The stories behind The New Yorker's iconic covers | Françoise Mouly

Translator: Linh Tran Reviewer: Nguyên Hoàng

So 24 years ago,

24 năm trước

I was brought to The New Yorker

tôi được chọn vào vị trí giám đốc nghệ thuật

as art editor

của tạp chí The New Yorker

to rejuvenate

với trách nhiệm là làm tươi mới trở lại

what had by then become a somewhat staid institution

một tạp chí rơi vào cảnh cạn kiệt sự sáng tạo

and to bring in new artists

và cùng với những nghệ sĩ mới

and to try to bring the magazine from its ivory tower

đưa tạp chí này thoát khỏi sự mơ hồ về thời cuộc

into engaging with its time.

trở lại với dòng chảy.

And it was just the right thing for me to do

Và tôi nghĩ công việc đó là dành cho tôi

because I've always been captivated by how an image can --

bởi tôi luôn bị lôi cuốn bởi cái cách chỉ một bức hình

a simple drawing --

hay một bức vẽ đơn giản

can cut through the torrent of images that we see every single day.

có thể cắt xuyên qua hàng ngàn bức ảnh chúng ta thấy hằng ngày,

How it can capture a moment,

để lưu giữ từng khoảnh khắc

how it can crystallize a social trend or a complex event

hay chiếu thấu một hiện tượng xã hội, một sự việc phức tạp

in a way that a lot of words wouldn't be able to do --

theo cái cách mà không thể diễn tả được bằng ngôn từ,

and reduce it to its essence and turn it into a cartoon.

và đơn giản hóa chúng rồi biến chúng thành một bức biếm họa.

So I went to the library

Tôi đã đến thư viện và

and I looked at the first cover drawn by Rea Irvin in 1925 --

tôi tìm tờ bìa tạp chí đầu tiên được vẽ bởi Rea Irvin vào năm 1925

a dandy looking at a butterfly through his monocle,

hình ảnh một anh chàng bảnh chọe đang nhìn vào chú bướm qua chiếc kính lúp của mình,

and we call it Eustace Tilley.

và chúng tôi gọi nó là Eustace Tilley.

And I realized that as the magazine had become known

Tôi nhận ra rằng, chỉ bởi vì tờ tạp chí luôn được biết đến

for its in-depth research and long reports,

với sự nghiên cứu chuyên sâu và lời tường trình dài dằng dặc,

some of the humor had gotten lost along the way,

mà một vài sự hóm hỉnh đã bị trôi tuột mất,

because now often Eustace Tilley was seen as a haughty dandy,

bởi người ta nghĩ Eustace Tilley là một tên công tử bột ngạo mạn,

but in fact, in 1925,

nhưng thực ra, vào năm 1925 ấy

when Rea Irvin first drew this image,

khi Rea Irvin phác họa bức tranh lần đầu tiên,

he did it as part of a humor magazine

là với mục đích xuất bản nó trên một tạp chí biếm họa

to amuse the youth of the era,

và hướng tới giới trẻ thời đó,

which was the flappers of the roaring twenties.

những người được coi là hồn phóng khoáng của "những năm 20s gầm thét".

And in the library,

Và cũng trong thư viện,

I found the images that really captured the zeitgeist

tôi tìm thấy những bức hình hàm chứa dấu ấn của một thời đại -

of the Great Depression.

- thời kì Đại khủng hoảng.

And it showed us not just how people dressed

Những bức ảnh đó cho chúng ta thấy con người thời đó ăn mặc ra sao

or what their cars looked like,

hay xe của họ trông như thế nào,

but also what made them laugh,

cả việc họ từng cười vì điều gì.

what their prejudices were.

hay những thành kiến thời đó.

And you really got a sense

Và bạn hoàn toàn có thể có một hình ảnh mường tưởng

of what it felt like to be alive in the '30s.

về cuộc sống ở những năm 30.

So I called on contemporary artists,

Vậy nên tôi thường tìm đến những họa sĩ đương thời

such as Adrian Tomine here.

như Adrian Tomine.

I often call on narrative artists --

Tôi thường liên lạc với những họa sĩ tự sự,

cartoonists, children's book authors --

họa sĩ biếm họa, hay tác giả sách thiếu nhi

and I give them themes such as,

và đưa cho họ vài chủ đề như là

you know, what it's like to be in the subway,

những câu chuyện trên xe điện ngầm,

or Valentine's Day,

hay ngày lễ tình nhân,

and they send me sketches.

rồi họ gửi cho tôi nhưng bản phác họa.

And once the sketches are approved by the editor,

Và khi những bản phác thảo đó được chấp thuận bởi tổng biên tập,

David Remnick,

David Remnick,

it's a go.

chúng sẽ được đăng lên tạp chí.

