Talk about your death while you're still healthy | Michelle Knox

Translator: Joseph Geni Reviewer: Krystian Aparta

Çeviri: Başak Karadağ Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

To kick the bucket,

Tahtalı köyü boylamak,

bite the dust,

nalları dikmek,

cash in your chips,

ecel şerbetini içmek,

check out, depart, expire,

terk etmek, göçmek, son nefesini vermek

launch into eternity ...

sonsuzluğa uğurlanmak...

These are all euphemisms we use in humor

Hepimizin deneyimleyeceği bu mizahi tabirler

to describe the one life event we are all going to experience:

bir yaşam olayını açıklamada kullanılır:

death.

Ölüm.

But most of us don't want to acknowledge death,

Ama çoğumuz ölümü kabullenmeyi,

we don't want to plan for it,

onun için plan yapmayı

and we don't want to discuss it with the most important people in our lives.

ve hayatımızdaki önemli kişilerle onu tartışmayı istemeyiz.

I grew up in an Australian community where people got old or sick

İnsanların yaşlı veya hasta olduğu ve öldüğü

and passed away,

sadece yetişkinlerin cenazelere katıldığı

and only the adults attended the funeral.

bir Avustralya topluluğunda büyüdüm.

My parents would come home looking sad and drained,

Ebeveynlerim eve geldiğinde mutsuz ve bitkin görünürlerdi

but they didn't discuss it with us.

ama bunu bizimle konuşmazlardı.

So I was ignorant to death and of the grieving process.

Bu yüzden ölüm ve yas sürecinden haberim yoktu.

At 15, I got my invitation.

15 yaşımda, davetiyemi aldım.

A dear neighbor who was like an aunt to me

Bana teyzem gibi olan kıymetli komşum

died suddenly of a heart attack,

aniden kalp krizi sonucu öldü

and I attended my first funeral and did my first reading.

ve ben ilk cenaze törenime katıldım ve ilk okumamı yaptım.

I didn't know the tightness in my chest and the dryness in my mouth was normal.

Göğsümdeki sıkışıklık ve ağzımın kuruluğu normal miydi bilmiyorum.

The celebrant got some of the facts wrong, and it made me really angry.

Papaz bazı gerçekleri yanlış anlattı ve bu beni gerçekten sinirlendirdi.

He talked about how she loved knitting.

Onun örgü örmeyi ne kadar sevdiğinden bahsetti.

Knitting.

Örgü örmek.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

He didn't mention that, at 75, she still mowed her own lawn,

75 yaşında hâlâ kendi çimlerini kendi biçtiğinden

built an amazing fish pond in her front yard

ön bahçesine harika bir balık göleti inşa ettiğinden

and made her own ginger beer.

ve kendi zencefilli birasını yaptığından bahsetmedi.

I'm pretty sure "keen knitter"

Eminim "örgü düşkünü" onun

isn't what she would have chosen for her eulogy.

kendi anma konuşması için seçeceği bir şey olmazdı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I believe if we discuss death as part of day-to-day living,

Eğer ölümü günlük hayatımızın bir parçası gibi konuşursak

we give ourselves the opportunity to reflect on our core values,

temel değerlerimizin üzerine düşünme ve onları sevdiklerimizde paylaşma

share them with our loved ones,

fırsatını vereceğimize inanıyorum.

and then our survivors can make informed decisions

Böylece geri kalanlarımız mirasımızı onurlandıramama korkusu ve pişmanlığı

without fear or regret of having failed to honor our legacy.

olmadan bilinçli kararlar alabilirler.

I am blessed to lead a wonderful, culturally diverse team,

Çeşitli kültürlerden muhteşem bir takıma liderlik etmekten gurur duyuyorum.

and in the last 12 months,

Son 12 ay içinde,

we've lost five parents,

5 ebeveynimizi kaybettik,

including my own father,

kendi babam da dâhil olmak üzere...

and most recently, a former colleague who died at 41 from bowel cancer.

Ve en son bağırsak kanseri olan 41 yaşında bir meslektaşımızı...

