Jonathan Harris: The Web's secret stories

Jonathan Harris: İnternet'in gizli hikayeleri üzerine...

Çeviri: Ahmet Kurnaz Gözden geçirme: Sancak Gülgen

So I really consider myself a storyteller.

Kendimi bir hikayeci olarak görüyorum.

But I don't really tell stories in the usual way,

Fakat ben hikayeleri alışılagelmiş bir şekilde,

in the sense that I don't usually tell my own stories.

sadece kendi hikayelerimi anlatmama düşüncemden bahsediyorum.

Instead, I'm really interested in building tools that allow

Bunun yerine, diğer birçok insanın da hikayelerini anlatabilmelerini sağlayacak

large numbers of other people to tell their stories,

araçlar ortaya atmayla ilgileniyorum,

people all around the world.

dünya üzerindeki tüm insanlar yani.

I do this because I think that people actually have a lot in common.

Bunu yapıyorum çünkü insanların birçok ortak yanlarının olduğunu düşünüyorum.

I think people are very similar,

İnsanların birbirlerine çok benzer olduklarını sanıyorum,

but I also think that we have trouble seeing that.

fakat yine bunu kavrama da bazı sorunlarımızın olduğunu da zannediyorum.

You know, as I look around the world I see a lot of gaps,

Bildiğiniz gibi, çevreme baktıkça birçok ihtilafın olduğunu görüyorum,

and I think we all see a lot of gaps.

sanırsam bu ayrışmaları hepimiz görüyoruz.

And we define ourselves by our gaps.

Ve kendimizi de bu ayrılıklarla tanımlıyoruz.

There's language gaps,

Bilirsiniz, dil ayrımları var,

there's ethnicity and racial gaps, there's age gaps,

etnik ve ırkçı ayrışmalar var, yaş farkları var,

there's gender gaps, there's sexuality gaps,

cinsiyet ayrımı var,

there's wealth and money gaps, there's education gaps,

zenginlik ve maddi konularda, eğitimsel konularda,

there's also religious gaps.

hatta dini konularda bile ihtilaflar.

You know, we have all these gaps and I think we like our gaps

Yani bu ihtilafların hepsine sahibiz ve bu ayrışımları kabul ediyoruz sanırsam

because they make us feel like we identify with something,

çünkü biz kendimizi bunlarla özdeşleşmiş gibi hissediyoruz,

some smaller community.

bazı daha dar toplumlarda özellikle.

But I think that actually, despite our gaps,

Fakat ben tüm bu ihtilaflara rağmen

we really have a lot in common.

yine de birçok ortak yanımızın olduğu kanısındayım.

And I think one thing we have in common is a very deep need

Ve bu ortak yanlarımızdan birisi de gerçekten çok ihtiyacımız olan

to express ourselves.

kendimizi ifade etmedir.

I think this is a very old human desire. It's nothing new.

Kendini ifade etmenin çok eski bir insan arzusu olduğunu düşünüyorum. Yeni birşey değil yani.

But the thing about self-expression

Fakat kendini ifade etmeyle ilgili birşey var ki bu da,

is that there's traditionally been this imbalance

kendimizi ifade etme arzusu ve

between the desire that we have to express ourselves

bizim yanımızda kalıp bizi dinlemek isteyen

and the number of sympathetic friends

sempatik arkadaşlarımız arasındaki

who are willing to stand around and listen.

geleneksel dengesizlik.

(Laughter)

(Kahkaha)

This, also, is nothing new.

Bu da yeni birşey değil.

Since the dawn of human history, we've tried to rectify this imbalance

İnsanlık tarihinin başlangıcından bu yana, bu dengesizliği

by making art, writing poems, singing songs,

sanatla, şiir yazmayla, şarkı söylemeyle,

scripting editorials and sending them in to a newspaper,

baş yazılar yazmasıyla ve bunları gazetelere yollamayla,

gossiping with friends. This is nothing new.

arkadaşlarımızla dedikodu yapmayla gidermeye çalıştık.

What's new is that in the last several years

Yeni olan şey, son birkaç yılda birçok

a lot of these very traditional physical human activities,

geleneksel ve fiziksel insan aktivitelerinin,

these acts of self-expression, have been moving onto the Internet.

yani bu kendini ifade etme durumunun, İnternet üzerine taşınması.

And as that's happened, people have been leaving behind footprints,

Bunlar gün yüzüne çıktıkça, insanlar arkalarında hep ayak izleri bıraktılar,

footprints that tell stories of their moments of self-expression.

bu ayak izleri de insanların kendilerini ifade etme anlarıyla ilgili hikayeler anlatıyor.

And so what I do is, I write computer programs

Yani burda benim yaptığım şey, çok sayıdaki bu ayak izleri üzerinde çalışacak

that study very large sets of these footprints,

bilgisayar programları yazmak

and then try to draw conclusions about the people who left them --

ve ardından programa eklenen insanlar hakkında sonuç elde etmeyi deneyecek --

what they feel, what they think,

insanların ne hissettikleri, ne düşündükleri,

what's different in the world today than usual,

günümüzde dünyasında olağandan farklı olan şeylerin ne oldukları vs.

these sorts of questions.

gibi soru çeşitleri.

