George Ayittey: Cheetahs vs. Hippos for Africa's future

George Ayittey - Çitalar Suaygırlarına Karşı

Çeviri: Zülal Helvacikoylu Gözden geçirme: Sancak Gülgen

Well, first of all, let me thank Emeka -- as a matter of fact,

Öncelikle Emeka'ya, aslına bakarsanız TED Global'a, bu konferansı...

TED Global -- for putting this conference together.

...düzenledikleri için teşekkür etmek istiyorum.

This conference is going to rank as the most important

Bu konferans, 21. yüzyılın başında en önemli...

in the beginning of the 21st century.

...konferans olarak yerini alacaktır.

Think African governments will put together a conference like this?

Sizce Afrika hükümetleri böyle bir konferansı düzenleyebilir mi?

You think the A.U. will put together a conference like this?

Afrika Birliği'nin böyle bir konferans düzenleyebileceğini düşünüyor musunuz?

Even before they do that they will ask for foreign aid.

Bunu bile yapmadan önce, yabancı yardım isteyeceklerdir.

I would also like to pay homage and honor to the TED Fellows

Ayrıca TED arkadaşlarıma da şükran ve saygılarımı sunmak istiyorum...

June Arunga, James Shikwati, Andrew, and the other TED Fellows.

...June Arunga, James Shikwati, Andrew ve diğer TED arkadaşlarıma.

I call them the Cheetah Generation.

Ben, onlara Çita Jenerasyonu diyorum.

The Cheetah Generation is a new breed of Africans

Çita Jenerasyonu, yozlaşma konusunda saçmalıklara...

who brook no nonsense about corruption.

...tahammül göstermeyen yeni bir Afrikalı nesli.

They understand what accountability and democracy is.

Onlar, sorumluluğun ve demokrasinin ne olduğunu anlıyorlar.

They're not going to wait for government to do things for them.

Onlar, devletin kendileri için bir şeyler yapmasını beklemeyecekler.

That's the Cheetah Generation,

İşte bu, Çita Jenerasyonu.

and Africa's salvation rests on the backs of these Cheetahs.

Ve Afrika'nın kurtuluşu, bu Çitaların sırtında.

In contrast, of course, we have the Hippo Generation.

Tabi ki de, buna karşın Suaygırı Jenerasyonumuz var.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

The Hippo Generation are the ruling elites.

Suaygırı Jenerasyonu, elitleri yönetiyor.

They are stuck in their intellectual patch.

Kendi entellektüel yollarında sıkışıp kalmışlar.

Complaining about colonialism and imperialism,

Sömürgecilik ve emperyalizmden şikayet ederken...

they wouldn't move one foot.

...bir adım dahi ilerleyemeyecekler.

If you ask them to reform the economies,

Onlardan ekonomileri düzeltmelerini isterseniz,

they're not going to reform it

düzeltmeyeceklerdir...

because they benefit from the rotten status quo.

...çünkü onlar, kokuşmuş statükodan faydalanıyorlar.

Now, there are a lot of Africans who are very angry,

Şimdi, Arkika'nın durumuna çok kızgın olan...

angry at the condition of Africa.

...çok sayıda Afrikalı var.

Now, we're talking about a continent that is not poor.

Şimdi, biz, yoksul olmayan bir kıtadan bahsediyoruz.

It is rich in mineral resources, natural mineral resources.

Mineral kaynakları, doğal mineral kaynakları bakımından zengin bir kıta.

But the mineral wealth of Africa is not being utilized

Fakat Afrika'nın mineral zenginliği, insanlarının fakirlikten...

to lift its people out of poverty.

...kurtarılması için kullanılmıyor.

That's what makes a lot of Africans very angry.

Birçok Afrikalıyı oldukça kızdıran da bu.

And in a way, Africa is more than a tragedy, in more ways than one.

Ve bir bakıma, Afrika, genellikle bir trajediden daha fazlası.

