Iqbal Quadir: The power of the mobile phone to end poverty

Iqbal Quadir says mobiles fight poverty

Çeviri: ilknur solmaz Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

I'll just take you to Bangladesh for a minute.

Sizi bir dakikalığına Bangladeş’e götüreceğim.

Before I tell that story, we should ask ourselves the question:

Ben bu hikâyeyi anlatmadan önce, kendimize şu soruyu sormalıyız:

Why does poverty exist?

I mean, there is plenty of knowledge and scientific breakthroughs.

Demek istediğim çok fazla bilgi ve bilimsel ilerleme var.

We all live in the same planet,

but there's still a great deal of poverty in the world.

ancak dünyada yoksulluk oranı hâlâ çok yüksek.

And I think -- so I want to throw a perspective that I have,

Ve bence -- kendi bakış açımdan bahsetmek istiyorum

so that we can assess this project, or any other project, for that matter,

konuyla ilgili bu projeyi veya başka bir projeyi inceleyebiliriz.

to see whether it's contributing or --

İncelediğimiz projenin yoksulluğa bir katkısı var mı?

contributing to poverty or trying to alleviate it.

Ya da yoksulluğu hafifletmeye çalışıyor mu? Böylece görebiliriz.

Rich countries have been sending aid to poor countries for the last 60 years.

Zengin ülkeler 60 yıldır yoksul ülkelere yardım gönderiyorlar.

And by and large, this has failed.

Fakat bu işe yaramıyor.

And you can see this book,

written by someone who worked in the World Bank for 20 years,

Dünya Bankası'nda 20 yıl çalışmış biri tarafından yazıldı.

and he finds economic growth in this country to be elusive.

Ve o da, bu ülkede ekonomik büyümenin zor olduğunu söylüyor.

By and large, it did not work.

Ve genellikle, bunun işe yaramadığını.

So the question is, why is that?

Asıl sormamız gereken soru; neden böyle?

In my mind, there is something to learn from the history of Europe.

Bence Avrupa tarihinden öğreneceğimiz çok şey var.

I mean, even here, yesterday I was walking across the street,

Demek istediğim, burada bile, dün caddenin karşısında yürürken,

and they showed three bishops were executed 500 years ago,

500 yıl önce üç piskoposun idam edildiği yeri gösterdiler.

right across the street from here.

Burada caddenin tam karşısında.

So my point is, there's a lot of struggle has gone in Europe,

Demek istediğim şu ki insanların teknolojiyle güçlendirildiği

where citizens were empowered by technologies.

Avrupa'da da zamanında büyük mücadeleler verildi.

And they demanded authorities from --

Devletten talepte bulundular.

to come down from their high horses.

Onlara tepeden bakmayı bırakmalarını istediler.

And in the end, there's better bargaining

Ve sonuç olarak, karşılıklı anlaşmalara vardılar.

between the authorities and citizens,

Devlet ve vatandaşlar arasında,

and democracies, capitalism -- everything else flourished.

demokrasi, kapitalizm-- diğer her şey iyileşti ve gelişti.

And so you can see, the real process of --

Böylelikle asıl süreci görebilirsiniz--

and this is backed up by this 500-page book --

bu 500 sayfalık kitabın bu düşünceyi desteklediğini görebilirsiniz.

that the authorities came down and citizens got up.

Devlet onları desteklediğinde vatandaşların yükselişe geçtiği düşüncesi.

But if you look, if you have that perspective,

Fakat bakarsanız, bu bakış açısına sahip olursanız,

then you can see what happened in the last 60 years.

son 60 yılda, ne olduğunu görebilirsiniz.

Aid actually did the opposite.

Gönderilen yardımlar tam tersini yapıyor.

It empowered authorities,

Otoriteyi yani devleti güçlendiriyor.

and, as a result, marginalized citizens.

Ve sonuç olarak, vatandaşları ötekileştiriyor.

The authorities did not have the reason to make economic growth happen

Devlet neden ekonomik gelişmeyi ve büyümeyi istesin ki?

so that they could tax people

Çünkü insanlardan vergi alıyorlar.

and make more money for to run their business.

İşlerini yürütmek için daha fazla kazanıyorlar.

Because they were getting it from abroad.

Çünkü yurt dışından destek alıyorlardı.

