A new weapon in the fight against superbugs | David Brenner

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

So ... we're in a real live war at the moment,

Şu an büyük bir savaşta olduğumuzu söyleyebilirim

and it's a war that we're truly losing.

ve aslında bu savaşı kaybediyoruz.

It's a war on superbugs.

Savaş, dirençli bakterilere karşı.

So you might wonder,

Dirençli bakterilerden konuşurken

if I'm going to talk about superbugs,

size niçin

why I'm showing you a photograph of some soccer fans --

bir futbol tutkunları fotoğrafı gösterdiğimi merak edebilirsiniz.

Liverpool soccer fans celebrating a famous victory

Liverpool futbol hayranları 10 yıl önce İstanbul'da,

in Istanbul, a decade ago.

ünlü bir zaferi kutluyorlar.

In the back, in the red shirt,

Arkada kırmızı tişörtlü olan,

well, that's me,

o benim,

and next to me in the red hat, that's my friend Paul Rice.

yanımdaki kırmızı şapkalı da arkadaşım Paul Rice.

So a couple of years after this picture was taken,

Bu fotoğraf çekildikten iki yıl sonra

Paul went into hospital for some minor surgery,

Paul küçük bir ameliyat için hastaneye yattı,

and he developed a superbug-related infection,

dirençli bakteri kaynaklı bir enfeksiyona yakalandı

and he died.

ve hayatını kaybetti.

And I was truly shocked.

Tamamen şok olmuştum.

He was a healthy guy in the prime of life.

Hayatının baharında sağlıklı bir adamdı.

So there and then,

O zamandan beri

and actually with a lot of encouragement from a couple of TEDsters,

aslında birkaç TEDster'ın da teşvikiyle,

I declared my own personal war on superbugs.

dirençli bakterilere kendi savaşımı açtım.

So let's talk about superbugs for a moment.

Bu bakteriler hakkında biraz konuşalım.

The story actually starts in the 1940s

Her şey 1940'larda

with the widespread introduction of antibiotics.

antibiyotiklerin geniş çaplı tanıtımıyla başlıyor.

And since then,

O zamandan beri

drug-resistant bacteria have continued to emerge,

ilaca dirençli bakteriler ortaya çıkmaya devam etti,

and so we've been forced to develop newer and newer drugs

biz de bu yeni bakterilerle savaşmak için sürekli yeni ilaç geliştirmek

to fight these new bacteria.

zorunda kaldık.

And this vicious cycle actually is the origin of superbugs,

Bu kısır döngü aslında dirençli bakterilerin hikâyesi,

which is simply bacteria for which we don't have effective drugs.

yenmek için etkili ilaçlarımız olmayan bakteriler yani.

I'm sure you'll recognize at least some of these superbugs.

Bu bakterilerden bazılarını tanıyor olmalısınız.

These are the more common ones around today.

Günümüzde en çok bunlar yaygın.

Last year, around 700,000 people died

Geçen yıl 700.000 kişi dirençli bakterilere bağlı

from superbug-related diseases.

hastalıklar yüzünden hayatını kaybetti.

Looking to the future,

Geleceğe baktığımızda,

if we carry on on the path we're going,

bu yolda devam edersek,

which is basically a drugs-based approach to the problem,

bu yol ile kastım soruna karşı ilaç temelli bir yaklaşım,

the best estimate by the middle of this century

bu yüzyılın ortasına kadar en iyi ihtimalle

is that the worldwide death toll from superbugs will be 10 million.

tüm dünyada dirençli bakteriler sebebiyle ölüm oranı 10 milyon olacak.

10 million.

10 milyon.

Just to put that in context, that's actually more

Düşündüğümüz zaman

than the number of people that died of cancer worldwide last year.

geçen yıl düünyada kanserden ölen insan sayısından daha fazla.

So it seems pretty clear that we're not on a good road,

Yani doğru yolda ilerlemediğimiz çok açık

and the drugs-based approach to this problem is not working.

ve soruna karşı ilaç temelli yaklaşım işe yaramıyor.

