Keith Schacht & Zach Kaplan: Products (and toys) from the fu

Zach Kaplan ve Keith Schacht geleceğin oyuncaklarını tanıtıyor

Çeviri: guler genc Gözden geçirme: Sancak Gülgen

Zach Kaplan: Keith and I lead a research team.

Zach Kaplan: Keith ve ben bir araştırma ekibinin başındayız.

We investigate materials and technologies

Beklenmedik özellikleri olan

that have unexpected properties. Over the last three years,

madde ve teknolojiler araştırıyoruz. Son üç yılda

we found over 200 of these things, and so we looked

200'ün üzerinde bu tür şeyler bulduk, böylece geri dönüp

back into our library and selected six we thought would be most

bunlardan TED için şaşırtıcı olabileceğini düşündüğümüz

surprising for TED.

altı tanesini seçtik.

Of these six, the first one that we're going to talk about

Bu altı taneden bizim bahsedeceklerimizden ilki

is in the black envelope you're holding.

tuttuğunuz siyah zarfın içinde.

It comes from a company in Japan called GelTech. Now go ahead and open it up.

GelTech adlı bir Japon şirketinden geliyor. Hadi durmayın, açın

Keith Schacht: Now be sure and take the two pieces apart.

Şimdi iki parçayı birbirinden ayırdığınızdan emin olun.

What's unexpected about this is that it's soft, but it's also a strong magnet.

Beklenmedik olan yanı yumuşak ama aynı zamanda kuvvetli bir mıknatıs olması.

Zach and I have always been fascinated

Zach ve ben her zaman bunun gibi

observing unexpected things like this.

beklenmedik şeyleri gözlemlerken büyülenmişizdir.

We spent a long time thinking about why this is, and it's just recently that we realized:

Neden böyle olduğu konusunda uzun süre düşündük ve ancak çok yakın bir zamanda farkına vardık:

it's when we see something unexpected,

Ne zaman beklenmedik bir şey görsek,

it changes our understanding of the way things work.

nesnelerin işleyişleri konusundaki anlayışımızı değiştiriyor.

As you're seeing this gel magnet for the first time,

İlk defa bu jel mıknatısı gördüğünüz gibi,

if you assume that all magnets had to be hard,

eğer bütün mıknatısların sert olması gerektiğini düşünüyorsanız,

then seeing this surprised you and it changed your understanding

o zaman bunu görmeniz sizi şaşırttı ve mıknatısların çalışabilme şeklini

of the way magnets could work.

anlayışınızı değiştirdi.

ZK: Now, it's important to understand what the unexpected properties are.

ZK: Beklenmedik özelliklerin ne olduklarını anlamak önemli.

But to really think about the implications of what this makes possible,

Ama gerçekten bunu mümkün kılan

we found that it helps to think about how it could be applied in the world.

Dünyada nasıl uygulanabileceği hakkında düşünmeye yardımcı olduğunu gördük.

So, a first idea is to use it on cabinet doors.

İlk fikir dolaplar üzerinde kullanmak.

If you line the sides of the cabinets using the gel material --

Eğer dolapların kenarlarını jel malzemeyle kaplarsak,

if a cabinet slams shut it wouldn't make a loud noise,

dolap kapandığı zaman gürültü çıkarmayacaktır,

and in addition the magnets would draw the cabinets closed.

ve ek olarak, mıknatıslar dolapların kapalı kalmasını sağlayacaktır.

Imagine taking the same material, but putting it on the bottom of a sneaker.

Aynı malzemeyi spor ayakkabılarınızın altına koyduğunuzu hayal edin.

You know, this way you could go to the container store and buy one of those

bildiğiniz gibi, bu şekilde nalbura gidip

metal sheets that they hang on the back of your door, in your closet,

gardrop kapınızın arkasına asılabilecek metal levhalar alabilir

and you could literally stick your shoes up instead of using a shelf.

ve raf kullanmak yerine ayakkabılarınızı metal levhalara tutturabilirsiniz.

For me, I really love this idea.

Bu fikri çok sevdim.

