Paola Antonelli: Why I brought Pac-Man to MoMA

Paola Antonelli: Neden Pac-Man'i MoMA'ya getirdim

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Çeviri: Burak Serin Gözden geçirme: ilker gül

I'm almost like a crazy evangelical.

Adeta çılgın bir evanjelist gibiyim.

I've always known that the age of design is upon us,

Tasarım çağının geleceğini her zaman biliyordum,

almost like a rapture.

sanki İsa'nın ikinci gelişini beklermişcesine.

If the day is sunny, I think,

Eğer gün güneşliyse, şöyle düşünürüm:

"Oh, the gods have had a good design day."

"A, tanrılar tasarım anlamında güzel bir gün yaratmışlar".

Or, I go to a show and I see a beautiful piece by an artist,

Veya bir gösteriye gidip bir sanatçı tarafından yaratılan güzel bir eser gördüğümde,

particularly beautiful, I say

hakikaten güzel,

he's so good because he clearly looked to design

sanatçı gerçekten çok iyi çünkü

to understand what he needed to do.

ne yapması gerektiğini anlamak için tasarıma baktığı bariz.

So I really do believe that design

Yani ben gerçekten inanıyorum ki tasarım,

is the highest form of creative expression.

yaratıcı ifadenin en önemli halidir.

That's why I'm talking to you today about the age of design,

Bu yüzden bugün size tasarım çağı hakkında konuşuyorum

and the age of design is the age in which design

ve tasarım çağında tasarım;

is still cute furniture, is still posters,

hâlâ hoş mobilyalar, hâlâ posterler,

is still fast cars, what you see at MoMA today.

hâlâ hızlı arabalardan ibaret, bugün MoMA'da gördüğünüz şeyler.

But in truth, what I really would like to explain

Ama aslında,

to the public and to the audiences of MoMA is that

halka ve MoMA'yı takip eden kitleye gerçekten açıklamak istediğim

the most interesting chairs are the ones

en ilgi çekici sandalyelerin

that are actually made by a robot,

robotlar tarafından yapılanlar olduğu,

like this beautiful chair by Dirk Vander Kooij,

mesela bu Dirk Vander Kooij tarafından yapılan sandalye gibi,

where a robot deposits a toothpaste-like slur

ki bunu yaparken bir robot geri dönüştürülmüş buz dolabı parçalarının

of recycled refrigerator parts,

diş macununa benzer karışımını

as if he were a big candy, and makes a chair out of it.

sanki büyük bir şekermiş gibi yerleştiriyor, ve bundan bir sandalye yaratıyor.

Or good design is digital fonts that we use all the time

Ya da güzel tasarım, kimliğimizin bir parçasına dönüşen

and that become part of our identity.

her yerde kullandığımız dijital yazı tipleridir.

I want people to understand

İnsanların anlamasını istediğim şey,

that design is so much more than cute chairs,

tasarımın şirin sandalyelerden çok daha fazlası,

that it is first and foremost everything that is around us

hatta ilk ve en önemlisi,

in our life.

hayatımızın çevresindeki herşey olduğudur.

And it's interesting how so much of what we're talking about

Ve ilginçtir ki bu akşam konuştuklarımızın bir çoğu

tonight is not simply design but interaction design.

sadece tasarım değil, etkileşim tasarımı hakkında.

And in fact, interaction design is what I've been trying

Ve aslında etkileşim tasarımı, bir kaç senedir

to insert in the collection of the Museum of Modern Art

çok da çekinmeden, hatta açıkça

for a few years, starting not very timidly

MoMA koleksiyonuna sokmaya çalıştığım

but just pointedly with works, for instance,

işlerden oluşuyor, örneğin;

by Martin Wattenberg -- the way a machine

Martin Wattenberg'in - makinenin kendisiyle

plays chess with itself, that you see here,

satranç oynadığı, burada görebilirsiniz

or Lisa Strausfeld and her partners, the Sugar interface

ya da Lisa Strausfeld ve ortaklarının, the Sugar Interface

for One Laptop Per Child,

for One Laptop Per Child, (Her Çocuk Başına Düşen Dizüstü için Şeker Arayüzü)

Toshio Iwai's Tenori-On musical instruments,

Toshia Iwai's Tenori-On müzikal enstrümanları

and Philip Worthington's Shadow Monsters,

ve Philip Worthington'ın Shadow Monsters (Gölge Canaavarlar'ı)

and John Maeda's Reactive Books,

ve John Maeda'nın Reactive Books (Tepkisel Kitaplar'ı)

and also Jonathan Harris and Sep Kamvar's I Want You To Want Me.

ve ayrıca Jonathan Harris ve Sep Kamvar'ın I Want You To Want Me (Beni İstemeni İstiyorum'u).

These were some of the first acquisitions that really

Bu işler, kamuya etkileşim tasarımın fikrinin ne olduğunu tanıtan,

introduced the idea of interaction design to the public.

bünyemize kattığımız ilk işlerden bazılarıydı.

