Why the "wrong side of the tracks" is usually the east side of cities | Stephen DeBerry

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

I came to talk about first principles

Buraya çok sevdiğim ilkelerden

and communities that I love --

ve topluluklardan konuşmaya geldim,

especially East Palo Alto, California,

özellikle Doğu Palo Alto, Kaliforniya,

which is full of amazing people.

çünkü bu kent harika insanlarla dolu.

It's also a community that's oddly separated

Ayrıca Silikon Vadisi'nden geçen 101 numaralı otoyoldan

by the 101 freeway that runs through Silicon Valley.

tuhaf bir şekilde ayrılmış bir topluluk.

On the west side of the freeway in Palo Alto are the "haves,"

Palo Alto'da otoyolun batı yakasında

on just about any dimension you can think of:

her açıdan ''varlıklı'' sakinler var:

education, income, access to water.

eğitim, gelir, suya erişim.

On the east side of the freeway are the "have-nots."

Otoyolun doğu yakasında ise ''varlıksız'' sakinler var.

And even if you don't know East Palo Alto,

Doğu Palo Alto'yu bilmiyorsanız bile,

you might know the story of eastside disparity,

doğu yakası eşitsizliğini duymuşsunuzdur.

whether it's the separation of the railroad tracks in East Pittsburgh

Bazen Doğu Pittsburg karayolu ayırımı

or the Grosse Pointe Gate in East Detroit

veya Dopu Detroit kentinde Grosse Pointe Gate olur,

or East St. Louis, East Oakland, East Philly.

bazen de Doğu St. Louis, Doğu Oakland veya Doğu Philedelphia.

Why is it that communities on the social, economic and environmental margin

Neden sosyal, ekonomik ve çevresel kısıtlarda yaşayan insanlar

tend to be on the east sides of places?

genellikle bölgenin doğusunda oluyorlar?

Turns out,

Anlaşılan o ki

it's the wind.

bunun sorumlusu rüzgâr.

If you look at the Earth from the North Pole,

Kuzey Kutbu'ndan Dünya'ya baktığınızda

you'd see that it rotates counterclockwise.

saat yönünün tersine döndüğünü görürsünüz.

The impact of this

Bunun etkisi de şu ki

is that the winds in the northern and the southern hemispheres

kuzey ve güney yarı küreden gelen rüzgarlar

blow in the same direction as the rotation of the Earth --

Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki dönüşüyle aynı yöne

to the east.

yani Doğu'ya doğru esiyor.

A way to think about this is:

Bunu şöyle de düşünebiliriz:

imagine you're sitting around a campfire.

diyelim ki kamp ateşi etrafında oturacağız.

You've got to seat 10 people, you've got to keep everyone warm.

On kişi oturacağız, herkes ısınmak istiyor.

The question is: Who sits with the smoky wind blowing in their face?

Şu soruyu sorun: Duman yüzüne esecek konumda kimler oturur?

And the answer is:

Cevap mı?

people with less power.

Daha az güçlü olanlar.

This campfire dynamic is what's playing out in cities,

Şehirlerde var olan da işte bu kamp ateşi örneği gibi.

not just in the US, but all around the world:

Sorun yalnızca ABD'de değil, tüm dünyada var:

East London; the east side of Paris is this way;

Doğu Londra ve Paris'in doğusu da böyle,

East Jerusalem.

Doğu Kudüs.

Even down the street from where we're sitting right now,

Şu an oturduğumuz yerin aşağısında bile,

the marginalized community is East Vancouver.

Doğu Vancouver sınırda yaşayan topluluk.

I'm not the only one to notice this.

Bunu fark eden sadece ben değilim.

I nerded on this hard, for years.

Yıllarca bunun üzerine kafa yordum.

And I finally found a group of economic historians in the UK

Sonunda Birleşik Krallık'ta iktisat tarihçisi bir grup buldum,

who modeled industrial-era smokestack dispersion.

Sanayi Çağı baca dumanı ayrımı üzerine çalışmışlardı.

And they came to the same conclusion mathematically

Benim antropolojik açıdan vardığım sonuca

that I'd come to as an anthropologist,

onlar da matematiksel yolla varmıştı;

which is: wind and pollution are driving marginalized communities to the east.

rüzgâr ve hava kirliliği bu insanları doğu yakasına doğru itiyor.