We started having open and frank conversations

Deneyimlerimizle ilgili açık ve dürüst

about what we were experiencing.

konuşmalar yapmaya başladık.

We talked about the practical stuff,

Pratik konulardan, sizi kimsenin

the stuff no one prepares you for:

hazırlamadığı şeylerden konuştuk:

dealing with government agencies,

devlet kurumları,

hospitals, nursing homes,

hastaneler, bakımevleri,

advanced care directives,

ileri bakım direktifleri,

funeral directors

cenaze işleri ve

and extended family members,

geniş aile üyeleri ile uğraşmak,

(Laughter)

(Gülüşmeler)

making decisions about coffins,

uykusuz bir şekilde tabutlar,

headstones,

mezar taşları,

headstone wording,

mezar taşı yazıları,

headstone font size,

mezar taşı yazı boyutu

all while sleep-deprived.

hakkında karar vermek.

We also discussed some of the issues

Ayrıca kültürel farklılıkların tetiklediği

triggered by our various cultural backgrounds,

bazı konular üzerinde durduk ve kaybettiğimiz bir sevdiğimizi

and we realized there can be some significant differences

nasıl onurlandıracağımız konusunda bazı önemli farklılıklar

in how we honor the passing of a loved one.

olabileceğini fark ettik.

A great example of this is "Sorry Business,"

Bunun güzel bir örneği, Aborijinler ve

practiced by Aboriginal and Torres Strait Islander people.

Torres Boğazı Adaları halkının uyguladığı "Yas Görevi"dir.

During Sorry Business,

"Yas Görevi" sırasında

family members will take on specific roles and responsibilities,

aile üyeleri özel görev ve sorumluluklarını yerine getireceklerdir,

protocols such as limiting the use of photographs,

fotoğraf çekiminin sınırlanması gibi protokoller,

saying the name of the deceased,

merhumun adının söylenmesi,

and holding a smoking ceremony

sigara merasimi düzenlenmesi...

are all a sign of respect and allow for a peaceful transition of the spirit.

Hepsi saygıyı ve ruhun huzurla göçüşünü sağlayan unsurlardır.

These customs can be a complete contrast

Bu adetler Batı kültüründe sahip olduğumuz

to those we might practice in Western cultures,

uygulamalara tamamen zıt olabilir.

where we would honor the memory of a loved one

Sevdiğimiz birinin hatırasını onurlandırmak için

by talking about them and sharing photographs.

onun hakkında konuşur ve fotoğraflarını paylaşırız.

So my lesson from this last year is,

Geçen yıldan çıkardığım ders şudur,

life would be a lot easier to live if we talked about death now,

eğer ölüm hakkında şimdi konuşursak, sağlıklıyken

while we're healthy.

yaşam çok daha kolay olur.

For most of us, we wait until we are too emotional,

Pek çoğumuz çok duygusal, çok hasta ya da

too ill

fiziksel olarak çok yorgun

or too physically exhausted --

olana kadar bekleriz,

and then it's too late.

sonra da çok geç kalırız.

Isn't it time we started taking ownership of our finale on this earth?

Bu dünyadaki finalimizin iplerini elimize almanın zamanı gelmedi mi?

So let's get going.

O zaman haydi...

Do you know what you want when you die?

Öldüğün zaman ne istediğini biliyor musun?

Do you know how you want to be remembered?

Nasıl hatırlanmak istediğini?

Is location important?

Yerin önemi var mı?

Do you want to be near the ocean

Okyanusun kıyısında mı olmak istiyorsun

or in the ocean?

yoksa içinde mi?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Do you want a religious service or an informal party,

Dini bir hizmet istiyor musun ya da resmi olmayan bir parti,

or do you want to go out with a bang,

ya da bir patlamayla belirmek,

literally, in a firework?

gerçekten, havai fişek ile?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

When it comes to death, there's so much to discuss,

Ölüm hakkında söyleyecek çok şey var

but I want to focus on two aspects:

ama iki görüş üzerinde durmak istiyorum:

why talking about and planning your death can help you experience a good death,

neden ölümün hakkında konuşmak ve onu planlamak iyi bir ölüm deneyimlemenize

and then reduce the stress on your loved ones;

yardımcı olur ve sevdiklerinizin üzerindeki stresi azaltır

and how talking about death can help us support those who are grieving.

ve ölüm hakkında konuşmak yas tutanlara destek olmamıza yardım eder.