But more recently, I've been trying really to go even deeper

Ama son zamanlarda, etkileşim tasarımının ne olduğunu

into interaction design with examples

neredeyse inkar edilemez bir düzeyde açıklayan

that are emotionally really suggestive

duygusal olarak gerçekten fikir verici örneklerle

and that really explain interaction design at a level

etkileşim tasarımının,

that is almost undeniable.

daha da derinlerine gitmeye çalışıyorum.

The Wind Map, by Wattenberg and Fernanda Viégas,

The Wind Map (Rüzgar Haritası), Wattenber ve Fernanda Viégas imzalı.

I don't know if you've ever seen it -- it's really fantastic.

Hiç gördünüz mü bilmiyorum ama -- gerçekten muazzam.

It looks at the territory of the United States

Amerika Birleşik Devletleri topraklarına,

as if it were a wheat field that is procured by the winds

sanki o topraklar, rüzgarlardan oluşan bir buğday tarlasıymış gibi bakıyor

and that is really giving you a pictorial image

ve bu size gerçekten, Amerika Birleşik Devletleri'nin rüzgarlarına

of what's going on with the winds in the United States.

ne olduğu hakkında görsel bir imge veriyor.

But also, more recently, we started acquiring video games,

Ama ayrıca, yakın zamanda, video oyunlarını edinmeye başladık

and that's where all hell broke loose

ve işte o zaman, çok garip bir biçimde

in a really interesting way. (Laughter)

yer yerinden oynadı. (Gülüşmeler)

There are still people that believe that there's a high and there's a low.

Hala yüksek sanat ve alçak sanat olduğuna inanan bazı insanlar var.

And that's really what I find so intriguing

İşte ben de bunu çok ilginç buluyorum;

about the reactions that we've had to the anointment

Video oyunlarına MoMA koleksiyonunda yer vermemizle birlikte gelen

of video games in the MoMA collection.

tepkilerden bahsediyorum.

We've -- No, first of all, New York Magazine always gets it.

Biz -- Hayır, hayır, öncelikle, New York Dergisi durumu her zaman anlıyor.

I love them. So we are in the right quadrant.

Onlara bayılıyorum. Biz sağdaki çeyrekteyiz.

We are in the Highbrow -- that's daring, that's courageous --

Entelektüel kesimdeyiz -- bu cüretkar bir hareket ve cesur

and Brilliant, which is great.

ve Parlak Zekalı kesimindeyiz, ki bu harika.

Timidly, we've been higher on the diagonal in other situations,

Ürkekçe, diğer durumlarda köşegenin daha üstlerindeyiz

but it's okay. It's good. It's good. It's good. (Laughter)

ama bu sorun değil. Bu iyi bir şey, iyi, iyi. (Gülüşmeler)

But here comes the art critic. Oh, that was fantastic.

Ama burada sanat eleştirmenleri devreye giriyor. Of, gerçekten harikaydı.

So the first was Jonathan Jones from The Guardian.

İlk olarak, The Guardian gazetesinden Jonathan Jones:

"Sorry, MoMA, video games are not art."

"Kusura bakma MoMA, video oyunları sanat değildir."

Did I ever say they were art? I was talking about interaction design. Excuse me.

Sanat olduklarını hiç söyledim mi ki? Ben etkileşim tasarımlarından bahsediyordum. Müsaadenizle.

"Exhibiting Pac-Man and Tetris alongside Picasso and Van Gogh" --

"Pac-Man ve Tetris'i, Picasso ve Van Gogh'un yanında sergilemek --

They're two floors away. (Laughter) —

Birbirlerinden iki kat uzaktalar. (Gülüşmeler) --

"will mean game over for any real understanding of art."

sanatın herhangi bir anlayışı için oyun bitti demek olur."

I'm bringing in the end of the world. You know?

Dünyanın sonunu getiriyorum. Anlarsınız ya?

We were talking about the rapture? It's coming.

İsa'nın ikinci gelişinden bahsediyorduk dimi? İşte geliyor.

And Jonathan Jones is making it happen.

Ve bunu Jonathan Jones gerçekleştiriyor.

So the same Guardian rebuts,

Aynı Guardian gazetesi kendini çürütüyor,

"Are video games art: the debate that shouldn't be.

"Video oyunları sanat mıdır: hiç yapılmaması gereken bir tartışma.

Last week, Guardian art critic blah blah suggested

Geçen hafta, Guardian gazetesi eleştirmeni 'bilmem kim' dedi ki;

that games cannot qualify as art. But is he right?

oyunlar sanat olarak değerlendirilemez. Ama acaba haklı mı ki?

And does it matter?" Thank you. Does it matter?

Ya da bir önemi var mı?" Teşekkürler. Bir önemi var mı?

You know, it's like once again there's this whole problem

İşte yine aynı probleme geri dönüyoruz.

of design being often misunderstood for art,

Tasarımın sanatmışcasına yanlış anlaşılması

or the idea that is so diffuse that designers want to

ya da tasarımcıların, sanatçı olmayı arzulamaları,

aspire to, would like to be called, artists.

kendilerine sanatçı denmesini istedikleri yönündeki o yaygın iddia.

No. Designers aspire to be really great designers.

Hayır, tasarımcılar harika birer tasarımcı olmayı arzularlar.

Thank you very much. And that's more than enough.