One project that explores these ideas,

Yaklaşık bir yıl önce ortaya atılan

which was made about a year ago,

bu fikirleri keşfeden

is a piece called We Feel Fine.

bir projenin adı da "İyi Hissediyoruz."

This is a piece that every two or three minutes

Bu her iki yada üç dakikaya bir

scans the world's newly-posted blog entries

dünyada yeni gönderilmiş olan blog girdilerinin

for occurrences of the phrases "I feel" or "I am feeling."

içerisinde "Hissederim" yada "Hissediyorum" ifadelerini içerenleri tarıyan bir kısım.

And when it finds one of those phrases,

Ve ifadelerden bir tanesini bulduğunda,

it grabs the sentence up to the period,

cümlenin gönderildiği zamanı kapıyor,

and then automatically tries to deduce the age, gender

ve arkasından otomatik bir şekilde bu cümleyi yazan kişinin

and geographical location of the person that wrote that sentence.

yaşını, cinsiyetini, coğrafi konumunu belirlemeye çalışıyor.

Then, knowing the geographical location and the time,

Ardından, coğrafi konumu ve zamanı bilerek,

we can also then figure out the weather

bu cümleyi yazan kişinin bulunduğu yerdeki

when that person wrote the sentence.

havayı bile keşfedebiliriz.

All of this information is saved in a database

Tüm bu bilgiler günlük yaklaşık 20,000 duygu ifadesi toplayan

that collects about 20,000 feelings a day.

bir veri tabanına kaydediliyor.

It's been running for about a year and a half.

Bu program yaklaşık 1,5 yıldır çalışmakta.

It's reached about seven-and-a-half million human feelings now.

Şu an kadar yaklaşık 7,5 milyon duygu ifadesine ulaştı,

And I'll show you a glimpse

ve size bu bilgilerin nasıl görselleştirildiğini canlandıran

of how this information is then visualized. So this is We Feel Fine.

kısa bir görüntü göstereceğim. İşte bu "İyi Hissediyoruz."

What you see here is a madly swarming mass of particles,

Burada gördükleriniz delice üşüşen bir partikül topluluğu,

each of which represents a single human feeling

ve bunların her biri son birkaç saat içerisinde belirlenen,

that was stated in the last few hours.

insan duygularını temsil ediyor.

The color of each particle corresponds to the type of feeling inside --

Her partikülün rengi duygu çeşitlerine karşılık geliyor --

so that happy, positive feelings are brightly colored.

yani mutlu ve pozitif duygular parlak renkli olanlar.

And sad, negative feelings are darkly colored.

Üzgün ve negatif duygular da koyu renkliler.

The diameter of each dot

Her noktanın çapı

represents the length of the sentence inside,

içindeki cümlenin uzunluğunu gösteriyor,

so that the large dots contain large sentences,

böylece büyük noktalar uzun cümleler,

and the small dots contain small sentences.

ve küçük noktalar da kısa cümleler içeriyor.

Any dot can be clicked and expanded. And we see here,

Herhangi bir noktanın üzerine tıklanabilir ve genişletilebilir. Ve burda şunu görüyoruz,

"I would just feel so much better

Şu an onun kollarına kıvrılmış ve bana olan sevgisini ve şefkatini

if I could curl up in his arms right now and feel his affection for me

utanarak da olsa

in the embrace of his body and the tenderness of his lips."

hissetsem çok daha iyi bir durumda olurdum.

So it gets pretty hot and steamy sometimes

Bu durum bazen insan duygusunun dünyasında

in the world of human emotions.

heyecanlı ve şehvetli bir hal alabiliyor.

And all of these are stated by people:

Ve tüm bunlar da insanlar tarafından yazıldı:

"I know that objectively it really doesn't mean much,

"Bunun nesnel olarak pek bir anlam ifade etmediğini biliyorum fakat,

but after spending so many years as a small fish in a big pond,

büyük bir havuzda küçük bir balık olarak birçok yıl geçirdikten sonra,

it's nice to feel bigger again."

yeniden büyük hissetmek güzel."

The dots exhibit human qualities. They kind of have their own physics,

Bu noktalar insanların vasıflarını sergiliyor. Bir nevi kendi vucütları var

and they swarm wildly around, kind of exploring the world of life.

ve etrafa çılgınca yayılıyorlar, dünya yaşamına keşfediyormuş gibi.

And then they also exhibit curiosity.

Ve bunlar aynı zamanda merakı da ortaya koyuyorlar.

You can see a few of them are swarming around the cursor right now.

Bu noktaların birkaçının okun etrafında toplandığını görüyorsunuz.

You can see some other ones

Ve diğer birkaçının da yaklaşık 6 kelimenin olduğu

are swarming around the bottom left corner of the screen

ekranın sol alt köşesine yığıldını görüyoruz.

around six words. Those six words represent the six movements

Bu 6 kelime "İyi Hissediyoruz"un 6 hareketine

of We Feel Fine. We're currently seeing Madness.

karşılık geliyor. Şimdi "Çılgınlığı" görüyoruz.