So let's start with planning.

O hâlde planlama ile başlayalım.

How many of you have a will?

Kaç kişinin vasiyeti var?

Put your hand up.

Elinizi havaya kaldırın.

Oh, this is fantastic.

Bu harika.

In Australia, 45 percent of adults over the age of 18

Avusturalya'da 18 yaşın üzerindeki yetişkinlerin yüzde 45'inin

do not have a legal will.

yasal bir vasiyetnamesi yok.

You're a little bit above average.

Siz ortalamanın biraz üzerindesiniz.

This is a startling statistic

Vasiyet yazmak aslında oldukça basit ve

given that writing a will can actually be quite simple and inexpensive.

uygun fiyatlı olmasına rağmen bu şaşırtıcı bir istatistik.

So I started asking my friends and neighbors

Bu yüzden arkadaşlarıma ve komşularıma sormaya

and was really surprised to learn many of them don't have a will,

başladım ve çoğunun vasiyetinin olmaması şaşırtıcıydı

and some couples don't realize they need individual wills.

ve bazı çiftler ayrı vasiyetlere ihtiyacı olduğun farkında değildi.

The usual explanation was, well, it's all going to go to my partner anyway.

Hepsinin zaten partnerlerine geçeceğini düşünüyorlardı.

So keep in mind that laws vary

Unutmamalısınız ki kanunlar

from state to state and country to country,

eyaletten eyalete, ülkeden ülkeye değişir.

but this is what happens in New South Wales

Ama Yeni Güney Galler'de

if you die without leaving a legal will.

vasiyet bırakmadan ölürseniz olacağı şudur:

Firstly, a suitable administrator must be appointed

İlk olarak Yeni Güney Galler mahkemesi

by the Supreme Court of New South Wales.

uygun bir vekil atar.

Chances are this is someone who would never have met the deceased.

Merhumla hiç tanışmamış biri olabilir.

That person is then responsible for arranging your funeral,

Bu kişi cenaze töreninizi ayarlamak, borç ve vergileri

collecting assets and distributing them after paying debts and taxes.

ödedikten sonra kalan varlıkları toplamak ve dağıtmaktan sorumludur.

And one of those debts will be the bill for their services.

Bu borçlardan biri de verdikleri hizmetin ücretidir.

This is not someone who would have known

Bu kişi oturma odanızdaki

you want the four-foot wooden giraffe in your living room

dört ayaklı ahşap zürafanın onu yol boyunca taşımanıza

to go to the person who helped you carry it halfway across the world,

yardım eden kişiye vermek istediğinizi bilen biri değil.

and yes, that's in my will.

Evet bu benim vasiyetimde var.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

If you die leaving a spouse or a domestic partner,

Öldüğünüzde arkanızda bir eş veya hayat arkadaşı bırakırsanız

then chances are they will receive your estate,

mirasınızı alabilirler

but if you are single, it's far more complicated,

ancak bekârsanız, durum çok daha karışık çünkü

as parents, siblings, half-siblings and dependents all come into play.

ebeveynler, kardeşler, üvey kardeşler ve size bağımlı herkes oyuna giriyor.

And did you know that if you make a regular donation to charity,

Peki bir hayır kurumuna düzenli bağış yapıyorsanız bu kurumun

that charity may have grounds to make a claim on your estate?

mirasınız hakkında hak iddia edebileceğini biliyor muydunuz?

The most important thing to know is the bigger your estate,

Bilmeniz gereken en önemli şey mirasınız büyüdükçe

the more complicated that will will be,

vasiyetiniz daha karmaşık olacak

and the more expensive that bill.

ve faturası daha kabarık olacak.