Teşekkür ederim, bu kadarı bile yeterli.

So my knight in shining armor, John Maeda,

Ve parlak zırhlı şövalyem, John Maeda,

without any prompt, came out with this big declaration

herhangi bir teşvik olmadığı halde, video oyunlarının

on why video games belong in the MoMA.

neden MoMA'ya ait olduğu yönünde bu büyük iddiayla çıkageldi.

And that was fantastic. And I thought that was it.

Ve bu şahaneydi. Dedim ki 'işte bu kadar'.

But then there was another wonderfully pretentious article

Ama hemen müthiş kasıntı başka bir makale daha,

that came out in The New Republic, so pretentious,

The New Republic gazetesinde ortaya çıktı, o kadar kasıntı ki:

by Liel Leibovitz, and it said, "MoMA has mistaken video games for art." Again.

Liel Leibovizt imzalıdır, "MoMA video oyunlarını sanat zannetmiş". Bir kez daha.

"The museum is putting Pac-Man alongside Picasso." Again.

"Müze Pac-Man'i Picasso'nun yanına koyuyor.". Bir kez daha.

"That misses the point."

"Noktayı kaçırmışlar."

Excuse me. You're missing the point.

Kusura bakma. Asıl sen noktayı kaçırıyorsun.

And here, look, the above question is put bluntly:

İşte burada, bakın, yukarıya açık açık yazılmış:

"Are video games art? No. Video games aren't art

"Video oyunları sanat mıdır? Hayır. Video oyunları sanat değildir

because they are quite thoroughly something else: code."

çünkü tümüyle başka şeylerdir: kodlardır."

Oh, so Picasso is not art because it's oil paint. Right?

Ha, bu demek oluyor ki Picasso da sanat değil çünkü yağlı boya, öyle mi?

So it's so fantastic to see

Onların tüylerinin kabarmasını görmek

how these feathers that were ruffled,

o kadar şahane bir şey ki

and these reactions, were so vehement.

ve ayrıca bu tepkiler de çok ateşliydi.

And you know what?

Hatta bir şey diyeyim mi?

The International Cat Video Film Festival

Uluslararası Kedi Videoları Festivali bile

didn't have that much of a reaction. (Laughter)

bu kadar büyük bir tepki almamıştı. (Gülüşmeler)

I think this was truly fantastic.

Bence bu hakikaten şahane.

We were talking about dancing ponies, but I was really jealous

Biz danseden midillilerden bahsediyorduk ama ben Walker Sanat Merkezi'nin

of the Walker Arts Center for putting up this festival,

bu festivali düzenlemiş olmasını çok kıskanmıştım,

because it's very, very wonderful.

çünkü bu gerçekten ama gerçekten şahane.

And there's this Flaubert quote that I love:

Ve bir de Flaubert'in çok sevdiğim şöyle bir sözü var:

"I have always tried to live in an ivory tower,

"Her zaman en tepelerde yer almak istemişimdir

but a tide of shit is beating at its walls,

ama bokla dolu bir akıntı kendi kuyusunu kazıyor

threatening to undermine it."

beni aşağı çekmekle tehdit ediyor."

I consider myself the tide of shit.

Ben kendimi bokla dolu akıntı olarak görüyorum.

(Laughter) (Applause)

(Gülüşmeler) (Alkış)

You know, we have to go through that.

Bunun bir üzerinden geçmemiz gerek.

Even in the 1930s, my colleagues

1930'larda bile, soyut sanat gösterileri düzenlemeye çalışan

that were trying to put together an abstract art show

melsektaşlarımın, bu gümrük memurları tarafından

had all of these works stopped by the customs officers

yaptıklarının sanat olmadığı söylenerek

that decided they were not art.

işlerini yapmaları engellendi.

So it's happened before, and it will happen in the future,

Yani daha önce de oldu, ve gelecekte de olacak

but right now I can tell you that I am so, so proud

ama şu an için söyleyebilirim ki,

to be able to call Pac-Man part of the MoMA collection.

Pac-Man'in MoMA koleksiyonunun bir parçası olmasından dolayı çok gururluyum.

And the same with, for instance, Tetris, original version, the Soviet one.

Mesela aynısı, örneğin Tetris, asıl olan, Sovyetlerin yaptığı.

And you know, the amount of work --

Bilirsiniz, yapılan iş --

yeah, Alexey Pajitnov was working for the Soviet government

evet, Alexey Pajitnov Sovyet hükümeti için çalışıyordu

and that's how he developed Tetris,

Tetris'i de bu şekilde geliştirdi,

and Alexey himself reconstructed the whole game

Alexey'in ta kendisi tüm oyunu inşa etti

and even gave us a simulation of the cathode ray tube

ve hatta bize katod ışın tüpünün de bir simülasyonunu verdi

that makes it look slightly bombed.

böylelikle biraz bombalanmış gibi gözüküyordu.

And it's fantastic.

Ve bu harika bir şey.

