Dean Kamen: The emotion behind invention

Translator: Amy Nguyen Reviewer: VI LE THI TUONG

Không phải chuyện về công nghệ

mà là về con người và những câu chuyện.

It's not about technology,

Tôi sẽ kể cho các bạn

it's about people and stories.

những gì vừa diễn ra trên truyền hình gần đây

I could show you

như một video chất lượng cao

what recently was on television

chương trình '60 phút',

có lẽ nhiều người trong các bạn đã xem nó

as a high quality video:

Và đó là câu chuyện về chủ tịch hiện thời của hội cựu chiến binh

60 Minutes, many of you may have seen it.

And it was the now director of the entire piece

mà chính bản thân ông đã mất đi một cánh tay cách đây 39 năm trước

of the veteran's administration --

who, himself, had lost an arm 39 years ago

ở Việt Nam

Người đã phản đối kịch liệt các thiết bị điên rồ

in Vietnam --

không hoạt động này.

who was adamantly opposed to these crazy devices

Và cuối cùng chiếc máy quay 60 phút chiếu ở bối cảnh,

that don't work.

And it turns out that with 60 Minutes cameras rolling in the background,

sau khi ông ấy đã có thái độ rõ ràng về việc --

after he pretty much made his position clear on this --

ông có cái móc của ông ấy và ông ấy có --

ông ấy đã gắn cánh tay giả này gần 2 tiếng

he had his hook and he had his --

và đã có thể tự mình rót 1 ly nước

he wore this arm for less than two hours

và vô cùng xúc động trước một thực tế

and was able to pour himself a drink and got quite emotional over the fact

Xin trích nguyên văn

lần đầu tiên ông cảm nhận được mình lại có cánh tay sau 39 năm.

that, quote -- his quote --

it's the first time he's felt like he's had an arm in 39 years.

Nhưng như vậy sẽ là kể đến đoạn giữa câu chuyện rồi,

Và tôi không định cho các bạn xem video đã biên tập đó nữa

But that would sort of be jumping to the middle of the story,

thay vì vậy, tôi sẽ, trong một hoặc hai phút

and I'm not going to show you that polished video.

chiếu 1 đoạn phim trước đó chưa qua chỉnh sửa

I'm going to, instead, in a minute or two,

vì tôi nghĩ rằng

show you an early, crude video

đây là cách tốt hơn để kể câu chuyện này

because I think it's

a better way to tell a story.

Vài năm trước, tôi đã được ghé thăm

bởi những người điều hành DARPA,

A few years ago I was visited by

những người tài trợ vốn cho những công nghệ tiên tiến

the guy that runs DARPA,

mà các tổ chức kinh doanh và trường đại học sẽ không dám mạo hiểm đầu tư.

the people that fund all the advanced technologies

that businesses and universities probably wouldn't take the risk of doing.

Họ có mối quan tâm đặc biệt đến những công nghệ giúp ích cho những người lính

They have a particular interest in ones that will help our soldiers.

Tôi nhận được -- theo cách nào đó -- một chuyến viếng thăm,

I get this sort of unrequested -- by me anyway -- visit,

và ngồi trong phòng hội nghị là 1 bác sĩ phẫu thuật kì cựu

and sitting in my conference room is a very senior surgeon

từ quân đội

và những người điều hành DARPA.

from the military

and the guy that runs DARPA.

Họ đã để kể tôi nghe một câu chuyện mà về cơ bản liên quan đến điều sau

They proceed to tell me a story which comes down

Giờ đây chúng ta đã dùng công nghệ hiện đại như vậy và đem chúng tới

to basically the following. We have used such advanced technologies

những nơi hoang vu nhất mà chúng ta đóng quân:

now and made them available

in the most remote places that we put soldiers:

Những ngọn đồi của Afghanistan, Iraq...

hills of Afghanistan, Iraq ...

Họ khá tự hào về

bạn biết đó, trước khi bụi bẩn được dọn sạch,

They were quite proud of the fact that

you know, before the dust clears,

nếu có binh lính bị thương

họ sẽ tập hợp anh ta hoặc cô ta, và đưa quay về,

if some soldier has been hurt

Binh lính đó sẽ được hưởng dịch vụ chăm sóc khẩn cấp đẳng cấp nhất thể giới

they will have collected him or her, they will have brought him back,

they will be getting world-class triage emergency care

nhanh hơn cả bạn và tôi, nếu chúng ta bị thương

faster than you and I would be getting it if we were hurt

trong một vụ tai nạn xe hơi ở một thành phố lớn của Mỹ.

in a car accident in a major city in the United States.

Đó là tin tốt.

