The new political story that could change everything | George Monbiot

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

Do you feel trapped

Siz de kusurlu bir ekonomik modelde

in a broken economic model?

kendinizi sıkışmış hissediyor musunuz?

A model that's trashing the living world

Yaşayan dünyayı hiçe sayan

and threatens the lives of our descendants?

ve bizden sonraki nesillerin hayatını tehdit eden bir modelde?

A model that excludes billions of people

Öyle bir model ki... milyarlarca insanı bir kenarda bırakıp

while making a handful unimaginably rich?

avuç içi kadar insanı inanılmaz zengin yapıyor.

That sorts us into winners and losers,

Bizi kazananlar ve kaybedenler olarak ayırıyor

and then blames the losers for their misfortune?

ve sonra da şanssızlıkları için kaybedenleri suçluyor.

Welcome to neoliberalism,

Neoliberalizme hoş geldiniz;

the zombie doctrine that never seems to die,

hiç ölmeyen zombi doktrin,

however comprehensively it is discredited.

ne kadar geniş çapta çürütülmüş olsa da.

Now you might have imagined that the financial crisis of 2008

2008 ekonomik krizinin

would have led to the collapse of neoliberalism.

neoliberalizmin çöküşüne yol açtığını düşünebilirsiniz.

After all, it exposed its central features,

Ne de olsa en önemli özelliklerini açığa çıkardı,

which were deregulating business and finance,

işletme ve finansın kısıtlamalarını kaldırmak,

tearing down public protections,

kamu korumalarını yok etmek,

throwing us into extreme competition with each other,

bizi birbirimizle aşırı bir rekabet içine sokmak

as, well, just a little bit flawed.

elbette biraz kusurlu.

And intellectually, it did collapse.

Bu doktrin düşünsel olarak çöktü de.

But still, it dominates our lives.

Ama hâlâ hayatımızı domine ediyor.

Why?

Neden mi?

Well, I believe the answer is that we have not yet produced

Bence bunun yerini alacak

a new story with which to replace it.

yeni bir hikâye ortaya çıkaramadık.

Stories are the means by which we navigate the world.

Hikâyeler dünyaya yön verdiğimiz araçlar.

They allow us to interpret its complex and contradictory signals.

Karmaşık ve karşıt sinyalleri yorumlamamızı sağlıyor.

When we want to make sense of something,

Bir şeye anlam kazandırmaya çalıştığımızda

the sense we seek is not scientific sense

aradığımız anlam bilimsel değil,

but narrative fidelity.

anlatısal bir bağlılık.

Does what we are hearing reflect the way

Duyduğumuz şeyler...

that we expect humans and the world to behave?

insanlardan ve dünyadan beklediğimiz davranışları yansıtıyor mu?

Does it hang together?

Parçalar birleşiyor mu?

Does it progress

Bir hikâye edasıyla...

as a story should progress?

...ilerleme kaydediyor mu?

Now, we are creatures of narrative,

Biz de anlatı varlıklarıyız

and a string of facts and figures, however important facts and figures are --

ve gerçekler ve istatistiklerden oluşan bir bilgi ne kadar önemli olsa da --

and, you know, I'm an empiricist, I believe in facts and figures --

şunu söyleyeyim, ben deneyciyim, gerçek ve istatistiklere inanırım --

but those facts and figures have no power to displace a persuasive story.

ama o gerçek ve istatistikler ikna edici bir hikâyeyi yerinden etmede güçlü değil.

The only thing that can replace a story

Bir hikâyeyi yenileyebileceğimiz tek şey

is a story.

başka bir hikâye.

You cannot take away someone's story

Onlara yeni bir tanesini vermeden

without giving them a new one.

insanların hikâyesini ellerinden alamazsınız.

And it's not just stories in general that we are attuned to,

Bu sadece bağlı olduğumuz hikâyeler için geçerli değil

but particular narrative structures.

belli anlatı yapıları için de geçerli.

There are a number of basic plots that we use again and again,

Tekrar tekrar kullandığımız bir dizi basit anlatı var,

and in politics there is one basic plot

politikada ise tek bir basit anlatı var

which turns out to be tremendously powerful,

ve inanılmaz güçlü bir anlatı,

and I call this "the restoration story."

ben buna ''restorasyon hikâyesi'' diyorum.

It goes as follows.