And in fact, if you see oil-rich countries,

Aslında, petrol zengini ülkelere bakarsanız,

where citizens are not yet empowered, the same thing goes --

insanların henüz güçlenmediğini, aynı şeyin--

Nigeria, Saudi Arabia, all sorts of countries.

Nijerya, Suudi Arabistan ve bunun gibi ülkelerde-- olduğunu göreceksiniz.

Because the aid and oil or mineral money acts the same way.

Çünkü yardım, petrol, ya da madensel para aynı şeyi yapıyor.

It empowers authorities, without activating the citizens --

Yetkilileri güçlendiriyor, bunu da vatandaşları ayaklandırmadan,

their hands, legs, brains, what have you.

onların ruhu bile duymadan yapıyor.

And if you agree with that, then I think the best way to improve these countries

Buna katılıyorsanız, bence bir ülkeyi kalkındırmanın en iyi yolu,

is to recognize that economic development is of the people,

bireyleri kalkındırmaktan geçmektedir yani insanlara aittir.

by the people, for the people.

İnsanlar tarafından ve insanlar için olmalıdır.

And that is the real network effect.

Ve bu gerçek iletişim ağı etkisidir.

If citizens can network and make themselves more organized and productive,

Vatandaşlar iletişim ağı kurabilir ve kendilerini daha organize ve üretken

so that their voices are heard,

hâle getirirlerse o zaman seslerini duyurabilirler.

so then things would improve.

Bu durumda bir şeyler gelişir.

And to contrast that, you can see the most important institution in the world,

Ve bunun aksine, dünyadaki en önemli kuruluşa baktığımızda,

the World Bank, is an organization of the government,

yani Dünya Bankası'na, bir devlet kurumudur, devlete ait.

by the government, for the governments.

Devlet tarafından ve devletler için.

Just see the contrast.

Buradaki tezatı anlayın.

And that is the perspective I have, and then I can start my story.

Bu benim görüşüm, şimdi hikâyeme başlayabilirim.

Of course, how would you empower citizens?

İnsanları nasıl güçlendirirsiniz?

There could be all sorts of technologies. And one is cell phones.

Her çeşit teknoloji ile olabilir. Bunlardan biri de cep telefonu.

Recently "The Economist" recognized this,

Geçenlerde, “The Economist” bunu fark etmiş.

but I stumbled upon the idea 12 years ago,

Fakat ben bunu 12 yıl önce fark etmiştim.

and that's what I've been working on.

Üzerinde çalıştığım şey buydu.

12 yıl önce, New York’da yatırım bankacısı olmaya çalışıyordum.

So 12 years ago, I was trying to be an investment banker in New York.

We had -- quite a few our colleagues were connected by a computer network.

İş arkadaşlarımdan birkaçı ile bilgisayar ağıyla birbirimize bağlanmıştık.

And we got more productive because we didn't have to exchange floppy disks;

Ve bu sayede daha verimli olduk çünkü disketleri değiştirmemiz gerekmiyordu;

we could update each other more often.

birbirimizin verilerine ulaşabiliyorduk.

But one time it broke down.

Fakat bir gün iletişim ağı bozuldu.

And it reminded me of a day in 1971.

Ve bu bana 1971'deki bir günü hatırlattı.

There was a war going on in my country.

Ülkemde devam eden bir savaş vardı.

And my family moved out of an urban place, where we used to live,

Ailem uzun yıllar boyunca yaşadığımız şehirden taşındı.

to a remote rural area where it was safer.

Daha güvenli bir yer olan uzak kırsal bir alana taşındık.

And one time my mother asked me to get some medicine for a younger sibling.

Annem bir gün benden küçük kardeşim için ilaç almamı istedi.

And I walked 10 miles or so, all morning, to get there, to the medicine man.

Ve ben doktora gitmek için tüm sabah yaklaşık 16 km, belki daha fazla yürüdüm.

And he wasn't there, so I walked all afternoon back.

Hekim yoktu, bu yüzden öğleden sonra eve geri yürüdüm.

So I had another unproductive day.

Böylece hiçbir şey yapamadığım bir gün daha geçirdim.

So while I was sitting in a tall building in New York,

New York’da, bir gökdelende otururken,

I put those two experiences together side by side,

bu iki deneyimi yan yana koydum.

and basically concluded that connectivity is productivity --

Bağlantı demek üretkenlik demek oluyor.

whether it's in a modern office or an underdeveloped village.

