The case for a decentralized internet | Tamas Kocsis

Çeviri: Cem Turkel Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

Three years ago,

Üç yıl önce

I started building a decentralized web

merkezi olmayan bir ağ inşa etmeye başladım

because I was worried about the future of our internet.

çünkü internetimizin geleceği için endişeleniyordum.

The current internet we are using is about gatekeepers.

Şu anda kullandığımız internet eşik bekçileriyle ilgili.

If you want to reach something on the web,

İnternette bir şeye erişmek istiyorsanız

then you need to go through multiple middlemen.

birden fazla aracıya gitmeniz gerekir.

First, a domain name server,

İlk olarak, bir alan adı sunucusuna,

then a server hosting company,

sonrasında bir sunucu yer sağlayıcısına,

which usually points you to a third party,

ki o da genellikle sizi üçüncü bir tarafa-

to a web hosting service.

bir yer sağlayıcıya- gönderir.

And this happens every time you want to reach a website on the web.

Bu durum bir web sitesine erişmek istediğiniz her zaman yaşanır.

But these gatekeepers are vulnerable to internet attacks

Fakat bu eşik bekçileri internet saldırılarına karşı savunmasızdır

and also makes the censorship and the surveillance easier.

aynı zamanda sansürü ve gözetimi de kolaylaştırır.

And the situation is getting worse.

Bu durum gittikçe kötüleşiyor.

Everything is moving to the cloud,

Her şey bulutlara taşınıyor

where the data is hosted by giant corporations.

ve bu veriler devasa şirketler tarafından tutuluyor.

This move creates much, much more powerful middlemen.

Bu akım çok, çok daha güçlü aracı kurumlar yaratıyor.

Now, move to the cloud makes sense

Buluta taşınma mantıklı bir işlem

because this way it's easier and cheaper

çünkü bu sistem, yazılım geliştiriciler ve servis sağlayıcılar için

for the developers and the service operators.

çok daha kolay ve ucuz.

They don't have to worry about maintaining the physical servers.

Fiziki sunucuların bakım ve onarımı için endişelenmeleri gerekmiyor.

I can't blame them, but I found this trend to be very dangerous,

Onları suçlayamam, fakat ben bu trendi çok tehlikeli buluyorum

because this way, these giant corporations

çünkü bu şekilde, bu dev şirketler

have unlimited control over the hosting services.

yer sağlama servisleri üzerinde sınırsız kontrole erişiyorlar.

And it's very easy to abuse this power.

Bu gücü suistimal etmek çok kolay.

For example, last year, a CEO of a company

Örneğin, geçen sene, 9 milyon web sitesi için

that acts as a gatekeeper for nine million websites

eşik bekçisi olan bir şirketin CEO'su

decided, after some public pressure,

halktan gelen baskılar sonucunda,

that one of the sites it manages,

yönettiği sitelerden bir tanesini,

a far right page, should be blocked.

aşırı sağ bir sayfayı durdurmaya karar verdi.

He then sent an internal email to his coworkers.

Sonrasında iş arkadaşlarına bir email gönderdi.

"This was an arbitrary decision.

"Bu keyfi bir karardı.

I woke up this morning in a bad mood

Bu sabah kötü bir ruh hâliyle uyandım

and decided to kick them off the Internet."

ve onları internetin dışına göndermeye karar verdim."

Even he admits,

Kendisi bile kabul ediyor,

"No one should have this power."

"Hiç kimse bu güce sahip olmamalı."

As a response, one of the employees asked him,

Cevap olarak çalışanlardan biri şöyle sordu:

"Is this the day the Internet dies?"

"Bugün internetin öldüğü gün mü?"

I don't think we are actually killing the internet,

İnterneti gerçekten öldürdüğümüzü düşünmüyorum

but I do think that we are in the middle

fakat interneti daha kırılgan yapan,

of a kind of irresponsible centralization process

bir tür sorumsuz merkezileştirme süreci

that makes our internet more fragile.

içinde olduğumuzu düşünüyorum.

The decentralized, people-to-people web

Merkezi olmayan, insanlar arası ağ,

solves this problem by removing the central points,

merkezi noktaları, web hosting hizmetlerini kaldırarak

the web-hosting services.

bu sorunu çözmeye çalışıyor.

It empowers the users

Bu da kullanıcılara

to have host sites they want to preserve.

korumak istedikleri siteleri barındırma yetkisi veriyor.

On this network, the sites get downloaded directly from other visitors.

Bu ağ üzerinde, siteler diğer ziyaretçiler tarafından doğrudan indiriliyor.

This means, if you have a site with 100 visitors,

Şöyle ki eğer 100 ziyaretçili bir siteniz varsa

then it's hosted [by] 100 computers around the world.

o site dünya genelinde 100 bilgisayarda barındırılıyordur.

Basically, this is a people-powered version of the internet.

Esasen bu, internetin insanlar tarafından sunulan bir versiyonudur.