Şöyle başlıyor:

Disorder afflicts the land,

Kargaşa her yeri etkisi altına aldı,

caused by powerful and nefarious forces

kudretli ve alçak güçler

working against the interests of humanity.

insanoğlunun çıkarlarına karşı faaliyette.

But the hero will revolt against this disorder,

Ama kahraman bu kargaşaya karşı koyacak,

fight those powerful forces,

o kudretli güçlerle savaşacak,

against the odds overthrow them

tüm ihtimallere karşın onları devirecek

and restore harmony to the land.

ve her yere yeniden uyum getirecek.

You've heard this story before.

Bu hikâyeyi daha önce de duydunuz.

It's the Bible story.

Bu İncil hikâyesi.

It's the "Harry Potter" story.

''Harry Potter'' hikâyesi.

It's the "Lord of the Rings" story.

''Yüzüklerin Efendisi'' hikâyesi.

It's the "Narnia" story.

''Narnia'' hikâyesi.

But it's also the story

Ama aynı zamanda...

that has accompanied almost every political and religious transformation

bin yıllar öncesine dayanan

her siyasi ve dini dönüşüme eşlik etmiş hikâye.

going back millennia.

In fact, we could go as far as to say

Hatta şunu da söyleyebiliriz,

that without a powerful new restoration story,

yeni güçlü bir restorasyon hikâyesi olmadan

a political and religious transformation

siyasi ve dini bir dönüşüm gerçekleşmeyebilir.

might not be able to happen.

It's that important.

Bu kadar önemli.

After laissez-faire economics triggered the Great Depression,

Büyük Buhran'a hareket veren serbest bırakma ekonomisi sonrası

John Maynard Keynes sat down to write a new economics,

John Maynard Keynes yeni bir iktisat modeli yazmaya koyuldu

and what he did was to tell a restoration story,

ve yaptığı şey yeni bir restorasyon hikâyesi yazmaktı.

and it went something like this.

Şöyle bir şeydi:

Disorder afflicts the land!

Kargaşa her yeri etkisi altına aldı.

(Laughter)

(Gülme sesleri)

Caused by the powerful and nefarious forces of the economic elite,

Ekonomik elitin kudretli ve alçak güçleri

which have captured the world's wealth.

dünyanın varlıklarını ellerine geçirdi.

But the hero of the story,

Ama hikâyenin kahramanı,

the enabling state, supported by working class and middle class people,

çalışan ve orta sınıfın desteklediği devlet

will contest that disorder,

bu kargaşaya meydan okuyacak,

will fight those powerful forces by redistributing wealth,

zenginliği dağıtarak o kudretli güçlerle savaşacak

and through spending public money on public goods

ve kamu parasını kamu mallarına harcayarak

will generate income and jobs,

gelir ve istihdam yaratacak

restoring harmony to the land.

ve her yere yeniden uyum getirecek.

Now like all good restoration stories,

Tüm iyi restorasyon hikâyeleri gibi

this one resonated across the political spectrum.

bu da politik spektrum boyunca benzerlik gösterdi.

Democrats and Republicans, labor and conservatives,

Demokratlar ve Cumhuriyetçiler, işçi sınıfı ve muhafazakârlar,

left and right all became, broadly, Keynesian.

sol ve sağ hepsi Keynesçi oldu.

Then, when Keynesianism ran into trouble

Sonra Keynesçiler başlarını belaya soktu,

in the 1970s,

1970'lerde,

the neoliberals, people like Friedrich Hayek and Milton Friedman,

Friedrich Hayek ve Milton Friedman gibi neoliberaller

came forward with their new restoration story,

yeni restorasyon hikâyeleri sundular.

and it went something like this.

O da şöyle bir şeydi.

You'll never guess what's coming.

Ne olduğunu asla bilemezsiniz.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Disorder afflicts the land!

Kargaşa her yeri etkisi altına aldı!

Caused by the powerful and nefarious forces

İnanılmaz güçlü devletin kudretli ve alçak güçleri

of the overmighty state,

whose collectivizing tendencies crush freedom and individualism

bağımsızlık, bireysellik ve fırsat konseptlerine eğilimi kolektifleştiriyor.

and opportunity.

But the hero of the story, the entrepreneur,

Ama hikayenin kahramanı girişimci,

will fight those powerful forces,

bu güçlerle savaşacak,

roll back the state,

devleti eski hâline getirecek

and through creating wealth and opportunity,

ve bu şekilde zenginlik ve fırsat yaratarak

restore harmony to the land.

her yere yeniden uyum getirecek.