(Laughter)

(Kahkahalar)

If you come to my apartment and see my closet,

Eğer evime gelir ve dolabımı görürseniz,

I'm sure you'd figure out why: it's a mess.

eminim neden olduğunu anlarsınız. Tam bir dağınıklık.

KS: Seeing the unexpected properties and then seeing a couple of

KS: Beklenmedik özellikler görmek ve sonrasında beklenmedik bir kaç uygulama

applications -- it helps you see why this is significant, what the potential is.

görmek, neden anlamlı olduğunu ve potensiyelini görmenizi sağlıyor.

But we've found that the way we present our ideas

ama şunun farkına vardık fikirlerimizi sunma şeklimiz,

it makes a big difference.

büyük fark yaratıyor.

ZK: It was like six months ago that Keith and I were out in L.A.,

ZK: Bundan altı ay önce ben ve Keith Los Angeles'da ki

and we were at Starbucks having coffee with Roman Coppola.

Starbucks'da Roman Coppola ile birlikte kahve içiyorduk.

He works on mostly music videos and commercials

Şirketi,The Directors Bureau'da çoğunlukla

with his company, The Directors Bureau.

klipler ve reklamlar üzerinde çalışıyor.

As we were talking, Roman told us that he's kind of an inventor on the side.

Fakat biz konuştukça Roman bize bir yandan da buluşlar yaptığını söyledi.

And we were showing him the same

ve biz de ona şu anda elinizde tuttuğunuz

gel magnet that you're holding in your hand -- and you know,

aynı jel mıknatısı gösteriyorduk ve aynı fikirleri

we shared the same ideas. And you could see it in his face:

kendisiyle paylaşıyorduk. Roman'nın yüzündeki ifadeden

Roman starts to get really excited and he whips out this manila folder;

ne kadar heyecanlandığı görülüyordu hemen dosyasını çıkarttı.

he opens it up and Keith and I look in,

dosyayı açmasıyla Keith ve ben içene baktık

and he starts showing us concepts that he's been working on.

ve bize üzerinde çalıştığı tasarımları gösterdi.

These things just get him really excited. And so we're looking

bu şeyler onu çok heyecanlandırdı. Biz tüm bu tasarımlara

at these concepts, and we were just like, whoa, this guy's good.

bakarken, bu adam başarılı dedik,

Because the way that he presented the concept -- his approach

çünkü, tasarımları sunma yaklaşımı bizimkinden

was totally different than ours. He sold it to you as if it was for sale right now.

tamamen farklıydı. Ürün sanki şu anda satılıyormuş gibi size pazarlıyordu.

When we were going in the car back to the airport,

arabayla havaalanına geri dönerken,

we were thinking: why was this so powerful?

nasıl bu kadar başarılıydı? diye düşündük.

And as we thought about it more, we realized that

düşündükçe anladık

it let you fill in all the details about the experience,

deneyimlerle ilgili tüm detayları sanki TV' de izlemiş gibi

just as if you saw it on TV. So, for TED we decided to take our favorite

anlamanızı sağlıyor. Biz de TED için en gözde fikrimiz olan

idea for the gel magnet and work with Roman and his team

jel mıknatıs için Directors Bureau'da Roman ve ekibiyle

at the Directors Bureau to create a commercial for a product

geleceğin ürününe bir reklam

from the future.

hazırlamaya başladık.

Narrator: Do you have a need for speed?

(Video): Hıza ihtiyacınız mı var?

Inventables Water Adventures dares you to launch yourself

Inventables Water Adventures, size meydan okuyor.

on a magnetically-levitating board down a waterslide

Kendinizi manyetik olarak havalanan bır kayağın üzerinde kaydıraktan aşağı bırakabilir misiniz?

so fast, so tall, that when you hit the bottom, it uses brakes to stop.

o kadar uzun, o kadar hızlı ki sonuna geldiğinizde frenlere ihtiyacınız olacak.

Aqua Rocket: coming this summer.

Aqua Rocket. Bu yaz geliyor.

KS: Now, we showed the concept to a few people before this,

KS: tasarımı bundan önce birkaç kişiye gösterdik,

and they asked us, when's it coming out?

ve onlarda ne zaman piyasaya çıkacağını sordular.