Tin xấu là nếu họ nhận người này

That's the good news.

The bad news is if they've collected this person

và anh ta hay cô ta bị mất đi một tay hay một chân,

and he or she is missing an arm or leg,

hay một phần của gương mặt, có lẽ họ sẽ không đưa về đâu.

part of the face, it's probably not coming back.

Cho nên, họ đã đưa tôi xem thống kê về số những đứa trẻ bị mất một cánh tay.

So, they started giving me the statistics on how many of these kids had lost an arm.

Và sau đó vị bác sĩ phẫu thuật chỉ ra, vô cùng tức giận,

And then the surgeon pointed out, with a lot of anger,

anh ta nói: "Tại sao vậy? Lúc kết thúc thế chiến thứ II,

he said, "Why is it? At the end of the Civil War,

họ đã dùng súng trường bắn nhau. Nếu ai đó bị mất đi một cánh tay,

they were shooting each other with muskets. If somebody lost an arm,

chúng tôi sẽ đưa họ một cây gậy gỗ có đầu móc.

we gave them a wooden stick with a hook on it.

Bây giờ chúng ta có loại F18 và F22,

Now we've got F18s and F22s,

và nếu có ai đó mất đi một cánh tay,

chúng tôi sẽ đưa họ một cây gậy nhựa có đầu móc."

and if somebody loses an arm,

we give them a plastic stick with a hook on it."

Và cơ bản họ nói rằng, "Điều này không thể chấp nhận được."

And they basically said, "This is unacceptable,"

rồi đến câu quyết định, "Vậy thì, Dean,

chúng tôi ở đây vì anh tạo ra các dụng cụ y tế.

and then the punchline: "So, Dean,

Anh sẽ giúp chúng tôi có được một cánh tay."

we're here because you make medical stuff.

You're going to give us an arm."

Và tôi đang chờ để được đưa cho 500 trang

And I was waiting for the 500 pages of bureaucracy,

về bộ máy quan liêu, các giấy tờ và DODs.

paperwork and DODs.

Người kia nói không phải,

"Chúng tôi sẽ đưa một người đến phòng hội nghị,

No, the guy says,

"We're going to bring a guy into this conference room,

và đeo cánh tay mà anh sẽ tạo cho chúng tôi,

anh ta hoặc cô ta sẽ nhặt một quả nho khô hoặc một quả nho.

and wearing the arm you're going to give us,

khỏi mặt bàn này.

he or she is going to pick up a raisin or a grape

Nếu đó là nho, họ sẽ không bóp nát nó."

off this table.

If it's the grape, they won't break it."

Tốt thôi, anh ta cần bộ cảm biến li tâm, hướng tâm, chạm và cảm nhận

Great he needs efferent, afferent, haptic response sensors.

"Nếu đó là nho khô, họ sẽ không đánh rơi nó."

"If it's the raisin, they won't drop it."

Vậy là anh ta muốn động cơ điều khiển tốt: cổ tay có thể gập lại được,

So he wants fine motor control: flex at the wrist,

khuỷu tay có thể cong lại được, vai cũng cử động và co giãn được.

flex at the elbow, abduct and flex at the shoulder.

Dù sao thì họ cũng sẽ ăn thôi.

"À, nhân đây Dean. Cánh tay sẽ được gắn cho một nửa dân số- phụ nữ

Either way they were going to eat it.

"Oh, by the way Dean. It's going to fit on a 50th percentile female frame --

cụ thể là 32 inches từ ngón giữa (~81cm)

namely 32 inches from the long finger --

và nhẹ hơn 9 pao (~4kg)."

Nhóm phụ nữ đại biểu cho một nửa cấu trúc dân số

and weigh less than nine pounds."

"Và nó sẽ bao gồm tất cả mọi thứ, kể cả nguồn năng lượng để vận hành"

50th percentile female frame.

"And it's going to be completely self contained including all its power."

Và như vậy, họ đã kết thúc câu chuyện. Còn tôi, như bạn thấy đó,

là một người hay e ngại.

So, they finished that. And I, as you can tell,

Tôi bảo họ, các anh điên rồi.

am a bashful guy.

(Tiếng cười)

I told them they're nuts.

Họ đã xem quá nhiều phim "Kẻ hủy diệt" rồi

(Laughter)

(Cười)

They've been watching too much "Terminator."

Sau đó, bác sĩ phẫu thuật nói với tôi,

(Laughter)

Then, the surgeon says to me,

"Dean, anh cần phải biết

có hơn 24 những đứa trẻ như vậy đã trở về

"Dean, you need to know

Cụt cả hai cánh tay.”

more than two dozen of these kids have come back

Giờ, tôi không thể hình dung được,

bilateral."