And that story also resonated across the political spectrum.

Bu hikâye de politik spektrumu yansıttı.

Republicans and Democrats, conservatives and labor,

Cumhuriyetçiler ve Demokratlar, muhafazakârlar ve işçi sınıfı

they all became, broadly, neoliberal.

hepsi neoliberal oldu.

Opposite stories

karşıt hikâyeler de aynı anlatı yapısına sahipti.

with an identical narrative structure.

Then, in 2008,

Sonra 2008'de

the neoliberal story fell apart,

neoliberal hikâye parçalarına ayrıldı

and its opponents came forward with ...

ve karşıt görüşlüler...

nothing.

yeni bir şey sunamadı.

No new restoration story!

Yeni bir restorasyon hikâyesi yoktu!

The best they had to offer was a watered-down neoliberalism

Sunabilecekleri en iyi şey de suyla inceltilmiş neoliberalizmdi

or a microwaved Keynesianism.

veya mikrodalgada ısınmış Keynesçilik.

And that is why we're stuck.

İşte bu yüzden sıkışıp kalmışız.

Without that new story,

Yeni restorasyon hikâyesi olmadan

we are stuck with the old failed story

başarısız olmaya devam eden o eski hikâyeyle sıkışmış durumdayız.

that keeps on failing.

Despair is the state we fall into

Hayal gücümüz başarısız olduğunda

when our imagination fails.

umutsuzluk içine sürükleniyoruz.

When we have no story that explains the present

Şu anki durumu açıklayan ve geleceği tanımlayan

and describes the future,

bir hikâyemiz olmadığı zaman,

hope evaporates.

umut uçup gidiyor.

Political failure is at heart

Siyasi başarısızlığın temelinde

a failure of imagination.

hayalgücü başarısızlığı var.

Without a restoration story

Bize hangi yöne gideceğimizi söyleyen

that can tell us where we need to go,

bir restorasyon hikâyesi olmadan

nothing is going to change,

hiçbir şey değişmeyecek.

but with such a restoration story,

Ama böyle bir hikâyemiz varsa

almost everything can change.

neredeyse her şey değişebilir.

The story we need to tell

Anlatmamız gereken hikâye

is a story which will appeal to as wide a range of people as possible,

mümkün olan en geniş çapta insanın hoşuna gidebilmeli,

crossing political fault lines.

politik fay hatlarını geçebilmeli.

It should resonate with deep needs and desires.

Derinden gelen gereksinim ve isteklere hitap edebilmeli.

It should be simple and intelligible,

Basit ve anlaşılır olmalı

and it should be grounded in reality.

ve gerçekliğe bağlı olmalı.

Now, I admit that all of this sounds like a bit of a tall order.

Tüm bunları yapmak zor görünüyor, biliyorum.

But I believe that in Western nations,

Ancak inanıyorum ki Batı ülkelerinde

there is actually a story like this

anlatılmayı bekleyen böyle bir hikâye var.

waiting to be told.

Over the past few years,

Son birkaç yıl içinde,

there's been a fascinating convergence of findings

birkaç farklı bilim dalına ait bulgularda ortak noktada inanılmaz bir birleşme var;

in several different sciences,

in psychology and anthropology and neuroscience and evolutionary biology,

psikoloji, antropoloji ve nörobilim ve evrimsel biyoloji.

and they all tell us something pretty amazing:

Hepsi bize harika bir şey söylüyor:

that human beings have got this massive capacity for altruism.

İnsanların fedakârlığa dair devasa bir kapasitesi var.

Sure, we all have a bit of selfishness and greed inside us,

Elbette hepimizin içinde bir miktar bencillik ve açgözlülük var

but in most people, those are not our dominant values.

ama çoğu insanda, bunlar baskın değerler.

And we also turn out to be the supreme cooperators.

Ayrıca üstün düzeyde ortak çalışabiliyoruz.

We survived the African savannas,

Afrika savanlarından sağ çıktık,

despite being weaker and slower than our predators and most of our prey,

avcılarımızdan ve avlarımızdan çoğundan daha zayıf ve yavaş olduğumuz hâlde,

by an amazing ability to engage in mutual aid,

karşılıklı yardımla harika bir yeti gösterdik

and that urge to cooperate has been hardwired into our minds

ve bu ortak çalışma güdüsü doğal seçilim aracılığıyla

through natural selection.

akıllarımıza kazınmış durumda.