So behind these acquisitions is an enormous amount of work,

Yani bünyemize kattığımız bu projelerin arkasında muazzam bir iş gücü var

because we're still the Museum of Modern Art,

çünkü biz hala Modern Sanat Müzesi'yiz (MoMA)

so even when we tackle popular culture,

ve popüler kültürle uğraşırken bile,

we tackle it as a form of interaction design

onu etkileşim tasarımı biçiminde ele alıyoruz

and as something that has to go into the collection at MoMA,

ve MoMA'nın koleksiyonuna girecek olan her iş

therefore, has to be researched.

bundan dolayı araştırılmalıdır.

So to get to choosing Eric Chahi's

Eric Chahl'ın işini seçerken mesela,

wonderful Another World, amongst others,

şahane Another World (Başka Bir Dünya), diğerlerine nazaran,

we put together a panel of experts,

bir grup uzmanı bir araya getirdik

and we worked on this acquisition,

ve bu kazanım için çalıştık,

and it's mostly myself and Kate Carmody and Paul Galloway.

çoğunlukla ben ve Kate Carmody ve Paul Galloway.

We worked on it for a year and a half.

Bir buçuk sene kadar çalıştık.

So many people helped us — designers of games,

Bir çok insan da bize yardımcı oldu -- oyun tasarımcıları,

you might know Jamin Warren

Jamin Warren'ı biliyor olabilirsiniz

ve onun Kill Screen dergisinde

and his collaborators at Kill Screen magazine,

çalışan iş ortakları

and you know, Kevin Slavin. You name it.

ve Kevin Slavin. Daha kimi saymak isterseniz.

We bugged everybody, because we knew that we were ignorant.

Herkesi rahatsız ettik çünkü bu konuda bilgisiz olduğumuzu biliyorduk.

We were not real gamers enough,

Biz yeteri kadar oyuncu değildik

so we had to really talk to them.

bu yüzden onlarla gerçekten konuşmamız gerekiyordu.

And so we decided, of course, to have Sim City 2000,

Ve sonra, tabii ki Sim City 2000'i de almaya karar verdik,

not the other Sim City, that one in particular,

öbür Sim City'i değil, özellikle bunu,

so the criteria that we developed along the way

yani bu süreçte geliştirdiğimiz kriterler

were really strong, and were not only criteria of selection.

çok güçlüydü ve sadece seçim kriterlerinden ibaret değildi.

They were also criteria of exhibition and of preservation.

Ayrıca sergileme ve koruma kriterlerini de içeriyordu.

That's what makes this acquisition more than a little game

İşte bu yüzden bu edinimler yalnızca bir oyundan

or a little joke. It's truly a way to think of how to preserve

veya bir şakadan ibaret değildi. Bu hem nasıl korunacağının

and show artifacts that will more and more

hem de ileride hayatımızın daha büyük bir parçası olacak olan

become part of our lives in the future.

insan yapımı eserlerin nasıl gösterileceğini düşünmenin bir yoluydu.

We live today, as you know very well, not in the digital,

Bugün, sizin de iyi bildiğiniz gibi, yalnızca dijital değil,

not in the physical, but in the kind of minestrone

yalnızca fiziksel değil, aklımızın ikisini biraraya getirdiği

that our mind makes of the two.

sebze çorbası gibi bir zamanda yaşıyoruz.

And that's really where interaction lies,

Ve işte etkileşim tam da bu noktada yatıyor,

and that's the importance of interaction.

etkileşimi önemli kılan şey bu.

And in order to explain interaction, we need to really

Etkileşimin ne olduğunu izah edebilmek için,

bring people in and make them realize

insanları toplayıp, onlara etkileşimin nasıl hayatımızın bir parçası olduğunu

how interaction is part of their lives.

göstermemiz lazım.

So when I talk about it, I don't talk only about video games,

Yani etkileşimden bahsederken, hiç bir işlevle ve sonlulukla karıştırılmamış,

which are in a way the purest form of interaction,

bir bakıma da etkileşimin en saf biçimi olan

unadulterated by any kind of function or finality.

video oyunlarından bahsetmiyorum yalnızca.

I also talk about the MetroCard vending machine,

Aynı zamanda, etkileşimin başyapıtı olduklarını düşündüğüm

which I consider a masterpiece of interaction.

MetroCard otomat makinalarından da bahsediyorum.

I mean, that interface is beautiful.

Demek istediğim, o arayüz çok güzel.

It looks like a burly MTA guy coming out of the tunnel.

O arayüz, iri cüsseli bir MTA adamının tünelden çıkışı gibi gözüküyor.

You know, with your mitt you can actually paw

Bilirsiniz, eldiveninizle MetroCard'ı makinaya doğru,

the MetroCard, and I talk about how bad

pençelercesine sokabilirsiniz, yani demek istediğim,

ATM machines usually are.

ATM makinaları genelde ne kadar kötüdür.

So I let people understand that it's up to them

Yani insanların anlamasını istediğim şey, bir etkileşimin,

to know how to judge interaction

ne zaman iyi ne zaman kötü olduklarını bilmeleri

so as to know when it's good or when it's bad.

ve buna göre yargılamaları.