So I just wanted to let you know, it's not actually coming out,

Şunu bilmenizi isterim ki, piyasaya çıkmıyor,

just the concept is.

sadece tasarım.

ZK: So now, when we dream up these concepts, it's important for us

ZK: bu tasarımları hayal ederken bizim için önemli olan

to make sure that they work from a technical standpoint.

teknik açıdan çalışıyor olmaları.

So I just want to quickly explain how this would work.

şimdi size kısaca nasıl çalıştığını anlatacağım.

This is the magnetically-levitating board that they mentioned in the commercial.

Bu reklamda manyetik olarak havalanan kayaktan bahsediliyor.

The gel that you're holding would be lining the bottom of the board.

tuttuğunuz jel kayağın altını kaplıyor.

Now this is important for two reasons.

Bu iki sebepden dolayı çok önemli.

One: the soft properties of the magnet that make it so that, if it were

İlki, mıknatısı özel kılan yumuşak özelliği

to hit the rider in the head, it wouldn't injure him.

kayan kişiçarpsa dahi, zarar vermez.

In addition, you can see from the diagram on the right,

Ek olarak, sağdaki şekilde gördüğünüz üzere

the underpart of the slide would be an electromagnet.

kaydırağın alt kısmı elektrikli mıknatıs olacak.

So this would actually repel the rider a little bit as you're going down.

Böylece bu aşağı doğru inilirken kayan kişiyi biraz daha itecek.

The force of the water rushing down, in addition to that repulsion force,

Bu itme gücüne, suyun akım gücü eklendiğinde,

would make this slide go faster than any slide on the market.

bunun piyasadaki her hangi bir kayaktan daha hızlı gitmesini sağlayacak.

It's because of this that you need the magnetic braking system.

İşte bu yüzden magnetik fren sistemine ihtiyaç duyuluyor.

When you get to the very bottom of the slide --

Kaydırağın sonuna geldiğinizde--

(Laughter)

(Kahkahalar)

-- the rider passes through an aluminum tube.

kayan kişi alüminyum tüpün içinden geçiyor.

And I'm going to kick it to Keith to explain why that's important

Şimdi teknik açıdan neden bu kadar önemli olduğunu göstermek için

from a technical standpoint.

sözü Keith'e devrediyorum.

KS: So I'm sure all you engineers know that even though aluminum is

KS: eminim siz mühendisler alüminyumun metal olduğu halde

a metal, it's not a magnetic material. But something unexpected

manyetik olmadığını biliyorsunuzdur. Alüminyum tüpün üstüne

happens when you drop a magnet down an aluminum tube.

mıknatıs damlattığınızda baklenmedik birşey gerçekleşiyor.

So we set up a quick experiment here to show that to you.

Burada size gösterebilmek için ufak bir deney hazırladık.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Now, you see the magnet fell really slowly.

Gördüğünüz gibi mıknatıs oldukça yavaş iniyor.

Now, I'm not going to get into the physics of it,

Fizik kurallarından bahsetmeyeceğim ama sadece şunu bilmenizi istiyorum,

but all you need to know is that the faster the magnet's falling,

mıknatıs ne kadar hızlı inerse durma gücü

the greater the stopping force.

o kadar fazla olur.

ZK: Now, our next technology is actually a 10-foot pole,

ZK: Sıradaki teknolojimiz aslında üç metrelik bir direk

and I have it right here in my pocket.

ve şu an benim cebimde duruyor.

(Laughter)

(Kahkahalar)

There're a few different versions of it.

Birkaç farklı çeşidi var.

(Laughter)

(Kahkahalar)

KS: Some of them automatically unroll like this one.

KS: Bazıları bunun gibi otomatik olarak açılıyor.

They can be made to automatically roll up, or they can be made

Otomatik olarak sarılmaları ya da

stable, like Zach's, to hold any position in between.

Zach'inki gibi herhangi bir konumda sabit kalması sağlanabilir.