There's another enduring tragedy, and that tragedy is that

Sürekli devam eden başka bir trajedi daha var ve bu trajedide...

there are so many people, so many governments,

...Afrika'da hiç anlamadıkları insanlara yardım etmek isteyen...

so many organizations who want to help the people in Africa.

...çok sayıda insan, çok sayıda hükümet, ...

They don't understand.

...çok sayıda kuruluş var.

Now, we're not saying don't help Africa.

Şimdi, biz demiyoruz ki, Afrika'ya yardım etmeyin.

Helping Africa is noble.

Afrika'ya yardım, soylu bir davranış.

But helping Africa has been turned into a theater of the absurd.

Fakat, Afrika'ya yardım, absürd bir tiyatroya dönüştü.

It's like the blind leading the clueless.

Bu, körler sağırlar birbirini ağırlar gibi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

There are certain things that we need to recognize.

Farkına varmamız gereken belirli şeyler var.

Africa's begging-bowl leaks.

Afrika'nın dilenci kutusu sızdırıyor.

Did you know that 40 percent of the wealth created in Africa

Afrika'da yaratılan sermayenin yüzde 40'nın, burada Afrika'da...

is not invested here in Africa?

...yatırım yapılmadığını biliyor muydunuz?

It's taken out of Africa.

Afrika dışına götürülüyor.

That's what the World Bank says.

Bunu, Dünya Bankası söylüyor.

Look at Africa's begging-bowl.

Afrika'nın dilenci kutusuna bakın.

It leaks horribly.

Fena halde sızdırıyor.

There are people who think that we should pour more money,

Sızdıran bu kutuya daha çok para, daha çok yardım yağdırmamız...

more aid into this bowl which leaks.

...gerektiğini düşünen kişiler var.

What are the leakages?

Sızıntılar neler?

Corruption alone costs Africa 148 billion dollars a year.

Yolsuzluk, tek başına, Afrika'ya yılda 148 milyar dolara mal oluyor.

Yes, put that aside.

Evet, bunu bir kenara koyun.

Capital flight out of Africa, 80 billion a year.

Sermayenin Afrika dışına kaçışı, yılda 80 milyar.

Put that aside.

Bunu da bir kenara koyun.

Let's take food imports.

Yiyecek ithalatını ele alalım.

Every year Africa spends 20 billion dollars to import food.

Her yıl, Afrika, yiyecek ithalatına 20 milyar dolar harcıyor.

Just add that up, all these leakages.

Tüm bu sızıntıları toplayın.

That's far more than the 50 billion Tony Blair wants to raise for Africa.

Bu, Tony Blair'ın Afrika için toplamak istediği 50 milyardan çok daha fazla.

Now, back in the 1960s Africa not only fed itself,

Şimdi 1960'lara geri dönelim, Afrika sadece kendini beslemiyor, ...

it also exported food.

...ayrıca yiyecek ihraç ediyordu.

Not anymore.

Fakat artık değil.

We know that something has gone fundamentally wrong.

Bazı şeylerin temelde yanlış gittiğini biliyoruz.

You know it, I know it, but let's not waste our time

Siz, bunu biliyorsunuz; ben, bunu biliyorum, fakat bu hatalar hakkında konuşarak...

talking about these mistakes because we'll spend all day here.

...zamanı, bizim zamanımızı harcamayalım çünkü bütün gün buradayız.

Let's move on, and flip over to the next chapter,

Devam edelim, ve bir sonraki bölüme geçelim, ...

and that's what this conference is all about -- the next chapter.

...bir sonraki bölüm bu konferansın ana konusu.

The next chapter begins with first of all, asking ourselves

Bir sonraki bölüm, öncelikle, kendimize bu önemli soruyu...

this fundamental question,

...sorarak başlıyor;

"Whom do we want to help in Africa?"

''Afrika'da kime yardım etmek istiyoruz?''

There is the people, and then there is the government or leaders.

İnsanlar var, ve daha sonra hükümet ya da liderler.

Now, the previous speaker before me,

Şimdi, benden önceki konuşmacı, benden bir önceki konuşmacı...