The security of the network is provided by public-key cryptography.

Bu ağın güvenliği, açık anahtarlı şifreleme ile sağlanır.

This makes sure that no one can modify the sites

Bu da sitelerin sadece gerçek sahibi tarafından

but only the real owner.

değiştirilmesini sağlar.

Think of it like instead of getting electricity from big power plants,

Bunu, elektriği büyük elektrik santrallerinden almak yerine

you put solar panels on top of your house,

evinizin çatısına güneş paneli koymak gibi düşünün.

and if your neighbor down the street needs some extra energy,

Eğer komşunuz fazladan enerji isterse

then they can just download some from your house.

sizin evden kolayca indirebilir.

So by using the decentralized web,

Merkezi olmayan ağı kullanarak

we can help to keep content accessible for other visitors.

içeriklerin diğer ziyaretçilere erişilebilir kalmasına yardım edebiliriz.

And by that, it means

Bu aynı zamanda şu demektir ki

that we can also fight against things

sansür gibi, adaletsiz olduğunu

that we feel are unjust,

düşündüğümüz şeylere karşı da

like censorship.

savaşabiliriz.

In China, the internet is tightly controlled.

Çin'de, internet sıkı bir şekilde kontrol ediliyor.

They can't criticize the government,

İnsanlar hükûmeti eleştiremiyor,

organize a protest,

protesto düzenleyemiyor,

and it's also forbidden to post

ayrıca Tiananmen Meydanı Katliamı'nın kurbanlarını anmak için

a kind of emoticon to remember the victims of the Tiananmen Square Massacre.

bir tür emoticon paylaşmak da yasak.

With the decentralized web, it's not the government that decides

Merkezi olmayan ağ ile neyin görülüp görünmeyeceğine

what gets seen and what doesn't.

karar veren merci hükûmet olmayacak.

It's the people,

İnsanlar olacak.

which makes the web more democratic.

Bu da interneti daha demokratik kılar.

But at the same time, it's hard to use this network

Fakat aynı zamanda, bu ağı dünyanın her yerinde

to do something that is clearly illegal

açıkça yasa dışı olan şeyler için

everywhere in the world,

kullanmak da zor olacak

as the users probably don't want to endanger themselves

çünkü insanlar bu sorunlu içeriği barındırarak

hosting these kinds of problematic content.

kendilerini tehlikeye atmak istemeyeceklerdir.

Another increasing threat

İnternet özgürlüğüne karşı

to internet freedom

artan bir diğer tehdit de

is overregulation.

aşırı düzenlemelerdir.

I have the impression

Şöyle bir izlenim edindim ki

that our delegates

internet regülasyon yasaları için

who vote on the internet regulation laws

oy veren temsilcilerimiz,

are not fully aware of their decisions.

kararlarının tamamen farkında değiller.

For example, the European Parliament has a new law on the table,

Örneğin, Avrupa Parlamentosu'nun önünde yeni bir yasa tasarısı var,

a new copyright protection law,

bir telif koruma yasası

that has a part called Article 13.

ve bu yasanın 13. Madde'si var.

If it passes, it would require every big website

Eğer yasa geçerse bütün büyük web sitelerinin

to implement a filter

büyük şirketlerin kontrol edeceği kurallara göre

that automatically blocks content

otomatik olarak içerikleri engelleyen

based on rules controlled by big corporations.

bir filtre uygulamaları gerekecek.

The original idea is to protect copyrighted materials,

Fikir temelde telif haklarını korumak için olsa da

but it would endanger many other things we do on the internet:

bu internette yaptığımız pek çok şeyi tehlikeye atabilir:

blogging, criticizing, discussing, linking and sharing.

blog yazmak, eleştirmek, tartışmak, bağlantılamak veya paylaşmak.

Google and YouTube already have similar systems

Google ve YouTube'un hâlihazırda benzer sistemleri var

and they are receiving 100,000 takedown requests every hour.

ve saat başı 100.000 içerik kaldırma talebi alıyorlar.

Of course, they can't process this amount of data by hand,

Bu büyüklükte bir veriyi tabii ki el ile işleyemiyorlar

so they are using machine learning

ve telif hakkı ihlallerini saptamak için

to decide if it's really a copyright violation or not.

makine öğrenimi teknolojisini kullanıyorlar.

But these filters do make mistakes.

Fakat bu filtreler de hata yapabiliyor.

They're removing everything from documentation of human rights abuses,

İnsan hakları ihlalleri belgelerinden telif hakkı konferanslarına

lectures about copyrights

ve bu yeni 13. Madde'ye karşı

and search results

eleştirilere kadar

that point to criticism of this new Article 13.

her şeyi kaldırıyorlar.

Beside of that, they are also removing many other things.

Bunun dışında da pek çok başka şeyi de kaldırıyorlar.

