Dean Kamen: The emotion behind invention

Dean Kamen: Buluşun altında yatan duygu

Çeviri: Ömer Genal Gözden geçirme: osman oguz ahsen

It's not about technology,

Bunun teknoloji ile bir ilgisi yok.

it's about people and stories.

Bu, insanlar ve hikayeler ile ilgili.

I could show you

Sizlere yakın zamanda televizyonda olan

what recently was on television

60 dakikalık bir videoyu

as a high quality video:

yüksek kalitede gösterebilirim,

60 Minutes, many of you may have seen it.

bir çoğunuzun izlemiş olabilirsiniz.

And it was the now director of the entire piece

Ve şimdi o, 39 yıl önce

of the veteran's administration --

Vietnam'da bir kolunu kaybetmiş

who, himself, had lost an arm 39 years ago

yine kendisi bu çılgın cihazlara, çalışmadıkları için

in Vietnam --

inatçı bir şekilde karşı çıkan

who was adamantly opposed to these crazy devices

bir gazinin, tecrubeli bir askerin katılımıyla olan

that don't work.

bütün parçanın yöneticisi.

And it turns out that with 60 Minutes cameras rolling in the background,

Ve şöyle sonuçlanıyor arka planda çalışan kameralarla birlikte

after he pretty much made his position clear on this --

bu konu üzerinde durumunu açık bir şekilde ortaya koyduktan sonra

he had his hook and he had his --

çengeli takıyor ve

he wore this arm for less than two hours

bu kolu 2 saatten az bir süre giyiyor

and was able to pour himself a drink and got quite emotional over the fact

ve kendisine bir bardağa içecek koyabiliyor ve

that, quote -- his quote --

şu kendi alıntısı üzerine oldukça duygusallaşıyor.

it's the first time he's felt like he's had an arm in 39 years.

39 yılın ardından ilk defa bir kolunun olduğunu hissetmiş.

But that would sort of be jumping to the middle of the story,

Fakat bu hikayenin ortasından dalmak gibi olacak.

and I'm not going to show you that polished video.

Ve sizlere bu allanıp pullanmış videoyu göstermeyeceğim.

I'm going to, instead, in a minute or two,

Bunun yerine, bir kaç dakika içerisinde

show you an early, crude video

daha eski, kabataslak bir video göstereceğim

because I think it's

çünkü inanıyorum ki bu

a better way to tell a story.

bir hikayeyi anlatmanın daha iyi bir yolu.

A few years ago I was visited by

Bir kaç yıl önce, işletmelerin ve üniversitelerin finanse etme riskini

the guy that runs DARPA,

muhtemelen almayacağı ileri düzey teknolojilere ödenek sağlayan insanların oluşturduğu

the people that fund all the advanced technologies

"ABD Savunma Bakanlığı İleri Araştırma Projeleri Ajansı"nı

that businesses and universities probably wouldn't take the risk of doing.

yöneten bir kişi tarafından ziyaret edildim.

They have a particular interest in ones that will help our soldiers.

Özellikle askerlerimize yardımcı olacak teknolojilere özel bir ilgileri var.

I get this sort of unrequested -- by me anyway -- visit,

Beklenmedik bir ziyaretti, en azından benim açımdan.

and sitting in my conference room is a very senior surgeon

Ve konferans salonumda oturan kişi,

from the military

DARPA'nın yöneticisi ve

and the guy that runs DARPA.

askeriyeye mensup kıdemli bir cerrahtı.

They proceed to tell me a story which comes down

Bana esasi su olan soyle bir hikaye anlatarak basladilar,

to basically the following. We have used such advanced technologies

biz simdi cok ileri teknolojileri kullanmaktayiz ve

now and made them available

askerleri koydugumuz en uzak yerlerde,

in the most remote places that we put soldiers:

Afganistan Irak tepelerinde,

hills of Afghanistan, Iraq ...

onlarak imkanlar yarattik.