Idris Mohammed, indicated that

...Idris Mohammed, Afrika'da berbat...

we've had abysmal leadership in Africa.

...liderler olduğunu ifade etti.

That characterization, in my view, is even more charitable.

Bu niteleme, bence, oldukça sevecen.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I belong to an Internet discussion forum,

Bir İnternet tartışma forumuna, ...

an African Internet discussion forum,

...bir Afrika İnternet tartışma forumuna üyeyim, ...

and I asked them, I said, "Since 1960, we've had exactly

ve onlara sordum, dedim ki ''1960'tan bu yana tam olarak...

204 African heads of state, since 1960."

...204 Afrika devlet başkanı geldi, 1960'tan bu yana.''

And I asked them to name me just 20 good leaders,

Ve onlardan bana sadece 20 tane iyi lider, ...

just 20 good leaders --

sadece 20 tane iyi lider söylemelerini istedim -- belki...

you may want to take this leadership challenge yourself.

...siz de, kendinizi bu liderlik hususunda sorgulamak istersiniz.

I asked them to name me just 20.

Onlardan sadece 20 isim söylemelerini istedim.

Everybody mentioned Nelson Mandela, of course.

Tabii ki de herkes Nelson Mandela'yı söyledi.

Kwame Nkrumah, Nyerere, Kenyatta -- somebody mentioned Idi Amin.

Kwame Nkrumah, Nyerere, Kenyatta, bazıları da Idi Amin dedi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I let that pass.

Bunun kusuruna bakmıyorum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

My point is, they couldn't go beyond 15.

Demek istediğim şu ki; 15'ten öteye gidemediler.

Even if they had been able to name me 20,

Bana 20 isim söyleyebilselerdi bile...

what does that tell you?

...bu, size ne anlatacaktı?

20 out of 204 means that the vast majority

204 kişiden 20 kişi demek, Afrikalı liderlerin çoğunluğu...

of the African leaders failed their people.

...büyük bir çoğunluğu halkını yüzüstü bıraktı.

And if you look at them, the slate of the post-colonial leaders --

Ve eğer onlara bakarsanız, sömürge sonrası liderlerin listesi --

an assortment of military fufu heads,

...askeri fufu sınıfı öndedir.

Swiss-bank socialists, crocodile liberators, vampire elites,

İsviçre-bankası sosyalistleri, timsah kurtarıcıları, vampir elitler, ...

quack revolutionaries.

...sahte devrimciler.

(Applause)

(Alkış)

Now, this leadership is a far cry from the traditional leaders

Şimdi, bu liderlik, Afrikalıların yüzyıllardır bildiği...

that Africans have known for centuries.

...geleneksel liderlerden dağlar kadar farklı.

The second false premise that we make

Afrika'ya yardım etmeye çalışırken...

when we're trying to help Africa

...yaptığımız ikinci yanlış öncül de; ...

is that sometimes we think that there is something called

...bazen, Afrika'da hükümet diye adlandırılan şeyin...

a government in Africa that cares about its people,

...kendi insanlarını umursadığını, insanların yararına hizmet ettiğini...

serves the interests of the people, and represents the people.

...ve insanları temsil ettiğini düşünmemizdir.

There is one particular quote -- a Lesotho chief once said

Lesotho başkanının bir keresinde söylediği bir söz var. Der ki:

that "Here in Lesotho, we've got two problems:

...''Burada Lesotho'da bizim iki tane sorunumuz var...

rats and the government."

...fareler ve hükümet.''

(Laughter)

(Gülüşmeler)

What you and I understand as a government

Sizin ve benim hükümet olarak anladığımız şey...

doesn't exist in many African countries.

...Afrika ülkelerinde mevcut değil.

In fact, what we call our governments are vampire states.

Aslında, bizim hükümet olarak adlandırdığımız şey vampir devletleri.

Vampires because they suck

Vampirler, çünkü kendi halklarının...

the economic vitality out of their people.

...ekonomik gücünü emiyorlar.

Government is the problem in Africa.