I'm a physicist,

Ben bir fizikçiyim,

and so I wondered, could we take a physics-based approach --

fizik temelli bir yaklaşım geliştirebilir miyiz diye merak ettim,

a different approach to this problem.

soruna karşı farklı bir yaklaşım.

And in that context,

Bu bağlamda

the first thing we know for sure,

bildiğimiz ilk şey şu,

is that we actually know how to kill every kind of microbe,

her tür mikrobu, virüsü ve bakteriyi

every kind of virus,

nasıl öldüreceğimizi

every kind of bacteria.

aslında biliyoruz,

And that's with ultraviolet light.

ultraviyole ışınları ile.

We've actually known this for more than 100 years.

Aslında bunu 100 yılı aşkın zamandır biliyoruz.

I think you all know what ultraviolet light is.

Hepiniz ultraviyole ışınlarını biliyorsunuzdur.

It's part of a spectrum that includes infrared,

Kızılötesi ve görünür ışığı da içine alan

it includes visible light,

bir spektrumdan bir kesit

and the short-wavelength part of this group is ultraviolet light.

ve bu grubun kısa dalga uzunluklu kısmı ultraviyole ışını.

The key thing from our perspective here

Buradaki bakış açımızda önemli olan

is that ultraviolet light kills bacteria by a completely different mechanism

ultraviyole ışınının bakterileri, ilaçlara kıyasla çok daha farklı

from the way drugs kill bacteria.

bir mekanizmayla öldürmesi.

So ultraviolet light is just as capable of killing a drug-resistant bacteria

Yani ultraviyole ışını dirençli bakterileri

as any other bacteria,

diğer tüm bakteriler gibi öldürebiliyor,

and because ultraviolet light is so good at killing all bugs,

UV ışınları tüm bakterileri öldürebildiği için de

it's actually used a lot these days to sterilize rooms,

odaları ve işyerlerini sterilize etmede

sterilize working surfaces.

sık sık kullanılıyor.

What you see here is a surgical theater

Burada antiseptik ultraviyole ışını kullanılarak

being sterilized with germicidal ultraviolet light.

sterilize edilen bir ameliyathane görüyorsunuz.

But what you don't see in this picture, actually,

Aslında burada görmediğiniz şey

is any people,

insanlar,

and there's a very good reason for that.

bunun da bir sebebi var.

Ultraviolet light is actually a health hazard,

Ultraviyole ışınları sağlık açısından tehlikelidir,

so it can damage cells in our skin,

cildimizdeki hücrelere zarar verir,

cause skin cancer,

cilt kanserine neden olur,

it can damage cells in our eye,

göz hücrelerimize zarar verir,

cause eye diseases like cataract.

katarakt gibi hastalıklara neden olurlar.

So you can't use conventional, germicidal, ultraviolet light

O yüzden bildiğimiz antiseptik ultraviyole ışınlarını

when there are people are around.

insanlar varken kullanmayız.

And of course,

Ancak sterilize işlemini

we want to sterilize mostly when there are people around.

en çok insanlar varken yapmak istiyoruz.

So the ideal ultraviolet light

Yani ideal ultraviyole ışını

would actually be able to kill all bacteria,

ilaca dirençli bakteriler dâhil

including superbugs,

tüm bakterileri öldürmeli

but would be safe for human exposure.

ama insan için zararlı olmamalı.

And actually that's where my physics background kicked into this story.

İşte fizik altyapım da burada devreye girdi.

Together with my physics colleagues,

Fizikçi iş arkadaşlarımla beraber,

we realized there actually is a particular wavelength of ultraviolet light

ultraviyole ışınının tüm bakterileri öldürecek,

that should kill all bacteria,

insanlar için de güvenli olacak

but should be safe for human exposure.

bir dalgası olduğunu fark ettik.

That wavelength is called far-UVC light,

Bu dalgaya uzak-UVC deniyor

and it's just the short-wavelength part of the ultraviolet spectrum.

ve ultraviyole spektrumunun sadece kısa dalga uzunluğu parçası.

So let's see how that would work.

Nasıl çalıştığına bir bakalım.

What you're seeing here is the surface of our skin,

Burada cildin yüzeyini görüyorsunuz.

and I'm going to superimpose on that some bacteria in the air above the skin.