They were quite proud of the fact that

Su gercekle cok iftihar ediyorlardi, bilirsiniz

you know, before the dust clears,

toz kalkmadan once

if some soldier has been hurt

yaralanmis olan bir askeri

they will have collected him or her, they will have brought him back,

alacak ve geri getireceklerdir

they will be getting world-class triage emergency care

Onlar dunya standartlarinda acil durum tedavi hizmetini sunuyor olacaklar

faster than you and I would be getting it if we were hurt

Amerika'nin en buyuk kentlerin birinde trafik kazasinda yaralandigimizda

in a car accident in a major city in the United States.

oraya varmada daha hizli olacaklar.

That's the good news.

Bu iyi haber.

The bad news is if they've collected this person

Kötü haber ise, eğer bu kişiyi aldiklarinda

and he or she is missing an arm or leg,

bir kolu ya da bacağı, yüzünün bir parçası, eksikse

part of the face, it's probably not coming back.

muhtemelen geri gelmeyecekti.

So, they started giving me the statistics on how many of these kids had lost an arm.

Ve bana kaç tane çocuğun kolunu kaybettiği ile ilgili istatistikleri vermeye başladılar.

And then the surgeon pointed out, with a lot of anger,

Ve sonra cerrah sinirli bir sekilde su noktaya degindi

he said, "Why is it? At the end of the Civil War,

dedi ki

they were shooting each other with muskets. If somebody lost an arm,

Birbirlerine misket tüfekleri ile ateş ediyorlardı, biri kolunu

we gave them a wooden stick with a hook on it.

kaybettiğinde ona kancası olan tahta bir sopa veriyorduk.

Now we've got F18s and F22s,

Şimdi ise F18'lerimiz ve F22'lerimiz var

and if somebody loses an arm,

ve biri kolunu kaybettiğinde

we give them a plastic stick with a hook on it."

ona kancası olan plastik bir sopa veriyoruz."

And they basically said, "This is unacceptable,"

Ve bunun temelde kabul edilemez olduğunu söylediler.

and then the punchline: "So, Dean,

Ve en can alıcı nokta "Yani, Dean

we're here because you make medical stuff.

buradayız çünkü tıbbi şeyler yapiyorsun.

You're going to give us an arm."

Bize bir kol vereceksin."

And I was waiting for the 500 pages of bureaucracy,

500 sayfalik burokrasi kagit işi,

paperwork and DODs.

ve savunma bakanligini bekliyordum.

No, the guy says,

Fakat bana "Hayır," dediler

"We're going to bring a guy into this conference room,

"bu konferans salonuna birini getireceğiz ve

and wearing the arm you're going to give us,

senin bize vereceğin kolu takmış bir şekilde

he or she is going to pick up a raisin or a grape

bu masanın üzerinden

off this table.

bir üzüm ya da kuru üzüm alacak.

If it's the grape, they won't break it."

Eğer üzümse, üzümü parçalamayacak."

Great he needs efferent, afferent, haptic response sensors.

Bu durumda temas algı tepki sensörlerine ihtiyacı var.

"If it's the raisin, they won't drop it."

"Eğer kuru üzümse, düşürmeyecek."

So he wants fine motor control: flex at the wrist,

Yani hassas motor kontrolü, bilekte esneklik

flex at the elbow, abduct and flex at the shoulder.

dirsekte esneklik, omuzda abdüksiyon ve esneklik istiyor."

Either way they were going to eat it.

Her iki şekilde de onu yiyecekler.

"Oh, by the way Dean. It's going to fit on a 50th percentile female frame --

Oooh, bu arada Dean, 50 yuzdelikte bir kadin yapisina uyacak,

namely 32 inches from the long finger --

yani orta parmaktan 32 inch daha uzun ve

and weigh less than nine pounds."

3 kg dan daha hafif olacak.

50th percentile female frame.

50 yüzdelikte kadın yapısı.

"And it's going to be completely self contained including all its power."

Ve tamamiyle tüm gücü de dahil kendi kendine yetecek

So, they finished that. And I, as you can tell,

Böylece, bitirdiler. Ve ben, söyleyebileceğiniz gibi

am a bashful guy.

çekingen bir adamım.

I told them they're nuts.

Onlara kaçık olduklarını söyledim.

(Laughter)

(Kahkahalar)

They've been watching too much "Terminator."

Terminatör'ü çok izlemişler.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Then, the surgeon says to me,

Ve cerrah bana dedi ki

"Dean, you need to know

"Dean, bilmelisin ki bu çocukların

more than two dozen of these kids have come back

iki düzinesinden çoğu

bilateral."

bilateral olarak döndüler."