Afrika'daki sorun hükümettir.

A vampire state is the government --

Hükümet olan bir vampir devletidir.

(Applause)

(Alkış)

-- which has been hijacked by a phalanx of bandits and crooks

Yani devlet kaynaklarını kendilerini, dostlarını ve kabile üyelerini zenginleştirmek...

who use the instruments of state power to enrich themselves,

...için kullanan ve diğer herkesi hariç tutan eşkiya ve dolandırıcı...

their cronies, and tribesmen and exclude everybody else.

...bir topluluk tarafından gasp edilen bir hükümet.

The richest people in Africa are heads-of-state and ministers,

Afrika'daki en zengin kişiler; devlet başkanları ve bakanlar, ...

and quite often the chief bandit is the head-of-state himself.

...ve sıklıkla baş eşkiya da devlet başkanının kendisi.

Where do they get their money?

Bunlar, paralarını nereden buluyor?

By creating wealth?

Servet yaratarak mı?

No.

Hayır.

By raking it off the backs of their suffering people.

Acı çeken insanlarının sırtından haksız kazanç elde ederek.

That's not wealth creation. It's wealth redistribution.

Bu servet yaratmak değil, servetin yeniden dağıtılmasıdır.

The third fundamental issue that we have to recognize

Farkında olmamız gereken üçüncü temel nokta ise...

is that if we want to help the African people,

...eğer Afrikalı insanlara yardım etmek istiyorsak...

we must know where the African people are.

...Afrikalı insanların nerede olduğunu bilmemiz gerektiğidir.

Take any African economy.

Herhangi bir Afrika ekonomisini ele alın.

An African economy can be broken up into three sectors.

Afrika ekonomisi üç sektöre ayrılabilir.

There is the modern sector, there is the informal sector

Modern sektör, enformel sektör...

and the traditional sector.

...ve geleneksel sektör.

The modern sector is the abode of the elites.

Modern sektör, elitlerin kerpiç toprağıdır.

It's the seat of government.

Hükümetin koltuğudur.

In many African countries the modern sector is lost.

Birçok Afrika ülkesinde, modern sektör kayıptır.

It's dysfunctional.

Bu, sifonksiyoneldir.

It is a meretricious fandango of imported systems,

Bu, elitlerin kendilerinin de anlamadığı...

which the elites themselves don't understand.

...ithal sistemlerin ahlaksız dansıdır.

That is the source of many of Africa's problems

Bu, masumların hayatlarını isteyen...

where the struggles for political power emanate

...politik güç mücadelesinin ortaya çıktığı...

and then spill over onto the informal and the traditional sector,

...ve daha sonra enformel ve geleneksel sektöre yayıldığı...

claiming innocent lives.

...Afrika'nın birçok sorununun kaynağıdır.

Now the modern sector, of course,

Şimdi tabi ki de modern sektör...

is where a lot of the development aid and resources went into.

...birçok kalkınma yardımı ve kaynağının gittiği yer.

More than 80 percent of Ivory Coast's development

Fildişi Sahilleri'nin kalkınmasının yüzde 80'ninden fazlası...

went into the modern sector.

...modern sektöre gitti.

The other sectors, the informal and the traditional sectors,

Diğer sektörler, enformel ve geleneksel sektörler...

are where you find the majority of the African people,

Afrikalı insanlarının çoğunluğunu bulacağınız yerlerdir.

the real people in Africa. That's where you find them.

Afrika'daki gerçek insanları bulacağınız yer orasıdır.

Now, obviously it makes common sense

Şimdi, bu, açıkça, eğer insanlara yardım etmek...

that if you want to help the people, you go where the people are.

...istiyorsanız, insanların olduğu yere gidin sağduyusunu oluşturuyor.

But that's not what we did.

Fakat biz bunu yapmadık.

As a matter of fact,

Aslında, ...

we neglected the informal and the traditional sectors.

...biz, enformel ve geleneksel sektörleri görmezden geldik.