Cildin hemen üzerine boşluğa bakteri ekliyorum,

Now we're going to see what happens

bilinen antiseptik ultraviyole

when conventional, germicidal, ultraviolet light impinges on this.

buraya nüfuz edince neler olduğunu bir bakalım.

So what you see is,

Gördüğünüz üzere

as we know, germicidal light is really good at killing bacteria,

antiseptik ışın bakteriyi öldürmede oldukça etkili

but what you also see

ama görmediğimiz şey

is that it penetrates into the upper layers of our skin,

cildin üst yüzeylerine nüfuz ediyor

and it can damage those key cells in our skin

ve ciltte, hasar gördüğü zaman cilt kanseri gibi

which ultimately, when damaged, can lead to skin cancer.

sorunlara yol açabilen, önemli hücrelere zarar verebiliyor.

So let's compare now with far-UVC light --

Aynı işlemi uzak-UVC ile deneyelim,

same situation,

aynı durum,

skin and some bacteria in the air above them.

cilt ve hemen üzerinde bakteri.

So what you're seeing now

Şimdi gördüğünüz ise,

is that again, far-UVC light's perfectly fine at killing bacteria,

uzak-UVC ışını bakterileri kusursuzca öldürürken

but what far-UVC light can't do is penetrate into our skin.

cildimize nüfuz edemiyor.

And there's a good, solid physics reason for that:

Bunun oldukça iyi, makul bir açıklaması var:

far-UVC light is incredibly, strongly absorbed by all biological materials,

Uzak-UVC biyolojik materyaller tarafından inanılmaz bir güçle emiliyor,

so it simply can't go very far.

o yüzden çok uzağa gidemiyor.

Now, viruses and bacteria are really, really, really small,

Virüs ve bakteriler gerçekten çok küçük,

so the far-UVC light can certainly penetrate them and kill them,

uzak-UVC onlara kesinlikle ulaşabilir ve onları öldürebilir

but what it can't do is penetrate into skin,

ama cildimize nüfuz edemez,

and it can't even penetrate the dead-cell area

hatta cildimizin en üst tabakası olan

right at the very surface of our skin.

ölü hücre bölgesine bile.

So far-UVC light should be able to kill bacteria,

Yani uzak-UVC, bakterileri

but kill them safely.

güvenle öldürebilir.

So that's the theory.

İşin teorik kısmı bu.

It should work, should be safe.

İşe yaramalı, güvenli olmalı.

What about in practice?

Peki ya uygulamada?

Does it really work?

Gerçekten işe yarıyor mu?

Is it really safe?

Gerçekten güvenli mi?

So that's actually what our lab has been working on

Son beş, altı yıldır laboratuvarımız

the past five or six years,

bunun üzerinde çalışıyor

and I'm delighted to say the answer to both these questions

ve bu soruları evet diye yanıtlamaktan

is an emphatic yes.

çok memnunum.

Yes, it does work,

Evet, işe yarıyor

but yes, it is safe.

ve evet, güvenli.

So I'm delighted to say that,

Bunu söylemekten memnuniyet duyuyorum,

but actually I'm not very surprised to say that,

ama aslında bu beni şaşırtmıyor

because it's purely the laws of physics at work.

çünkü konu tamamen fizik kurallarından ibaret.

So let's look to the future.

Şimdi geleceğe bir bakalım.

I'm thrilled that we now have a completely new weapon,

Dirençli bakterilere karşı savaşımızda tamamen yeni bir silahımız

and I should say an inexpensive weapon,

olmasından çok mutlu oluyum,

in our fight against superbugs.

üstelik pahalı olmayan bir silah.

For example,

Örneğin,

I see far-UVC lights in surgical theaters.

uzak-UVC'yi ameliyathanelerde görebiliyorum.

I see far-UVC lights in food preparation areas.

Yiyecek hazırlama merkezlerinde,

And in terms of preventing the spread of viruses,

virüslerin yayılmasını önlemede,

I see far-UVC lights in schools,

okullarda grip ve nezlenin,

preventing the spread of influenza,

kızamık hastalığının

preventing the spread of measles,

yayılmasını önlemede,

and I see far-UVC lights in airports or airplanes,

uçak ve havaalanlarında, H1N1 gibi virüslerin

preventing the global spread of viruses like H1N1 virus.

tüm dünyaya yayılmasını önlemede kullanıldığını görebiliyorum.