There's also Murmurs, Montage, Mobs, Metrics and Mounds.

Mırıltı, Kurgu, Haydut, Metrik ve Yığın'da var.

And I'll walk you through a few of those now.

Bunlardan birkaçına bakacağız şimdi.

Murmurs causes all of the feelings to fly to the ceiling.

Mırıltılar tüm duyguların tavana uçmasına yol açar.

And then, one by one, in reverse chronological order,

Ve ardından, bir bir, koronolojik sıranın tam tersine,

they excuse themselves, entering the scrolling list of feelings.

kendilerini bundan muaf tutarak, duyguların kayan listesine giriyoruz.

"I feel a bit better now."

"Şu an bir miktar daha iyi hissediyorum."

(Laughter)

(Kahkaha)

"I feel confused and unsure of what the hell I want to do."

"Ne saçmalık yapmak istediğimden emin değilim ve kafam karışık."

"I feel gypped out of something awesome here."

"Burada harika birşey dolandırmış gibi hissediyorum."

"I feel so free; I feel so good."

"Çok özgür ve çok iyi hissediyorum."

"I feel like I'm in this fog of depression that I can't get out of."

"İçinden çıkamadığım bir depresyon karartısı içindeymişim gibi hissediyorum."

And you can click any of these to go out and visit the blog

Bunların herhangi birisine tıklayabilir ve bunların

from which it was collected. And in that way,

elde edildiği bloglara erişebilirsiniz. Böylece,

you can connect with the authors of these statements

bu ifadelerin sahipleriyle bağlantıya geçebilirsiniz,

if you feel some degree of empathy.

tabii bir miktar empati yapabiliyorsanız.

The next movement is called Montage.

Bir sonraki akım "Kurgu"

Montage causes all of the feelings that contain photographs

Kurgu fotoğraf içeren tüm duygular

to become extracted and display themselves in a grid.

seçilip çıkartıldıktan sonra bir sistem dahilinde görüntülenebiliyor.

This grid is then said to represent the picture of the world's feelings

Sistem bu haliyle dünyanın son birkaç saat içerisindeki duygularını

in the last few hours, if you will.

gösterdiği söyleniyor, eğer isterseniz tabii.

Each of these can be clicked and we can blow it up.

Bunların her birinin üzerine tıklanabilir ve patlatılabilir.

We see, "I just feel like I'm not going to have fun

"Eğer ikimiz bir arada olmazsak eğlenecekmişim gibi hissetmiyorum" ifadesi görüyoruz.

if it's not the both of us." That was from someone in Michigan.

Bu Michigan'dan birisinin yazdığı birşey.

We see, "I feel like I have been at a computer all day."

"Tüm gün boyunca bilgisayar karşında olmam gerektiğini hissediyorum." ifadesi bu da.

(Laughter)

(Kahkaha)

These are automatically constructed using the found objects:

Bulunan şeyleri otomatik bir şekilde bulan bir yapı var:

"I think I feel a little full."

"Bir miktar dolu hissediyorum."

The next movement is called mobs.

Bir diğer akım "Haydut".

Mobs provides different statistical breakdowns

Çeteler dünyanın son birkaç saatindeki duyguların nüfusunun

of the population of the world's feelings in the last few hours.

farklı istatistik analizlerini temin ediyor.

We see that "better" is the most frequent feeling right now,

Görüyoruz ki "daha iyi" çok daha sık kullanılan bir duygu şu an,

followed by "good," "bad," "guilty," "right," "down," "sick" and so on.

ve bu ifadeyi de "iyi, kötü, suçlu, doğru, aşağı, hasta vs." takip ediyor.

We can also get a gender breakdown.

Bir cinsiyet analizi de elde edebiliriz.

And we see that women are slightly more prolific

Son birkaç saat içerisinde duyguları ifade etme konusunda

talking about their emotions in the last few hours than men.

bayanların erkeklerden çok daha üretken olduklarını görüyoruz.

We can do an age breakdown, which gives us a histogram

Dünyanın duygusal dağılımını yaş açısından ele alan

of the world's emotional distribution by age.

bir çubuk grafiğiyle ilgili bir yaş analizi de yapabiliriz.

We see people in their twenties are the most prolific,

20'lerinde olan insanların daha çok üretken olduklarını görüyoruz,

followed by teenagers, and then people in their thirties,

bunları ergenlik çağındakiler takip ediyor, ve ardından da 30'undakiler,

and it dies out very quickly from there.

ve bu noktadan sonra tükeniyor.

In weather, the feelings assume the physical characteristics

Duygular simgeledikleri havanın

of the weather that they represent,

fiziksel karakterlerini üstlenirler,

so that the ones collected on a sunny day

yani güneşli bir günde elde edilen duygu ifadeleri

swirl around as if they're part of the sun.

güneşin bir parçasıymış gibi etrafta fırıl fırıl dönüyorlar.