Now, traditional sector is where Africa produces its agriculture,

Şimdi, geleneksel sektör, Afrika'nın kendi tarımını ürettiği yer,

which is one of the reasons why Africa can't feed itself,

Afrika'nın kendini besleyememe nedenlerinden biri, ...

and that's why it must import food.

...ve bu sebeple yiyecek ihraç etmek zorunda.

All right, you cannot develop Africa by ignoring

Tamam, Afrika'yı enformel ve geleneksel sektörleri...

the informal and the traditional sectors.

...görmezden gelerek kalkındıramazsınız.

And you can't develop the informal and the traditional sectors

Ve enformel ve geleneksel sektörleri de, bu iki sektörün nasıl işlediğini...

without an operational understanding of how these two sectors work.

...operasyonel bir anlayışla kavramadan kalkındıramazsınız.

These two sectors, let me describe to you,

Size biraz açıklayayım, bu iki sektörün...

have their own indigenous institutions.

...kendi yerel kuruluşları vardır.

First one is the political system.

Bunlardan birincisi, politik sistem.

Traditionally, Africans hate governments. They hate tyranny.

Geleneksel olarak, Afrikalılar hükümetlerden, tiranlıktan nefret eder.

If you look into their traditional systems,

Eğer onların geleneksel sistemlerine bakarsanız, ...

Africans organize their states in two types.

...Afrikalılar, kendi devletlerini iki şekilde organize ediyorlar.

The first one belongs to those ethnic societies

Birincisi, devletin muhakkak acımasız olduğuna...

who believe that the state was necessarily tyrannous,

...ve böylece merkezi sistemle yapacakları hiçbir şey...

so they didn't want to have anything to do

...olmadığına inanan...

with any centralized authority.

...bu etnik topluluklara aittir.

These societies are the Ibo, the Somali, the Kikuyus,

Bu topluluklar; İbo, Somali, Kikuyus'tur, ...

for example. They have no chiefs.

...örnegin; başkanları yoktur.

The other ethnic groups, which did have chiefs,

Başkanları olan diğer etnik gruplar, başkanlarla çevrili olmalarını...

made sure that they surrounded the chiefs

...ve bu başkanların güçlerini kötüye kullanmalarını önlemek için...

with councils upon councils upon councils

...meclis üstüne meclis, meclis üstüne meclis olmasını...

to prevent them from abusing their power.

...garanti altına almışlardır.

In Ashanti tradition, for example,

Örneğin; Ashanti geleneğinde...

the chief cannot make any decision

...başkan, ihtiyarlar meclisinin oybirliği olmadan...

without the concurrence of the council of elders.

...karar veremez.

Without the council the chief can't pass any law,

Meclis olmadan, başkan bir yasayı geçiremez, ...

and if the chief doesn't govern according to the will of the people

...ve eğer başkan, insanların isteğine göre yönetmezse...

he will be removed.

...görevden alınır.

If not, the people will abandon the chief,

Bunu da yapmazlarsa, insanlar başkanı bırakırlar...

go somewhere else and set up a new settlement.

...başka bir yere giderler ve yeni bir yerleşim kurarlar.

And even if you look in ancient African empires,

Eski Afrika imparatorluklarına baktığınızda, ...

they were all organized around one particular principle --

...hepsi, tek bir prensip çevresinde düzen kurmuşlardır...

the confederacy principle,

...büyük oranda yetki devri, ...

which is characterized by a great deal of devolution of authority,

...gücün merkezden dağıtılması ile karakterize edilen...

decentralization of power.

...konfederasyon prensibi.

Now, this is what I have described to you.

Bu, benim size tarif ettiğim şey; ...

This is part of Africa's indigenous political heritage.

...bu, Afrika'nın doğal politik mirasının bir parçası.

Now, compare that to the modern systems

Şimdi, bunu, Afrika üzerinde kurulan elit tabakayı yöneten...

the ruling elites established on Africa.

...modern sistemlerle karşılaştırın.

It is a total far cry.

Aralarında dağlar kadar fark var.

