything yet.

Tôi thực sự khen ngợi những nỗ lực của SETI, nhưng chúng ta vẫn thu được gì hết.

And I really do think we have to start thinking

Và tôi thực sự nghĩ chúng ta phải bắt đầu suy nghĩ

about what's a good planet and what isn't.

về chuyện một hành tinh tốt là gì và không phải hành tinh tốt là sao.

Now, I throw this slide up because it indicates to me that,

Bây giờ, tôi mở trang chiếu này lên bởi vì nó chỉ cho tôi rằng

even if SETI does hear something, can we figure out what they said?

nếu như SETI biết được chút gì đó, chúng ta có thể tìm hiểu được họ nói cái gì không?

Because this was a slide that was passed

Bởi vì đây là trang chiếu được truyền qua lại

between the two major intelligences on Earth -- a Mac to a PC --

giữa 2 trí tuệ siêu việt trên Trái Đất - Mac và PC

and it can't even get the letters right --

và nó thậm chí không thể gửi thư đúng nơi

(Laughter)

(cười)

-- so how are we going to talk to the aliens?

Vậy làm sao chúng ta có thể nói chuyện được với người ngoài hành tinh?

And if they're 50 light years away, and we call them up,

Và nếu như họ cách 50 năm ánh sáng, và ta bắt được họ,

and you blah, blah, blah, blah, blah,

và bạn blah, blah, blah, blah, blah,

and then 50 years later it comes back and they say, Please repeat?

và 50 năm sau nó quay ngược lại và họ nói "Làm ơn lặp lại?"

I mean, there we are.

Ý tôi là, đó là chúng ta.

Our planet is a good planet because it can keep water.

Hành tinh của chúng ta là một hành tinh tốt vì nó có nước.

Mars is a bad planet, but it's still good enough for us to go there

Sao Hỏa thì không phải vậy, nhưng nó vẫn đủ tốt để chúng ta tới đó

and to live on its surface if we're protected.

và sống trên bề mặt của nó nếu chúng ta được bảo hộ đầy đủ.

But Venus is a very bad -- the worst -- planet.

Nhưng Sao Kim lại là một hành tinh rất xấu - hành tinh tệ nhất để sống.

Even though it's Earth-like, and even though early in its history

Ngay cả khi nó có hình dạng giống Trái Đất, và ngay cả khi trong giai đoạn đầu của lịch sử của nó

it may very well have harbored Earth-like life,

nó có thể đã nuôi dưỡng sự sống giống Trái Đất rất tốt

it soon succumbed to runaway greenhouse --

Nó nhanh chóng tàn lụi vì hiệu ứng nhà kính,

that's an 800 degrees [Fahrenheit] surface --

cỡ 800 độ F trên mặt nước biển

because of rampant carbon dioxide.

bởi vì CO2 tràn lan khắp nơi.

Well, we know from astrobiology that we can really now predict

Chúng ta biết từ các sinh học vũ trụ rằng chúng ta có thể dự đoán chính xác

what's going to happen to our particular planet.

chuyện gì sẽ xảy ra với hành tinh của chúng ta.

We are right now in the beautiful Oreo

Chúng ta hiện nay đang ở rìa dải Ngân Hà xinh đẹp

of existence -- of at least life on Planet Earth --

hoặc chí ít là cuộc sống trên hành tinh này,

following the first horrible microbial age.

theo sau đó là thời đại của sinh vật khủng khiếp đầu tiên.

In the Cambrian explosion, life emerged from the swamps,

Vào thời đại bùng nổ của kỉ Cambri, sự sống nổi lên từ các đầm lầy,

complexity arose,

sự đa dạng sinh sôi nảy nở,

and from what we can tell, we're halfway through.

và từ những thứ chúng ta có thể kể ra, chúng ta đã đi được một nửa đoạn đường.

We have as much time for animals to exist on this planet

Chúng ta có đủ thời gian cho các loài động vật tồn tại trên hành tinh này

as they have been here now,

như chúng từng tồn tại

till we hit the second microbial age.

cho tới khi chúng ta tiến tới kỉ nguyên sinh vật mới.

And that will happen, paradoxically --

Và chuyện đó sẽ xảy ra, nghịch lý thay,

everything you hear about global warming --

mọi thứ bạn nghe về sự ấm lên toàn cầu,

when we hit CO2 down to 10 parts per million,

khi chúng ta giảm lượng CO2 xuống tới 10 phần triệu,

we are no longer going to have to have plants

sẽ không có loại cây nào

that are allowed to have any photosynthesis, and there go animals.

có thể quang hợp được, tiếp theo là các loài thú.

So, after that we probably have seven billion years.

Sau khi chuyện đó xảy ra, chúng ta có 7 tỉ năm.

The Sun increases in its intensity, in its brightness,

Mặt Trời tăng mật độ, tăng độ sáng,

and finally, at about 12 billion years after it first started,

và cuối cùng, khoảng 12 tỉ năm sau khi bắt đầu hình thành

the Earth is consumed by a large Sun,

Trái Đất bị Mặt Trời khổng lồ nuốt chửng,

and this is what's left.

và đây là những gì còn sót lại.

So, a planet like us is going to have an age and an old age,

Vậy, một hành tinh như của chúng ta có một tuổi nhất định và có tuổi già,

and we are in its golden summer age right now.

và chúng ta đang ở độ tuổi rực rỡ nhất của nó.