So when I show The Sims,

Mesela The Sims'i gösterdiğimde,

I try to make people really feel what it meant

insanlara, The Sims'le iletişime geçmenin,

to have an interaction with The Sims,

yalnızca eğlenceli olduğu için değil,

not only the fun but also the responsibility

aynı zamanda Tamagotchi'nin sayesinde gelen sorumluluk hissini de

that came with the Tamagotchi.

hissettirmeye çalışıyorum.

You know, video games can be truly deep

Bilirsiniz, video oyunları çok derin olabilirler,

even when they're completely mindless.

çok düşüncesiz olduklarında bile.

I'm sure that all of you know Katamari Damacy.

Katamari Damacy'i hepinizin bildiğinden eminim.

It's about rolling a ball and picking up as many objects as you can

Bir topu yuvarlayıp, olabildiğince fazla nesneyi toplamaktan ibaret olan

in a finite amount of time

kısıtlı bir sürede geçen

and hopefully you'll be able to make it into a planet.

ve umutla başka bir gezegene ulaşmaya çalıştığınız bir oyun.

I've never made it into a planet, but that's it.

Hiç o gezegene gidemedim ama olay bu işte.

Or, you know, Vib-Ribbon was not distributed here in the United States.

Ya da mesela Vib Ribbon'ı bilirsiniz, burada Amerika'da hiç dağıtımı yapılmadı gerçi.

It was a PlayStation game, but mostly for Japan.

Çoğunlukla Japonya'da oynanan bir PlayStation oyunuydu.

And it was one of the first video games

Kendi müziğinizi seçebildiğiniz

in which you could choose your own music.

ilk video oyunlarından biriydi.

So you would put into the PlayStation,

Önce oyunu PlayStation'a takardınız

you would put your own CD,

sonra kendi CD'nizi takardınız

and then the game would change alongside your music. So really fantastic.

ve oyun müziğinizle birlikte değişirdi.

Bu gerçekten şahane.

Not to mention Eve Online.

Eve Online'dan bahsetmeye bile gerek yok.

Eve Online is an artificial universe, if you wish,

Eve Online insan yapımı bir evren

but one of the diplomats that was killed in Benghazi,

fakat Benghazi'de öldürülen diplomatlardan biri,

not Ambassador Stevens, but one of his collaborators,

Elçi Stevens değil de onun iş arkadaşlarından biri,

was a really big shot in Eve Online,

Eve Online'da büyük olay oldu,

so here you have a diplomat in the real world

yani gerçek hayattaki diplomatlardan biri

that spends his time in Eve Online

zamanını Eve Online'da geçiriyor

to kind of test, maybe, all of his ideas about diplomacy

ve belki de, bir çeşit deneme olarak, diplomasi ve

and about universe-building, and to the point that

evren-yaratma üzerine fikirlerini, hatta

the first announcement of the bombing

bombalamalarının ilk haberini bile

was actually given on Eve Online,

Eve Online'da veriyor

and after his death, several parts of the universe

ve ölümünden sonra, o evrendeki bir çok bölgeye

were named after him.

onun ismi konuluyor.

And I was just recently at the Eve Online fan festival

Ben de kısa bir süre önce Eve Online hayranları festivalindeydim

in Reykjavík that was quite amazing.

ve Reykjavik'te düzenlenen bu festival çok harikaydı.

I mean, we're talking about an experience

Demek istediğim, öyle bir deneyimden bahsediyoruz ki,

that of course can seem weird to many,

tabii ki bir çok kişiye garip gelebilir

but that is very educational.

ama gayet eğitici bir deneyim bu.

Of course, there are games that are even more educational.

Tabii ki, çok daha eğitici oyunlar da var.

Dwarf Fortress is like the holy grail

Dwarf Fortress, bu tarz büyük çoklu-oyuncu çevrimiçi oyunların

of this kind of massive multiplayer online game,

kutsal kasesi gibi

and in fact the two Adams brothers were in Reykjavík,

ve hatta, iki Adams kardeşler de Reykjavik'teydi ve

and they were greeted

Eve Online hayranları tarafından

by a standing ovation by all the Eve Online fans.

ayakta alkışlanarak karşılandılar.

It was amazing to see. And it's a beautiful game.

Görülesi bir andı. Ve bu oyun gerçekten güzel.

So you start seeing here that

Yani bu noktada görülüyor ki,

the aesthetics that are so important

örneğin MoMA'nın ki gibi bir müzenin koleksiyonu için

to a museum collection like MoMA's

çok önemli olan estetikler,

are kept alive also by the selection of these games.

bu tarz oyunların seçilmesiyle de canlı kalabiliyor.

And you know, Valve -- you know, Portal --

Valve'ı bilirsiniz -- Portal'ı yani --

is an example of a video game in which

bu oyun belirli bir şiddet türünü içeren

you have a certain type of violence

video oyun örneklerinden biri,

which also leads me to talk about

bu da beni, video oyunlarını koleksiyonumuza katarken

one of the biggest issues that we had to discuss

tartışmamız gereken en büyük sorunlardan birini

when we acquired the video games, what to do with violence.

konuşmaya itiyor; şiddetle ilgili ne yapmalıyız?

Right? We had to make decisions.

Değil mi? Bir karar vermemiz gerekiyordu.