The cloudy ones float along as if they're on a breeze.

Bulutlu olan duygu ifadeleri bir esintiye kapılmışçasına dolaşıyorlar.

The rainy ones fall down as if they're in a rainstorm,

Yağmurlu olan ifadeler, bir yağmur fırtınasına kapılmışçasına yere düşüyorlar,

and the snowy ones kind of flutter to the ground.

ve karlı olanlar da bir telaş içerisinde toprakla buluşuyorlar.

Finally, location causes the feelings to move to their positions

Son olarak, bulunulan yerin, duygu ifadelerinin coğrafi dağılımını gösteren bir harita üzerinde,

on a world map showing the geographical distribution of feelings.

duyguların yerlerini değiştirmelerine yol açtığını görüyoruz.

Metrics provides more numerical views on the data.

Ölçümler verilerle ilgili daha sayısal görüntüler sağlıyor.

We see that the world is feeling "used"

Dünyanın normal düzeyden 3.3 kat daha

at 3.3 times the normal level right now.

yukarı bir seviyede hislerinin olduğunu görüyoruz.

(Laughter)

(Kahkaha)

They're feeling "warm" at 2.9 times the normal level, and so on.

Normal seviyeden 2.9 kat daha yukarıda sıcakkanlı hislerimiz var, vs.

Other views are also available.

Diğer görüntüler de mevcut.

Here are gender, age, weather, location.

Bunlar da yaş, cinsiyet, hava ve yerleşim yeri ile ilgili olanlar.

The final movement is called Mounds.

Son akımın adı "Yığınlar."

It's a bit different from the others.

Bu diğerlerinden biraz farklı.

Mounds visualizes the entire dataset as large, gelatinous blobs

Yığınlar, tüm veri topluluğunu geniş,

which kind of jiggle.

hafif sallanan jelatin damlalarmış gibi görselleştiriyor.

And if I hold down my cursor, they do a little dance.

İşaretçimi basılı tutarsam, küçük bir dans yapıyorlar.

We see "better" is the most frequent feeling, followed by "bad."

"Daha iyi"nin en sık kullanılan duygu ifadesi olduğunu görüyoruz. Bunu da "kötü" takip ediyor.

And then if I go over here, the list begins to scroll,

Bunu tekrar kontrol edersem, liste kaymaya başlıyor,

and there are actually thousands of feelings that have been collected.

ve gerçekten de elde edilen binlerce duygu var.

You can see the little pink cursor moving along,

Küçük pembe işaretçinin hareket ettiğini görebilirsiniz,

representing our position.

bu da bizim konumumuzu simgeliyor.

Here we see people that feel "slipping," "nauseous," "responsible."

Burada da insanların "kaygan", "iğrenç", "sorumlu" hissettiğini görüyoruz.

There's also a search capability,

Eğer belli bir nufüs yoğunluğuyla ilgili araştırma yapmak isterseniz,

if you're interested in finding out about a certain population.

bir de arama bölümü var.

For instance, you could find women who feel "addicted"

Mesela, "düşkün" hisleri olan 20 yaşlarındaki bayanları

in their 20s when it was cloudy in Bangladesh.

Bangladeş'te bulutlu bir hava varken bile bulabilirsiniz.

(Laughter)

(Kahkaha)

But I'll spare you that.

Bunu size bağışlıyorum..

So here are some of my favorite montages that have been collected:

Bunlar da benim elde edilmiş olan favori montajlarım:

"I feel so much of my dad alive in me that there isn't even room for me."

"Babamı kendimde öylesine canlı hissediyorum ki, kendime yer bile kalmıyor."

"I feel very lonely."

"Çok yalnız hissediyorum."

"I need to be in some backwoods redneck town

"Bir taşra köyünde olmam gerekiyor ki

so that I can feel beautiful."

güzel hissedebileyim."

"I feel invisible to you."

"Sana karşı görünmez hissediyorum."

"I wouldn't hide it if society didn't make me feel like I needed to."

"Eğer toplum beni buna zorlamasaydı, bunu gizlemezdim"

"I feel in love with Carolyn." "I feel so naughty."

"Carolyn'e aşığım." "Çok afacan hissediyorum."

"I feel these weirdoes are actually an asset to college life."

"Bu tür tuhaf tiplerin kolej hayatının değerli şeyleri olduklarını hissediyorum."

(Laughter)

(Kahkaha)

"I love how I feel today."

"Bugün nasıl hissettiğimi seviyorum."

So as you can see, We Feel Fine uses a technique

Yani gördüğünüz üzere, "İyi Hissediyoruz" programı benim "pasif gözlem"

that I call "passive observation."

olarak adlandırdğım bir tekniği kullanıyor.

What I mean by that is that it passively observes people

Yani bundan kastım program insanları kendi hayatını yaşarmışcasına

as they live their lives. It scans the world's blogs

pasif bir şekilde gözlemliyor. Dünya'daki blog sayfalarını

and looks at what people are writing,

tarıyor ve insanların yazdıklarına bakıyor,

and these people don't know they're being watched or interviewed.

ve insanlar da izlendiklerini ya da görüntülendiklerini bilmiyorlar.