So if you don't have a will, I ask you ...

Eğer bir vasiyetiniz yoksa, size soruyorum...

when else in your life

hayatınızda ne zaman

have you willingly given money to the government

mecbur olmadığınız halde

when you didn't have to?

devlete isteyerek para verdiniz?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I lost my father in February to a progressive lung disease.

Şubat ayında ileri akciğer hastalığı yüzünden babamı kaybettim.

When dad knew his death was imminent,

Babam ölümünün yaklaştığını anladığında

he had three clear wishes.

üç açık ve net dileği vardı.

He wanted to die at home;

Evde ölmek istiyordu,

he wanted to die surrounded by family;

ailesinin yanında ölmek istiyordu

and he wanted to die peacefully, not choking or gasping for air.

ve huzurla ölmek istiyordu, tıkanmadan veya nefessiz kalmadan.

And I'm pleased to say that my family were able to support dad's wishes,

Ve memnuniyetle belirtmek isterim ki ailem babamın dileklerini yerine getirebildi

and he achieved his goals,

ve babam amacına ulaştı

and in that sense, he had a good death.

ve bu bakımdan iyi bir ölüm oldu.

He had the death he planned for.

Planladığı şekilde vefat etti.

Because dad wanted to die at home,

Babam evde ölmek istediği için,

we had to have some pretty tough conversations

oldukça zorlu konuşmalar yapmak

and fill out a lot of paperwork.

ve bir dolu evrak işiyle uğraşmak zorunda kaldık.

The questions on the forms cover everything from resuscitation to organ donation.

Formlardaki sorular her şeyi kapsıyordu, yeniden canlandırmadan organ bağışına.

Dad said, "Take whatever organs you can use."

Babam "kullanabildiğiniz her organı alın" demişti.

This was upsetting to my mum,

Bu annemi üzüyordu

as my dad's health was deteriorating rapidly,

çünkü babamın sağlığı hızla kötüleşiyordu

and it was no longer the right time to talk about organ donation.

ve organ bağışından bahsetmek için artık doğru zaman değildi.

I believe we need to discuss these issues when we are fit and healthy,

Bu konuları zinde ve sağlıklıyken konuşmamız gerektiğine inanıyorum

so we can take the emotion out of it,

böylece içinden duyguyu çıkarabiliriz

and then we can learn not just what is important,

ve sadece neyin önemli olduğunu değil

but why it's important.

neden önemli olduğunu bilebiliriz.

So as part of my journey,

Bu yüzden yolculuğumun bir parçası olarak

I started engaging my family and friends to find out their thoughts on death,

ölüm hakkındaki düşüncelerini ve nasıl hatırlanmak istediklerini öğrenmek için

and how they wanted to be remembered.

ailemi ve arkadaşlarımı dâhil etmeye başladım.

I discovered you can host a "Death Over Dinner,"

"Ölüm Yemeği" veya "Ölüm Kafesi"

or a "Death Cafe,"

düzenlemenin konuya giriş yapmak için

which is a great, casual way to introduce the topic ...

sıradan ve müthiş bir yol olduğunu fark ettim.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

and gain some wonderful insight.

ve harika içgörüler almak için...

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Did you know that your body has to be legally disposed of,

Bedeninizin yasal olarak yok edilmesi gerektiğini ve öylece uçurumdan aşağı

and you can't just be shoved off a cliff

atılamayacağınızı ya da arka bahçede ateşe

or set fire to in the backyard?

verilemeyeceğinizi biliyor muydunuz?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

In Australia, you have three options.

Avusturalya'da üç seçeneğiniz var.

The two most common are burial and cremation,

En yaygın olanlar defin ve yakılma

but you can also donate your body to science.

ancak aynı zamanda bedeninizi bilim için bağışlayabilirsiniz.

And I am pleased to report that innovation has touched

Ve memnuniyetle söylemek isterim ki inovasyon artık

the world of corpse disposal.

ceset bertarafına da dokundu.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

You can now opt for an eco-funeral.

Artık eko-cenaze de tercih edebilirsiniz.