Tôi xin lỗi, bạn có lẽ hình dung được

Now, I cannot imagine --

I'm sorry, you may have a better

tốt hơn tôi ---

Tôi không thể tưởng tượng việc mất đi một cánh tay,

imagination than I do --

I can't imagine losing my arm,

và đặc biệt là lúc 22 tuổi.

and typically at 22 years old.

Nhưng so sánh với việc mất cả hai tay thì sao?

But compared to that, losing two?

Chắc sẽ không được thuận tiện cho lắm.

Seems like that would be an inconvenience.

Dù sao thì, tối hôm ấy tôi đã về nhà và nghĩ về chuyện đó.

Tôi không thể ngủ được.

Anyway, I went home that night. I thought about it.

cứ nghĩ về việc, "Làm cách nào để lật người lại

I literally could not sleep

mà không có đôi vai."

thinking about, "I wonder how you'd roll over

with no shoulders."

Vì vậy, tôi quyết định chúng tôi phải làm chuyện này thôi.

Và tin tôi đi, tôi có công việc cũng như nhiều việc để làm lắm

So, I decided we've got to do this.

Hầu hết các việc ấy khiến tôi bận rộn

And trust me, I've got a day job, I've got a lot of day jobs.

xây dựng mơ ước như FIRST và nước và điện

Most of my day job keeps me busy

Và tôi có nhiều việc trong ngày lắm.

funding my fantasies like FIRST and water and power ....

Nhưng tôi hiểu tôi phải làm điều này.

And I've got a lot of day jobs.

But I figured I gotta do this.

Tôi đã làm một cuộc khảo sát nhỏ,

tôi đến Washington, nói với họ

Did a little investigation,

went down to Washington, told them

tôi vẫn nghĩ các anh điên rồi, nhưng chúng ta sẽ làm điều đó.

I still think they're nuts but we're going to do it.

Và tôi nói với họ tôi sẽ tạo lại cánh tay cho họ

Tôi nói, chắc sẽ mất 5 năm để vượt qua được FDA (Cục Quản lý Dược phẩm Mỹ)

And I told them I'd build them an arm.

I told them it would probably take five years to get through the FDA,

và có lẽ khoảng 10 năm để hoạt động được tương đối

Hãy xem phải cần những gì để tạo ra iPod chẳng hạn

and probably 10 years to be reasonably functional.

Look what it takes to make things like iPods.

"Tốt lắm", anh ta nói, "Anh có 2 năm."

(Tiếng cười)

"Great," he said, "You got two years."

Tôi nói, "Tôi sẽ nói anh nghe Tôi sẽ tạo cánh tay cho anh

(Laughter)

nhẹ hơn 9 pao

I said, "I'll tell you what. I'll build you an arm

mà có toàn bộ chức năng đó trong 1 năm thôi

that's under nine pounds

Rồi sẽ mất 9 năm nữa để nó hoạt động được và hữu dụng"

that has all that capability in one year.

It will take the other nine to make it functional and useful."

Chúng tôi phân vân giữa đồng ý và không.

Tôi đã quay về và bắt đầu thành lập một nhóm,

We sort of agreed to disagree.

những người ưu tú nhất tôi có thể tìm thấy với đam mê để làm chuyện này

I went back and I started putting a team together,

the best guys I could find with a passion to do this.

Kết thúc, chính xác là 1 năm sau

chúng tôi đã có một thiết bị với 14 độ xoay chuyển tự do

At the end of exactly one year

tất cả các bộ cảm ứng và vi xử lí,

we had a device with 14 degrees of freedom,

tất cả các bộ phận bên trong.

all the sensors, all the microprocessors,

Tôi có thể chỉ cho bạn thấy nó với lớp vỏ nhân tạo trên đó

all the stuff inside.

trông thật đến mức rợn gáy, nhưng bạn sẽ không thấy

I could show you it with a cosmesis on it

những thứ thú vị này đâu

that's so real it's eerie, but then you wouldn't see

all this cool stuff.

Sau đó tôi nghĩ sẽ mất nhiều năm

trước khi chúng ta có thể khiến nó thật sự, thật sự trở nên hữu ích.

I then thought it would be years

before we'd be able to make it really, really useful.

Cuối cùng, như tôi nghĩ bạn có thể nhìn thấy

trong khả năng và thái độ của Aimee,

It turned out, as I think you could see

in Aimee's capabilities and attitudes,

những người có khao khát làm việc gì đó

đều rất phi thường với bản tính khá dễ thích ứng

people with a desire to do something

are quite remarkable and nature is quite adaptable.