İster modern bir ofis, isterse gelişmemiş bir köy olsun.

So naturally, I -- the implication of that is

Yani doğal olarak, benim bundan çıkarımım;

that the telephone is a weapon against poverty.

telefonun yoksulluğa karşı kullanılabilen bir silah olduğu.

And if that's the case, then the question is

Bu durumda, asıl soru şu:

how many telephones did we have at that time?

O zamanlar kaç telefonumuz vardı?

And it turns out, that there was one telephone in Bangladesh

Bangladeş'de o zamanlar

for every 500 people.

her 500 kişiye, bir telefon düşüyordu.

And all those phones were in the few urban places.

Ve tüm bu telefonlar birkaç merkezi noktadaydı.

The vast rural areas, where 100 million people lived,

100 milyon kişinin yaşadığı geniş kırsal alanlarda,

there were no telephones.

telefon yoktu.

So just imagine how many man-months or man-years are wasted,

İnsanların kaç ayının ya da kaç yılının boşa gittiğini bir düşünün.

just like I wasted a day.

Tıpkı benim bir günümü boşa geçirdiğim gibi.

If you just multiply by 100 million people, let's say losing one day a month,

Sadece 100 milyon kişi ile çarparsanız, ayda bir gün kaybetmek diyelim,

whatever, and you see a vast amount of resource wasted.

boşa harcanan zamanın ne kadar fazla olduğunu görüyorsunuz.

And after all, poor countries, like rich countries, one thing we've got equal,

Yoksul ülkelerin zengin ülkelerle eşit olduğu bir konu var. O da;

is their days are the same length: 24 hours.

günlerinin aynı uzunlukta olması: 24 saat.

So if you lose that precious resource,

Bu değerli zamanı kaybederseniz.

where you are somewhat equal to the richer countries,

Zengin ülkelerle eşit olduğunuz şeyi kaybederseniz.

that's a huge waste.

Bu büyük bir kayıp olur.

So I started looking for any evidence that --

Bu yüzden bu konuya dair herhangi bir kanıt aramaya başladım.

does connectivity really increase productivity?

Bağlantı gerçekten verimliliği artırıyor mu?

And I couldn't find much, really, but I found this graph produced by the ITU,

Pek bir şey bulamadım, sadece ITU tarafından üretilen bu grafiği buldum,

which is the International Telecommunication Union, based in Geneva.

ITU, Cenevre'de bulunan Uluslararası Telekomünikasyon Birliği'dir.

They show an interesting thing.

İlginç bir şeyi gösteriyorlar.

That you see, the horizontal axis is where you place your country.

Gördüğünüz gibi, yatay eksen ülkenizi yerleştirdiğiniz yerdir.

So the United States or the UK would be here, outside.

Dolayısıyla Amerika Birleşik Devletleri veya İngiltere dışarıda olacaktır.

And so the impact of one new telephone,

Böylece yeni bir telefonun etkisi,

which is on the vertical axis, is very little.

ki bu dikey eksende gösterilmektedir, çok azdır.

But if you come back to a poorer country, where the GNP per capita is,

Eğer kişi başına düşen GSMH’nın az olduğu yoksul bir ülkeye dönerseniz,

let's say, 500 dollars, or 300 dollars,

diyelim ki 500 dolar ya da 300 dolar,

then the impact is huge: 6,000 dollars. Or 5,000 dollars.

etki çok büyük: 6.000 dolar ya da 5.000 dolardır.

The question was,

Soru şuydu:

how much did it cost to install a new telephone in Bangladesh?

Bangladeş'e yeni bir telefon tesis etmenin maliyeti ne kadardı?

It turns out: 2,000 dollars.

2.000 dolar ediyor.

So if you spend 2,000 dollars, and let's say the telephone lasts 10 years,

Dolayısıyla 2.000 doları harcarsanız ve telefonun 10 yıl kullanıldığını söyleyelim

and if 5,000 dollars every year -- so that's 50,000 dollars.

ve her yıl 5.000 dolarsa -- bu 50.000 dolardır.

So obviously this was a gadget to have.

Açıkça görülüyor ki, bu sahip olunması gereken bir aygıt.

And of course, if the cost of installing a telephone is going down,

Elbette, dijital bir devrim olduğu için,

because there's a digital revolution going on,

telefonu kurmanın bedeli de düşüyor.

then it would be even more dramatic.