Now, I cannot imagine --

Şahsen ben hayal edemiyorum,

I'm sorry, you may have a better

eğer benden daha iyi bir hayalgücünüz

imagination than I do --

varsa özür dilerim.

I can't imagine losing my arm,

Kolumu kaybettiğimi hayal edemiyorum,

and typically at 22 years old.

hele ki 22 yaşımda.

But compared to that, losing two?

Fakat ikisin birden kaybetmeyle kıyaslandığında,

Seems like that would be an inconvenience.

sadece bir rahatsızlıkmış gibi.

Anyway, I went home that night. I thought about it.

Her neyse, o gece eve gittim ve bunu düşündüm.

I literally could not sleep

Omuzların olmadan yatakta nasıl

thinking about, "I wonder how you'd roll over

dönebilirsin diye düşünmekten

with no shoulders."

gerçekten uyuyamadım.

So, I decided we've got to do this.

Ve karar verdim, bunu yapmalıydık.

And trust me, I've got a day job, I've got a lot of day jobs.

İnanın bana, bir işim var, bir çok işim var.

Most of my day job keeps me busy

İşlerimin çoğu beni First, Water ve Power gibi

funding my fantasies like FIRST and water and power ....

fantazilerime fon sağlamakla meşgul ediyor.

And I've got a lot of day jobs.

Ve bir çok işim var.

But I figured I gotta do this.

Ama "Bunu yapmalıyım." dedim

Did a little investigation,

Biraz araştırma yaptım,

went down to Washington, told them

Washington'a gidip onlara hala kaçık olduklarını

I still think they're nuts but we're going to do it.

düşündüğümü ama bunu yine de yapacağımızı söyledim.

And I told them I'd build them an arm.

Ve onlara bir kol yaratacağımı söyledim.

I told them it would probably take five years to get through the FDA,

FDA'dan geçmesinin muhtemelen 5 yıl,

and probably 10 years to be reasonably functional.

epey işlevsel bir hale gelmesinin de muhtemelen 10 yıl alacağını söyledim.

Look what it takes to make things like iPods.

iPod gibi şeyleri yapmak ne kadar sürüyor bakın.

"Great," he said, "You got two years."

"Harika" dedi, "iki yılın var."

(Laughter)

(Kahkahalar)

I said, "I'll tell you what. I'll build you an arm

Dedim ki, "Bakın size ne söyleyeceğim, bir sene içinde

that's under nine pounds

bir kol üreteceğim, 4 kilogramın altında olacak,

that has all that capability in one year.

her şeye kabiliyeti olacak.

It will take the other nine to make it functional and useful."

Onu işlevsel ve kullanışlı hale getirebilmek için ise bir 9 yıl daha gerekecek."

We sort of agreed to disagree.

Çeliştiğimiz konusunda anlaştık.

I went back and I started putting a team together,

Geri döndüm ve bunu yapmaya isteği olan

the best guys I could find with a passion to do this.

bulabildiğim en iyi kişiler bir takım oluşturmaya başladım.

At the end of exactly one year

Tam olarak 1 yılın sonunda

we had a device with 14 degrees of freedom,

14 serbestlik derecesine sahip,

all the sensors, all the microprocessors,

bütün sensörleri, mikroişlemcileri içinde olan

all the stuff inside.

bir alete sahiptik.

I could show you it with a cosmesis on it

Sizlere ürkütücü derecede gerçekçi olan

that's so real it's eerie, but then you wouldn't see

yapay estetikli halini gösterirdim fakat

all this cool stuff.

o zaman tüm harikalığını göremezsiniz.

I then thought it would be years

Sonra düşündüm biz bunu gerçekten kullanışlı yapmadan önce

before we'd be able to make it really, really useful.

yıllar geçecek.

It turned out, as I think you could see

Sizin de farkedebiliceğinizi düşünüyorum

in Aimee's capabilities and attitudes,

Aimee'nin kabiliyetlerleri ve hareketlerinde

people with a desire to do something

birşey yapmaya istekli insanlar

are quite remarkable and nature is quite adaptable.

oldukca harikulade ve dogası oldukça uyumlu.