So back to my friend Paul Rice.

Arkadaşım Paul Rice'a gelince,

He was actually a well-known and well-loved local politician

kendisi, memleketimiz Liverpool'da tanınan ve çok sevilen

in his and my hometown of Liverpool,

yerel bir siyasetçiydi.

and they put up a statue in his memory in the center of Liverpool,

Liverpool merkezine onun anısına bir heykel diktiler,

and there it is.

işte burada.

But me,

Benim isteğim ise

I want Paul's legacy to be a major advance in this war against superbugs.

Paul'un, bakterilere karşı bu savaşta büyük bir ilerlemeyi temsil etmesi.

Armed with the power of light,

Işığın gücüyle donanmak için

that's actually within our grasp.

elimizi uzatmamız yeter.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)

Chris Anderson: Stay up here, David, I've got a question for you.

Chris Anderson: Lütfen bekle, David. Sana bir sorum var.

(Applause)

(Alkışlar)

David, tell us where you're up to in developing this,

Bize bu tekniği geliştirmede hangi aşamada olduğumuzu

and what are the remaining obstacles to trying to roll out

ve bunu başarmada önümüzde hangi engellerin olduğunu

and realize this dream?

söyler misin?

David Brenner: Well, I think we now know that it kills all bacteria,

David Brenner: Bunun bakteriyi öldürdüğü bildiğimiz bir gerçek

but we sort of knew that before we started,

ama bunu başlamadan önce de biliyorduk

but we certainly tested that.

yine de test ettik.

So we have to do lots and lots of tests about safety,

Güvenliğinden emin olmak için çok test yapmamız gerek.

and so it's more about safety than it is about efficacy.

Yani konu etkinliğinden çok güvenliğiyle ilgili.

And we need to do short-term tests,

Yıllar sonra melanom gelişmeyeceğinden

and we need to do long-term tests

emin olmak için hem kısa vadeli

to make sure you can't develop melanoma many years on.

hem de uzun vadeli testler yapmamız gerek.

So those studies are pretty well done at this point.

Bu çalışmalar şu aşamada iyi bir şekilde yapılıyor.

The FDA of course is something we have to deal with,

FDA'yle de anlaşmak zorundayız

and rightly so,

ki bu oldukça makul

because we certainly can't use this in the real world without FDA approval.

çünkü FDA onayı olmadan bunu gerçek hayatta kullanamayız.

CA: Are you trying to launch first in the US,

CA: Bunu önce ABD'de mi yoksa başka bir yerde mi

or somewhere else?

başlatmayı düşünüyorsun?

DB: Actually, in a couple of countries.

DB: Aslında iki ülkede.

In Japan and in the US, both.

Hem Japonya hem de ABD'de.

CA: Have you been able to persuade biologists, doctors,

CA: Biyologları, doktorları bunun güvenli bir yaklaşım olduğu

that this is a safe approach?

konusunda ikna edebildin mi peki?

DB: Well, as you can imagine, there is a certain skepticism

DB: Tahmin edeceğin üzere buna karşı büyük bir şüphe var

because everybody knows that UV light is not safe.

çünkü UV ışınlarının güvenli olmadığını herkes biliyor.

So when somebody comes along and says,

O yüzden biri çıkıp

"Well, this particular UV light is safe,"

''Bu tür UV ışını güvenli'' dediğinde

there is a barrier to be crossed,

aşılması gereken bir bariyer var

but the data are there,

ama veriler ortada,

and I think that's what we're going to be standing on.

bu yüzden verilere dayanabileceğimizi düşünüyorum.

CA: Well, we wish you well.

CA: Sana iyi şanslar diliyoruz.

This is potentially such important work.

İnanılmaz önemli bir iş.

Thank you so much for sharing this with us.

Bunu bizimle paylaştığın için teşekkürler.

Thank you, David.

Teşekkürler, David.

(Applause)

(Alkışlar)