Bu durumda daha da çarpıcı olurdu.

And I knew a little economics by then --

O zamanlar biraz ekonomi bilgisine sahiptim ve Adam Smith'in

it says Adam Smith taught us that specialization leads to productivity.

bize uzmanlaşmanın üretkenliğe yol açtığını öğrettiği söylenir.

But how would you specialize?

Peki ya, nasıl uzmanlaşırsınız?

Let's say I'm a fisherman and a farmer.

Diyelim ki bir balıkçıyım ve bir çiftçiyim.

And Chris is a fisherman farmer. Both are generalists.

Ve Chris balıkçı çiftçi. Her iki alanda da uzman.

So the point is that we could only -- the only way we could depend on each other,

Bu noktada, birbirimize bağlı olabilmenin tek yolu –

is if we can connect with each other.

iletişim hâlinde olabilmek.

And if we are neighbors, I could just walk over to his house.

Eğer komşu olsaydık, evine gidebilirdim.

But then we are limiting our economic sphere to something very small area.

Fakat o zaman ekonomik alanımızı çok küçük bir alanla sınırlandırmış olurduk.

But in order to expand that, you need a river,

Bunu genişletmek için, bir nehre ihtiyacınız var,

or you need a highway, or you need telephone lines.

ya da bir otobana, telefon hattına ihtiyacınız var.

But in any event, it's connectivity that leads to dependability.

Fakat bu iletişim, bizi birbirimize bağlar, dayanışma sağlar.

And that leads to specialization.

Bu da uzmanlaşmaya yol açar

That leads to productivity.

ve uzmanlaşma üretkenliğe yol açar.

So the question was, I started looking at this issue,

Mesele şu ki, bu konuyu incelemeye başladım,

and going back and forth between Bangladesh and New York.

Bangladeş ve New York arasında gidip geldim.

There were a lot of reasons people told me

Neden yeteri kadar telefonumuz olmadığı konusunda insanlar

why we don't have enough telephones.

bana pek çok nedenden bahsettiler.

And one of them is the lacking buying power.

Ve bunlardan biri satın alma gücünün eksik olması.

Poor people apparently don't have the power to buy.

But the point is, if it's a production tool, why do we have to worry about that?

Fakat daha önemlisi, eğer bu bir üretim aracıysa, neden endişeleniyoruz?

I mean, in America, people buy cars,

Mesela, Amerika’da insanlar araba satın alıyor,

and they put very little money down.

çok az para biriktiriyorlar.

They get a car, and they go to work.

Araba alıyorlar ve işe gidiyorlar.

The work pays them a salary;

İş yerleri onlara maaş veriyor.

the salary allows them to pay for the car over time.

Maaşları arabanın parasının ödenmesini sağlıyor.

The car pays for itself.

Böylece araba kendi kendini ödemiş oluyor.

So if the telephone is a production tool,

Telefon da bir üretim aracıysa,

then we don't quite have to worry about the purchasing power.

o zaman satın alma gücüyle ilgili olarak endişelenmenize gerek yok.

And of course, even if that's true, then what about initial buying power?

Ve tabii eğer bu doğruysa, ilk satın alma gücü ne olacak?

So then the question is, why can't we have some kind of shared access?

Öyleyse soru şu ki, neden bir tür havuz hesaba sahip olamıyoruz?

In the United States, we have -- everybody needs a banking service,

Amerika’da bizim, hepimizin bir banka hizmetine ihtiyacı var.

but very few of us are trying to buy a bank.

Fakat çok azımız banka satın almaya çalışıyoruz.

So it's -- a bank tends to serve a whole community.

Bir banka bütün bir topluluğa hizmet etme amacı güder.

So we could do that for telephones.

Bunu telefonlar için de yapabiliriz.

And also people told me that we have a lot of important primary needs to meet:

Ayrıca insanlar bana birçok temel ihtiyaçları olduğunu söyledi.

food, clothing, shelter, whatever.

Yiyecek, giyecek, barınak gibi…

But again, it's very paternalistic.

Fakat yine de bu çok geleneksel.

You should be raising income

Geliri yükseltmelisiniz ve insanların kendi paralarıyla

and let people decide what they want to do with their money.

ne yapmak istediklerine karar vermelerini sağlamalısınız.

But the real problem is the lack of other infrastructures.

Fakat asıl problem diğer altyapıların eksik olması.