Anyway, with less than 10 hours of use,

Herneyse, 10 saatten az bir kullanımla

two guys -- one that's bilateral.

2 adam, biri bilateral,

He's literally, he's got no shoulder on one side,

bir tarafında omzu yok.

and he's high trans-humeral on the other.

ve diğer tarafında ise trans-humeral.

And that's Chuck and Randy together,

ve Chuck ve Randy birlikteler,

after 10 hours -- were playing in our office.

10 saat sonra ofiste oynuyorlar.

And we took some pretty cruddy home movies.

Ve birkaç kalıtesiz ev videosu kaydettik.

At the end of the one I'm going to show, it's only about a minute

Size göstermek istediğim o videoların bir tanesinin sonunda,

and a couple of seconds long,

bir dakika birkaç saniye sürüyor,

Chuck does something that to this day I'm jealous of,

Chuck bugün öyle şeyler yapıyor ki ben kıskanıyorum

I can't do it.

ben yapamıyorum ki

He picks up a spoon, picks it up,

O bir kaşık alıyor, kaldırıyor,

scoops out some Shredded Wheat and milk,

un ve süt koyuyor

holds the spoon level

kaşığı yatay tutuyor,

as he translates it, moving all these joints simultaneously,

ve öteledikçe bütün bağlantılar aynı anda hareket ediyor,

to his mouth, and he doesn't drop any milk.

ağzına götürüyor, ve hiç süt dökmüyor

(Laughter)

(Kahkahalar)

I cannot do that.

Ben bunu yapamam.

(Laughter)

(Kahkahalar)

His wife was standing behind me.

Eşi arkamda duruyordu.

She's standing behind me at the time

O an arkamda oturuyordu ve

and she says, "Dean,

şöyle diyor, " Dean,

Chuck hasn't fed himself in 19 years.

Chuck 19 yıldır tek başına yemek yiyemiyordu.

So, you've got a choice:

Bu yüzden senin bir karar vermen lazım.

We keep the arm, or you keep Chuck."

Ya biz kolu koruruz ya da sen Chuck'ı.

(Laughter) (Applause)

(Kahkahalar)

So, can we see that?

Peki, görebiliyor muyuz?

This is Chuck showing simultaneous control

Bu, Chuck'ın bütün eklemlerini aynı anda

of all the joints.

contol ettiğini gösteriyor.

He's punching our controls guy. The guy behind him

Kontrol adamımızı yumrukluyor.

is our engineer/surgeon,

Arkasındaki adam bizim mühendis cerrahımız.

which is a convenient guy to have around.

Etrafta olması gereken biri.

There's Randy, these guys are passing a rubber

Bu Randy.

little puck between them.

Bu adamlar küçük bir lastik topu aralarından geçiriyorlar.

And just as in the spirit of FIRST,

Ve sanki ilk o anki ruh gibi

gracious professionalism, they are quite proud of this,

profesyonelliğin merhameti, bundan oldukça iftihar ediyorlar ki,

so they decide to share a drink.

bir şeyler içmeye karar veriyor.

This is a non-trivial thing to do, by the way.

Bu arada, bu gerçekten yapılacak basit bir şey değil.

Imagine doing that with a wooden stick and a hook on the end of it,

Düşünün ki tahta ve ucunda bir kancası olan bir sopayla yapılıyordu.

doing either of those.

ya da her ikisiyle.

Now Chuck is doing something quite extraordinary,

Şimdi Chuck oldukça sıradışı bir şey yapıyor,

at least for my limited physical skill.

en azından benim kısıtlı yeteklerime göre öyle.

And now he's going to do what DARPA asked me for.

Ve şimdi o DARPA'nın tam olarak istediği şeyi yapacak.

He's going to pick up a grape -- he didn't drop it,

Bir üzüm alacak,

he didn't break it --

ve onu düsürmedi, parçalamadı.

and he's going to eat it.

Ve onu yiyecek.

So, that's where we were

Evet, 15 ayın sonunda

at the end of about 15 months.

geldiğimiz nokta.