And because of that,

Ve bu yüzden,

you end up getting very honest, candid, sincere responses

genelde oldukça etkileyici olan, dürüst, açık yürekli

that are often very moving.

ve içten cevaplarla karşılaşıyorsunuz.

And this is a technique that I usually prefer in my work

Bu benim işimde de genellikle kullandığım bir teknik,

because people don't know they're being interviewed.

çünkü insanlar görüntülendiklerini bilmiyorlar.

They're just living life, and they end up just acting like that.

Onlar sadece hayatlarını yaşıyorlar -- ya da sadece böyle sonuç elde ediyorlar.

Another technique is directly questioning people.

Başka bir teknik ise insanları direk sorgulama.

And this is a technique that I explored in a different project,

Bu benim farklı bir projede - Yahoo! Zaman Kapsülü-

the Yahoo! Time Capsule,

keşfettiğim bir teknik,

which was designed to take a fingerprint of the world in 2006.

ve bu da dünyanın parmak izini almak için 2006 yılında tasarlanmıştı.

It was divided into ten very simple themes --

Bu oldukça basit 10 temaya ayrıldı --

love, anger, sadness and so on --

aşk, sinir, üzüntü vs --

each of which contained a single, very open-ended question

bunların hepsi de dünyaya yöneltilen tek, yoruma açık sorular:

put to the world: What do you love? What makes you angry?

"Neyi seviyorsunuz? Sizi ne sinirlendiriyor?

What makes you sad? What do you believe in? And so on.

Sizi ne üzüyor? Neye inanıyorsunuz? ve benzeri."

The time capsule was available for one month online,

10 farklı dile tercüme edilen bu zaman kapsülü internet ortamına yaklaşık

translated into 10 languages, and this is what it looked like.

1 ay bulundu, ve bu da onun nasıl göründüğü.

It's a spinning globe,

Bu, yüzeyi tamamen bahsettiğimiz

the surface of which is entirely composed of the pictures

zaman kapsülüne gönderilen

and words and drawings of people

resimler, kelimeler ve insanların

that submitted to the time capsule.

çizimleri ile dönen bir dünya.

The ten themes radiate out and orbit the time capsule.

Bu 10 tema ışık saçıyor ve zaman kapsülünün yörüngesinde dönüyor.

You can sift through this data and see what people have submitted.

Bu veriyi iyice inceleyebilir ve insanların neler gönderdiklerini görebilirsiniz.

This is in response to, What's beautiful? "Miss World."

Bu "Güzel nedir?" sorusana cevap: "Miss World."

There are two modes to the time capsule.

Zaman kapsülünün 2 modu var.

There's One World, which presents the spinning globe,

Birisi dönen dünyayı temsil eden "Tek Dünya" ve

and Many Voices, which splits the data out into film strips

diğeri de verileri bir film şeridine dönüştüren

and lets you sift through them one by one.

ve bunları da bir bir incelemenize olanak sağlayan "Birçok Ses" adlı mod.

So this project was punctuated by a really amazing event,

Fakat bu proje 3 gün süren ve Jemez Pueblo'daki

which was held in the desert outside Albuquerque in New Mexico

New Mexico'nun Albuquerque çölünde

at the Jemez Pueblo, where for three consecutive nights,

düzenlenen oldukça eğlenceli bir olayla

the contents of the capsule were projected onto the sides

kapsüllerin içerikleri antik Red Rock Canyon bölgesinde bulunan

of the ancient Red Rock Canyon walls,

yaklaşık 200 fit yüksekliğindeki duvarlara yansıtıldı.

which stand about 200 feet tall. It was really incredible.

Bu gerçekten inanılmazdı.

And we also projected the contents of the time capsule

Zaman kapsüllerinin içeriklerini 35 wattlık lazer ışıkları sayesinde

as binary code using a 35-watt laser into outer space.

dış mekana yanstımak üzere planladık.

You can see the orange line leaving the desert floor

Turuncu çizginin çölü

at about a 45 degree angle there. This was amazing

yaklaşık 45 derecelik açıyla terk ettiğini görüyorsunuz.

because the first night I looked at all this information

Bu çok şaşırtıcıydı, çünkü ilk gece bu bilgilere baktım ve

and really started seeing the gaps that I talked about earlier --

daha önceden bahsetmiş olduğum ayrılıkları gerçekten görmeye başladım --

the differences in age, gender and wealth and so on.

yaş, cinsiyet ve zenginlik ayrımları vb.

But, you know, as I looked at this more and more and more,

Fakat bildiğiniz gibi, bu konuya çok ama çok eğildim,

and saw these images go across the rocks,

ve bu nesnelerin kayalara doğru gittiğini gördüm.

I realized I was seeing the same archetypal events

Aynı örneği teşkil eden olayları gördüğümün farkına vardım,

depicted again and again and again.

bunu da tekrar tekrar betimledim.

