Tracee Ellis Ross: A woman's fury holds lifetimes of wisdom | TED

Çeviri: Nevaz Mescioğlu Gözden geçirme: Merve Kılıç

Bir arkadaşım var,

So, I have a friend.

She's an actress, she's in her 60s.

bir aktris ve altmışlarında.

She's super bright,

İnanılmaz zeki, harika ve duygusal zekası olan biri.

badass,

emotionally intelligent.

And a couple of days before Christmas, she was at the post office.

Noel'den birkaç gün önce postanedeymiş.

It was really crowded, as it is around the holidays,

Postane, her tatil döneminde olduğu gibi yine çok kalabalıkmış

and she was filling out some forms

ve arkadaşım bir form doldurmaya odaklanmışken

and she was really focused.

And out of nowhere, someone moved her out of the way --

ansızın biri onu yoldan çekmiş.

just physically put their hands on her and moved her out of the way.

Fiziksel anlamda elleriyle arkadaşımı tutarak yoldan çekmiş.

He apparently needed something that she was blocking,

Belli ki arkadaşımın önünde durduğu bir şeye adamın ihtiyacı vardı,

so he moved her.

bu yüzden kadını kenara itti.

Maybe he had said something to her, maybe he didn't, she didn't hear it ...

Belki adam hiçbir şey söylemedi, belki söyledi ama o duymadı.

Öyle ya da böyle, o odaklanmış olarak bir form dolduruyordu

Either way, she was focused, she was filling out the form.

ve birden üzerinde eller olduğunu ve kenara itildiğini fark ediyor.

And the next thing you know, there were hands on her,

and she was being moved out of the way.

He then got what he was reaching for,

Adam, onun önünde durduğu şey her neydiyse

whatever she was blocking,

ona ulaşıyor ve yoluna devam ediyor.

and went on his merry way.

She said that she was shocked at first --

Arkadaşım, önce şok olduğunu söylüyor,

yeah.

yani.

And then a fury rose up in her that she could not explain:

Devamında, açıklayamadığı bir öfke ortaya çıkıyor.

not annoyance,

Rahatsızlık değil,

not frustration,

yılgınlık da değil.

but "fury" was the word that she used.

Kullandığı kelime öfkeydi

And she went on to say,

ve şu sözlerle devam ediyor:

"I mean, I wanted to get physical.

"Yani, fiziksel müdahalede bulunmak istedim.

I don't know -- I was furious.

Bilmiyorum, öfkeliydim.

And I don't know why.

Nedenini de bilmiyorum.

I mean, he didn't hit me.

Bana vurmadı,

He didn't hurt me,

canımı acıtmadı,

he didn't violate me.

bana saldırmadı.

He moved me,

Beni yolundan çekti

and I wanted to hurt him,

ve ben onun canını yakmak

or at the very least,

ya da en azından peşinden koşup yüzüne bağırmak istedim."

run after him and yell in his face."

So later, I was left pondering this fury,

Daha sonra, bu öfke üzerine düşünmeye başladım.

and looking for an explanation as to why, even in her telling of it,

Olayı sadece dinlediğimde bile neden benim de öfkelendiğime

I felt fury, too,

and why this was a word and a feeling that I was hearing a lot about lately.

ve neden bu kelime ve hissi son zamanlarda çok duyduğuma dair bir açıklama aradım.

I feel like this is the point in the room

Aramızdaki erkeklerin biraz rahatsız olmaya başladığını hissediyorum.

where all the men are getting a little bit uncomfortable.

(Laughter)

It's OK.

Sorun değil.

Stay with me.

Benimle kalın.

This fury is something that I have been chomping on

Bu öfke, son ABD başkanlık seçimlerinden beri hissettiğim bir şey

since the last US presidential election.

ve görünen o ki, bunu hisseden birçok kadın var.

And it seems that many women have.

This fury was not my friend's alone.

Bu, sadece arkadaşımın öfkesi değil.

Her fury was ignited

Onun öfkesini ateşleyen şey; erkeklerin, hayatları boyunca

by lifetimes of men helping themselves to women's bodies

kadınların rızası olmadan onların bedenlerine buyurmalarıydı.

without consent.

There's a culture of men helping themselves to women,

Erkeklerin kadınlara buyurdukları bir yaşam tarzı var.

and in this case,

Kadın bedenine bir tuzlukmuş gibi davranılan bu zararsız görünen durumdan

in a seemingly innocuous way,

where a woman's body is like a saltshaker:

"Get out of the way so I can get to the fries" --

"Yoldan çekil de kızartmaya ulaşayım."

(Laughter)

to the most egregious,

en çirkin, en şiddetli ve en korkunç durumlara kadar bu kültür çeşitleniyor.

violent

and horrific situations.