At MoMA, interestingly, there's a lot of violence

MoMA'da, ilginç bir şekilde, koleksiyonun sanat kısmında

depicted in the art part of the collection,

gösterilen çok fazla şiddet var,

but when I came to MoMA 19 years ago, and as an Italian,

19 sene önce MoMA' ilk geldiğimde, bir İtalyan olarak,

I said, "You know what, we need a Beretta."

"Bir şey diyeyim mi? Bir tane Beretta'ya ihtiyacımız var" dedim.

And I was told, "No. No guns in the design collection."

Ve bana dediler ki, "Hayır. Tasarım koleksiyonunda silah olamaz."

And I was like, "Why?"

Interestingly, I learned that it's considered

Ben de, "Niye ki?" dedim.

Gariptir ki, tasarım koleksiyonunda ve tasarım dünyasında olan şeylerin,

that in design and in the design collection,

ne görürsen onu elde edersin,

what you see is what you get.

şeklinde değerlendirildiğini öğrendim.

So when you see a gun, it's an instrument for killing in the design collection.

Yani tasarım koleksiyonunda bir silah görürseniz, o öldürmek için bir araçtır.

If it's in the art collection,

Eğer sanat koleksiyonundaysa,

it might be a critique of the killing instrument.

öldürmeye dair bir eleştiri aracı olabilir.

So it's very interesting.

Yani bu çok ilginç.

But we are acquiring our critical dimension also in design,

Ama tasarımda da biz bu eleştirel boyutumuzu koruyoruz,

so maybe one day we'll be able to acquire also the guns.

yani belki bir gün silahları da bünyemize katacağız.

But here, in this particular case, we decided,

Ama burada, özellikle bu konuda karar verdik ki,

you know, with Kate and Paul,

bilirsiniz, Kate ve Paul'la beraber,

that we would have no gratuitous violence.

keyfi bir şiddete yer vermemeliyiz.

So we have Portal because you shoot walls

Dolayısıyla Portal'ı da aldık çünkü bu oyunda,

in order to create new spaces.

yeni alanlar açmak için duvarları vuruyorsunuz.

We have Street Fighter II, because martial arts are good.

Street Fighter II'yi de aldık çünkü dövüş sanatları iyidir.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But we don't have GTA because,

Ama GTA'yı almadık mesela çünkü,

maybe it's my own reflection,

belki de bu benim düşüncem ama,

I've never been able to do anything but crashing cars

o oyunda arabaları çarpmak ve pezevenk ve fahişeleri

and shooting prostitutes and pimps.

vurmaktan başka bir şey yapamadım.

So it was not very constructive. (Laughter)

Anlayacağınız çok da yapıcı değildi. (Gülüşmeler)

So, I'm making fun of it, but we discussed this

Şimdi alay ediyorum tabi ama, bunun üzerine

for so many days. You have no idea.

günlerce tartıştık. Tahmin bile edemezsiniz.

And to this day, I am ambivalent,

Ve bugün bile, kararsızım

but when you have instead games like Flow, there's no doubt.

ama mesela Flow gibi bir oyun söz konusu olduğunda, tartışmaya gerek yok.

It's like, it's about serenity and it's about sublime.

Flow çok huzur verici ve görkemli.

It's about experiencing what it means to be a sea creature.

Deniz yaratığı olmanın nasıl bir şey olduğu hakkında bir oyun.

Then we have a few also side-scrollers -- classical ones.

Sonra bir kaç tane de yana-kaymalı oyunumuz var -- klasik olanlardan.

So it's quite a hefty collection.

Yani gayet geniş bir koleksiyon.

And right now, we started with the first 14,

Ve şu anda, önce ilk 14 tane ile başladık,

but we have several that are coming up,

sırada bir kaç tane daha var

and the reason why we haven't acquired them yet

ve henüz onları da edinmemiş olmamızın sebebi

is because you don't acquire just the game.

bunu yaparken sadece oyunu edinmiyorsunuz.

You acquire the relationship with the company.

Şirketle olan ilişkiyi de ediniyorsunuz.

What we want, what we aspire to, is the code.

İstediğimiz, arzu ettiğimiz şey, koda sahip olmak.

It's very hard to get, of course.

Ama tabii ki, kodu almak çok zor.

But that's what would enable us to preserve

Fakat video oyunlarını çok uzun süre

the video games for a really long time,

koruyabilmemiz için gereken şey bu

and that's what museums do.

ve müzeler de böyle yapıyor zaten.

They also preserve artifacts for posterity.

Gelecek nesiller için eserleri de koruyorlar.

In absence of the code, because, you know,

Kod olmayınca, çünkü, bilirsiniz,

video game companies are not very forthcoming in some cases,

video oyun şirketleri bazı durumlarda çok cana yakın değiller,

in absence of that, we acquire the relationship with the company.

kod olmayınca, şirketle olan ilişkiyi de ediniyoruz.

We're going to stay with them forever.

Sonsuza dek onlarla olacağız.

They're not going to get rid of us.

Bizden kurtulamayacaklar.