See, you need some kind of infrastructure to bring a new thing.

Yeni bir şey getirmek için altyapıya ihtiyacınız vardır.

For instance, the Internet was booming in the U.S.

Örneğin Amerika’da internet oldukça gelişmiş bir durumdaydı.

because there were -- there were people who had computers.

Çünkü oradaki insanların bilgisayarları vardı.

They had modems.

Modemleri vardı.

They had telephone lines, so it's very easy to bring in a new idea, like the Internet.

Telefon hatları vardı, bu yüzden internet gibi yeni fikirler getirmek çok kolay.

But that's what's lacking in a poor country.

Fakat yoksul bir ülkede eksik olan şey budur.

So for example, we didn't have ways to have credit checks,

Örneğin, kredi kontrolleri yapmak için yollarımız yoktu.

few banks to collect bills, etc.

Fatura yatırılan birkaç banka vardı.

But that's why I noticed Grameen Bank, which is a bank for poor people,

Bu yüzden Grameen bankasını farkettim, yoksul insanların bankası,

and had 1,100 branches, 12,000 employees, 2.3 million borrowers.

1,100 şubesi, 12,000 çalışanı, 2,3 milyon kredi kullanıcısı vardı.

And they had these branches.

Şubeleri vardı.

I thought I could put cell towers and create a network.

Baz istasyonları kurup, bir ağ oluştura bileceğimi düşünüyordum.

And anyway, to cut the time short -- so I started --

Her neyse, lafı fazla uzatmayayım-- böylece başladım.

I first went to them and said,

Önce onlara gittim ve dedim ki;

"You know, perhaps I could connect all your branches and make you more efficient."

Belki de tüm şubelerinizi birleştirip sizi daha verimli hâle getirebilirim.

But you know, they have, after all, evolved in a country without telephones,

Ama biliyorsunuz ki, her şeyden önce, telefonları olmayan bir ülkedeler,

so they are decentralized. I mean, of course there might be other good reasons,

Bu yüzden merkezileşmemişler. Yani, elbette başka iyi sebepler olabilir,

but this was one of the reasons -- they had to be.

Fakat bu sebeplerden bir tanesiydi-- Bunun olması gerekiyordu.

And so they were not that interested to connect all their branches,

Bu yüzden tüm şubeleri ile bağlantı kurmak konusunda pek de ilgili değillerdi,

and then to be -- and rock the boat.

sonra-- piyasayı sallayabilirlerdi.

So I started focusing. What is it that they really do?

Böylece odaklanmaya başladım. Gerçekten ne yapıyorlar?

So what happens is that somebody borrows money from the bank.

Biri bankadan kredi çekince ne yapıyor?

She typically buys a cow. The cow gives milk.

Genellikle bir inek alıyor. İnek süt veriyor.

And she sells the milk to the villagers, and pays off the loan.

Köylülere süt satıyor ve kredisini ödüyor.

And this is a business for her, but it's milk for everybody else.

Bu onun için bir iş, diğerleri içinse sadece süt.

And suddenly I realized that a cell phone could be a cow.

Ve aniden telefonun bir inek olabileceğini düşündüm.

Because some way she could borrow 200 dollars from the bank,

Çünkü bir şekilde bankadan 200 dolar kredi çekebildi.

get a phone and have the phone for everybody.

Bir telefon alıyor ve herkes için telefon alıyor.

And it's a business for her.

Bu onun için bir iş.

So I wrote to the bank, and they thought for a while, and they said,

Bu yüzden bankaya yazdım, bir süre düşündüler ve sonra şunu söylediler;

"It's a little crazy, but logical.

''Biraz çılgınca ama mantıklı.

If you think it can be done, come and make it happen."

Bunun yapılabileceğini düşünüyorsan, gel ve yap.''

So I quit my job; I went back to Bangladesh.

Bu yüzden işimden istifa ettim ve Bangladeş’e geri döndüm.

I created a company in America called Gonofone,

Amerika’da Gonofone adında bir şirket kurdum.

which in Bengali means "people's phone."

Bagladeşçe anlamı "insanların telefonu."

And angel investors in America put in money into that.

Ve Amerika'daki sponsor yatırımcılar bu fikre yatırım yaptılar.

I flew around the world.

Dünyayı dolaştım.