I imagine that some of you are wondering what the connection is

Bazılarınız, spektrumun iki ucunda olan zararsız ve korkunç arasında

between the innocuous and the horrific,

two things that seem to be on opposite ends of the spectrum.

nasıl bir bağ olduğunu merak ediyorsunuzdur.

Well, the common thread is the spectrum.

Ortak noktaları, ikisinin de spektrumda bulunması.

The innocuous makes space for the horrific.

Zararsız, korkunç olana yer açıyor

And women have to live with the effects of both

ve kadınlar, her ikisine ve aralarındaki her şeyin etkisine katlanmak zorundalar.

and everything in between.

Fellas,

Arkadaşlar, şunu hayal eder misiniz?

can you imagine you're just on your phone,

Telefonunuzla meşgulsünüz

and someone walks up to you and just takes it out of your hand?

ve birisi gelip onu elinizden alıyor ve kızdığınızda da şöyle diyor:

And they're like, "OK dude, I don't know why you're getting so upset,

"Dostum neden kızdığını anlamadım.

I want to make a phone call.

Telefon görüşmesi yapmak istiyorum, işim biter bitmez sana geri vereceğim.

I'm going to give it back to you as soon as I'm done.

Her neyse."

Whatever."

And then imagine if someone takes that cell phone out of your hands --

Birinin telefonunuzu bazen elinizden aldığını hayal edin;

I don't know -- once a day,

günde bir kere

twice a day,

veya iki kere

random times.

ya da canı ne zaman isterse.

And the explanation is,

Açıklama ise şu:

"Yeah, well, I mean, you got a fancy case,"

"Yani, güzel bir telefon kılıfın var."

or "You shouldn't have taken it out of your pocket,"

veya "Cebinden çıkarmamalıydın."

or "Yep. Yeah.

veya "Ah, evet, bu işler böyle."

That's just the way it is."

But somehow, no one ever talks about the person who took the cell phone.

Ama her nasılsa, telefonunuzu alan adam hakkında kimse konuşmuyor.

Overly simplified, I get it,

Bunun, aşırı basitleştirilmiş bir örnek olduğunu biliyorum

but you see where I'm going.

ama ne demek istediğimi anlıyorsunuz.

Men are so used to helping themselves, that it's like ...

Erkekler buyurmaya o kadar alışmış ki,

they can't help themselves.

kendilerine engel olamıyor gibiler.

And not because men are fundamentally less moral,

Bunun nedeni, erkeklerin temelde daha az erdemli olmaları değil;

but because this is a very big blind spot for most men.

bu konunun, çoğu erkek için anlaşılmayan bir nokta olması.

When someone helps themselves to a woman,

Birinin bir kadını rahatsız etmesi, üzüntü ve endişeye neden olmakla kalmaz;

it not only triggers discomfort and distress,

but the unspoken experiences of our mothers' lives,

ayrıca annelerimizin, kız kardeşlerimizin ve bizden önceki nesillerin kadınlarının

sisters' lives

and generations of women before us.

dile getirilmemiş deneyimlerini de hatırlatır.

That's lifetimes of women dealing with men

Bu, bizi kendimizden daha iyi bildiklerini varsayan erkeklere katlanmak zorunda olan

who assume they know better for us than we know for ourselves,

being the property of husbands,

ve kocalarının ya da ağaların mülkleri haline gelen kadınların yaşamı.

landowners,

and having old, white men tell us the fate of our lady parts;

Yaşlı beyaz adamların bizim bölgelerimizin kaderini belirlediği bir yaşam.

lifetimes of having our bodies used for love and objects of desire,

Bedenlerimizin, bizim tarafımızdan dilediğimiz gibi yönetilmesi yerine

instead of bodies that we get to wield and use as we choose;

sevgi ve arzu objesi olarak görüldüğü bir yaşam.

lifetimes of knowing that whether we play by their rules or not,

Onların kurallarına göre oynasak da oynamasak da

we still have to tolerate harassment,

taciz, saldırı ve daha kötüsüne katlanmak zorunda olduğumuzu bildiğimiz bir yaşam.

assault

and even worse;

lifetimes of our bodies being used as property that can be hit and hurt,

Bedenimizin vurulabilen, acıtılabilen, yönetilebilen

ve kenara itilebilen bir eşya olarak kullanıldığı

manipulated and moved

and like objects that are not deserving of respect;

ve onlara, saygıyı hak etmeyen bir nesne gibi davranıldığı bir yaşam.

Bedenimizin kızgınlığını ifade edemediğimiz bir yaşam.

lifetimes of not being able to express the anger of our bodies.

It's no wonder we feel this fury.

Böyle öfkeli olmamıza şaşmamalı.

And if you add in the history of race --

Eğer buna ırk tarihini de eklersek, ki bu da ayrı bir konuşma konusu,

which is a whole other talk --

it gets exponentially more complicated.

bu sorun kat kat daha karmaşık bir hâle gelir.