And one day, we'll get that code. (Laughter)

Ve bir gün, o kodu alacağız. (Gülüşmeler)

But I want to explain to you the criteria that we chose

Ama size etkileşim tasarımı için seçtiğimiz,

for interaction design. Aesthetics are really important.

kriterleri açıklamak istiyoruz. Estetik gerçekten çok önemli.

And I'm showing you Core War here,

Size burada Core War'u gösteriyorum,

which is an early game that takes advantage aesthetically

işlemcilerin sınırlarından estetik bir avantaj sağlayan

of the limitations of the processor.

ilk oyunlardan biri.

So the kind of interferences that you see here

Burada gördüğünüz, oyunun içinde çok güzel gözüken

that look like beautiful barriers in the game

engeller gibi müdahaleler,

are actually a consequence of the processor's limitedness,

aslında işlemcilerin sınırlarından kaynaklanıyor

which is fantastic. So aesthetics is always important.

ve bu harika. Yani estetik her zaman önemli.

And so is space, the spatial aspect of games.

Ve tabii mekan da öyle, oyunların mekansal açısı.

You know, I feel that the best video games

Bilirsiniz, bana kalırsa en iyi oyunlar

are the ones that have really savvy architects

arkalarında çok bilgili mimarların oldukları oyunlardır

that are behind them, and if they're not architects,

mimarlar olmasa bile,

bona fide trained in architecture, they have that feeling.

mimarlık konusunda hakikaten eğitilmişler, bu tarz bir hisse sahipler.

But the spatial evolution in video games is extremely important.

Video oyunlarının mekansal evrimi inanılmaz önemli.

Time. The way we experience time in video games,

Zaman. Zamanı video oyunlarında, etkileşim tasarımının

as in other forms of interaction design,

farklı formlarında tecrübe edişimiz,

is really quite amazing.

gerçekten inanılmaz.

It can be real time or it can be the time within the game,

Gerçek zamanlı da olabilir, ya da mesela Animal Crossing'de olduğu gibi

as is in Animal Crossing, where seasons

mevsimlerin birbirini kendi hızında takip ettiği,

follow each other at their own pace.

oyunun kendine ait bir zamanı da olabilir.

So time, space, aesthetics,

Yani zaman, mekan ve estetik

and then, most important, behavior.

ve sonra, en önemlisi, davranış.

The real core issue of interaction design is behavior.

Etkileşim tasarımının en derin kökünde davranış vardır.

Designers that deal with interaction design behaviors

Etkileşim tasarımı davranışıyla uğraşan tasarımcılar,

that go to influence the rest of our lives.

hayatlarımızın geri kalanını etkilerler.

They're not just limited to our interaction with the screen.

Yalnızca ekranla olan etkileşimimizle sınırlı değillerdir.

In this case, I'm showing you Marble Madness,

Bu durumda, size Marble Madness'ı gösteriyorum,

which is a beautiful game

çok güzel bir oyun,

in which the controller is a big sphere that vibrates with you,

bu oyunda kumanda, sizinle birlikte titreyen büyük bir küre,

so you have a sphere that's moving in this landscape,

yani oyunun içinde çevrede dolaşan bir küreniz var

and the sphere, the controller itself, gives you a sense of the movement.

ve bu küre, kumandanın kendisi, size oyun haricinde de bir hareket hissi veriyor.

In a way, you can see how video games

Bir bakıma, oyunların nasıl da etkileşim tasarımının

are the purest aspect of interaction design

en saf hali olduğunu görebilirsiniz

and are very useful to explain what interaction is.

ve tasarımı açıklamak için ne kadar kullanışlı bir yol olduğunu da.

We don't want to show the video games

Biz video oyunlarını alet edevatlarıyla

with the paraphernalia. No arcade nostalgia.

birlikte göstermek istemiyoruz. Atari salonu nostaljisi yok.

If anything, we want to show the code,

İlla bir şey gösterilecekse, size kodları göstermek istiyoruz

and here you see Ben Fry's distellamap of Pac-Man,

ve burada Ben Fry'ın Pac-Man'i sütunlar halinde görselleştirdiği

of the Pac-Man code.

Pac-Man kodu.

So the way we acquired the games is very interesting

Yani oyunları edinişimiz çok ilginç

and very unorthodox. You see them here

ve alışılmışın dışında. Onları burada,

displayed alongside other examples of design,

mobilya ve diğer parçalar gibi, diğer tasarım örnekleriyle

furniture and other parts,

yan yana görüyorsunuz

but there's no paraphernalia, no nostalagia,

ve alet edevat yok, nostalji yok,

only the screen and a little shelf with the controllers.

sadece ekran ve kumandaların olduğu küçük bir raf.

The controllers are, of course, part of the experience,

Kumandalar da, tabii ki, deneyimin bir parçası,

so you cannot do away with it.

yani onlarsız yapamazsınız.

But interestingly, this choice was not condemned

İlginçtir ki, bu tercih oyuncular tarafından,

too vehemently by gamers.

çok da hararetli bir şekilde ayıplanmadı.