You can be buried at the base of a tree

Bir ağacın zeminine gömülerek

in recycled cardboard or a wicker basket,

geri dönüştürülmüş karton veya hasır sepet olabilirsiniz.

and for those who love the ocean,

Okyanusu sevenler için de

there are eco-friendly urns that will dissolve at sea.

denizde çözünen doğa dostu kaplar var.

Personally, I plan to be cremated,

Şahsen ben yakılmayı planlıyorum,

but given that I get seasick,

deniz tutan biri olarak

I can think of nothing worse

küllerimin okyanusa fırlatılmasından

than having my ashes flung into a huge ocean swell.

daha kötüsünü düşünemiyorum.

I've actually bought a plot in the rose garden next to my dad.

Doğrusu babamın yanındaki gül bahçesinden bir parsel satın aldım.

I call it my investment property.

Ben buna yatırım amaçlı gayrimenkul diyorum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But sadly, there's no tax deduction.

Ama maalesef vergi indirimi yok.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So if you plan for your death,

O yüzden eğer ölümünüzü planlıyorsanız

then your survivors will know how to experience a healthy bereavement

geride kalanlarınız sağlıklı bir kaybı nasıl deneyimleyeceklerini bilecekler,

without fear or guilt of having failed to honor your legacy.

mirasınızı onurlandıramama korkusu veya suçluluk duygusu olmadan.

As part of my research, I've been to seminars,

Araştırmam kapsamında seminerlere katıldım,

read books and talked to palliative care nurses.

kitaplar okudum ve palyatif bakım hemşireleriyle konuştum.

And I've come to understand

Ve ölüm hakkında

as a consequence of not talking about death,

konuşmadığımız durumda, kederin çevresinde nasıl olunacağını

we don't know how to be around grief.

bilmediğimiz sonucuna vardım.

And on the flip side, if we talk about death more,

Diğer tarafta, ölüm hakkında daha çok konuşursak,

we will become more comfortable with the emotions we experience around grief.

keder çevresinde hissettiğimiz duygularla ilgili daha rahat olacağız.

I discovered, this year,

Bu yıl şunu fark ettim,

it's actually a privilege to help someone exit this life,

birine bu hayatı terk etmesinde yardımcı olmak bir ayrıcalık

and although my heart is heavy with loss and sadness,

ve kalbim kaybın ve mutsuzluğun ağırlığını taşısa da

it is not heavy with regret.

pişmanlık duymuyor.

I knew what dad wanted,

Babamın ne istediğini biliyordum

and I feel at peace knowing I could support his wishes.

ve onun dileklerini yerine getirebildiğim için huzurluyum.

My dad's last 24 hours were in a peaceful coma,

Babam son 24 saatinde huzurla komadaydı,

and after days of around-the-clock care,

günler süren 24 saatlik bakımın ardından,

we had time to sit, hold his hand,

oturup, elini tutup vedalaşmak için

and say goodbye.

vaktimiz oldu.

He passed away on a Monday morning just before breakfast,

Bir pazartesi sabahı kahvaltıdan hemen önce vefat etti

and after the doctor came

ardından doktor geldi

and we waited for the funeral home,

ve cenaze evini bekledik.

I went into the kitchen, and I ate a big bowl of porridge.

Mutfağa gittim ve büyük bir kâse yulaf lapası yedim.

When I told some of my friends this, they were really shocked.

Bunu bazı arkadaşlarıma söylediğimde gerçekten çok şaşırdılar.

"How could you eat at a time like that?"

"Böyle bir zamanda nasıl yemek yiyebildin?"

Well, I was hungry.

Çünkü açtım.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

You see, grief impacted my sleep and my ability to concentrate,

Görüyorsunuz, keder uykumu ve konsantrasyon kabiliyetimi etkiledi

but it never impacted my stomach. I was always hungry.

ancak hiçbir zaman midemi etkilemedi, her daim açtım.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

It's different for all of us,

Bu hepimiz için farklı

and it's really important that we acknowledge that.

ve bunu kabullenmek gerçekten önemli.