But there's two fates to everything, isn't there?

Nhưng cái gì cũng có 2 mặt, phải không?

Now, a lot of you are going to die of old age,

Bây giờ, hầu hết chúng ta sẽ chết vì tuổi già

but some of you, horribly enough, are going to die in an accident.

nhưng một vài bạn, khủng khiếp thay, sẽ chết vì một tai nạn nào đó.

And that's the fate of a planet, too.

Và đó cũng là định mệnh của Trái Đất.

Earth, if we're lucky enough -- if it doesn't get hit by a Hale-Bopp,

Trái Đất, ngay cả khi chúng ta may mắn tránh khỏi việc bị đâm bởi sao chổi Hale-Bopp

or gets blasted by some supernova nearby

hay bị nổ tung vì siêu tân tinh nào đó nằm gần bên

in the next seven billion years -- we'll find under your feet.

trong 7 tỉ năm sắp tới, chúng ta cũng sẽ kết thúc.

But what about accidental death?

Nhưng cái chết bất ngờ thì sao?

Well, paleontologists for the last 200 years

Các nhà cổ sinh vật học suốt 200 năm qua

have been charting death. It's strange --

đã lập bảng biểu về cái chết. Điều lạ lùng là

extinction as a concept wasn't even thought about

khái niệm tuyệt chủng chưa từng được nghĩ tới

until Baron Cuvier in France found this first mastodon.

cho tới khi Baron Cuvier ở Pháp tìm được con voi ma mút đầu tiên.

He couldn't match it up to any bones on the planet,

Ông ấy không thể kết nối nó với bất kì bộ xương nào trên hành tinh

and he said, Aha! It's extinct.

và ông ấy nói rằng: "Aha! Đó là sự tuyệt chủng."

And very soon after, the fossil record started yielding

Không lâu sau đó, hóa thạch bắt đầu được khai quật

a very good idea of how many plants and animals there have been

một ý tưởng rất tốt để biết có bao nhiêu loài thực vật và động vật từng sống trên Trái Đất

since complex life really began to leave

từ khi sự đa dạng sinh học bắt đầu để lại

a very interesting fossil record.

dấu tích đầy thú vị trong các hóa thạch.

In that complex record of fossils,

Trong các hóa thạch phức tạp đó,

there were times when lots of stuff

có nhiều lúc rất nhiều thứ

seemed to be dying out very quickly,

dường như chết rất nhanh,

and the father/mother geologists

và những nhà địa chất đời đầu

called these "mass extinctions."

gọi là "Đại tuyệt chủng"

All along it was thought to be either an act of God

Trước đây cho rằng những chuyện này gây ra bởi Chúa

or perhaps long, slow climate change,

hoặc có lẽ do sự thay đổi thời tiết trong thời gian dài nhưng chậm

and that really changed in 1980,

và điều này chỉ thật sự thay đổi vào năm 1980

in this rocky outcrop near Gubbio,

ở vỉa đá lộ thiêng gần Gubbio,

where Walter Alvarez, trying to figure out

nơi mà Walter Alvarez đang cố tìm hiểu

what was the time difference between these white rocks,

sự khác biệt về thời gian giữa loại đá trắng

which held creatures of the Cretaceous period,

của các loài sinh vật kỉ Phấn trắng

and the pink rocks above, which held Tertiary fossils.

và những viên đá màu hồng ở phía dưới, lưu giữ hóa thạch của kỉ Đệ Tam.

How long did it take to go from one system to the next?

Mất bao lâu để chuyển từ đại này sang đại kia?

And what they found was something unexpected.

Và những gì họ tìm được ngoài sự mong đợi.

They found in this gap, in between, a very thin clay layer,

Họ tìm được trong chỗ trống này, giữa nó, một lớp đất sét mỏng,

and that clay layer -- this very thin red layer here --

và lớp đất sét mỏng đó - lớp rất mỏng màu đỏ ở đây -

is filled with iridium.

đầy iridium.

And not just iridium; it's filled with glassy spherules,

Và không chỉ có iridium, nó còn chứa tinh thể nấm men

and it's filled with quartz grains

và tinh thể thạch anh

that have been subjected to enormous pressure: shock quartz.

trải qua một lực ép cực lớn: Cú sốc thạch anh.

Now, in this slide the white is chalk,

Bây giờ trong trang này, màu trắng là viên phấn

and this chalk was deposited in a warm ocean.

và viên phấn này lấy từ biển ấm.

The chalk itself's composed by plankton

Viên phấn được cấu tạo bởi các sinh vật phù du

which has fallen down from the sea surface onto the sea floor,

rơi từ mặt biển tới đáy biển,

so that 90 percent of the sediment here is skeleton of living stuff,

do đó 90% trầm tích ở đây là xương các sinh vật sống,

and then you have that millimeter-thick red layer,

do đó bạn có lớp mỏng vài milimet màu đỏ này,

and then you have black rock.

đây là viên đá màu đen.

And the black rock is the sediment on the sea bottom

Và viên đá này là trầm tích ở đáy biển

in the absence of plankton.

không có sinh vật phù du.