I was afraid that they would kill us,

Bizi öldürürler diye korkuyordum

and instead they understood, especially

ama aksine bizi anladılar, özellikle de

when I told them that I was trying to apply the same stratagem

onlara Phillip Johnson'ın 1934'te , tasarımın önemini insanlara anlatmak için,

that Philip Johnson applied in 1934

pervaneli bıçaklar alıp,

when he wanted to make people understand

bir kaç parça makina aksamıyla beraber,

the importance of design, and he took propeller blades

MoMA galerisine gelip, onları beyaz bir duvara karşı,

and pieces of machinery and

beyaz bir kaideye koyup,

in the MoMA galleries he put them on white pedestals

sanki Brancusi heykelleriymiş gibi sergilediği ,

against white walls, as if they were Brancusi sculptures.

stratejinin aynısını uygulamaya çalıştığımı söylediğimde.

He created this strange distance, this shock,

İnsanların; tasarım işlerinin hem biçimsel olarak güzel,

that made people realize how gorgeous formally,

hem de işlevsel olarak önemli olduğunu anlamasını sağlayan,

and also important functionally, design pieces were.

garip bir mesafe, bir şok etkisi yarattı.

I would like to do the same with video games.

Ben de video oyunlarıyla aynı etkiyi vermek istiyorum.

By getting rid of the sticky carpets and the cigarette butts

Yapışkan halılardan ve sigara izmaritlerinden

and everything else that we might remember from our childhood,

ve çocukluğumuzdan hatırladığımız her şeyden kurtularak

I want people to understand

insanların, bu işlerin,

that those are important forms of design.

tasarımın önemli formları olduğunu anlamalarını istiyorum.

And in a way, the video games, the fonts and everything else

Ve bir bakıma, video oyunları, yazı karakterleri ve diğer tüm şeyleriyle beraber

lead us to make people understand

bizi, insanların tasarımla ilgili daha geniş düşünebilmeleri için

a wider meaning for design.

çalışmaya doğru itiyor.

One of my dream acquisitions,

Hayalimdeki edinimlerden biri,

which has been on hold for a few years

bir kaç senedir askıya alınmıştı ama

but now will come back on the front burner,

şimdilerde yeniden gündeme gelecek,

is a 747.

bir 747.

I would like to acquire it, but without owning it.

Onu koleksiyona katmak istiyorum, ama sahip olmadan.

I don't want it to be at MoMA and possessed by MoMA.

MoMA'da olmasını ve MoMA tarafından alıkoyulmasını istemiyorum.

I want it to keep flying.

Uçmaya devam etmesini istiyorum.

So it's an acquisition where MoMA makes an arrangement

Yani koleksiyonda olmasına rağmen, MoMA, havayoluyla bir anlaşma yapacak

with an airline and keeps the Boeing 747 flying.

ve Boeing 747 uçmaya devam edecek.

And the same with the "@" sign that we acquired a few years ago.

Bir kaç yıl önce edindiğimiz "@" işareti gibi mesela.

It was the first example of an acquisition of something

Bu edinim, kamuya ait olan bir şeyin koleksiyona girişinin

that is in the public domain.

ilk örneğiydi

And what I say to people, it's almost as if

Ve insanlara söylediğim şey, sanki

a butterfly were flying by

bir kelebek uçmaktadır

and we captured the shadow on the wall,

ve biz onun duvardaki gölgesini yakalayıp

and just we're showing the shadow.

sadece gölgeyi sergiliyoruz.

So in a way, we're showing a manifestation

Yani bir bakıma, gerçekten çok önemli olan

of something that is truly important

ve başka kimsenin sahip olamayacağı,

and that is part of our identity but that nobody can have.

kimliğimizin parçası olan bir şeye dair bir duruş sergiliyoruz.

And it's too long to explain the acquisition,

Edinimleri açıklaması çok uzun

but if you want to go on the MoMA blog,

ama isterseniz MoMA'nın bloguna gidip,

there's a long post where I explain why

bu edinimlerin neden tasarımın harika örnekleri olduklarını açıkladığım

it's such a great example of design.

uzun gönderiyi okuyabilirsiniz.

Along the way, I've had to burn a few chairs. You know?

Bu süreçte, bir kaç tane sandalye yakmak zorunda kaldım, anlarsınız ya?

I've had to do away with a few concepts of design past.

Tasarım geçmişine dair bir kaç kavramı ortadan kaldırmam gerekti.

But I see that people are coming along,

Ama görüyorum ki insanlar bana katılıyor,

that the audiences, paradoxically,

izleyiciler, çelişkili bir biçimde,

are much more responsive and much more understanding

tasarımın genişlemesine yönelik olarak, bazı meslektaşlarımın aksine,

of this expansion of design than some of my colleagues are.

daha duyarlı ve çok daha anlayışlı davranıyor.

Design is truly everywhere,

Tasarım gerçekten her yerde

and design is as important as anything,

ve tasarım en az her şey kadar önemli

and I'm so glad that, because of its diversity

ve şu durumdan çok memnunum ki,

and because of its centrality to our lives,

çeşitliği ve hayatımızdaki merkeziyetinden ötürü

many more people are coming to it

bir çok insan, meslek olarak,

as a profession, as a passion,

tutku olarak, ve basitçe,

and as, very simply, part of their own culture.

kültürümüzün bir parçası olduğu için buna dahil oluyor.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)