(Applause)

(Alkışlar)

But, as I've learned from Richard,

Fakat, Richard'dan öğrendiğime göre

the technology, the processors, the sensors, the motors,

teknoloji, işlemciler, sensörler, motorlar,

is not the story.

kıssalar bunlar değil.

I hadn't dealt with this kind of problem

Ben bu tür bir problemle uğrasmamıştım.

or frankly, this whole segment

ya da dürüstçesi,

of the medical world.

tıp dünyasının hiçbir dalıyla.

I'll give you some astounding things that have happened

Size, bu işe başladığımızda meydana gelen

as we started this.

şaşırtıcı bir şey vereceğim.

After we were pretty much convinced we had a good design,

İyi bir tasarıma sahip olduğumuz hakkında kendimizi oldukca ikna ettikten sonra,

and we'd have to make all the standard engineering trade-offs you always make --

ve sizin herzaman yaptığınız standart mühendislik değiş tokuşlarını yapmak zorundayız,

you can always get three out of four of anything you want;

siz istediğiniz herhangi 4 şeyin 3ünü herzaman elde edebilirsiniz,

the weight, the size, the cost, the functionality --

ağırlık, boyut, maaliyet, fonksiyon,

I put a bunch of guys in my plane

Ben uçağıma bir gurup adamı aldım.

and I said, "We're flying down to Walter Reed, and we're going talk to these kids,

ve dedim ki biz Walter Reed e gidiyoruz, ve bu çocuklarla konuşacağız.

because frankly it doesn't matter whether we like this arm.

Çünkü dürüstçe bu kolu sevip sevmediğimiz önemli değil.

It doesn't matter whether the

Savunma Bakanlığı'nın

Department of Defense likes this arm."

önemi yok.

When I told them that they weren't entirely enthusiastic,

Onlara bunu söylediğimde büsbütün hevesli değillerdi.

but I told them, "It really doesn't matter what their opinion is.

Fakat onlara dedim ki onların fikirlerinin ne olduğunun önemi yok.

There is only one opinion that matters,

önemi olan tek bir fikir var, o da

the kids that are either going to use it or not."

bu çocukların bunu kullanacak olup olmadıkları.

I told a bunch of my engineers, "Look we're going to walk into Walter Reed,

Bir gurup mühendisime dedim ki " Bakın, biz Walter Reed'in içerisine gireceğiz,

and you're going to see people, lots of them,

ve siz o insanları göreceksiniz,

missing major body parts.

bir çoğunun vücudunun önemli uzuvlarını kaybetmişler.

They're probably going to be angry, depressed, frustrated.

mühtemelen sinirli olacaklar, karamsar, hayal kırıklığına uğramış.

We're probably going to have to give them support, encouragement.

Biz onlara destek vereceğiz, cesaret vereceğiz,

But we've got to extract from them

fakat biz onlardan yeterli bilgileri almamız gerekiyor

enough information to make sure we're doing the right thing."

doğru şeyi yapıyor olduğumuzdan emin olmak için.

We walked into Walter Reed and I could not have been more wrong.

Walter Reed'e girdik, ve ben daha fazla yanılmış olamazdım.

We did see a bunch of people,

Bir gurup insan gördük,

a lot of them missing a lot of body parts,

bir çoğu, bir çok uzvunu kaybetmiş,

and parts they had left were burned;

kalan uzuvları yanık,

half a face gone, an ear burned off.

yüzünün yarısı gitmiş, bir kulağı yanıp gitmiş.

They were sitting at a table. They were brought together for us.

Onlar biz masada oturuyorlardu, bizim için getirilmişlerdi.

And we started asking them all questions.

Ve biz onlara bütün soruları sormaya başladık.

"Look," I'd say to them, "We're not quite as good as nature yet.

Onlara söylemek istedim. " Bakın, biz henüz tabiat kadar iyi değiliz,

I could give you fine motor control,

ben sana gayet iyi motor kontrolü verebilirim,

or I could let you curl 40 pounds;

ya da 10 kg ı kavramana imkan tanıyabilirim.

I probably can't do both.

Muhtemelen ikisine birlikte değil.

I can give you fast control

Ben sana bu dişlilerde küçük kısılma oranlarıyla

with low reduction ratios in these gears,

hızlı control yeteneği verebilirim.

or I can give you power;

ya da sana güç verebilirim.