And that's what happens in an asteroid catastrophe,

Và đó là những thứ đã xảy ra trong một thảm họa thiên thạch,

because that's what this was, of course. This is the famous K-T.

bởi vì đó là những gì đã xảy ra, đương nhiên rồi. Đây là thiên thạch K-T nổi tiếng.

A 10-kilometer body hit the planet.

Cơ thể 10km đụng trúng hành tinh này.

The effects of it spread this very thin impact layer all over the planet,

Những ảnh hưởng gây ra bởi nó nhanh chóng lan rộng lên lớp cực kì mỏng này trên bề mặt hành tinh

and we had very quickly the death of the dinosaurs,

và cái chết của các loài khủng long nhanh chóng diễn ra,

the death of these beautiful ammonites,

cái chết của những con cúc xinh đẹp này,

Leconteiceras here, and Celaeceras over here,

Leconteiceras ở đây, Celaeceras ở kia,

and so much else.

và còn nhiều nữa.

I mean, it must be true,

Ý tôi là, nó hẳn là sự thật

because we've had two Hollywood blockbusters since that time,

vì chúng ta có 2 bom tấn Hollywood kể từ thời điểm đó

and this paradigm, from 1980 to about 2000,

và mô hình này từ 1980 tới khoảng năm 2000,

totally changed how we geologists thought about catastrophes.

hoàn toàn thay đổi suy nghĩ của những nhà địa chất chúng tôi về những thảm họa lớn.

Prior to that, uniformitarianism was the dominant paradigm:

Trước đó, thuyết giữ nguyên vẹn là mô hình thống lĩnh:

the fact that if anything happens on the planet in the past,

sự thật là nếu bất cứ thứ gì xảy ra trên Trái Đất trong quá khứ

there are present-day processes that will explain it.

thì quá trình tồn tại ở hiện tại sẽ giải thích được nó.

But we haven't witnessed a big asteroid impact,

Nhưng chúng ta chưa chứng kiến được 1 vụ va chạm thiên thạch lớn

so this is a type of neo-catastrophism,

nên đây là 1 kiểu của thuyết Tân Hủy diệt,

and it took about 20 years for the scientific establishment

và nó mất khoảng 20 năm để ra mắt chính thức một cách có khoa học

to finally come to grips: yes, we were hit;

để đưa tới kết luận: Đúng rồi, chúng ta đã bị đâm

and yes, the effects of that hit caused a major mass extinction.

và đúng rồi, ảnh hưởng của cú đâm đó tạo nên cuộc đại tuyệt chủng.

Well, there are five major mass extinctions

Có 5 đại tuyệt chủng trong

over the last 500 million years, called the Big Five.

500 triệu năm qua, gọi là Big Five.

They range from 450 million years ago

Nó kéo dài từ 450 triệu năm trước

to the last, the K-T, number four,

tới cái cuối cùng K-T, đứng thứ tư,

but the biggest of all was the P, or the Permian extinction,

nhưng vụ lớn nhất là vụ P, hay vụ tuyệt chủng kỉ Permi,

sometimes called the mother of all mass extinctions.

thỉnh thoảng được gọi là mẹ đẻ của tất cả các vụ tuyệt chủng lớn.

And every one of these has been subsequently blamed

Và mỗi vụ tuyệt chủng đều bị đổ lỗi

on large-body impact.

vì sự tác động lớn trên các loài.

But is this true?

Nhưng điều này có đúng không?

The most recent, the Permian, was thought to have been an impact

Gần đây, vụ tuyệt chủng Permi, được cho rằng có tác động lớn

because of this beautiful structure on the right.

vì khối cấu trúc đẹp đẽ này ở bên phải.

This is a Buckminsterfullerene, a carbon-60.

Đây là một khối Buckminsterfullerene, đồng vị Cacbon 60.

Because it looks like those terrible geodesic domes

Bởi vì bề ngoài nó giống những mái vòm khủng khiếp

of my late beloved '60s,

của thập niên 60 yêu thích của tôi,

they're called "buckyballs."

họ gọi nó là "quả bóng bucky".

This evidence was used to suggest

Bằng chứng này được sử dụng để giả thiết rằng

that at the end of the Permian, 250 million years ago, a comet hit us.

cuối kỉ Permi, 250 triệu năm trước, 1 thiên thạch đâm vào Trái Đất.

And when the comet hits, the pressure produces the buckyballs,

Và khi thiên thạch đụng Trái Đất, áp lực nó tạo ra hình thành nên những quả bóng bucky.

and it captures bits of the comet.

và nó chứa một vài thứ của sao chổi.

Helium-3: very rare on the surface of the Earth, very common in space.

Helium - 3: rất hiếm trên bề mặt Trái Đất, rất thông dụng trong vũ trụ.

But is this true?

Nhưng điều này có đúng không?

In 1990, working on the K-T extinction for 10 years,

Vào năm 1990, nghiên cứu sự tuyệt chủng K-T được 10 năm,

I moved to South Africa to begin work twice a year

tôi chuyển tới Nam Phi để bắt đầu làm việc 2 lần/năm

in the great Karoo desert.

ở sa mạc Karoo rộng lớn.

I was so lucky to watch the change of that South Africa

Tôi rất may mắn được chứng kiến sự thay đổi của Nam Phi

into the new South Africa as I went year by year.

thành một Nam Phi mới mẻ hơn khi đã sống nhiều năm ở đây.