Dù sao thì, với ít hơn 10 tiếng đồng hồ sử dụng,

Anyway, with less than 10 hours of use,

2 người - 1 trong số đó bị mất cả hai cánh tay

two guys -- one that's bilateral.

Anh ấy, theo nghĩa đen, anh ấy không có một bên vai,

và anh ấy có một vai nhân tạo ở bên còn lại.

He's literally, he's got no shoulder on one side,

Và đó là Chuck cùng Randy

and he's high trans-humeral on the other.

And that's Chuck and Randy together,

sau 10 tiếng đồng hồ - ngồi chơi trong văn phòng của chúng tôi

after 10 hours -- were playing in our office.

Và chúng tôi đã quay vài đoạn phim gia đình thô sơ

And we took some pretty cruddy home movies.

Cuối phần này tôi sẽ chiếu nó, đoạn phim chỉ tầm một phút

và vài giây thôi,

At the end of the one I'm going to show, it's only about a minute

and a couple of seconds long,

Chuck làm một điều mà đến hôm nay tôi vẫn ghen tỵ

Tôi không thể làm được.

Chuck does something that to this day I'm jealous of,

Anh ấy lấy một cái muỗng, cầm nó lên,

I can't do it.

xúc lên một ít ngũ cốc Shredded Wheat và sữa,

He picks up a spoon, picks it up,

scoops out some Shredded Wheat and milk,

giữ cái muỗng thăng bằng

anh ấy di chuyển nó, cùng lúc với tất cả các khớp này

holds the spoon level

đưa lên đến miệng, và anh ấy không làm rớt giọt sữa nào.

as he translates it, moving all these joints simultaneously,

(Tiếng cười)

to his mouth, and he doesn't drop any milk.

Tôi không thể làm được thế.

(Tiếng cười)

(Laughter)

I cannot do that.

Vợ anh ấy đang đứng phía sau tôi.

(Laughter)

Lúc đó cô ấy đang đứng ngay phía sau tôi

His wife was standing behind me.

và cô ấy nói, "Dean,

She's standing behind me at the time

and she says, "Dean,

Chuck đã không tự mình ăn được trong 19 năm rồi.

Chuck hasn't fed himself in 19 years.

Thế nên các anh có một lựa chọn:

Chúng tôi giữ cánh tay, hoặc các anh giữ Chuck."

So, you've got a choice:

(Tiếng cười) (Vỗ tay)

We keep the arm, or you keep Chuck."

(Laughter) (Applause)

Vậy thì, chúng ta thấy rồi chứ?

So, can we see that?

Đó là Chuck đang thể hiện những sự điều khiển đồng thời

của tất cả các khớp nối.

This is Chuck showing simultaneous control

Anh ấy đang đánh vào người điều khiển của chúng tôi. Còn phía sau

of all the joints.

He's punching our controls guy. The guy behind him

là kĩ sư kiêm bác sĩ phẫu thuật của chúng tôi

is our engineer/surgeon,

một người phụ tá rất hữu ích

which is a convenient guy to have around.

Có Randy, họ đang chuyền tay nhau

một trái banh cao su nhỏ

There's Randy, these guys are passing a rubber

Và đúng như tinh thần của đội FIRST,

little puck between them.

And just as in the spirit of FIRST,

tác phong chuyên nghiệp, họ rất tự hào về nó,

cho nên họ quyết định chia sẻ đồ uống.

gracious professionalism, they are quite proud of this,

so they decide to share a drink.

Tiện thể, đây là điều không bình thường chút nào

Tưởng tượng làm việc đó với 1 chiếc gậy gỗ có đầu móc ở phía cuối

This is a non-trivial thing to do, by the way.

làm một trong hai việc đó.

Imagine doing that with a wooden stick and a hook on the end of it,

Bây giờ Chuck đang làm một việc phi thường

doing either of those.

ít ra là với kĩ năng thế chất giới hạn của tôi.

Now Chuck is doing something quite extraordinary,

at least for my limited physical skill.

Và giờ anh ta sẽ làm theo những gì mà DARPA yêu cầu tôi thực hiện.

Anh ấy sẽ nhặt lên một quả nho -- anh ấy đã không làm rơi

And now he's going to do what DARPA asked me for.

anh ấy không làm dập nó --

He's going to pick up a grape -- he didn't drop it,

và anh ấy sẽ ăn nó.

he didn't break it --

Và đó là những gì chúng tôi đã đạt tới

and he's going to eat it.

sau khoảng 15 tháng.

So, that's where we were

(Vỗ tay)

at the end of about 15 months.