When women get manhandled, we start to rationalize,

Kadınlar saldırıya uğradıklarında

bunun kendi hataları olduğuna kendilerini inandırmaya çalışıyorlar.

try to figure out the ways that it was --

"Galiba benim hatamdı.",

"It was probably our fault.

You know what? He probably said something, and I didn't hear him.

"Muhtemelen o bir şey söyledi ama ben duymadım.",

"Aşırı tepki gösteriyorum, kesinlikle aşırı tepki gösteriyorum."

I'm just overreacting.

I'm totally overreacting."

No.

Hayır.

No.

Hayır.

No.

Hayır.

No, no, no, no, no.

Hayır, hayır, hayır, hayır, hayır.

Women have been trained to think that we are overreacting

Kadınlar, aşırı tepki gösterdiklerine

or that we're being too sensitive or unreasonable.

ve çok hassas ya da mantıksız olduklarına inandırılıyorlar.

We try to make sense of nonsense,

Mantığı olmayan şeylerde mantık arıyoruz ve öfkemizi içimize atıyoruz.

and we swallow the furious feelings.

We try to put them into some hidden place in our minds,

Onu, zihnimizin gizli bölgelerinde saklamaya çalışıyoruz

but they don't go away.

ancak hiçbir yere gitmiyor.

That fury sits deep inside as we practice our smiles --

Öfke, biz gülümseyip kibar oldukça içimizde daha derine yerleşiyor.

(Giggling) "Yes, of course" --

"Evet, tabii ki.",

"Biliyorum.",

and try to be pleasant.

"I know --" (Giggling) "Yes, yes, of course,"

"Evet, evet, elbette."

because apparently, women aren't supposed to get angry.

Çünkü görünen o ki, kadınlar sinirlenemez.

That fury that my friend felt holds centuries

Arkadaşımın hissettiği bu öfke,

yüzyıllardır doğrudan ifade edemediğimiz ya da dile getiremediğimiz

of never being able to directly address or express our indignation,

kızgınlığımızı,

bıkkınlığımızı

our frustration

and our rage.

ve hiddetimizi içeriyor.

When someone thinks they can help themselves to our bodies,

Birileri bizim bedenlerimize hükmedebileceğini düşündüğünde

it not only ignites the current fury,

bu, sadece mevcut öfkeyi tutuşturmakla kalmıyor,

but it lights up the past.

geçmişi de tutuşturuyor.

What seems like a benign moment at the post office

Postanedeki o zararsız görünen davranış

is actually an anger grenade.

aslında bir öfke bombası.

Well,

Pekâlâ,

kaboom!

bom!

Today, the global collection of women's experiences

Kadınların tecrübelerinin bu evrensel birikimi artık göz ardı edilemez.

can no longer be ignored.

Time's up on thinking that we're overreacting

Aşırı tepki gösterdiğimizi düşünmenin

or "This is just the way it is."

veya "Bunu herkes yaşıyor." demenin zamanı doldu.

Time's up on women being held responsible

Erkeklerin kötü davranışlarından kadınları sorumlu tutmanın zamanı doldu.

for men's bad behavior.

It is men's responsibility to change men's bad behavior.

Erkeklerin kötü davranışlarını değiştirmek, erkeklerin sorumluluğunda.

(Applause)

(Alkışlar)

Our culture is shifting,

Kültürümüz değişiyor

and it's time.

ve bunun zamanı geldi.

So my fellow women

Sevgili kadınlarımız

and our gentle men,

ve kibar erkeklerimiz,

as we are here together within this particular window

kadınların eşitliği için bu geniş çaplı hareketin özel penceresinde bir aradayken

of this large-scale movement towards women's equality,

and as we envision a future that does not yet exist,

ve henüz var olmayan bir geleceği zihnimizde canlandırırken

we both have different invitations.

ikimiz için de farklı çağrılar var.

Men,

Erkekler,

I call you in as allies,

değişim için birlikte çalışırken

as we work together towards change.

sizlere müttefikim diyeceğim.

May you be accountable and self-reflective,

Sorumlu, düşünceli,

compassionate and open.

nazik ve açık olun.

May you ask how you can support a woman and be of service to change.

Bir kadına ve değişime nasıl destek olabileceğinizi sorun

And may you get help if you need it.

ve ihtiyaç duyarsanız yardım alın.

And women,

Kadınlar,

I encourage you

sizi cesaretlendiriyorum,

to acknowledge your fury.

öfkenizi tanıyın.

Give it language.

Onu dile getirin.

Share it in safe places of identification

Kabullenmenin güvenli olduğu yerlerde güvenli bir şekilde onu paylaşın.

and in safe ways.

Your fury is not something to be afraid of.

Öfkeniz, korkulacak bir şey değil.

It holds lifetimes of wisdom.

O, yaşamların bilgeliğini barındırır.

Let it breathe

Onun nefes almasına izin verin

ve onu dinleyin.

and listen.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)