And I worked on this Permian extinction,

Và tôi nghiên cứu vụ tuyệt chủng kỉ Permi này,

camping by this Boer graveyard for months at a time.

cắm trại tại nghĩa địa Boer này hàng tháng trời trong 1 lần đi thực địa.

And the fossils are extraordinary.

Và những hóa thạch thật phi thường.

You know, you're gazing upon your very distant ancestors.

Bạn biết đó, bạn đang nhìn trân trân vào tổ tiên xa của bạn.

These are mammal-like reptiles.

Đây là những loài bò sát giống động vật có vú.

They are culturally invisible. We do not make movies about these.

Chúng ít được biết đến. Chúng ta không làm phim về những loài này.

This is a Gorgonopsian, or a Gorgon.

Đây là con Gorgonopsian, hay là Gorgon.

That's an 18-inch long skull of an animal

Đây là 1 hộp sọ dài 18 inches của 1 con thú

that was probably seven or eight feet, sprawled like a lizard,

cỡ 7 hay 8 feet, nằm dài như 1 con thằn lằn,

probably had a head like a lion.

có lẽ có đầu của một con sư tử.

This is the top carnivore, the T-Rex of its time.

Đây là loài ăn thịt hàng đầu, T-Rex của thời đại khủng long.

But there's lots of stuff.

Nhưng có rất nhiều chuyện xung quanh nó.

This is my poor son, Patrick.

Đây là đứa con trai tội nghiệp của tôi, Patrick.

(Laughter)

(cười)

This is called paleontological child abuse.

Điều này được gọi là lạm dụng trẻ em theo cách cổ sinh vật học.

Hold still, you're the scale.

Bình tĩnh, các bạn là người phán xét.

(Laughter)

(cười)

There was big stuff back then.

Có những thứ to lớn tại thời điểm ấy.

Fifty-five species of mammal-like reptiles.

55 loài bò sát giống thú có vú.

The age of mammals had well and truly started

Tuổi của chúng chỉ thật sự được tính từ

250 million years ago ...

250 triệu năm về trước...

... and then a catastrophe happened.

....và rồi một thảm họa xảy ra.

And what happens next is the age of dinosaurs.

Và chuyện xảy ra tiếp theo chính là thời đại của khủng long.

It was all a mistake; it should have never happened. But it did.

Nó là một sai lầm. Nó không nên xảy ra. Nhưng nó đã làm vậy.

Now, luckily,

Bây giờ, may mắn là

this Thrinaxodon, the size of a robin egg here:

con Thrinaxodon này, kích thước cỡ 1 trứng chim cổ đỏ ở đây:

this is a skull I've discovered just before taking this picture --

đây là 1 hộp sọ tôi tìm ra trước khi chụp tấm ảnh này--

there's a pen for scale; it's really tiny --

đây là 1 cây bút để làm thước; nó rất nhỏ

this is in the Lower Triassic, after the mass extinction has finished.

đây là trong thời gian Hạ Đệ Tam, sau khi sự tuyệt chủng lớn đã kết thúc.

You can see the eye socket and you can see the little teeth in the front.

Bạn có thể thấy hốc mắt và những chiếc răng nhỏ ở phía trước.

If that does not survive, I'm not the thing giving this talk.

Nếu nó không sống sót được, tôi sẽ không phải là thứ đứng nói chuyện ở đây.

Something else is, because if that doesn't survive, we are not here;

Có những thứ khác, bởi vì nếu chúng không sống sót, chúng ta không ở đây được;

there are no mammals. It's that close; one species ekes through.

không có loài thú có vú. Nó có liên quan tới nhau như vậy, 1 loài kéo theo loài khác.

Well, can we say anything about the pattern of who survives and who doesn't?

Chúng ta có thể nói bất cứ thứ gì về mô hình của những người sống sót và những người không làm được?

Here's sort of the end of that 10 years of work.

Đây là một kiểu kết thúc của 10 năm làm việc.

The ranges of stuff -- the red line is the mass extinction.

Khoảng của các sự kiện - đường màu đỏ là cuộc Đại tuyệt chủng.

But we've got survivors and things that get through,

Nhưng chúng ta có kẻ sống sót và những thứ sống qua được thời điểm đó,

and it turns out the things that get through preferentially are cold bloods.

và hóa ra những thứ đó có thể sống sót được là do chúng có máu lạnh.

Warm-blooded animals take a huge hit at this time.

Động vật máu nóng chịu ảnh hưởng nặng nề tại thời điểm đó.

The survivors that do get through

Những kẻ sống sót

produce this world of crocodile-like creatures.

tạo nên sinh vật giống cá sấu.

There's no dinosaurs yet; just this slow, saurian, scaly, nasty,

Vẫn chưa có khủng long, chỉ có loài chậm chạp, giống thằn lằn, có vảy, khó chịu,

swampy place with a couple of tiny mammals hiding in the fringes.

sống ở đầm lầy với một vài loài động vật có vú nhỏ bé lẩn trốn ở ngoài bìa.

And there they would hide for 160 million years,

Và chúng tiếp tục sống cỡ 160 triệu năm nữa

until liberated by that K-T asteroid.

tới khi được giải phóng bởi thiên thạch K - T.

So, if not impact, what?

Vậy nếu như không ảnh hưởng, vậy nó là cái gì?