And I love the way

Tôi thích cái cách mà

those images are actually not telling you what to think.

những hình ảnh này không trực tiếp nói cho bạn biết ý nghĩa của nó.

But they do make you think,

Chúng làm bạn phải nghĩ,

because the artist is actually --

bới nghệ sĩ giống như...

it's almost a puzzle;

.... đưa ra một câu đố,

the artist is drawing the dots,

người họa sĩ sẽ là người đặt sẵn nền móng,

and you, the reader, have to complete the picture.

và nhiêm vụ của bạn là dựng nên ngôi nhà với hình ảnh do chính mình tạo ra.

So to get this image on the left by Anita Kunz,

Vậy nên để hiểu được bức tranh bên trái của Anita Kun,

or the one on right by Tomer Hanuka,

hay bức bên phải bởi Tomer Hanuka,

you have to play spot the differences.

bạn phải tìm điểm khác biệt tồn tại chính trong chúng.

And it is something that ...

Và có một điều là...

It's really exciting to see

tôi thích cái cách mà

how the engagement with the reader ...

người đọc tò mò về chúng

how those images really capture --

cái cách mà ý nghĩa thực đằng sau những bức ảnh

play with the stereotypes.

phá vỡ những khuôn mẫu thường ngày.

But when you get it,

Nhưng khi bạn hiểu được nó,

it rearranges the stereotypes that are in your head.

nó sẽ sắp xếp lại những khuôn mẫu ấy trong đầu bạn.

But the images don't just have to show people,

Nhưng hình ảnh không chỉ ám chỉ con người,

sometimes it can be a feeling.

nhiều khi, nó chứa đựng cảm xúc.

Right after September 11,

Ngay sau sự việc ngày 11/9,

I was at a point,

tôi đang ở một trạng thái mà,

like everybody else,

giống như tất cả những công dân Mỹ khác,

where I really didn't know how to deal with what we were going through,

không biết làm thế nào để đối mặt với những gì chúng ta đang phải trải qua,

and I felt that no image could capture this moment,

cảm tưởng như chẳng có hình ảnh nào có thể lột tả cảnh tượng ấy,

and I wanted to just do a black cover,

và tôi thậm chí định để một tờ bìa đen trống rỗng,

like no cover.

kiểu như chẳng thiết có một tờ bìa nữa.

And I talked to my husband, cartoonist Art Spiegelman,

Và tôi nói chuyện với chồng tôi, nhà biếm họa Art Spiegelman,

and mentioned to him that I was going to propose that,

rằng tôi sẽ làm chính xác như vậy,

and he said, "Oh, if you're going to do a black cover,

và anh ấy bảo: "Ừm, nếu như em muốn làm tờ bìa toàn màu đen,

then why don't you do the silhouette of the Twin Towers,

tại sao không vẽ cái bóng của toà tháp đôi

black on black?"

đen trên nền đen?"

And I sat down to draw this,

Tôi ngồi xuống và bắt đầu vẽ với ý tưởng đó

and as soon as I saw it,

và ngay khi hoàn thành nó,

a shiver ran down my spine

tôi thấy lạnh sống lưng,

and I realized

tôi nhận ra rằng

that in this refusal to make an image,

khi không thể dùng những bức ảnh được nữa

we had found a way to capture loss

chúng tôi vẫn tìm ra cách để nói lên sự mất mát

and mourning

và tiếc thương

and absence.

và trống vắng.

And it's been a profound thing that I learned in the process --

Và tôi học được một bài học sâu sắc rằng

that sometimes some of the images that say the most

nhiều khi đối với những bức ảnh mang nhiều ý nghĩa nhất

hãy tạo bằng những điều đơn giản nhất.

do it with the most spare means.

And a simple image can speak volumes.

Và một hình ảnh đơn giản cũng có thể truyền tải một ý nghĩa lớn.

So this is the image that we published by Bob Staake

Đây là bức ảnh được vẽ bởi Bob Staake

right after the election of Barack Obama,

ngay sau cuộc tuyển cử của tổng thống Barack Obama

and captured a historic moment.

hình ảnh đại diện cho một thời điểm lịch sử.

But we can't really plan for this,

Chúng tôi không thể lên kế hoạch trước cho điều này,

because in order to do this,

bởi để tạo nên một hình ảnh mang tính khoảnh khắc như vậy,

we have to let the artist experience the emotions that we all feel

chúng tôi cần để cho những người nghệ sĩ tự mình lang thang trong dòng cảm xúc của đại chúng

when that is happening.

khi sự việc đang diễn ra.