You know: weddings, births, funerals, the first car, the first kiss,

Biliyorsunuz ki: evlilik, doğum, cenaze töreni, ilk arabamız, ilk öpücük,

the first camel or horse -- depending on the culture.

ilk devemiz ya da atımız -- kültürlere göre değişebilir.

And it was really moving. And this picture here was taken

Bu gerçekten etkileyiciydi. Ve bu da kapsüllerin içeriğinin

the final night from a distant cliff about two miles away,

uzay boşluğuna yansıtıldığı ve 2 mil ötedeki

where the contents of the capsule were being beamed into space.

uzak bir uçurumun son gecesinden alınan bir fotoğraf.

And there was something very moving

Gece vakti gökyüzüne ışınlanan insan ifadeleriyle ilgili

about all of this human expression being shot off into the night sky.

oldukça etkileyici bir şey vardı.

And it started to make me think a lot about the night sky,

Ve bu da beni gökyüzünün gece vaktindeki haliyle

and how humans have always used the night sky

ve insanların gece göğünü harika öykülerini yansıtmak için

to project their great stories.

nasıl kullandıklarıyla düşüncelerimi artırdı.

You know, as a child in Vermont, on a farm where I grew up,

Büyüdüğüm çiftliğin bulunduğu yer olan Vermont'ta bir çocuk olarak

I would often look up into the dark sky

sık sık karanlık gökyüzüne bakardım

and see the three star belt of Orion, the Hunter.

ve orda 3'lü Orion ve Hunter takım yıldızlarını görürdüm.

And as an adult, I've been more aware

Şimdi ise bir yetişkin olarak,

of the great Greek myths playing out in the sky overhead every night.

her gece Yunan Mitolojisi'nde tepemizde tükenen o harika gökyüzünün daha da farkına varmaya başladım.

You know, Orion facing the roaring bull.

Orion kükreyen boğayla karşı karşıya geliyor.

Perseus flying to the rescue of Andromeda.

Perseus ise Andromeda'dan kaçmak için uçuyor.

Zeus battling Chronos for control of Mount Olympus.

Zeus da Olimpus Dağı'nın kontrolünü eline geçirmek için savaşıyor.

I mean, these are the great tales of the Greeks.

Demek istediğim bunlar harika Yunan efsaneleri.

And it caused me to wonder about our world today.

Bu da beni dünyamız hakkında meraka sevk etti.

And it caused me to wonder specifically,

Özellikle de, eğer yeni takım yıldızları oluşturabilseydik,

if we could make new constellations today,

bunlar nasıl görünürdü, ve bunlar da ne olurdu?

what would those look like? What would those be?

Bunu merak etmeme neden oldu.

If we could make new pictures in the sky, what would we draw?

Gökyüzünde yeni resimler çizebilseydik, ne yapardık?

What are the great stories of today?

Günümüzün en harika öyküler neler?

And those are the questions that inspired my new project,

Tüm bu sorular benim buraya, TED'e, çıkmama sebep olan

which is debuting here today at TED.

yeni projeme ilhan verdi.

Nobody's seen this yet, publicly.

Bunu alenen henüz hiç kimse görmedi.

It's called Universe: Revealing Our Modern Mythology.

Modern mitolojiyi gözler önüne seren Universe olarak adlandırılıyor.

And it uses this metaphor of an interactive night sky.

Ve bu interaktif gece göğünün metaforunu kullanıyor.

So, it's my great pleasure now to show this to you.

Bu yüzden, şu an bunu size göstermek benim için büyük bir mutluluk.

So, Universe will open here.

Universe burada açılıyor.

And you'll see that it leads with a shifting star field,

Ve bunun kayan yıldızlar topluluğuna yol açtığını görüyorsunuz

and there's an Aurora Borealis in the background,

ve arkaplanda da bir Aurora Borealis var,

kind of morphing with color. The color of the Aurora Borealis

bir tür renk değiştirme şeklinde birşey. Aurora Borealis'in rengi

can be controlled using this single bar of color at the bottom,

altta bulunan tek renk butonunu kullanarak kontrol edilebilir,

and we'll put it down here to red.

ve biz de bunu kırmızı renge çeviriyoruz.

So you see this kind of -- these stars moving along.

Yani bu tür yıdızların ilerlediğini görüyorsunuz.

Now, these aren't just little points of light, little pixels.

Şimdi, bunlar sadece düşük piksellerdeki küçük ışık demetleri değil.

Each of those stars actually represents

Bu yıldızların her biri aslında

a specific event in the real world --

gereçk dünyadaki belirli bazı olayları simgeliyor. --

a quote that was stated by somebody, an image,

birisi tarafından söylenen birşeyin alıntısı, bir resim,

a news story, a person, a company. You know,

bir haber metni, bir kişi, bir şirket ve sizlerin de bildiği

some kind of heroic personality.

bazı kahraman kimseler.