ZK: As we were talking to the vendor -- to try to learn about

ZK: bunları nasıl uygulayacağımızı ve şu anda nasıl uylandığı hakkında

how you could apply these, or how they're being applied currently --

bilgi edinmek için sağlayıcıyla konuştuk.

he was telling us that, in the military they use this one

O da ordunun bunu kullandığını söyledi askerler göğüslerinde

so soldiers can keep it on their chests -- very concealed --

gizleyerek taşıyabiliyorlar, ve araziye çıktılarında

and then, when they're out on the field, erect it as an antenna

dikerek gönderilen sinyalleri net bir şekilde almak için

to clearly send signals back to the base.

anten olarak kullanıyorlar.

In our brainstorms, we came up with the idea you could use it for a soccer goal:

Bizim düşündüklerimiz arasında futbol kalesi olarak kullanmak var.

so at the end of the game, you just roll up the goal and put it in your gym bag.

Böylece oyun bittiğinde kale rulo halinde spor çantasına konabilir.

(Laughter)

(Kahkahalar)

KS: Now, the interesting thing about this is,

KS: Bu şeyin ilginç olan yanı,

you don't have to be an engineer to appreciate why

üç metrelik bir direğin cebinize sığabilmesinin ilginç olduğunu

a 10-foot pole that can fit in your pocket is so interesting.

anlamak için bir mühendis olmanıza gerek yok.

(Laughter)

(Kahkahalar)

So we decided to go out onto the streets of Chicago

Biz de Chicago sokaklarına çıkıp insanların

and ask a few people on the streets what they thought you could do with this.

bununla ne yapabileceklerini sorduk.

Man: I clean my ceiling fans with that and I get the spider webs

(Video): Tavan vantilatörlerimdeki örümcek ağlarını temizlemek için

off my house -- I do it that way.

kullanırım, ben böyle yapıyorum.

Woman: I'd make my very own walking stick.

Tamamen bana ait bir baston yapardım.

Woman: I would create a ladder to use to get up on top of the tree.

Ağacın tepesine çıkmak için merdiven olarak kullanırdım.

Woman: An olive server.

Zeytin tepsisi.

Man: Some type of extension pole -- like what the painters use.

Bir çeşit ilave direk, boyacıların kullandıkları gibi.

Woman: I would make a spear that, when you went deep sea diving,

Bir mızrak yapardım, böylece derin deniz dalışlarında

you could catch the fish really fast, and then roll it back up,

balığı hızlıca yakalar, geri sarar

and you could swim easier ... Yeah.

ve daha rahat yüzebilirdiniz, evet.

(Laughter)

(Kahkahalar)

ZK: Now, for our next technology we're going to do a little demonstration,

ZK: Şimdi, sıradaki teknolojimiz için küçük bir gösteri yapacağız,

and so we need a volunteer from the audience.

ve bu yüzden seyirciler arasından bir gönüllüye ihtiyacımız var.

You sir, come on up.

Siz bayım, yukarı gelin.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Come on up. Tell everybody your name.

Yukarı gelin. Herkese isminizi söyleyin.

Steve Jurvetson: Steve.

Steve Jurvetson: Steve.

ZK: It's Steve. All right Steve, now, follow me.

ZK: Steve. Pekala Steve, şimdi beni takip et.

We need you to stand right in front of the TED sign.

TED ambleminin önünde durman gerek.

Right there. That's great.

Tam orada. Harika.

And hold onto this. Good luck to you.

Buna tutun. İyi şanslar.

(Laughter)

(Kahkahalar)

KS: No, not yet.

KS: Hayır, daha değil.

(Laughter)

(Kahkahalar)

ZK: I'd just like to let you all know that this presentation

ZK: Bu sunumun size Target tarafından

has been brought to you by Target.

getirildiğini belirtmek isterim.

KS: Little bit -- that's perfect, just perfect.

KS: Azıcık daha --mükemmel, sadece mükemmel.

Now, Zach, we're going to demonstrate

Şimdi, Zach, gelecekten gelen

a water gun fight from the future.

bir su tabancasını göstereğiz.