These are the central, crucial facts about humankind:

Bunlar insan türüne ait en önemli ve merkezi gerçekler:

our amazing altruism and cooperation.

inanılmaz fedakârlığımız ve ortak çalışmamız.

But something has gone horribly wrong.

Ancak bir şey korkunç şekilde ters gitti.

Disorder afflicts the land.

Kargaşa her yeri etkisi altına aldı.

(Laughter)

(Gülme sesleri)

Our good nature has been thwarted by several forces,

İyi huylu doğamız bazı güçler tarafından engellendi

but I think the most powerful of them is the dominant political narrative

ama bence bunların en güçlüsü kendi zamanımızın baskın siyasi anlatımı,

of our times,

which tells us that we should live in extreme individualism

bize aşırı bireysellik içinde ve birbirimizle rekabet içinde

and competition with each other.

yaşamamızı söylüyor.

It pushes us to fight each other, to fear and mistrust each other.

Bizi birbirimizle savaşmaya itiyor, birbirimizden korkmaya ve güvensizliğe.

It atomizes society.

Toplum konseptini yok ediyor.

It weakens the social bonds that make our lives worth living.

Hayatımızı yaşamaya değer kılmak adına sosyal bağları zayıflaştırıyor.

And into that vacuum

Böyle bir vakum içinde de

grow these violent, intolerant forces.

şiddetli, toleranssız güçler büyüyecektir.

We are a society of altruists,

Biz fedakâr bir toplumuz

but we are governed by psychopaths.

ama psikopatlar tarafından yönetiliyoruz.

(Applause)

(Alkışlar)

But it doesn't have to be like this.

Ancak böyle olmak zorunda değil.

It really doesn't,

Gerçekten değil

because we have this incredible capacity for togetherness and belonging,

çünkü birliktelik ve aitlik için inanılmaz bir kapasitemiz var

and by invoking that capacity,

ve bu kapasiteyi kullanarak

we can recover those amazing components of our humanity:

insanlığımızın o harika bileşenlerini yeniden hayata döndürebiliriz:

our altruism and cooperation.

fedakârlığımız ve ortak çalışma.

Where there is atomization, we can build a thriving civic life

Bir yok etme çabası olduğunda çok güçlü bir sivil hayat inşa edebiliriz,

with a rich participatory culture.

zengin bir katılım kültürüyle.

Where we find ourselves crushed between market and state,

Pazar ve devlet arasında kendimizi ezilmiş hissettiğimiz zaman

we can build an economics that respects both people and planet.

hem insanlara hem de gezegene saygı duyan bir iktisat geliştirebiliriz.

And we can create this economics around that great neglected sphere,

O göz ardı edilmiş küre çevresinde bu ekonomik modeli yaratabiliriz,

the commons.

yani ortak varlıklar.

The commons is neither market nor state, capitalism nor communism,

Ortak varlıklar pazar da değil devlet de. Kapitalizm de değil komünizm de.

but it consists of three main elements:

Üç ana elementten oluşuyor:

a particular resource;

Belli bir kaynak;

a particular community that manages that resource;

o kaynağı idare eden belli bir topluluk

and the rules and negotiations the community develops to manage it.

ve topluluğun idare edebilmesi için kurallar ve müzakareler.

Think of community broadband or community energy cooperatives

Community Broadband veya topluluk enerji kooperatiflerini düşünün

or the shared land for growing fruit and vegetables

veya sebze meyve yetiştiriciliği için paylaşılan araziyi,

that in Britain we call allotments.

Birleşik Krallık'ta buna tahsis diyoruz.

A common can't be sold, it can't be given away,

Ortak varlık satılamaz, başkasına verilemez

and its benefits are shared equally among the members of the community.

ve faydaları topluluğun üyeleri arasında eşit olarak paylaşılır.

Where we have been ignored and exploited,

Göz ardı edildiğimiz ve istismar edildiğimiz zaman

we can revive our politics.

politikamızı hayata döndürebiliriz.

We can recover democracy from the people who have captured it.

Onu ellerine alan insanlardan demokrasiyi kurtarabiliriz.

We can use new rules and methods of elections

Yeni seçim kural ve yöntemleri kullanabiliriz,

to ensure that financial power never trumps democratic power again.

böylece finansal gücün bir daha asla demokratik gücü alt etmemesini sağlarız.