And you might notice that as the cursor begins

Ve imlecin bazı yıldızlara dokunmaya başlamasıyla

to touch some of these stars, that shapes begin to emerge.

bazı şekillerin ortaya çıktığını fark etmiş olabilirsiniz.

We see here there's a little man walking along, or maybe a woman.

Burada küçük bir adamın ya da bir kadının yürüdüğünü görüyoruz.

And we see here a photograph with a head.

Ve burada da bir kişini fotoğrafı.

You can start to see words emerging here.

Ortaya çıkan kelimeleri görmeye başlıyoruz.

And those are

Bunlar takım yıldızları;

the constellations of today.

günümüzdeki takım yıldızları yani.

And I can turn them all on,

Bunları dönderebilirim,

and you can see them moving across the sky now.

ve siz de onların gökyüzüne ilerlediğini görebilirsiniz.

This is the universe of 2007, the last two months.

Bu 2007 yılının evreni, son iki ayı.

The data from this is global news coverage

Bu bilgiler dünyaki binlerce haber kaynaklarının

from thousands of news sources around the world.

haber yorumlarından elde ediliyor.

It's using the API of a really great company that I work with

New York'ta, asıl adı Daylife, benim de birlikte çalışmakta olduğum

in New York, actually, called Daylife.

gerçekten harika bir şirketin Uygulama Programla Arayüzünü(API) kullanıyor.

And it's kind of the zeitgeist view at this level

Ve bu da son birkaç ay içerisindeki

of the world's current mythology over the last couple of months.

dünyada var olan mitoloji seviyesinin genel görüşü.

So we can see where it's emerging here, like President Ford,

Yani bunların nerede ortaya çıktığını görebiliyoruz, mesela Başkan Ford,

Iraq, Bush. And we can actually isolate just the words --

Irak, Bush gibi. Ve aslında sadece kelimeleri izole edebiliriz ve --

I call them secrets -- and we can cause them to form

Ben onları "gizler" olarak adlandırıyorum -- bu kelimeleri

an alphabetical list. And we see Anna Nicole Smith

alfabetik sıraya göre dizebiliriz. Anna Nicole Smith'in son zamanlarda

playing a big role recently.

büyük bir rolü yüklendiğini görüyoruz.

President Ford -- this is Gerald Ford's funeral.

Başka Ford -- Bu Gerald Ford'un cenaze töreni.

We can actually click anything in Universe

Universe programında aslında istediğimiz herşeye tıklayabilir

and have it become the center of the universe,

ve onu evrenin merkezine yerleştirerek

and everything else will enter its orbit.

diğerlerini de onun yörüngesine yöneltebiliriz.

So, we'll click Ford, and now that becomes the center.

Ford'un üzerine tıklıyoruz ve merkeze doğru yöneliyor.

And the things that relate to Ford enter its orbit

Ve Ford'la ilgili diğer kelimeler de onun yörüngesine yerleşip

and swirl around it.

dönmeye başlıyorlar.

We can isolate just the photographs, and we now see those.

Sadece fotoğrafları seçebiliriz ve bunları görüntüleyebiliriz.

We can click on one of those

Resimlerden birisine tıklıyorum

and have the photograph be the center of the universe.

ve resmi evrenin merkezine alıyorum.

Now the things that relate to it are swirling around.

Şu an Ford'la ilgili kelimeler onun etrafında dönüyor.

We can click on this and we see this iconic image

Resme tıklıyoruz ve Betty Ford'un eşinin tabutunu öptüğü

of Betty Ford kissing her husband's coffin.

resmin simgesel bir imajını görüyoruz.

In Universe, there's kind of no end. It just goes infinitely,

Universe'de, herşey sonsuz. Sadece sonsuza dek sürüyor ve

and you can just kind of click on stuff.

size de bu içeriğin herhangi birisine tıklamak kalıyor.

This is a photographic representation, called Snapshots.

Buna Snapshots adı verilen fotoğraf gösterimi deniyor.

But we can actually be more specific in defining our universe.

Fakat evrenimizi tanıma da daha özele inebiliriz.

So, if we want to,

Eğer istersek,

let's check out what Bill Clinton's universe looks like.

Bill Clinton'ın bile ne olduğunu kontrol edebiliriz.

And let's see, in the past week, what he's been up to.

Haydi, bu geçen hafta içerisinde, neler olduğuna bakalım.

So now, we have a new universe, which is just constrained

Şimdi, her şeyin Bill Clinton'a odaklandığı

to all things Bill Clinton.

bir evrene geçiyoruz.

We can have his constellations emerge here.

Onun burçlarını burada ortaya çıkarabiliriz.

We can pull out his secrets,

Sırlarını açığa çıkartabilir ve

and we see that it has a lot to do with candidates,

Barack Obama, başkanlık, Hillary ve adaylarla

Hillary, presidential, Barack Obama.

yapacağı ne kadar şeyin olduğunu görebiliriz.

We can see the stories

Bill Clinton'ın şu an itibariyle

that Bill Clinton is taking part in right now.

yer almış olduğu söylentileri görebiliriz.