(Applause)

Nhưng, như tôi đã học được từ Richard,

But, as I've learned from Richard,

công nghệ, bộ vi xử lí, máy cảm biến, động cơ,

the technology, the processors, the sensors, the motors,

không phải là câu chuyện.

is not the story.

Tôi chưa từng gặp vấn đề dạng này

hay nói thẳng ra, toàn bộ lĩnh vực này

I hadn't dealt with this kind of problem

là của y tế thế giới.

or frankly, this whole segment

Tôi sẽ chỉ cho bạn thấy những điều đáng kinh ngạc từng xảy ra

of the medical world.

I'll give you some astounding things that have happened

khi chúng tôi bắt đầu việc này.

as we started this.

Sau khi chúng tôi đã khá chắc chắn mình có 1 thiết kế tốt,

After we were pretty much convinced we had a good design,

và sẽ phải tiến hành thiết lập những kĩ thuật tiêu chuẩn, bạn luôn phải

and we'd have to make all the standard engineering trade-offs you always make --

lúc nào bạn cũng có thể chọn 3 trong 4 thứ bạn muốn

you can always get three out of four of anything you want;

cân nặng, kích thước, giá cả, chức năng -

Tôi đưa một nhóm người lên máy bay của mình

the weight, the size, the cost, the functionality --

và nói, "Chúng ta sẽ bay tới Walter Reed nói chuyện với những đứa trẻ này

I put a bunch of guys in my plane

and I said, "We're flying down to Walter Reed, and we're going talk to these kids,

vì thật ra, chúng tôi thích cánh tay hay không chẳng quan trọng.

because frankly it doesn't matter whether we like this arm.

Bộ Quốc Phòng có thích hay không cũng chẳng quan trọng

It doesn't matter whether the

Khi tôi kể với họ thì họ không nhiệt tình nghe cho lắm,

Department of Defense likes this arm."

When I told them that they weren't entirely enthusiastic,

nhưng tôi đã nói, "Ý kiến của họ ra sao không quan trọng.

but I told them, "It really doesn't matter what their opinion is.

Chỉ có duy nhất 1 ý kiến đáng kể,

là bọn trẻ sẽ dùng nó hay không thôi."

There is only one opinion that matters,

the kids that are either going to use it or not."

Tôi nói với các kĩ sư, "Xem này, chúng ta sắp đi vào Walter Reed,

I told a bunch of my engineers, "Look we're going to walk into Walter Reed,

và các bạn sẽ gặp mọi người, rất nhiều người nữa,

bị mất đi những bộ phận cơ thể chủ chốt

and you're going to see people, lots of them,

Họ có thể sẽ rất giận dữ, thất vọng, bực tức,

missing major body parts.

They're probably going to be angry, depressed, frustrated.

Chúng ta có lẽ sẽ cần phải hỗ trợ, động viên họ.

We're probably going to have to give them support, encouragement.

Nhưng chúng ta phải tìm hiểu từ họ

But we've got to extract from them

đầy đủ thông tin để đảm bảo chúng ta đang làm điều đúng đắn."

enough information to make sure we're doing the right thing."

Chúng tôi đã đến Walter Reed và tôi không thể nào sai lầm hơn thế được nữa

We walked into Walter Reed and I could not have been more wrong.

Chúng tôi quả thật đã thấy 1 nhóm người,

nhiều người trong số đó bị mất rất nhiều bộ phận trên cơ thể,

We did see a bunch of people,

a lot of them missing a lot of body parts,

và những phần còn lại thì bị cháy xém;

nửa mặt biến dạng, 1 bên tai cháy rụi.

and parts they had left were burned;

half a face gone, an ear burned off.

Họ đang ngồi ở bàn. Họ được đưa tới cho chúng tôi.

Và chúng tôi bắt đầu hỏi họ tất cả mọi thứ

They were sitting at a table. They were brought together for us.

"Nghe này", tôi nói với họ, "Chúng tôi vẫn chưa làm tốt được như tạo hóa

And we started asking them all questions.

"Look," I'd say to them, "We're not quite as good as nature yet.

Tôi có thể đưa cho bạn động cơ điều khiển tốt,

I could give you fine motor control,

hoặc tôi có thể giúp bạn nâng lên hạ xuống 40 pao;

tôi có lẽ không làm được cả 2

or I could let you curl 40 pounds;

Tôi có thể cho bạn điều khiển nhanh

I probably can't do both.

với việc giảm tỷ lệ trong trang thiết bị,

I can give you fast control

hoặc tôi có thể cho bạn thể lực

with low reduction ratios in these gears,

nhưng tôi không thể cho bạn cả 2 được.

or I can give you power;

Và chúng tôi cố gắng nhờ tất cả bọn họ giúp chúng tôi

I can't give you both.

hiểu được cần đưa cho họ thứ gì.