And the what, I think, is that we returned, over and over again,

Và cái này, tôi nghĩ, là cái làm chúng ta quay trở lại hết lần này tới lần khác

to the Pre-Cambrian world, that first microbial age,

tới thế giới của kỉ Tiền Cambri, thời đại của vi sinh vật đầu tiên,

and the microbes are still out there.

và những phân tử vẫn còn trôi nổi ngoài kia.

They hate we animals.

Chúng ghét những loài động vật khác.

They really want their world back.

Chúng muốn lấy lại thế giới của chúng.

And they've tried over and over and over again.

Và chúng cố gắng hết lần này tới lần khác.

This suggests to me that life causing these mass extinctions

Nó gợi ý tôi rằng chính cuộc sống là nguyên nhân gây nên những cuộc đại tuyệt chủng này

because it did is inherently anti-Gaian.

bởi vì chúng được di truyền gene chống Gaian.

This whole Gaia idea, that life makes the world better for itself --

Toàn bộ ý tưởng Gaia này, rằng cuộc sống làm cho thế giới trở nên tốt đẹp hơn cho chính bản thân nó---

anybody been on a freeway on a Friday afternoon in Los Angeles

bất kì ai trên đường cao tốc vào chiều thứ sáu tới LA

believing in the Gaia theory? No.

đều tin vào thuyết Gaia này chứ? Không.

So, I really suspect there's an alternative,

Vậy nên tôi thật sự nghi ngờ có sự thay thế

and that life does actually try to do itself in --

và cuộc sống thật sự thử làm điều đó,

not consciously, but just because it does.

không hẳn là cố tình, nhưng chỉ bởi vì nó phải làm vậy.

And here's the weapon, it seems, that it did so over the last 500 million years.

Và đây chính là vũ khí, nhìn như là được làm ra khoảng 500 triệu năm.

There are microbes which, through their metabolism,

Đây là những vi khuẩn, qua sự trao đổi chất của nó,

produce hydrogen sulfide,

tạo ra H2S (hidro sulfua)

and they do so in large amounts.

và chúng tạo ra H2S số lượng lớn.

Hydrogen sulfide is very fatal to we humans.

Chất này rất độc với con người.

As small as 200 parts per million will kill you.

Với 1 lượng nhỏ cỡ 200 phần triệu sẽ giết chết bạn.

You only have to go to the Black Sea and a few other places -- some lakes --

Bạn chỉ có thể tới Biển Đen và 1 số ít nơi, 1 vài hồ nước,

and get down, and you'll find that the water itself turns purple.

và lặn xuống, bạn sẽ thấy được nước trong đó chuyển sang màu tím.

It turns purple from the presence of numerous microbes

Nó có màu tím vì có sự hiện diện của 1 lượng lớn vi khuẩn

which have to have sunlight and have to have hydrogen sulfide,

quang hợp được và có H2S,

and we can detect their presence today -- we can see them --

và chúng ta có thể xác định được sự xuất hiện của chúng ngày nay - chúng ta có thể thấy chúng -

but we can also detect their presence in the past.

nhưng chúng ta cũng có thể xác định được sự xuất hiện của chúng ở quá khứ.

And the last three years have seen

Và 3 năm qua đã chứng kiến

an enormous breakthrough in a brand-new field.

một bước đột phá rất lớn trong lĩnh vực rất mới.

I am almost extinct --

Tôi gần như tuyệt chủng -

I'm a paleontologist who collects fossils.

tôi là một nhà cổ sinh vật học sưu tầm các hóa thạch.

But the new wave of paleontologists -- my graduate students --

Nhưng làn sóng mới các nhà cổ sinh vật học - các sinh viên đã tốt nghiệp của tôi -

collect biomarkers.

thu thập các dấu ấn sinh học.

They take the sediment itself, they extract the oil from it,

Họ lấy những trầm tích, chiết dầu từ nó,

and from that they can produce compounds

và từ dầu đó họ có thể tạo ra các hợp chất

which turn out to be very specific to particular microbial groups.

rất đặc hiệu cho 1 nhóm vi khuẩn cụ thể.

It's because lipids are so tough, they can get preserved in sediment

Bởi vì lipid rất khó để bẻ gẫy, nó có thể được bảo quản trong lớp trầm tích

and last the hundreds of millions of years necessary,

và giữ được tới hàng trăm triệu năm nếu cần thiết,

and be extracted and tell us who was there.

và được chiết ra để ta có thể biết rằng ở đó đã từng có loài gì.

And we know who was there. At the end of the Permian,

Và chúng ta biết được loài nào từng sống vào thời điểm đó. Cuối kỉ Permi,

at many of these mass extinction boundaries,

tại ranh giới của các vụ đại tuyệt chủng,

this is what we find: isorenieratene. It's very specific.

đây là cái chúng tôi tìm thấy: isorenieratine. Nó rất đặc hiệu.

It can only occur if the surface of the ocean has no oxygen,

Nó chỉ có thể xảy ra nếu bề mặt nước biển không có oxy

and is totally saturated with hydrogen sulfide --

và bão hòa với H2S

enough, for instance, to come out of solution.

vừa đủ, ví dụ như đủ để kết tinh.