(Applause)

(Alkışlar)

Representative democracy should be tempered by participatory democracy

Temsili demokrasi katılımlı demokrasi ile yürütülmeli,

so that we can refine our political choices,

böylece kendi politik seçimlerimizi sadeleştirebiliriz

and that choice should be exercised as much as possible at the local level.

ve o seçim mümkün olduğu kadar yerel düzeyde uygulanmalı.

If something can be decided locally, it shouldn't be determined nationally.

Bir şeye yerel olarak karar verilirse o şeye ulusal düzeyde karar kılınmamalı.

And I call all this the politics of belonging.

Ben buna aitlik politikası diyorum.

Now, I think this has got the potential to appeal

Bence bunun geniş çapta insanın

across quite a wide range of people,

hoşuna gitme potansiyeli var.

and the reason for this is that among the very few values

Bunun sebebi de sol ve sağın paylaştığı o çok az değerin arasında

that both left and right share

are belonging and community.

aitlik ve topluluk olgusu var.

And we might mean slightly different things by them,

Bunlara tanımlama şeklimiz biraz farklı olabilir

but at least we start with some language in common.

ama en azından ortak bir dille yola koyuluyoruz.

In fact, you can see a lot of politics as being a search for belonging.

Hatta politikayı pek çok yönden bir aitlik arayışı olarak görebilirsiniz.

Even fascists seek community,

Faşistler bile topluluk arayışında,

albeit a frighteningly homogenous community

korkutucu derecede homojen bir topluluk olsa da

where everyone looks the same and wears the same uniform

herkes aynı görünüyor ve aynı üniformayı giyiyor

and chants the same slogans.

ve aynı sloganları söylüyorlar.

What we need to create is a community based on bridging networks,

Yaratmamız gereken şey köprülere dayalı bir topluluk,

not bonding networks.

bağlanan gruplar değil.

Now a bonding network brings together people from a homogenous group,

Bağlanan bir grup, homojen bir grubu bir araya getiriyor

whereas a bridging network brings together people from different groups.

ama köprülü grup farklı gruplardan insanları bir araya getiriyor.

And my belief is that if we create

Ben şu kanıdayım ki

sufficiently rich and vibrant bridging communities,

yeterince zengin ve canlı köprülü topluluklar yaratırsak

we can thwart the urge for people to burrow into the security

insanların homojen bir topluluğun güvenliğine sığınma güdüsünü,

of a homogenous bonding community

defending themselves against the other.

birbirine dayanma güdüsünü ortadan kaldırabiliriz.

So in summary,

Yani özetle...

our new story could go something like this.

Yeni hikâyemiz şöyle olabilir.

Disorder afflicts the land!

Kargaşa her yeri etkisi altına aldı!

(Laughter)

(Kahkahalar)

Caused by the powerful and nefarious forces

Kudretli ve alçak güçler

of people who say there's no such thing as society,

topluluk diye bir şey olmadığını söylüyor,

who tell us that our highest purpose in life

hayattaki en büyük amacımızın

is to fight like stray dogs over a dustbin.

sokak köpekleri gibi bir çöp tenekesi yüzünden kavga etmemiz olduğunu.

But the heroes of the story, us,

Ama bu hikâyenin kahramanları biz,

we'll revolt against this disorder.

bu kargaşaya meydan okuyacağız.

We will fight those nefarious forces by building rich, engaging,

Zengin, katılımlı, cömert topluluklar inşa ederek

inclusive and generous communities,

o alçak güçlerle savaşacağız

and, in doing so,

ve bunu yaparak da

we will restore harmony to the land.

her yere yeniden uyum getireceğiz.

(Applause)

(Alkışlar)

Now whether or not you feel this is the right story,

Bu hikâye size doğru gelsin ya da gelmesin,

I hope you'll agree that we need one.

umarım bir tanesine gerek olduğuna katılırsınız.

We need a new restoration story,

Yeni bir restorasyon hikâyesine ihtiyacımız var,

which is going to guide us out of the mess we're in,

içinde bulunduğumuz karmaşadan çıkış yolu gösterecek,

which tells us why we're in the mess and tells us how to get out of that mess.

neden bunun içinde olduğumuzu ve nasıl çıkacağımızı bize söyleyecek bir hikâye.

And that story, if we tell it right,

Ve doğru söylediğimiz takdirde bu hikâye,

will infect the minds of people across the political spectrum.

politik spektrum boyunca insanların aklına yer edecek.

Our task is to tell the story that lights the path to a better world.

Bizim görevimiz daha iyi bir dünya için hikâyeye giden yolu ışıklandırmak.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)