And we were trying to get them to all help us

Họ không những nhiệt tình, họ còn nghĩ

know what to give them.

họ ở đây là để giúp chúng tôi

Not only were they enthusiastic, they kept thinking

"À, có giúp gì không nếu tôi..."

they're there to help us.

"Các chàng trai và các cô gái,

"Well, would it help if I ..."

các bạn đã cống hiến đủ rồi.

"Guys, and woman,

Chúng tôi ở đây để giúp đỡ mọi người Chúng tôi cần số liệu để biết

you've given enough.

mọi người cần gì."

We're here to help you. We need data. We need to know

Sau nửa tiếng đồng hồ, có lẽ vậy, có 1 người đàn ông ở cuối bàn

what you need."

After a half an hour, maybe, there was one guy at the far end of the table

một người không nói nhiều lắm

Bạn có thể thấy anh ấy bị mất 1 cánh tay,

who wasn't saying much.

Anh ấy đang dựa vào cánh tay còn lại.

You could see he was missing an arm.

He was leaning on his other arm.

Tôi gọi với xuống, "Này, anh vẫn chưa nói gì cả

Nếu chúng ta cần mấy thứ này, anh sẽ muốn cái nào?

I called down to the end, "Hey, you haven't said much.

Và anh ấy nói, "Anh biết đấy,

If we needed this or this, what would you want?"

And he said, "You know,

tôi là 1 gã may mắn tại bàn này.

Tôi đã mất cánh tay phải,

I'm the lucky guy at this table.

nhưng tôi thuận tay trái."

I lost my right arm,

(Tiếng cười)

but I'm a lefty."

Vì vậy, anh ấy sẽ không nói nhiều nữa.

(Laughter)

Anh ấy có 1 tinh thần tuyệt vời, cũng như tất cả những người còn lại

So, he wouldn't say much.

He had a great spirit, like all the rest of them had great spirits.

Và anh ấy đưa ra vài bình luận

Sau đó, cuộc gặp mặt kết thúc. Chúng tôi chào tạm biệt họ.

And he made a few comments.

And then the meeting ended. We said goodbye to all these guys.

Và anh ấy đẩy mình về phía sau cái bàn....

And that guy pushed himself back from the table ...

anh ấy không có chân.

he has no legs.

Như thế, chúng tôi rời khỏi.

Và tôi đã nghĩ,

So, we left.

And I was thinking,

"Chúng tôi không đưa cho họ sự hỗ trợ hay động viên gì hết;

"We didn't give them support and encouragement;

ngược lại họ đã trao nó cho chúng tôi.

Họ vẫn chưa ngừng cống hiến."

they gave it to us.

Thật đáng kinh ngạc.

They're not finished giving yet."

It was astounding.

Vậy là chúng tôi quay về.

Và tôi bắt đầu làm việc tích cực hơn, nhanh hơn.

So, we went back.

And I started working harder, faster.

Sau đó chúng tôi đến Trung tâm y tế quân đội Brooke.

Then we went out to Brooke Army Medical Center.

Chúng tôi gặp rất nhiều những người trẻ như vậy, rất nhiều.

And we saw lots of these kids, lots of them.

Và thật kinh ngạc

bọn trẻ mới tích cực làm sao.

And it was astounding

how positive they are.

Thế là chúng tôi quay về,

và chúng tôi làm việc chăm chỉ hơn nữa.

So, we went back,

Chúng tôi tiến hành thử nghiệm lâm sàng

and we've been working harder yet.

và gắn năm thiết bị lên những người tham gia

We're in clinical trials,

Chúng tôi la hét cùng họ.

we've got five of them on people.

Tôi nhận được 1 cuộc gọi, sau đó chúng tôi quay trở lại

We're screaming along.

And I get a call and we go back

Washington.

to Washington.

Chúng tôi trở lại Walter Reed,

và 1 người trẻ, thật vậy,

We go back to Walter Reed,

20 ngày gì đấy trước đó

and a kid, literally,

20 some-odd days before that

đã bị thổi bay.

was blown up.

Và họ đưa cậu tới Đức.

And they shipped him to Germany

rồi 24 tiếng sau đó họ đưa cậu từ Đức

and 24 hours later they shipped him from Germany

về Walter Reed.

to Walter Reed.

Và cậu ta đã ở đây,

Họ nói chúng tôi cần phải tới đó.

And he was there,

Khi tôi tới nơi

and they said we needed to come.

họ đưa cậu ấy vào 1 cái phòng.

And I went down

and they rolled him into a room.