So if we don't talk about our death and the death of loved ones,

O yüzden kendi ölümümüzden ve sevdiklerimizin ölümünden konuşmazsak

how can we possibly support a friend, a colleague, a neighbor

kederli bir dost, iş arkadaşı, komşuya

who is grieving?

destek olabiliriz?

How do we support someone who has lost someone suddenly,

Kaza veya intihar nedeniyle aniden birini kaybeden birine

like an accident or suicide?

nasıl destek olabiliriz?

We tend to avoid them ...

Onlardan kaçınmaya meyilliyiz,

not because we don't care,

önemsemediğimizden değil,

because we don't know what to say.

ne söyleyeceğimizi bilemediğimizden.

We know as a friend we can't fix it,

Bunu bir arkadaş olarak düzeltemeyeceğimizi biliriz,

we can't take away that pain,

o acısını dindiremeyiz,

so we say things to fill that awkward silence,

bu yüzden o garip sessizliği doldurmak için bir şeyler söyleriz,

sometimes things we regret saying.

kimi zaman pişman olduğumuz şeyler.

Examples would be:

Örneğin:

"At least he isn't suffering anymore."

"En azından acı çekmeyecek"

"At least you've got your memories."

"En azından anıların var"

"En azından artık hastane otoparkına ödeme yapmak zorunda kalmayacaksın"

"At least you don't have to pay for hospital parking anymore."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Really, we don't need to say anything.

Gerçekten hiçbir şey söylememize gerek yok.

We just need to be.

Yalnızca sabırlı,

Be patient,

anlayışlı

be understanding,

ve iyi bir dinleyici

and be a listener.

olmamız gerek.

And if you can't be any of those things,

Eğer bunların hiçbiri olamayacaksanız

then please, be the person who makes the lasagna, the curry or the casserole,

o zaman lütfen lazanya, köri veya güveç yapan kişi olun

because your offerings will be greatly appreciated.

çünkü sunduklarınız çok takdir görecek.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I've been to 10 funerals in the last year,

Geçtiğimiz yıl 10 cenazeye gittim,

one of which I helped arrange.

birinin düzenlenmesine yardım etmiştim.

They ran the full gamut:

Baştan sona her şey tamdı:

a very solemn Greek Orthodox service,

çok ciddi bir Rum Ortodoks hizmeti,

four Catholic requiem masses

dört katolik ayin müziği

and a garden party

ve bahçe partisi.

where I made a toast while scattering my friend's ashes around her garden

Ben de çorba kepçesiyle arkadaşımın küllerini bahçeye serperken bir yandan da

with a soup ladle.

kadeh kaldırıyordum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I have carried, kissed, written on and toasted coffins with a shot of ouzo.

Tabutu taşıdım, öptüm, üzerine yazı yazdım ve ouzo'mu tabutla tokuşturdum.

I have worn all black,

Baştan aşağı siyah,

all color and a party dress.

renkli bir parti elbisesi giymiştim.

Despite the vast differences in sendoff,

Uğurlamadaki büyük farklılıklara rağmen,

despite me being at times out of my comfort zone

zaman zaman daha önce hiç yapmadığım bir şey yaparak

doing something I've never done before,

konfor alanımın dışına çıkmama rağmen

I drew comfort from one thing --

tek bir konuda rahattım,

knowing that this is what each person would have wanted.

bunun herkesin istediği bir şey olduğunu bilerek.

So what do I want?

O hâlde ne istiyorum?

Well, I like to be organized, so I have the will,

Açıkçası hazırlıklı olmak istiyorum, yani vasiteyim var,

I'm a registered organ donor, and I have my investment property.

organ bağışı için başvurdum, yatırım amaçlı gayrimenkullerim var.

All that is left is planning my sendoff,

Uğurlanmam için geriye kalan tek şey

a big party, lots of champagne,

büyük bir parti, bir sürü şampanya,

color, laughter, and of course, music to remember me by.

renkler, kahkahalar ve tabii ki beni hatırlatacak bir müzik.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)