(Laughter)

(Kahkahalar)

So here, come on up to the front. All right, so

Tamam buraya, öne çıkın. Pekala, şimdi

now if you'll see here -- no, no, it's OK.

eğer buraya bakarsanız -- hayır, önemli değil.

So, describe to the audience the temperature of your shirt. Go ahead.

Seyircilere gömleğinizin sıcaklığını anlatın. Hadi.

SJ: It's cold.

SJ: Soğuk.

KS: Now the reason it's cold is that's it's not actually water loaded

KS: Soğuk olmasının nedeni aslında bu su tabancalarının

into these squirt guns -- it's a dry liquid developed by 3M.

suyla dolu olmaması. Onun yerine 3M tarafından geliştirilmiş kuru sıvı.

It's perfectly clear, it's odorless, it's colorless.

Tamamen berrak, kokusuz, renksiz.

It's so safe you could drink this stuff.

O kadar güvenli ki, içebilirsiniz.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And the reason it feels cold is because it evaporates

Soğuk hissettirmesinin nedeni

25 times faster than water.

sudan yirmibeş kat daha hızlı buharlaşıyor olması.

(Laughter)

(Kahkahalar)

All right, well thanks for coming up.

Pekala, geldiğin için teşekkürler.

(Laughter)

(Kahkahalar)

ZK: Wait, wait, Steven -- before you go we filled this with the dry liquid

ZK: Bekle, bekle Steven -- gitmeden önce bunu kuru sıvıyla doldurduk

so during the break you can shoot your friends.

böylece molada arkadaşlarını vurabilirsin.

SJ: Excellent, thank you.

SJ: Harika, teşekkürler.

KS: Thanks for coming up. Let's give him a big round of applause.

KS: Katıldığınız için teşekkürler. Onun için kocaman bir alkış.

(Applause)

(Alkış)

So what's the significance of this dry liquid?

Peki bu kuru sıvının önemi ne?

Early versions of the fluid were actually used on a Cray Supercomputer.

Sıvının ilk versiyonları Cray Süperbilgisayarlar üzerinde kullanıldı.

Now, the unexpected thing about this

Bu şeyin beklenmedik olan özelliği ise,

is that Zach could stand up on stage and drench

Zach'in sahnede durup, tamamen masum bir seyirciyi;

a perfectly innocent member of the audience without any concern

Elektronik cihazlara hasar vermesini, seyircinin sırılsıklam kalmasını,

that we'd damage the electronics, that we'd get him wet,

Ya da kitap veya bilgisayarlara zarar vermesini

that we'd hurt the books or the computers. It works because it's non-conductive.

Hiç endişe etmeden ıslatmasına izin veriyor. Çünkü iletken değil.

So you can see here, you can immerse a whole circuit board

Burada gördüğünüz gibi, bütün bir devre kartını bu maddeye daldırabilirsiniz

in this and it wouldn't cause any damage.

ve devre kartı hiçbir zarar görmeyecektir.

You can circulate it to draw the heat away.

Isıyı uzaklaştırması için kullanabilirsiniz.

But today it's most widely used in office buildings --

Ama günümüzde yaygın olarak

in the sprinkler system -- as a fire-suppression fluid.

işyerleri için yangın söndürme sistemlerindeki sıvı olarak kullanılır.

Again, it's perfectly safe for people. It puts out the fires, doesn't hurt anything.

İnsanlar için tamamen güvenli. Yangını söndürüyor ve hiçbir şeye zarar vermiyor.

But our favorite idea for this

Ama bizim favori fikrimiz

was using it in a basketball game. So during halftime,

bu sıvıyı basketbol maçlarında kullanmaktı. Devre arasında,

it could rain down on the players, cool everyone down,

oyuncuların üzerine yağdırıp herkesi serinletebilir

and in a matter of minutes it would dry. Wouldn't hurt the court.

ve dakikalar içerisinde kuruyup gider. Ayrıca sahaya da zarar vermez.