This led Lee Kump, and others from Penn State and my group,

Điều này làm cho Lee Kump, và những người khác từ Penn State và nhóm nghiên cứu của tôi

to propose what I call the Kump Hypothesis:

đề xuất cái mà tôi gọi là Giả thuyết Kump:

many of the mass extinctions were caused by lowering oxygen,

Phần lớn các vụ đại tuyệt chủng gây ra bởi sự giảm oxy trong không khí,

by high CO2. And the worst effect of global warming, it turns out:

thay bằng CO2. Và ảnh hưởng tệ nhất của việc nóng lên toàn cầu là

hydrogen sulfide being produced out of the oceans.

H2S được tạo ra từ nước biển.

Well, what's the source of this?

Nguồn gốc của nó ở đâu?

In this particular case, the source over and over has been flood basalts.

Trong trường hợp cụ thể này, nguồn gốc là những cơn lũ basalts.

This is a view of the Earth now, if we extract a lot of it.

Đây là toàn cảnh Trái Đất hiện nay, nếu như chúng ta bung nó ra hết cỡ.

And each of these looks like a hydrogen bomb;

Và một trong những cái này trông giống như một quả bom hidro;

actually, the effects are even worse.

thật ra, tác động còn tệ hơn thế nữa.

This is when deep-Earth material comes to the surface,

Đây là khi mà những vật chất từ sâu trong lòng Trái Đất trồi lên bề mặt,

spreads out over the surface of the planet.

tràn ra khắp nơi trên bề mặt Trái Đất.

Well, it's not the lava that kills anything,

Nó không phải là dung nham giết mọi thứ trên đường nó đi,

it's the carbon dioxide that comes out with it.

nó là CO2 tách ra từ đó.

This isn't Volvos; this is volcanoes.

Đây không phải là Volvo; đây là những núi lửa.

But carbon dioxide is carbon dioxide.

Nhưng CO2 vẫn là CO2.

So, these are new data Rob Berner and I -- from Yale -- put together,

Vì vậy, đây là những dữ liệu mới mà Rob Berner và tôi- từ Yale - cùng nhau tìm ra,

and what we try to do now is

và chúng tôi đang thử

track the amount of carbon dioxide in the entire rock record --

dò tìm lượng CO2 trong toàn bộ hóa thạch đá -

and we can do this from a variety of means --

và chúng tôi có thể làm được điều này từ nhiều phương tiện đa dạng,

and put all the red lines here,

và đặt tất cả các đường màu đỏ ở đây

when these -- what I call greenhouse mass extinctions -- took place.

khi những - tôi gọi là vụ đại tuyệt chủng nhà kính - xảy ra.

And there's two things that are really evident here to me,

Và đây là 2 thứ thật sự là chứng cứ cho tôi,

is that these extinctions take place when CO2 is going up.

đó là những vụ tuyệt chủng này xảy ra khi nồng độ CO2 tăng lên.

But the second thing that's not shown on here:

Nhưng chuyện thứ 2 không được trình bày ở đây:

the Earth has never had any ice on it

Trái Đất chưa từng có băng tuyết

when we've had 1,000 parts per million CO2.

khi chúng ta chỉ có nồng độ CO2 cỡ 1000 phần triệu.

We are at 380 and climbing.

Chúng ta đang ở 380 và đang tăng lên.

We should be up to a thousand in three centuries at the most,

Chúng ta sẽ tiến tới con số 1000 trong 3 thế kỉ nữa,

but my friend David Battisti in Seattle says he thinks a 100 years.

nhưng bạn tôi David Battisti ở Seattle nói rằng anh ấy nghĩ chỉ cần 100 năm.

So, there goes the ice caps,

Đây là những núi băng

and there comes 240 feet of sea level rise.

và nó cao 240 feet trên mực nước biển.

I live in a view house now;

Tôi đang sống ở 1 nhà quan sát,

I'm going to have waterfront.

tôi sẽ có bờ sông.

All right, what's the consequence? The oceans probably turn purple.

Được rồi, hậu quả là gì? Nước biển có thể chuyển sang màu tím.

And we think this is the reason that complexity took so long

Và chúng tôi nghĩ đây là lí do làm cho sự đa dạng mất rất nhiều thời gian

to take place on planet Earth.

để xảy ra trên toàn bộ bề mặt Trái Đất.

We had these hydrogen sulfide oceans for a very great long period.

Chúng ta đã có những biển H2S này rất lâu rồi.

They stop complex life from existing.

Chúng ngăn chặn sự đa dạng của sự sống.

We know hydrogen sulfide is erupting presently a few places on the planet.

Chúng ta biết H2S đang phun trào ở một vài nơi hiện nay trên Trái Đất.

And I throw this slide in -- this is me, actually, two months ago --

Và tôi bỏ trang trình chiếu này vào, đây là tôi 2 tháng trước,

and I throw this slide in because here is my favorite animal, chambered nautilus.

và tôi bỏ trang trình chiếu này vào vì đây là loài động vật yêu thích của tôi, ốc anh vũ.

It's been on this planet since the animals first started -- 500 million years.

Nó đã tồn tại trên hành tinh này từ khi loài động vật đầu tiên bắt đầu hình thành, 500 triệu năm.

This is a tracking experiment, and any of you scuba divers,

Đây là một thí nghiệm theo dõi, và bất kì ai trong số các bạn là thợ lặn có ống thở,

if you want to get involved in one of the coolest projects ever,

nếu bạn muốn tham gia vào một trong những dự án thú vị nhất trước giờ,

this is off the Great Barrier Reef.