In the economic system in traditional Africa,

Geleneksel Afrika'daki ekonomik sistemde, ...

the means of production is privately owned.

...üretim araçları, özel mülkiyete ait.

It's owned by extended families.

Sahipleri geniş aileler.

You see, in the West, the basic economic and social unit

Gördüğünüz gibi, Batıda, temel ekonomik ve sosyal birim, ...

is the individual.

...bireydir.

The American will say, "I am because I am,

Amerikalı ''Ben, ben olduğum için benim ve her zaman...

and I can damn well do anything I want, anytime."

...istediğim her şeyi yapabilirim'' diyecektir.

The accent is on the "I."

Vurgu, ''Ben'' üzerindedir.

In Africa, the Africans say, "I am, because we are."

Afrika'da Afrikalılar, ''Ben, biz olduğumuz için benim'' der.

The "we" connotes community -- the extended family system.

''Biz'', toplumu ifade ediyor yani geniş aile sistemini.

The extended family system pools its resources together.

Geniş aile sistemi, kaynaklarını bir havuzda biraraya toplar.

They own farms. They decide what to do, what to produce.

Çiftlikleri vardır. Onlar, ne yapılacağına, ne üretileceğine karar verirler.

They don't take any orders from their chiefs.

Onlar, başkanlarından emir almaz...

They decide what to do.

...onlar, ne yapılacağına karar verir.

And when they produce their crops, they sell the surplus

Ve hasatlarını ürettiklerinde, üretim fazlasını...

on marketplaces.

...pazarlarda satarlar.

When they make a profit it is theirs to keep,

Kar ettiklerinde, bu kar onlarındır, ...

not for the chief to sequester it from them.

...başkanları tarafından el konulmak için değildir.

So, in a nutshell, what we had in traditional Africa

Bu nedenle, geleneksel Afrika'da sahip olduğumuz...

was a free-market system.

...fındıkkabuğu, yani serbest-pazar sistemiydi.

There were markets in Africa

Sömürgeciler ayak basmadan çok önce...

before the colonialists stepped foot on the continent.

...Afrika'da pazarlar mevcuttu.

Timbuktu was one great big market town.

Timbuktu, büyük bir pazar kasabasaydı.

Kano, Salaga -- they were all there.

Kano, Salaga, hepsi oradaydı.

Even if you go to West Africa, you notice that market activity

Batı Afrika'ya gitseniz bile, Batı Afrika'daki pazar faaliyetlerinde...

in West Africa has always been dominated by women.

...her zaman kadınlar tarafından domine edildiğini görürsünüz.

So, it's quite appropriate that this section is called

Bu sebeple, bu bölümün pazar yeri olarak adlandırılması...

a marketplace.

...oldukça uygun.

The market is not alien to Africa.

Pazar, Afrika'ya yabancı değil.

What Africans practiced was a different form of capitalism,

Afrikalıların uyguladığı, kapitalizmin başka bir çeşidiydi, ...

but then after independence, all of a sudden,

...fakat daha sonra, bağımsızlıktan sonra, aniden, ...

markets, capitalism became a western institution,

...pazarlar, kapitalizm bir batı kurumu haline geldi, ...

and the leaders said Africans were ready for socialism.

...ve liderler, Afrika'nın sosyalizme hazır olduğunu söylediler.

Nonsense.

Saçma.

And even then, what kind of socialism did they practice?

Ve bundan sonra bile, hangi çeşit sosyalizmi uyguladılar?

The socialism that they practiced was a peculiar form of

Uyguladıkları sosyalizm, devlet başkanları ve bakanların, ...

Swiss-bank socialism,

...Afrika'nın birikimlerini, hazinelerini gasp edip...

which allowed the heads of states and the ministers

...yağmalamasına olanak sağlayan...

to rape and plunder Africa's

...İsviçre bankacılığı sosyalizminin...

treasuries for deposit in Switzerland.

...garip bir türüydü.

That is not the kind of system Africans had known for centuries.

Bu, Afrikalıların yüzyıllardır bildiği bir sistem şekli değil.