Any of those can be opened up.

Bunlardan herhangi birisi açılabilir.

So we see Obama and the Clintons meet in Alabama.

Evet, Obama ve Clinton ailesinin Alabama'da bir araya geldiklerini görüyoruz.

You can see that this is an important story;

Bunun önemli bir söylenti olduğunu anlıyoruz;

there are a lot of things in its orbit. If we open this up,

çünkü yörüngesinde birçok şey var. Eğer bunu açacak olursak,

we get different perspectives on this story.

söylentiyle ilgili farklı perspektifler elde edebiliriz.

You can click any of those to go out and read the article

Bunlardan herhangi birisine tıklayıp, ayrı bir pencereden

at the source. This one's from Al Jazeera.

haberi yazıldığı kaynaktan okuyabilirsiniz. Mesela bu El Cezire'dan.

We can also see the superstars. These would be the people

Süper starları da görebiliyoruz. Bu kimseler

that are kind of the looming heroes and heroines

Bill Clinton'un gözünde büyüyen kahramanlar

in the universe of Bill Clinton. So there's Bill Clinton, Hillary,

gibiler. Bu yüzden Bill Clinton var, Hillary var,

Iraq, George Bush, Barack Obama, Scooter Libby --

Irak, George Bush, Barack Obama, Scooter Libby var --

these are kind of the people of Bill Clinton.

Bunlar Bill Clinton türünde kimseler.

We can also see a world map, so this shows us the geographic reach

Bir dünya haritası da görebiliyoruz, böylece bu harita Bill Clinton'ın

of Bill Clinton in the last week or so.

geçen hafta içerisinde gittiği coğrafi noktaları gösteriyor bize.

We can see he's been focused in America

Haritada onun muhtemelen seçim çalışmalarından dolayı

because he's been campaigning, probably,

Amerika'ya odaklandığını, fakat Orta Doğu'da da

but a little bit of action over here in the Middle East.

bir miktar bulunduğu görülüyor.

And then we can also see a timeline.

Bunun ardından, bir zaman çizelgesi var.

So we see that he was a bit quiet on Saturday,

Cumartesi gününü biraz daha sakin geçirmiş gibi,

but he was back to work on Sunday morning,

fakat Pazar sabahı tekrar işine dönüyor,

and actually been tapering off since then this week.

ve aslında bu haftanın o zamanından sonra daha durgunlaşıyor.

And it's not limited to just people or dates,

Bu sadece insanlara ve tarihlere indirgenmemiş,

but we can actually put in concepts also.

bunları kavramlar halinene de getirebiliriz.

So if I put in climate change for all of 2006,

Eğer 2006 yılının tamamındaki iklim değişikliğine bakarsak,

we'll see what that universe looks like.

evrenimizin ne halde olduğunu görmüş olacağız.

Here we have our star field. Here we have our shapes.

Yıldız topluluğu burada, şekillerimiz de burada,

Here we have our secrets.

ve bunlar da sırlarımız.

So we see again, climate change is large:

Tekrar bakıyoruz, iklim değişikliği oldukça geniş.

Nairobi, global conference, environmental.

Nairobi, küresel konferans, çevre.

And there are also quotes that you can see,

Eğer iklim değişikliğiyle ilgi alıntılarla ilgileniyorsanız,

if you're interested in reading about quotes on climate change.

onları da yine burada görebilirsiniz.

You know, this is really an infinite thing.

Görüyorsunuz, bu gerçekten sonsuz bir şey.

The superstars of climate change in 2006:

2006 yılındaki iklim değişikliğinin ağır topları:

United States, Britain, China. You know,

Birleik Devletler, Birleşik Krallık, Çin.

these are the towering countries that kind of define this concept.

Bildiğiniz gibi bunlar bazı yönleriyle yükselmekte olan ülkeler.

So this is a piece that demands exploration.

Bu keşfedilmeyi bekleyen birşey.

This will be online in several days, probably next Tuesday.

Bu birkaç gün içerisinde internette yerini alacak, muhtemelen gelecek Salı gününe.

And you'll all be able to use it and kind of explore

Ve sizler de bunu kullanma ve kişisel mitolojinize göre

what your own personal mythology might be.

keşiflerde bulunma şansını yakalacaksınız.

You'll notice that in Daylife -- rather, in Universe --

Daylife'da bunun farkına varacaksınız -- yani Universe'de,

it supports both the notion of a global mythology,

hem 2007'de olabildiğince geniş bir şekilde

which is represented by something as broad as, say, 2007,

temsil edilmiş olan küresel mitoloji fikri

and also a personal mythology.

hem de kişisel mitoloji destek buluyor.

As you search for the things that are important to you in your world,

Dünyanızda sizin için önemli olan şeyleri araştırın,

and then see what the constellations of those might look like.

ve bunun ardından dünyanızın takım yıldızlarının nasıl olduklarını görün.

So it's been a pleasure. Thank you very much.

Benim için bir zevkti. Çok teşekkür ederim. Ve sağolun.

(Applause)

(Alkış)