ZK: Our next technology comes to us from a company in Japan

ZK: Sıradaki teknolojimiz Japonya'daki Sekisui Kimyasal adlı bir şirketten.

called Sekisui Chemical. One of their R&D engineers

Araştırma ve geliştirme mühendislerinden biri

was working on a way to make plastic stiffer.

plastiği daha sert yapmanın bir yolu üzerinde çalışıyormuş.

While he was doing this, he noticed an unexpected thing.

Bunu yaparken beklenmedik bir şey fark etmiş.

We have a video to show you.

Size göstereceğimiz bir videomuz var.

KS: So you see there, it didn't bounce back. Now, this was

Gördüğünüz üzere, geri sekmedi. Bu, yaptıkları deneylerde

an unintended side effect of some experiments they were doing.

isteyerek yapılmış bir yan etki değildi.

It's technically called, "shape-retaining property."

Teknik olarak, "şeklini koruma özelliği" deniyor.

Now, think about your interactions with aluminum foil.

Alüminyum folyoyla olan deneyimlerinizi düşünün.

Shape-retaining is common in metal: you bend a piece of aluminum foil,

metallerin şeklini koruması olağandır. Bir parça alüminyum folyoyu

and it holds its place. Contrast that with

kıvırırsınız ve o şekilde kalır. Buna zıt olarak,

a plastic garbage can -- and you can push in the sides

örneğin plastik çöp kapağının, kenarlarından bükebilirsiniz

and it always bounces back.

ve her zaman eski şekline geri dönecektir.

ZK: For example, you could make a watch that wraps around your wrist,

ZK: Örnek vermek gerekirse, bileğinizi saran ama kopçası olmayan

but doesn't use a buckle.

bir kol saati yapabilirsiniz.

Taking it a little further, if you wove

Bir adım öne taşırsak, eğer o şeritleri

those strips together -- kind of like a little basket -- you could make

bir sepet gibi örerseniz, şeklini koruyan bir levha

a shape-retaining sheet, and then you could embed it in a cloth:

yapabilirsiniz ve böylece onu bir kumaşın içine yerleştirerek

so you could make a picnic sheet that wraps around the table,

piknik masasını saran bir örtü yapabilirsiniz,

so that way on a windy day it wouldn't blow away.

bu sayede rüzgarlı bir günde örtünüz uçup gitmeyecektir.

For our next technology, it's hard to observe

Sıradaki teknolojimiz, beklenmedik özelliklerini tek başına

the unexpected property by itself, because it's an ink.

gözlemlememiz açısından zor çünkü bir mürekkep.

So, we've prepared a video to show it applied to paper.

Bu yüzden kağıda uygulanmış halini göstermek için bir video hazırladık.

KS: As this paper is bending, the resistance of the ink changes.

KS: Kağıt kıvrıldığı sürece mürekkebin de direnci değişiyor.

So with simple electronics, you can detect how much the page is being bent.

Bu sayede basit elektronik aletlerle kağıdın ne kadar kıvrıldığını ölçebiliriz.

Now, to think about the potential for this,

Böyle bir şeyin işlevi ne olur diye düşünmek için,

think of all the places ink is supplied: on business cards,

mürekkebin kullanıldığı bütün alanları bir düşünün. Kartvizitler,

on the back of cereal boxes, board games. Any place you use ink,

mısır gevreği kutularının arkaları, kutu oyunları... Mürekkebi kullandığınız

you could change the way you interact with it.

her yer de onunla olan etkileşiminizi değiştirebilirsiniz.

ZK: So my favorite idea for this is to apply the ink to a book.

ZK: Beni favori fikrim mürekkebi bir kitapta kullanmak.

This could totally change the way that you interface with paper.

Bu yöntem kağıtla olan ilişkinizi tamamen değiştirebilir.

You see the dark line on the side and the top. As you turn the pages

Yandaki ve üstteki koyu çizgiyi görüyorsunuz. Kitabın sayfalarını çevirdikçe,

of the book, the book can actually detect what page you're on,

kitap, sayfanın eğimine göre tam olarak

based on the curvature of the pages.

hangi sayfada olduğunuzu saptayabilecek.