Cậu bé không có chân.

Cậu cũng không có tay.

He's got no legs.

Cậu chỉ còn 1 chi nhỏ dư ra ở 1 bên.

He's got no arms.

He's got a small residual limb on one side.

Nửa khuôn mặt bị biến dạng,

Half of his face is gone,

nhưng họ nói thị giác của cậu bé đang dần hồi phục

but they said his vision is coming back.

Cậu bé có 1 con mắt nguyên vẹn.

He had one good eye.

Tên cậu là Brandon Marrocco.

His name is Brandon Marrocco.

Cậu bé nói,

And he said,

"Cháu cần cánh tay của chú,

nhưng cháu cần 2 tay lận."

"I need your arms,

but I need two of them."

"Cháu sẽ có chúng."

Đứa bé ấy đến từ đảo Staten.

"You'll get them."

This kid was from Staten Island.

Cậu nói, "Cháu có 1 chiếc xe tải

trước khi cháu tới nơi đó,

And he said, "I had a truck,

chiếc xe có 1 cần số.

before I went over there,

Chú nghĩ cháu có thể lái nó được không?"

and it had a stick.

"Chắc chắn là được."

You think I'll be able to drive it?"

Rồi tôi quay đi và ôm đầu, "Chúng ta phải làm thế nào đây?"

"Sure."

And I turned around and went, "How are we going to do this?"

(Cười)

Dù sao thì, cậu bé cũng giống những người còn lại.

(Laughter)

Anyway, he was just like all the rest of them.

Cậu thật sự không mong muốn nhiều lắm

Cậu muốn được giúp đỡ. Cậu bé đã nói với tôi

He doesn't really want a lot.

cậu ta muốn trở lại

He wants to help. He told me that

để giúp những người bạn của mình.

he wanted to go back

to help his buddies.

Vậy là, trên đường tới đây,

So, I was on my way out here.

Tôi được yêu cầu dừng chân tại Texas.

I was asked to stop at Texas.

Ở đó có 3500 người,

Hội Cựu chiến binh,

There were 3,500 people,

ở Mĩ...3500 người ở 1 sự kiện lớn như vậy

the Veteran's Administration,

U.S. ... just 3,500 at this huge event

để giúp gia đình

to help the families

của tất cả bọn trẻ -

of all the kids --

một số đã chết, số còn lại thì

giống Brandon --

some that have died, some that are

và họ muốn tôi lên phát biểu.

like Brandon --

Tôi kêu lên, "Tôi biết nói gì bây giờ?

and they wanted me to speak.

Chẳng vui vẻ gì. Nếu chuyện này xảy đến với bạn,

I said, "What am I going to say?

tôi có thể cho bạn...Thứ này

This is not a happy thing. Look, if this happens to you,

vẫn không tốt bằng thiết bị ban đầu."

I can give you ... This stuff is

still not as good at the original equipment."

"Anh cần phải đến."

Cho nên, tôi đã đi.

"You need to come."

So, I went.

Và, tôi nghĩ là các bạn đã hiểu ý của tôi

And, as I think you get the point,

có rất nhiều người ở đây đang dần hồi phục

there were a lot people there recovering.

Một số phục hồi nhanh hơn những người khác

Some further along than others.

Nhưng nhìn chung, những người đã từng trải qua chuyện này

But universally, these people that had been through this

có một tâm thế đáng kinh ngạc,

had astounding attitudes,

Chỉ riêng việc được mọi người quan tâm

and just the fact that people care

đã tạo sự khác biệt rất lớn đối với họ.

makes a huge difference to them.

Tôi sẽ ngừng nói, ngoại trừ có 1 thông điệp

I'll shut up, except one message

hay quan ngại tôi muốn nói.

Tôi không nghĩ có ai lại cố ý làm vậy,

or concern I have.

I don't think anybody does it intentionally,

nhưng có nhiều người trực tiếp nói rằng,

"À, họ sẽ nhận được bao nhiêu vậy?"

but there were people there literally talking about,

"Well, how much will they get?"

Như chúng ta đều đã nghe, đất nước này tham gia

trong cuộc tranh luận vĩ mô về chăm sóc sức khỏe

You know, this country is involved as we've all heard,

in this great healthcare debate.

"Ai được hưởng quyền lợi gì?

Ai được hưởng bao nhiêu?

"Who is entitled to what?

Ai sẽ chi trả cho những thứ đó?"

Who is entitled to how much?

Who is going to pay for it?"

Đó là những câu hỏi hóc búa.

Tôi không có câu trả lời. Không hẳn mọi người

Those are tough questions.

ai cũng được hưởng quyền lợi đơn giản vì bạn được sinh ra tại đây

I don't have an answer to that. Not everybody

can be entitled to everything simply because you were born here.