The dominant logic of the industrial era

Sanayi Çağı'nda baskın mantık

is about disparity.

ayrım ile ilgili.

It's about haves and have-nots, and that's become part of our culture.

Varlıklı olanlar ve olmayanlarla ilgili ve bu kültürümüzün parçası oldu.

That's why you know exactly what I'm talking about

Bu yüzden size birinin ''tekin olmayan yer''den geldiğini söylesem

if I tell you someone's from the "wrong side of the tracks."

tam olarak ne demek istediğimi anlarsınız.

That phrase comes from the direction that wind would blow dirty train smoke --

Bu söz, rüzgârın kirli tren dumanını götürdüğü yerden geliyor,

to the east, usually.

yani genellikle doğu yönünden.

I'm not saying every single community in the east is on the margin,

Doğuda oturan her topluluğun sınırda yaşadığını

or every community on the margin is in the east,

veya sınırda yaşayan herkesin doğu yaşadığını değil,

but I'm trying to make a bigger point about disparity by design.

tasarımın bu ayrımda büyük bir rol oynadığını söylüyorum.

So if you find yourself talking about any cardinal direction

Bir otoyol, nehir veya demiryolundan

of a freeway, a river, some train tracks,

bir yön tarif ediyorsanız

you're talking about an eastside community.

bir doğu topluluğundan bahsediyorsunuzdur.

Now, the wind is obviously a natural phenomenon.

Rüzgâr besbelli doğal bir oluşum.

But the human design decisions that we make to separate ourselves

Ancak biz insanların kendimizi ayrımaya yönelik tasarım tercihleri

is not natural.

kesinlikle doğal değil.

Consider the fact that every eastside community in the United States

ABD'deki doğu yakası topluluklarının hepsinin

was built during the era of legal segregation.

yasal ayrım döneminde oluştuğu gerçeğini düşünün.

We clearly weren't even trying to design for the benefit of everyone,

Belli ki o zamanlar herkesin menfaati için tasarım yapmaya uğraşmamışız bile,

so we ended up dealing with issues like redlining.

sonra da o bölge ve toplulukları yok sayma sorunuyla uğraşmışız.

This is where the government literally created maps

Bu noktada hükûmet haritalar yaratarak

to tell bankers where they shouldn't lend.

bankalara kredi vermemeleri gereken yerleri gösterdi.

These are some of those actual maps.

Bunlar gerçek haritalardan.

And you'll notice how the red tends to be clustered

Kırmızının şehirlerin doğu yönünde

on the east sides of these cities.

nasıl yoğunlaştığına bir bakın.

Those financial design decisions became a self-fulfilling prophecy:

Bu finansal tasarım kararları kendi kendini gerçekleştiren bir kehanet gibi:

no loans turned into low property tax base

kredi verilmemesi sonucunda mülkiyet vergi matrahı da düştü

and that bled into worse schools and a less well-prepared workforce,

ve bu da daha kötü okullar ve daha az donanımlı iş gücüne yol açtı.

and -- lo and behold -- lower incomes.

Tabii bir de düşük gelirlere.

It means that you can't qualify for a loan.

Bu da kredi için uygun değilsiniz demek.

Just a vicious downward spiral.

Kötüye giden kısır bir döngü.

And that's just the case with lending.

Ve bu sadece kredi örneği.

We've made similarly sinister design decisions on any number of issues,

Pek çok farklı konuda benzer kötü tasarım kararları verdik,

from water infrastructure

su alt yapısından

to where we decide to place grocery stores versus liquor stores,

marketlerin ve içki mağazalarının bulunduğu yere kadar

or even for whom and how we design and fund technology products.

ve hatta teknolojik ürünlerin tasarım ve fonunun kimlere hitap edeceğine kadar.

Collectively, this list of harms

Tüm bunları topladığınızda

is the artifact of our more primitive selves.

ilkel benliklerimizin ürünü ortaya çıkıyor.

I don't think this is how we'd want to be remembered,

Bu şekilde hatırlanmak istemeyiz

but this is basically what we've been doing

ama son yüzyıldır

to eastside communities for the last century.

doğu kısımlarda yaşayanlara yaptığımız tam da bu.

The good news is, it doesn't have to be this way.

İyi haber şu ki böyle olmak zorunda değil.