In addition, if you were to fold in one of the corners, then you could program

Buna ek olarak, eğer köşelerden birini kıvıracak olursanız, o zaman kitabı size

the book to actually email you the text on the page for your notes.

notlarınız için metni, elektronik posta olarak göndermesi için programlayabilirsiniz.

KS: For our last technology, we worked again with Roman and his team

KS: Göstereceğimiz son teknolojimizi anlatmak için

at the Directors Bureau to develop a commercial from the future

gelecekten bir reklam hazırlamaları için Directors Bureau'da

to explain how it works.

tekrar Roman ve ekibiyle çalıştık.

Old Milk Carton: Oh yeah, it smells good.

Evet! Güzel kokuyor.

Who are you?

Sen de kimsin?

New Milk Carton: I'm New Milk.

Ben Taze Süt'üm!

OMC: I used to smell like you.

Ben de eskiden senin gibi kokardım...

Narrator: Fresh Watch, from Inventables Dairy Farms.

Inventables'ın Mandırası'ndan Freshwatch!

Packaging that changes color when your milk's gone off.

Sütünüz bozulduğunda renk değiştiren ambalaj.

Don't let milk spoil your morning.

Sütünüzün sabahınızı ekşitmesine izin vermeyin.

ZK: Now, this technology was developed by these two guys:

ZK: Bu teknoloji bu iki adam tarfından geliştirildi --

Professor Ken Suslick and Neil Rakow, of the University of Illinois.

Illinois Üniversitesi'nden Profesör Ken Suslick ve Neil Rakow.

KS: Now the way it works: there's a matrix of color dyes.

KS: Çalşma şekli şöyle: burada boya renkleri gösteren bir tablo var.

And these dyes change color in response to odors.

Ve bu boyalar kokulara tepki olarak renk değiştiriyorlar.

So the smell of vanilla, that might change the four on the left to brown

Böylece vanilyanın kokusu, sol kahverengiden dört ve

and the one on the right to yellow. This matrix can produce

sağdaki sarıdan bir tanesini değiştirebilir, böylece bu tablo binlerce

thousands of different color combinations to represent thousands of different smells.

farklı koku için binlerce farklı renk kombinasyonlarını üretebilir.

But like in the milk commercial, if you know what odor you want to detect,

Ama süt reklamında olduğu gibi, eğer hangi kokuyu saptamak istediğinizi biliyorsanız,

then they can formulate a specific dye to detect just that odor.

sadece tek bir kokuyu saptayabilecek tek bir boya da üretebilirler.

ZK: Right. It was that that started a conversation with Professor Suslick and myself,

ZK: Doğru. Profesör Suslick ile yaptığım konuşmayı başlatan da bu oldu.

and he was explaining to me the things that this is making possible,

Bunun neleri mümkün kılabileceğini anlatıyordu.

beyond just detecting spoiled food. It's really where the significance of it lies.

Bunun önemi sadece bozulmuş yiyecekleri saptamasının ötesinde.

His company actually did a survey of firemen all across the country to try to learn,

Şirketi, gerçekten ülkedeki bütün itfaiyecilere acil bir durumla karşılaştıklarında

how are they currently testing the air when they respond to an emergency scene?

halihazırda kullandıkları havayı test etme yöntemini öğrenmek adına bir anket yaptı.

And he kind of comically explained that

Ve eğlenceli bir şekilde açıkladı;

time after time, what the firemen would say is:

Her seferinde söyledikleri,

they would rush to the scene of the crime; they would look around;

koşarak suç mahalline gidip etrafa bakınırız.

if there were no dead policemen, it was OK to go.

Eğer hiç ölü polis yoksa, gitmek güvenlidir.

(Laughter)

(Kahkahalar)

I mean, this is a true story. They're using policemen as canaries.

Demek istediğim, bu gerçek bir hikaye. Polisleri kanarya niyetine kullanıyorlar.

(Laughter)

(Kahkahalar)

But more seriously, they determined that you could develop

Ama daha ciddi anlamda, insanlardan daha iyi koku alabilen

a device that can smell better than the humans,

bir aygıt geliştirilebileceğini ortaya çıkardılar,

and say if it's safe for the firemen.

mesela itfaiyeciler için güvenli olup olmadığını anlamak için.