What do we do now?

Biz, ne biliyoruz?

Go back to Africa's indigenous institutions,

Afrika'nın yerel kurumlarına geri dönelim, ...

and this is where we charge the Cheetahs to go into the informal sectors,

...ve bu, bizim enformel sektörlere, geleneksel sektörlere, Afrikalı insanları...

the traditional sectors.

...bulabileceğiniz yere girmeleri için...

That's where you find the African people.

...Çitaları görevlendirdiğimiz yer.

And I'd like to show you a quick little video

Ve size, enformel sektör hakkında, tekne inşaası hakkında...

about the informal sector, about the boat-building

...Diyaspora'daki Afrikalıları yatırım yapmaları için...

that I, myself, tried to mobilize Africans in the Diaspora

...harekete geçirmek amacıyla uğraştığım çok kısa bir video göstermek...

to invest in.

...istiyorum.

Could you please show that?

Gösterebilir misiniz lütfen?

The men are going fishing in these small boats.

İnsanlar, bu küçük teknelerde balık tutacak.

Yes, it's an enterprise.

Evet, bu bir girişim.

This is by a local Ghanaian entrepreneur, using his own capital.

Bu, kendi öz sermayesini kullanan Ganalı bir yerel girişimcinin.

He's getting no assistance from the government,

Devletten hiçbir destek almıyor, ...

and he's building a second, bigger boat.

ve daha büyük bir ikinci tekne inşaa ediyor.

A bigger boat will mean more fish will be caught and landed.

Daha büyük bir tekne demek, daha çok balık yakalanacak ve karaya çıkarılacak demek.

It means that he will be able to employ more Ghanaians.

Bunun anlamı; bu girişimci daha fazla sayıda Ganalı'yı istihdam edebilecek.

It also means that he will be able to generate wealth.

Bu, ayrıca, o servet yapacak demek.

And then it will have what economists call

Ve daha sonra, yerel ekonomi üzerinde, ekonomistlerin...

external effects on a local economy.

...dış etki dedikleri etki olacak.

All that you need to do, all that the elites need to do,

Yapmanız gereken tek şey, elit tabakanın yapması gereken tek şey, ...

is to move this operation into something that is enclosed

...operasyonu kendi içinde kapalı başka birşeye yönlendirmektir...

so that the operation can be made more efficient.

...böylece bu operasyon daha etkili yapılabilir.

Now, it is not just this informal sector.

Şimdi, bunun içinde sadece enformel sektör değil...

There is also traditional medicine.

ayrıca geleneksel tıp da var.

80 percent of Africans still rely on traditional medicine.

Afrikalıların yüzde 80'i hala geleneksel tıbba güveniyor.

The modern healthcare sector has totally collapsed.

Modern sağlık sektörü, tamamen çöktü.

Now, this is an area -- I mean, there is a treasure trove of wealth

Şimdi, bu öyle bir alan ki - yani, geleneksel tıp alanında...

in the traditional medicine area.

...sahipsiz hazine var.

This is where we need to mobilize Africans,

Burası, bizim, özelliklede Diyaspora'daki Afrikalıları...

in the Diaspora especially, to invest in this.

...buna yatırım yapmaya yönlendirmemiz gereken yer.

We also need to mobilize Africans in the Diaspora,

Ayrıca Diyaspora'daki Afrikalıları sadece geleneksel...

not only to go into the traditional sectors,

...sektörlere değil ayrıca tarıma ve bu andan...

but to go into agriculture and also to instigate change from within.

...itibaren değişimi başlatmaya yönlendirmeliyiz.

We were able to mobilize Ghanaians in the Diaspora

Diyaspora'daki Ganalıları, Ganada değişimi...

to instigate change in Ghana and bring about democracy in Ghana.

...başlatmaya ve Gana'ya demokrasiyi getirmeye yönlendirebildik.

And I know that with the Cheetahs, we can take Africa back

Ve biliyorum ki Çitalarla, Afrika'yı bir gün...

one village at a time.

...geri alabiliriz.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)