And sometimes, these filters aren't just removing the specific content,

Bazen bu filtreler sadece belirli içerikleri kaldırmıyor

but it could also lead to loss of your linked accounts:

fakat sizin bağlı olan hesaplarınızı da kaybetmenize sebep oluyor:

your email address, your documents, your photos,

mail adresinizi, belgelerinizi, resimlerinizi

or your unfinished book,

veya henüz tamamlanmamış kitabınızı,

which happened with the writer Dennis Cooper.

ki bu yazar Denis Cooper'ın başına geldi.

It's not hard to see how a system like this could be abused

Böyle bir sistemin, politikacılar veya kurumsal rakipler tarafından

by politicians and corporate competitors.

suistimal edilebileceğini görmek zor değil.

This Article 13, the extension of these automated filters to the whole internet,

Bu 13. Madde, bütün internet için olacak otomatik filtrelerin uzantısı

got strong opposition

aralarında Wikipedia, Github, Mozilla

from Wikipedia, Github, Mozilla, and many others,

ve internetin ve World Wide Web'in hakiki kurucuları

including the original founders of the internet and the World Wide Web,

Vint Cerf and Tim Berners-Lee'nin de bulunduğu pek çok kurum tarafından

Vint Cerf and Tim Berners-Lee.

güçlü bir muhalefetle karşılaştı.

But despite this strong opposition,

Fakat bu güçlü muhalefete rağmen

on the last European Parliament vote,

son Avrupa Parlamentosu oylamasında

two thirds of the representatives supported this law.

temsilcilerin üçte ikisi bu yasayı destekledi.

The final vote will be early 2019.

Son oylama 2019 başında olacak.

The result is important,

Sonuçlar önemli olsa da

but whatever happens,

ne olursa olsun

I'm pretty sure it will be followed by many other similar proposals

pek çok benzer teklifin dünyanın her tarafında

around the world.

devam edeceğine eminim.

These kinds of regulations would be very hard to enforce

Bu tür regülasyonları merkezi olmayan bir ağ üzerinden

through a decentralized web,

uygulamak fazlasıyla zor olurdu

as there is no hosting companies.

çünkü hosting şirketleri yok.

The websites are served by the visitors themselves.

Web siteleri ziyaretçilerin kendileri tarafından sunuluyor.

I started to build this network three years ago.

Bu ağı inşa etmeye üç yıl önce başladım.

Since then, I've spent thousands, tens of thousands of hours

O zamandan beri geliştirmeye binlerce,

on the development.

on binlerce saat harcadım

Why?

Neden?

Why would anyone spend thousands of hours on something anyone can freely copy,

Neden birisi herkesin özgürce kopyalayıp yeniden adlandırabileceği

rename, or even sell?

hatta satabileceği bir şeye binlerce saat harcar?

Well, in my case,

Benim durumumda

one of the reasons was to do something meaningful.

sebeplerden biri, anlamlı bir şey yapmaktı.

During my daily regular job as a web developer,

Web geliştiricisi olarak çalıştığım işimde

I didn't have the feeling that I'm working on something

benden daha büyük olma ihtimali olan bir şey üzerinde

that had a chance to be a bigger than me.

çalıştığımı hissetmiyordum.

Simply, I just wanted to make my short presence in this world

Basitçe, bu dünyadaki kısa süreli varlığımı

to be meaningful.

anlamlı kılmak istedim.

Last year, the Great Firewall of China started blocking this network I created.

Geçen sene, Çin'in Güvenlik Seddi yarattığım ağı engellemeye başladı.

This move officially made me the enemy

Bu hareket beni resmi olarak

of the government-supported internet censorship.

hükûmet destekli internet sansürünün düşmanı hâline getirdi.

Since then, it's been really a game of cat and mouse.

O zamandan beri, işler kedi fare oyununa döndü.

They make new rules in the firewall

Onlar güvenlik duvarına yeni kurallar ekledi

and I try to react to it as fast as I can

ben de kullanıcıların Çin'deki merkezi internetin

so the users can keep hosting content and create websites

sansürleyeceği içerikleri barındırıp websiteleri yaratmaya devam edebilmeleri

that otherwise would be censored by the centralized Chinese internet.

için elimden geldiğince hızlı tepki vermeye çalıştım.

My other motivation to create this network was worry.

Bu ağı yaratmaktaki ikinci motivasyonum endişeydi.

I fear that the future of our internet is out of our control.

İnternetimizin geleceğinin kontrolümüz dışında olmasından korkuyorum.

The increasing centralization and the proposed laws

Artan merkezileşme ve yasa tasarıları

are threatening our freedom of speech

ifade özgürlüğümüzü tehdit ediyor

and, by that, our democracy.

ve dolaylı olarak demokrasimizi de.

So for me, building a decentralized web

Benim için merkezi olmayan bir ağ yaratmak

means creating a safe harbor,

güvenli bir liman yaratmak demek,

a space where the rules are not written by big corporations and political parties,

kuralların büyük şirketler ve politik partiler tarafından değil,

but by the people.

insanlar tarafından koyulduğu bir alan.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)