In addition, he's spun off a company from the University called ChemSensing,

Ek olarak, üniverste dışında ChemSensing diye bir şirkette

where they're working on medical equipment.

tıbbi bir donanım üzerinde çalışıyorlar,

So, a patient can come in and actually blow into their device.

böylece hasta gelip, gerçekten aygıta üfleyebilecek.

By detecting the odor of particular bacteria, or viruses,

Belirli bakterilerin, virüslerin veya akciğer kanserinin bile kokusunu tespit ederek

or even lung cancer, the dots will change and they can use

noktalar renk değiştirecek ve böylece

software to analyze the results.

bir yazılım sonuçları analiz edecek.

This can radically improve the way that doctors diagnose patients.

Bu yöntem, doktorların hastalarına teşhis koymasına kökten bir gelişme getirecek.

Currently, they're using a method of trial and error,

Şu an deneme-yanılma yöntemini kullanıyorlar

but this could tell you precisely what disease you have.

ama renk değiştiren noktalar size kesin olarak hangi hastalığa sahip olduğunuzu söyleyebilecek.

KS: So that was the six we had for you today, but I hope you're starting to see

KS: Bugün sizin için hazırladığımız altı şey bunlardı, ama umarım bu şeyleri

why we find these things so fascinating.

niye bu kadar büyüleyici bulduğumuzu anlamaya başlamışsınızdır.

Because every one of these six changed our understanding

Çünkü bu altı şeyden her biri dünyada neyin mümkün olduğunu

of what was possible in the world. Prior to seeing this,

kavrayışımızı değiştirdi. Bunu görmeden önce

we would have assumed: a 10-foot pole couldn't fit in your pocket;

üç metre uzunluğunda bir direğin cebinize sığmayacağını varsayardık.

something as inexpensive as ink couldn't sense the way paper is being bent;

Ya da mürekkep kadar ucuz bir şeyin kağıdın büküldüğünü algılayamayacağını.

every one of these things -- and we're constantly trying to find more.

Ya da bu ürünlerin her birinin imkansız olduğunu. Biz sürekli daha fazlasını bulmaya çalışıyoruz.

ZK: This is something that Keith and I really enjoy doing.

ZK: Bu, Keith ve benim yapmaktan gerçekten hoşlandığımız bir şey.

I'm sure it's obvious to you now, but it was actually yesterday

Eminim ki artık sizin için apaçık ama

that I was reminded of why. I was having a conversation

dün neden olduğunu bir kez daha fark ettim. Steve Jurvetson'la

with Steve Jurvetson, over downstairs by the escalators,

merdivenlerin aşağısında, asansörlerin yanında muhabbet ediyorduk

and he was telling me that when Chris sent out that little box,

ve bana Chris'in gönderdiği küçük kutudan bahsediyordu,

one of the items in it was the hydrophobic sand --

kutunun içindeki eşyalardan biri de hidrofobik kumdu

the sand that doesn't get wet. He said that he was playing with it with his son.

yani ıslanmayan kum. Dedi ki oğluyla beraber oynuyormuş

And you know, his son was mesmerized,

ve biliyor musunuz, oğlu hipnotize olmuş,

because he would dunk it in the water, he would take it out

çünkü kumu suya daldırıyor, sonrada kupkuru çıkarıyormuş.

and it was bone dry. A few weeks later, he said that his son

Birkaç hafta sonra, Chris dedi ki, oğlu

was playing with a lock of his mother's hair, and he noticed

annesinin saçındaki buklelerden biriyle oynarken fark etmiş ki

that there were some drops of water on the hair.

üzerinde birkaç damla su varmış.

And he took the thing and he looked up to Steve and he said,

O şeyi almış ve Steve'e bakıp şöyle demiş,

"Look, hydrophobic string."

"Bak, hidrofobik bir tel."

(Laughter)

(Kahkahalar)

I mean, after hearing that story -- that really summed it up for me.

Demek istediğim, bu hikayeyi duymak, gerçekten bana bir şeyler kattı.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

KS: Thank you.

KS: Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)