So back in November 2016,

Trở lại với tháng 10 năm 2016,

during the election last year,

trong suốt thời gian tuyển cử,

the only image that we could publish was this,

đây là hình ảnh duy nhất chúng tôi có thể xuất bản

which was on the stand on the week that everybody voted.

và ra sạp báo vào cái tuần mà mọi người đi bầu cử

(Laughter)

(cười)

Because we knew somebody would feel this --

Bởi chúng tôi biết chắc nhiều người sẽ cảm thấy như thế này

(Laughter)

when the result of the election was announced.

(cười)

Và khi kết quả của buổi tổng tuyển cử được thông báo,

And when we found out the result,

khi chúng tôi biết được kết quả,

we really were at a loss,

chúng tôi thực sự sốc,

and this is the image that was sent by Bob Staake again,

và đây là hình ảnh, cũng được gửi bởi Bob Staake,

and that really hit a chord.

nó thực sự tạo nên một cú hit lớn.

Và một lần nữa,

And again,

we can't really figure out what's going to come next,

chúng tôi không biết nên làm gì cho tuần báo tiếp theo,

but here it felt like we didn't know how to move forward,

như thể chúng tôi không biết làm cách nào để có thể bước tiếp nữa,

but we did move forward,

nhưng chúng tôi vẫn cố gắng làm,

and this is the image that we published after Donald Trump's election

và đây là bức ảnh được xuất bản ngay sau buổi đắc cử của tân tổng thống Donald Trump

and at the time of the Women's March

và thời điểm khi cuộc "Tuần hành phụ nữ" diễn ra

all over the US.

trên khắp nước Mỹ.

So over those 24 years,

Như vậy trong 24 năm qua,

I have seen over 1,000 images come to life week after week,

tôi đã chứng kiến hơn 1.000 bức ảnh ra đời, hàng tuần,

and I'm often asked which one is my favorite,

và tôi thường được hỏi về bức ảnh tôi yêu thích nhất,

but I can't pick one

nhưng tôi không thể chọn

because what I'm most proud of is how different every image is,

bởi điều tôi tự hào nhất đó là sự khác biệt giữa chúng,

không cái nào giống cái nào.

one from the other.

And that's due to the talent and the diversity

Và điều đó được tạo nên bởi tài năng và sự đa dạng

of all of the artists that contribute.

của toàn bộ nghệ sĩ tạo nên chúng.

And now, well,

Và đến bây giờ, như các bạn đã biết...

now, we're owned by Russia,

Nga đang "bắt thóp" Mỹ

so --

nên...

(Laughter)

(cười)

In a rendering by Barry Blitt here,

Trong bức hình được tạo bởi Barry Blitt ngay đây,

Eustace has become Eustace Vladimirovich Tilley.

Eustace đã trở thành Eustace Vladimirovich Tilley (Vladimirovich là tên đệm của tổng thống Nga V.V.Putin)

And the butterfly is none other than a flabbergasted Donald Trump

Và chú bướm kia chẳng phải ai khác ngoài "hiện tượng nước Mỹ" Donald Trump

flapping his wings,

đang vỗ đôi cánh của mình

trying to figure out how to control the butterfly effect,

cố gắng tìm cách kiếm soát "hiệu ứng cánh bướm",

and the famed logo that was drawn by Rae Irvin in 1925

và cái logo nổi tiếng được vẽ bởi Rae Irvin năm 1925,

is now in Cyrillic.

bây giờ được viết theo bản chữ tiếng Nga.

So, what makes me really excited about this moment

Điều khiến tôi hào hứng về khoảnh khắc này,

is the way that ...

đó là cái cách mà...

You know, free press is essential to our democracy.

như bạn biết đấy, tự do báo chí là nền móng của nhân quyền.

And we can see from the sublime to the ridiculous

Và chúng ta có thể thấy rằng dù là điều vĩ đại hay lố bịch,

that artists can capture what is going on

những người nghệ sĩ vẫn có thể lưu giữ lại những điều đang diễn ra

in a way that an artist

theo cái cách mà một người nghệ sĩ

armed with just India ink and watercolor

chỉ với mực nho và màu nước

can capture and enter into the cultural dialogue.

là đủ để nắm lấy và bước vào cuộc đàm thoại văn hóa.

It puts those artists at the center of that culture,

Nó đưa những người nghệ sĩ ấy vào trung tâm,

and that's exactly where I think they should be.

và với tôi, đó chính xác là chỗ đứng của họ.

Because the main thing we need right now is a good cartoon.

Bởi thứ chúng ta cần nhất bây giờ đó là một bức biếm họa "đáng xem" .

Thank you.

Cảm ơn vì đã lắng nghe.

(Applause)

(Vỗ tay)