đây là ngoài khơi Dãy San hô lớn (Great Barrier Reef).

And as we speak now,

Và như những gì chúng tôi đang nói,

these nautilus are tracking out their behaviors to us.

những con ốc anh vũ này đang theo dõi dấu vết hành vi của chúng cho chúng tôi.

But the thing about this is that every once in a while

Nhưng vấn đề ở đây là mỗi khi thực hiện

we divers can run into trouble,

những thợ lặn có thể gặp rắc rối,

so I'm going to do a little thought experiment here.

nên tôi sẽ làm một thí nghiệm tưởng tượng nho nhỏ ở đây.

This is a Great White Shark that ate some of my traps.

Đây là Cá mập trắng ăn một vài cái bẫy của chúng tôi.

We pulled it up; up it comes. So, it's out there with me at night.

Chúng tôi kéo nó lên, chúng đây. Vậy nên, chúng ở ngoài đó với tôi vào ban đêm.

So, I'm swimming along, and it takes off my leg.

Tôi bơi 1 mình và nó cắn mất chân tôi.

I'm 80 miles from shore, what's going to happen to me?

Tôi cách bờ 80 miles, chuyện gì sẽ xảy ra với tôi?

Well now, I die.

Ừ thì tôi sẽ chết.

Five years from now, this is what I hope happens to me:

Trong 5 năm tới, đây là những gì tôi hy vọng sẽ xảy ra với tôi:

I'm taken back to the boat, I'm given a gas mask:

Tôi được đưa về thuyền, được đưa mặt nạ dưỡng khí:

80 parts per million hydrogen sulfide.

80 phần triệu H2S.

I'm then thrown in an ice pond, I'm cooled 15 degrees lower

Sau đó bị quăng vào 1 hồ nước đá, nhiệt độ cơ thể tôi xuống 15 độ

and I could be taken to a critical care hospital.

và tôi có thể được đưa tới 1 bệnh viện để chăm sóc tích cực.

And the reason I could do that is because we mammals

Và lý do tôi có thể làm được điều đó bởi vì chúng ta - động vật có vú

have gone through a series of these hydrogen sulfide events,

đã trải qua một chuỗi các sự kiện H2S này

and our bodies have adapted.

và cơ thể của chúng ta đã thích nghi được.

And we can now use this as what I think will be a major medical breakthrough.

Và chúng ta có thể dùng cách này như những gì tôi nghĩ sẽ là một bước đột phá trong y học.

This is Mark Roth. He was funded by DARPA.

Đây là Mark Roth. Anh ấy được tài trợ bởi DARPA

Tried to figure out how to save Americans after battlefield injuries.

để tìm cách cứu người Mỹ sau chấn thương trên chiến trường.

He bleeds out pigs.

Anh ta gây chảy máu các con heo.

He puts in 80 parts per million hydrogen sulfide --

Cho vào trong cơ thể nó 80 phần triệu H2S -

the same stuff that survived these past mass extinctions --

cùng 1 chất đã sống sót qua những vụ đại tuyệt chủng-

and he turns a mammal into a reptile.

và anh ta biến 1 con thú có vú thành 1 loài bò sát.

"I believe we are seeing in this response the result of mammals and reptiles

"Tôi tin rằng chúng ta đang nhìn thấy trong phản ứng này là kết quả của loài thú có vú và loài bò sát

having undergone a series of exposures to H2S."

đã trải qua 1 chuỗi phơi nhiễm với H2S."

I got this email from him two years ago;

Tôi nhận được bức thư điện tử này từ anh ta 2 năm trước;

he said, "I think I've got an answer to some of your questions."

anh ấy nói rằng: "Tôi nghĩ tôi đã có câu trả lời cho một vài câu hỏi của anh."

So, he now has taken mice down

Vì vậy, anh ta hạ nhiệt độ của các con chuột xuống

for as many as four hours, sometimes six hours,

càng nhiều càng tốt trong 4 tiếng, có khi 6 tiếng,

and these are brand-new data he sent me on the way over here.

và những dữ liệu hoàn toàn mới mà anh ta gửi cho tôi đang nằm ở kia.

On the top, now, that is a temperature record of a mouse who has gone through --

Trên cùng, bây giờ, đây là ghi chép nhiệt độ của 1 con chuột đã trải qua

the dotted line, the temperatures.

đường chấm chấm này, biểu diễn nhiệt độ.

So, the temperature starts at 25 centigrade,

Nhiệt độ bắt đầu từ 25 độc C

and down it goes, down it goes.

và giảm dần dần xuống.

Six hours later, up goes the temperature.

6 tiếng sau, nhiệt độ được tăng lên.

Now, the same mouse is given 80 parts per million hydrogen sulfide

Bây giờ, cũng cùng 1 con chuột đó được bơm vào 80 phần triệu khí H2S

in this solid graph,

trong biểu đồ miền này,

and look what happens to its temperature.

và hãy nhìn chuyện gì xảy ra với nhiệt độ cơ thể nó.

Its temperature drops.

Nhiệt độ giảm.

It goes down to 15 degrees centigrade from 35,

Giảm xuống từ 35 độ C còn 15 độ C,

and comes out of this perfectly fine.

và thoát khỏi nó hoàn toàn ổn.