I can't give you both.

İkisini birden veremem.

And we were trying to get them to all help us

Ve bütün hepsinin ne istediklerinin anlamada

know what to give them.

bize yardımcı olmalarına çalıştık

Not only were they enthusiastic, they kept thinking

Sadece heyecanlı değillerdi,

they're there to help us.

bize yardımcı olmak için orada olduklarını düşünüyorlardı

"Well, would it help if I ..."

Peki, yardım eder miydi eğer ben--?

"Guys, and woman,

Adamlar ve bayan,

you've given enough.

yeteri kadar verdiniz.

We're here to help you. We need data. We need to know

Biz size yardım etmek için buradayız. Veriye ihtiyacımız var.

what you need."

Sizin neye ihtiyacınız olduğunu bilmemiz gerekiyor.

After a half an hour, maybe, there was one guy at the far end of the table

Bi yarım saat sonra, belki, masanın en sonunda bir adam vardı.

who wasn't saying much.

çok fazla bir şey soylemeyen bir adam vardı.

You could see he was missing an arm.

Bir kolunun eksik olduğunu görebilirsiniz.

He was leaning on his other arm.

Öteki kolunun üzerine yaslanıyordu,

I called down to the end, "Hey, you haven't said much.

Ben masanın sonuna doğru seslendim, " Hey, sen pek birşey söylemedin,

If we needed this or this, what would you want?"

Eğer buna bizim ihtiyacımız olsaydı, sen ne yapardın?

And he said, "You know,

Ve dedi ki o, " biliyosunuz

I'm the lucky guy at this table.

ben bu masadaki en şanslı kişiyim.

I lost my right arm,

Sağ kolumu kaybettim,

but I'm a lefty."

fakat ben solağım.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So, he wouldn't say much.

Bu yüzden pek bir şey söylemeyecekti.

He had a great spirit, like all the rest of them had great spirits.

Asil bir ruhu vardı, bütün hepsi asil bir ruha sahiptiler.

And he made a few comments.

Ve bir iki yorum yaptı.

And then the meeting ended. We said goodbye to all these guys.

Ve görüşme sonlandı. Bütün bu kişilere hoşcakalın dedik.

And that guy pushed himself back from the table ...

Ve o adam masadan kendini geriye çekti.

he has no legs.

Ayakları yok.

So, we left.

Sonunda, bir ayrıldık.

And I was thinking,

Ve ben düşündüm de

"We didn't give them support and encouragement;

onlara destek ve cesaret vermedik,

they gave it to us.

Onlar bize bunları verdi.

They're not finished giving yet."

Hala cesaret ve destek vermeyi kesmis değiller.

It was astounding.

Müthişti.

So, we went back.

Bu şekilde, geri döndük.

And I started working harder, faster.

Ve ben daha sıkı ve daha hızlı çalıştım.

Then we went out to Brooke Army Medical Center.

Sonra biz Brooke Askeri Tıp Merkezi'ne gittik.

And we saw lots of these kids, lots of them.

Ve bu çocuklardan bir çoğunu gördük, bir çoğunu.

And it was astounding

Müthişti.

how positive they are.

Ne kadar pozitiftiler.

So, we went back,

Bu şekilde geri döndük.

and we've been working harder yet.

ve artık daha sıkı çalışmaktayız.

We're in clinical trials,

Biz klinik deneylerdeyiz.

we've got five of them on people.

5 tanesi insanlar üzerinde.

We're screaming along.

Bu süre boyunca haykırıyoruz.

And I get a call and we go back

Bir telefon ediliyorum ve

to Washington.

Washington'a geri gidiyoruz

We go back to Walter Reed,

Walter Reed'e geri dönüyoruz.

and a kid, literally,

Ve bir çocuk, tam tamına

20 some-odd days before that

ondan 20 gün önce

was blown up.

patlamanın ortasında kalmış.

And they shipped him to Germany

Ve onu Almanya'ya göndermişler..

and 24 hours later they shipped him from Germany

ve 24 saat sonra onu Almanya'dan

to Walter Reed.

Walter Reed'e göndermişler.

And he was there,

Ve oradaydı.

and they said we needed to come.

Gelmemiz gerektiğini söylediler.