Đó là điều không thể. Nếu được vậy thì tốt

nhưng hãy thực tế một chút.

It's not possible. It would be nice

Những câu hỏi hóc búa, dưới kia sẽ có những ý kiến trái chiều

but let's be realistic.

Tôi không biết câu trả lời.

They were tough questions. There's polarized groups down there.

I don't know the answers.

Còn những câu hỏi hóc búa khác nữa.

"Chúng ta có nên ở đó?

There are other questions that are tough.

Làm sao chúng ta tránh khỏi?

"Should we be there?

Chúng ta cần phải làm gì?" Câu hỏi này cũng có

How do we get out?

nhiều phương hướng trả lời nữa.

What do we need to do?" There's very polarized

và tôi cũng không có câu trả lời nào hết.

answers to that question too,

and I don't have any answers to that.

Đó là những câu hỏi liên quan đến chính trị, kinh tế,

chiến lược.

Those are political questions, economic questions,

strategic questions.

Tôi không có đáp án. Nhưng để tôi gửi cho các bạn

I don't have the answer. But let me give you a simple

một mối quan ngại đơn giản, hay có thể là 1 lời tuyên bố

concern or maybe statement, then.

Đây là một đáp án dễ dàng.

It is an easy answer.

Tôi biết những gì bọn trẻ xứng đáng nhận

I know what these kids deserve

về phương diện phúc lợi y tế.

on the healthcare side.

Tôi đã nói chuyện với một người trong số đó

và cậu ấy thật sự rất thích cánh tay này -

I was talking to one of them,

cái này tốt, tốt, tốt hơn nhiều cây gậy bằng nhựa

and he was really liking this arm --

it's way, way, way better than a plastic

có cái móc trên đó -

nhưng không một ai trong phòng này sẽ muốn có nó

stick with a hook on it --

hơn cái mà các bạn đã có rồi đâu.

but there's nobody in this room that would rather have that

than the one you got.

Nhưng tôi nói với cậu, "Cháu biết đó,

chiếc máy bay đầu tiên

But I was saying to him, "You know,

bay được 100 feet (~30.48m) vào năm 1903.

the first airplane

went 100 feet in 1903.

Wilbur và Orville.

Nhưng cháu biết gì không? Điều đó còn không làm 1 chú bồ câu già ganh tỵ

Wilbur and Orville.

But you know what? It wouldn't have made an old pigeon jealous.

Nhưng giờ chúng ta có nhiều Đại bàng ngoài kia

But now we got Eagles out there,

những chiếc F15, cả chiếc Đại bàng trọc đầu nữa.

F15s, even that Bald Eagle.

Chú chưa từng thấy chú chim nào bay tới Mach 2 đâu.

I've never seen a bird flying around at Mach 2.

Chú nghĩ cuối cùng chúng ta cũng sẽ làm những thứ này trở nên phi thường

I think eventually we'll make these things extraordinary."

Và tôi đã nói với đứa trẻ đó,

"Chú sẽ ghé thăm khi nào những người bạn của cháu

And I said to that kid,

"I'll stop when your buddies

ganh tị với cánh tay Luke của cháu

are envious of your Luke arm

vì những gì nó có thể làm, và làm bằng cách nào.

Và chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc. Và tôi sẽ không ngừng làm việc

because of what it can do, and how it does it.

And we'll keep working. And I'm not going to stop working

cho tới khi chúng tôi thành công."

until we do that."

Và tôi nghĩ đất nước này

And I think this country

nên tiếp tục cuộc tranh luận vĩ mô của nó,

kêu ca và than phiền, "Tôi có quyền mà" "Anh là 1 nạn nhân."

ought to continue its great debate,

whining and complaining, "I'm entitled." "You're a victim."

Và nên kêu ca và than phiền về chính sách đối ngoại phải nên thế nào.

And whining and complaining about what our foreign policy ought to be.

Nhưng trong khi chúng ta được kêu ca và than phiền về

But while we have the luxury of whining and complaining about

ai thanh toán cho tất cả và chúng ta được nhận bao nhiêu,

who's paying for what and how much we get,

những con người ở ngoài kia

người cho chúng ta đặc quyền kêu ca và than phiền,

the people that are out there

tôi biết thứ mà họ xứng đáng nhận được:

giving us that great privilege of whining and complaining,

tất cả mọi thứ trong khả năng của 1 người.

I know what they deserve:

Và chúng ta cần phải đưa cho họ.

everything humanly possible.

(Vỗ tay)

And we ought to give it to them.

(Applause)