Here is a way we can get people to critical care.

Đây là cách chúng tôi làm cho con người được chăm sóc đặc biệt.

Here's how we can bring people cold enough to last till we get critical care.

Đây là cách chúng tôi làm cho mọi người vừa đủ lạnh để chờ tới khi được chăm sóc đặc biệt.

Now, you're all thinking, yeah, what about the brain tissue?

Bây giờ, các bạn đều nghĩ, được rồi, còn mô não thì sao?

And so this is one of the great challenges that is going to happen.

Do vậy đây là 1 trong những thử thách vĩ đại nhất sắp xảy ra.

You're in an accident. You've got two choices:

Bạn gặp tai nạn. Bạn có 2 lựa chọn:

you're going to die, or you're going to take the hydrogen sulfide

Bạn sẽ chết hoặc bạn sẽ phải dùng H2S

and, say, 75 percent of you is saved, mentally.

và có thể nói rằng, 75% cơ thể được cứu, về mặt tinh thần.

What are you going to do?

Bạn sẽ làm gì?

Do we all have to have a little button saying, Let me die?

Có phải chúng ta đều có cái nút nhỏ ghi rằng "Hãy để tôi chết" không?

This is coming towards us,

Điều này đang tiến về phía chúng ta,

and I think this is going to be a revolution.

và tôi nghĩ nó sẽ là một cuộc cách mạng.

We're going to save lives, but there's going to be a cost to it.

Chúng ta sẽ cứu sống được nhiều người nhưng cái giá phải trả cũng rất lớn.

The new view of mass extinctions is, yes, we were hit,

Cái nhìn mới về các vụ đại tuyệt là, đúng, chúng ta bị đâm

and, yes, we have to think about the long term,

và đúng, chúng ta phải nghĩ về tương lai xa

because we will get hit again.

bởi vì chúng ta sẽ bị đâm 1 lần nữa.

But there's a far worse danger confronting us.

Nhưng có mối nguy hiểm còn tồi tệ hơn trước mắt chúng ta.

We can easily go back to the hydrogen sulfide world.

Chúng ta có thể trở về thế giới của H2S một cách dễ dàng.

Give us a few millennia --

Cho chúng ta một vài thiên niên kỉ

and we humans should last those few millennia --

và loài người sẽ tồn tại trong vài thiên niên kỉ đó

will it happen again? If we continue, it'll happen again.

chuyện này sẽ xảy ra lần nữa chứ? Nếu chúng ta tiếp tục, nó sẽ xảy ra 1 lần nữa.

How many of us flew here?

Có bao nhiêu người trong chúng ta bay tới đây rồi?

How many of us have gone through

Có bao nhiêu người đã đọc hết

our entire Kyoto quota

toàn bộ Nghị định thư Kyoto?

just for flying this year?

Chỉ bằng việc bay vòng quanh trong năm nay?

How many of you have exceeded it? Yeah, I've certainly exceeded it.

Có bao nhiêu người trong số các bạn đã vượt quá số đó? Đúng rồi, tôi chắc chắn đã vượt quá rồi.

We have a huge problem facing us as a species.

Chúng ta đang đối mặt với 1 vấn đề to lớn như 1 loài động vật.

We have to beat this.

Chúng ta phải đánh bại nó.

I want to be able to go back to this reef. Thank you.

Tôi muốn quay trở lại rặng san hô này. Cảm ơn.

(Applause)

(vỗ tay)

Chris Anderson: I've just got one question for you, Peter.

Chris Anderson: Tôi chỉ có 1 câu hỏi cho anh thôi, Peter.

Am I understanding you right, that what you're saying here

Tôi hiểu ý của anh rằng, những gì anh trình bày ở đây là

is that we have in our own bodies

chúng ta có trong cơ thể mình

a biochemical response to hydrogen sulfide

một đáp ứng sinh học với H2S

that in your mind proves that there have been past mass extinctions

mà theo anh nó chứng minh rằng những vụ đại tuyệt chủng trong quá khứ

due to climate change?

là do thay đổi thời tiết?

Peter Ward: Yeah, every single cell in us

Peter Ward: Đúng, mỗi tế bào trong cơ thể chúng ta

can produce minute quantities of hydrogen sulfide in great crises.

có thể tạo ra lượng nhỏ H2S trong điều kiện khủng hoảng cực độ.

Đó là những gì mà Roth đã tìm ra.

This is what Roth has found out.

So, what we're looking at now: does it leave a signal?

Vậy cái mà chúng ta đang nhìn thấy hiện nay là: Điều này có để lại tín hiệu gì không?

Does it leave a signal in bone or in plant?

Nó có để lại manh mối gì trong xương hay trong cây cối không?

And we go back to the fossil record and we could try to detect

Và chúng tôi quay về với hóa thạch và cố gắng phát hiện

how many of these have happened in the past.

có bao nhiêu lần chuyện này đã xảy ra trong quá khứ.

CA: It's simultaneously

CA: Nó vừa là

an incredible medical technique, but also a terrifying ...

một kĩ thuật y học đáng kinh ngạc vừa là thứ gì đó đáng sợ...

PW: Blessing and curse.

PW: Vừa là lời chúc phúc vừa là lời nguyền.