And I went down

Aşağıya gittim

and they rolled him into a room.

ve onu bir odaya getirdiler.

He's got no legs.

Bacakları yok.

He's got no arms.

Kolları yok.

He's got a small residual limb on one side.

Bir tarafında küçük bir bacak kalıntısı vardı.

Half of his face is gone,

Yüzünün yarısı gitmiş

but they said his vision is coming back.

fakat görüşünün geri geleceğini söylediler.

He had one good eye.

Tek gözü iyiydi.

His name is Brandon Marrocco.

Adı Brandon Morroco.

And he said,

Ve dedi ki

"I need your arms,

"Kollarına ihtiyacım var

but I need two of them."

ama ikisine birden."

"You'll get them."

Onları alacaksın.

This kid was from Staten Island.

Bu çocuk Staten Adaları'ndandı.

And he said, "I had a truck,

Ve dedi ki, "Oraya gitmeden önce

before I went over there,

vitesli bir

and it had a stick.

kamyonum vardı.

You think I'll be able to drive it?"

Sence onu yeniden kullanabilecek miyim?"

"Sure."

Tabi ki.

And I turned around and went, "How are we going to do this?"

Döndüm ve dedim ki, "Bunun nasıl yapacağız?"

(Laughter)

(Kahkahalar)

Anyway, he was just like all the rest of them.

Neyse, o da tıpkı geriye kalanlar gibiydi.

He doesn't really want a lot.

Çok bir şey istemiyor.

He wants to help. He told me that

Yardım etmek istiyor. Bana arkadaşlarına

he wanted to go back

yardım etmek için

to help his buddies.

geri gitmek istediğini söyledi.

So, I was on my way out here.

Ve oraya doğru gidiyordum.

I was asked to stop at Texas.

Texas'ta durmam istenmişti.

There were 3,500 people,

3500 insan vardı.

the Veteran's Administration,

Eski Muharipler Birliği, ABD

U.S. ... just 3,500 at this huge event

Tam 3500, bu büyük olayda

to help the families

bütük çocukların ailelerine

of all the kids --

yardım etmek için,

some that have died, some that are

bazıları ölmüş,

like Brandon --

bazılarınınki Brandon gibi.

and they wanted me to speak.

Ve konuşmamı istediler.

I said, "What am I going to say?

Dedim ki, "Ne söyleyeceğim?

This is not a happy thing. Look, if this happens to you,

Bu pek sevinçli bir şey değil. Bakın, eğer bu size olursa

I can give you ... This stuff is

ben verebilirim. Bu şey

still not as good at the original equipment."

hala orjinal ekipmanında iyi değil.

"You need to come."

"Gelmelisin."

So, I went.

Böylelikle, gittim.

And, as I think you get the point,

Ve, mesajı aldığınızı düşünüyorum,

there were a lot people there recovering.

orada birçok insan eski haline dönüyordu.

Some further along than others.

Bazıları diğerlerinde daha ilerisine.

But universally, these people that had been through this

Fakat evrensel olarak, buralarda bulunmuş bu insanların

had astounding attitudes,

müthiş yetenekleri var.

and just the fact that people care

Ve sadece şu gerçek ki insanların ilgisi

makes a huge difference to them.

onlara devasa fark yapıyor.

I'll shut up, except one message

Çenemi kapacağım, bir mesaj ya da

or concern I have.

bir meselemden sonra

I don't think anybody does it intentionally,

Ben hiç kimsenin bunu kasıtlı olarak yaptığını düşünmüyorum,

but there were people there literally talking about,

fakat bazı insanlar var, tam olarak diyolar,

"Well, how much will they get?"

"Pekii , ne kadar alacaklar?"

You know, this country is involved as we've all heard,

Biliyorsunuz, bu ülke hep duyduğumuz gibi

in this great healthcare debate.

bu büyük sağlık hizmeti tartışmasının içerisinde.

"Who is entitled to what?

Kim ne hakkına sahip?

Who is entitled to how much?

Kim ne kadar bu hakka sahip?

Who is going to pay for it?"

Bunun bedelini kim ödeyecek?

Those are tough questions.

Bunlar haşin sorular.