We got ourselves into this eastside dilemma

Kötü tasarım sonucunda

kendimizi bir doğu yakası ikilemi içinde bulduk

through bad design,

and so we can get out of it with good design.

ve iyi tasarımla bundan kurtulabiliriz.

And I believe the first principle of good design is actually really simple:

Bence iyi tasarımın ilk ilkesi gerçekten oldukça basit:

we have to start with the commitment to design for the benefit of everyone.

herkesin menfaatini gözetecek bir tasarım anlayışıyla işe koyulmalıyız.

So, remember the campfire metaphor.

Kamp ateşi örneğini hatırlayın.

If we want to benefit everyone, maybe we just sit in a horseshoe,

Herkesin faydalanmasını istiyorsak belki de bir kısımda kimse oturmamalı,

so nobody gets the smoke in their face.

böylece kimsenin yüzüne duman gelmez.

I've got to make a note to the gentrifiers,

Renovasyon yapanlara söyleyelim,

because the point of this image is not to say

çünkü bu görselin amacı

you get to roll into eastside communities and just move people out of the way,

doğu kısmına dalıp insanları yerinden etmek değil,

bunu yapamazsınız.

because you don't.

(Applause)

(Alkışlar)

But the point is,

Burada amaç şu,

if you start with this first principle of benefiting everyone,

eğer işe herkesin menfaatini gözetme ilkesiyle başlarsanız

then elegant solutions may become more obvious than you assume.

faydalı çözümler sandığınızdan çok daha açık bir şekilde ortaya çıkacaktır.

What are the elegant solutions to close this gap

Silikon Vadisi'ndeki Palo Alto ve Doğu Palo Alto arasındaki fark için

between Palo Alto and East Palo Alto in Silicon Valley?

faydalı çözümler neler olabilir?

I've got to like the odds of starting with EPA [East Palo Alto].

Doğu Palo Alto'yla başlayayım.

It's in the middle of Silicon Valley, the epicenter of innovation

Silikon Vadisi'nin ortasında,

inovasyon ve zenginliğin merkez üssü.

and wealth creation.

If we can solve this problem anywhere, it ought to be here.

Bu sorunu herhangi bir yerde çözebiliyorsak ilk burada çözmeliyiz.

And if we can solve the problems for EPA,

Doğu Palo Alto'da bu sorunları çözebiliyorsak

we could apply those solutions to other eastside communities.

tüm diğer doğu kısımlarda bu çözüm yollarını uygulayabiliriz.

If you think about it, it's actually a massive investment opportunity

Düşündüğünüz zaman, aslında devasa bir yatırım fırsatı

and an opportunity to drive policy change and philanthropy.

ve politik değişim ve filantropiyi teşvik edecek bir fırsat.

But at the core, it's this fundamental design principle,

Ancak işin özünde bahsettiğim temel tasarım ilkesi yatıyor,

this choice of whether we're going to decide to take care of everyone.

herkesin menfaatinin düşünülmesi tercihi.

And it's a choice we can make, loved ones.

Bu, verebileceğimiz bir karar, sevgili arkadaşlar.

We've got the capital.

Anaparamız var.

We've got technology on our side,

Teknoloji de bizim yanımızda

and it keeps getting better.

ve gitgide ilerliyor.

We've got some of the best entrepreneurs in the world in this building

Dünyanın en iyi girişimcilerinden bazıları şu an bu binada

and in these communities right now.

ve bu topluluklarda.

But the fundamental question is: What are we designing for?

Ama sormamız gereken temel soru: Ne için tasarım yapıyoruz?

More haves and have-nots? More disparity?

Daha fazlası için mi daha azı mı? Daha fazla eşitsizlik mi?

Or parity,

Yoksa eşitlik mi?

the choice to come together.

Bir araya gelme tercihi için mi?

Because the reality is, this is not the industrial era.

Çünkü gerçek şu ki artık sanayi devriminde değiliz.

We don't live in the era of legal segregation.

Yasal ayrım döneminde yaşamıyoruz.

So the punchline is, there is no wrong side of the tracks.

Buradan çıkarılacak sonuç tekin olmayan bir yer yok.

And all I'm saying is,

Tüm söylemek istediğim,

we should design our economy and our communities with that in mind.

ekonomi ve topluluklarımızı bunu aklımızda tutarak tasarlamalıyız.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)