I don't have an answer to that. Not everybody

Buna verebileceğim bir cevabım yok. Hiç kimse herşeye hakkı olamaz

can be entitled to everything simply because you were born here.

basitce çünkü biz burada doğduk.

It's not possible. It would be nice

Mümkün değil. Hoş olurdu.

but let's be realistic.

Fakat gerçekçi olalım.

They were tough questions. There's polarized groups down there.

Zor sorular bunlar. Orada kutuplaşmış insanlar var.

I don't know the answers.

Cevabı bilmiyorum.

There are other questions that are tough.

Zor olan başka sorular da var.

"Should we be there?

Biz orada mı olmalıyız.

How do we get out?

Nasıl kurtulabiliriz?

What do we need to do?" There's very polarized

Ne yapmamız gerekiyor.

answers to that question too,

Bu sorulara çok kutuplaşmış cevaplar da var.

and I don't have any answers to that.

Buna da bir cevabım yok.

Those are political questions, economic questions,

Onlar politik sorular, ekonomik sorular.

strategic questions.

stratejik sorular.

I don't have the answer. But let me give you a simple

Bende cevap yok. Fakat size şöyle basit bir mesele ya da

concern or maybe statement, then.

belki bir beyanay vereyim.

It is an easy answer.

Basit bir cevabı var.

I know what these kids deserve

Ben bu çocukların sağlık hizmeri açısından

on the healthcare side.

neyi hakkettiklerini biliyorum.

I was talking to one of them,

Onlardan bir tanesiyle konuşuyordum.

and he was really liking this arm --

ve bu kolu gerçekten çok seviyordu.

it's way, way, way better than a plastic

O bir plastikten çok çok daha iyi,

stick with a hook on it --

çok çok daha iyi.

but there's nobody in this room that would rather have that

Fakat bu odada kimse yok ki

than the one you got.

bunlardan bir tanesine sahip olmayı tercih etsin.

But I was saying to him, "You know,

Fakat ona diyordum ki, " Biliyorsun,

the first airplane

ilk uçak

went 100 feet in 1903.

1903te 30 metre gitmişti.

Wilbur and Orville.

Wilbur ve Orville.

But you know what? It wouldn't have made an old pigeon jealous.

Fakat bu, yaşlı bir güvercini kıskandırtmayacaktı.

But now we got Eagles out there,

Fakat şimdi dışarıda kartallar var.

F15s, even that Bald Eagle.

F15ler, Kel Kartal bile.

I've never seen a bird flying around at Mach 2.

Ben hiç Mach 2 (680m/s) civarında uçan bir kuş görmedim.

I think eventually we'll make these things extraordinary."

ben düşünüyorum da bir en sonunda bu şeyleri sıradışı

And I said to that kid,

Ve o çocuğa dedim ki,

"I'll stop when your buddies

"Arkadaşların senin Luke kolunu,

are envious of your Luke arm

onun neler yapabildiğini ve bunu nasıl yaptığını

because of what it can do, and how it does it.

kıskandıkları zaman duracağım."

And we'll keep working. And I'm not going to stop working

Ve çaışmaya devam edeceğim. Ve bunu yapana kadar

until we do that."

çalışmayı bırakmayacağım.

And I think this country

Ve bence bu ülke

ought to continue its great debate,

o büyük tartışmalarına, mızmızlarına, şikayetlerine devam etmeli,

whining and complaining, "I'm entitled." "You're a victim."

"Sorumlu benim, sen mağdursun."

And whining and complaining about what our foreign policy ought to be.

ve dış politikamızda olması gerektiği gibi mızmızlanmalar şikayetler.

But while we have the luxury of whining and complaining about

Fakat halen bir mızmızlanma, şikayet etme lüxümüz varken

who's paying for what and how much we get,

mızmızlanma, şikayet etme lüksümüz varken

the people that are out there

orada dışarıda bize mızmızlanma ve

giving us that great privilege of whining and complaining,

şikayet etme ayrıcalığını veren bu insanların

I know what they deserve:

ben ne hakettiklerini biliyorum,

everything humanly possible.

insanoğlunun elinden gelebilecek her şeyi.

And we ought to give it to them.

Ve biz bunu onlara vermeliyiz.

(Applause)

(Alkışlar)