After about a million -- I mean, I got rejected from lots of places,

Yaklaşık 1.609.344 km sonra -- birçok yerden reddedildim,

because I was not only trying to go to a poor country,

çünkü sadece yoksul ülkelere gitmeye çalışmıyordum.

I was trying to go to the poor of the poor country.

Yoksulunda yoksulu ülkelere gitmeye çalışıyordum.

After about a million miles, and a meaningful --

1.609.344 km sonra, bu anlamlı iş için saçlarımın büyük bir kısmı döküldükten

a substantial loss of hair, I eventually put together a consortium, and --

sonra, nihayet bir şirketler birliğini bir araya getirdim--

which involved the Norwegian telephone company,

Norveçli bir telefon şirketi

which provided the know-how,

gerekli olan teknik bilgiyi sağladı

and the Grameen Bank provided the infrastructure to spread the service.

ve Grameen Bankası hizmetin yayılması için altyapıyı sağladı.

To make the story short, here is the coverage of the country.

Uzun lafın kısası, bu ülkenin kapsamı.

You can see it's pretty much covered.

Her yeri kapladığını görebilirsiniz.

Even in Bangladesh, there are some empty places.

Bangladeş'de bile boş yerler var.

But we are also investing around another 300 million dollars this year

Fakat biz bu yıl 300 milyon dolar daha yatırım yapıyoruz.

to extend that coverage.

Kapsama alanını genişletmek için.

Now, about that cow model I talked about.

Şimdi, bahsettiğim o inek modeli ile ilgili.

There are about 115,000 people who are retailing telephone services

Telefon hizmetlerini perakende satan yaklaşık 115.000 kişi var.

in their neighborhoods.

Kendi muhitlerinde.

And it's serving 52,000 villages, which represent about 80 million people.

52.000 köye hizmet ediyor ve bu yaklaşık 80 milyon insan demek.

And these phones are generating

Ve bu telefonlar

about 100 million dollars for the company.

şirkete yaklaşık 100 milyon dolar kazandırıyor.

And two dollars profit per entrepreneur per day, which is like 700 dollars per year.

Her gün girişimci başına iki dolar kâr ki bu da yılda 700 dolar yapar.

And of course, it's very beneficial in a lot of ways.

Ve tabii ki bu birçok açıdan çok faydalı.

It increases income, improves welfare, etc.

Geliri ve refahı arttırır.

And the result is, right now, this company is the largest telephone company,

Ve sonuç olarak, şu anda, bu şirket en büyük telefon şirketi,

with 3.5 million subscribers,

3,5 milyon abonesi var.

115,000 of these phones I talked about --

Bahsettiğim bu telefonların 115.000'i--

that produces about a third of the traffic in the network.

bu, ağdaki trafiğin yaklaşık üçte birini üretiyor.

And 2004, the net profit, after taxes --

Ve 2004 yılı net kârı, vergilerin ardından--

very serious taxes -- was 120 million dollars.

çok ciddi rakamlar vergiler -- 120 milyon dolardı.

And the company contributed about 190 million dollars to the government coffers.

Ve şirket, hükûmet kasalarına yaklaşık 190 milyon dolar katkıda bulundu.

And again, here are some of the lessons.

Burada alınacak bazı dersler var.

"The government needs to provide economically viable services."

Hükûmetin ekonomik açıdan uygun hizmetleri sunması gerekiyor. "

Actually, this is an instance where private companies can provide that.

Aslında bu, özel şirketlerin sağlayabileceği bir örnek.

"Governments need to subsidize private companies."

Hükûmetlerin özel şirketlere destek vermesi gerekiyor.

This is what some people think.

Bazı insanlar böyle düşünüyor.

And actually, private companies help governments with taxes.

aslında, özel şirketler hükûmetlere vergilerle yardım ediyor.

"Poor people are recipients."

''Yoksul insanlar alıcıdır.''

Poor people are a resource.

Yoksul insanlar kaynaktır.

"Services cost too much for the poor."

''Yoksullar için hizmet maliyeti çok pahalı.''

Their involvement reduces the cost.

Onların katılımı bu maliyeti düşürür.

"The poor are uneducated and cannot do much."

"Yoksullar eğitimsiz ve çok bir şey yapamazlar."

They are very eager learners and very capable survivors.

Çok istekli öğrenciler ve çok mücadeleci insanlar.

I've been very surprised.

Çok şaşırdım.

Most of them learn how to operate a telephone within a day.

Çoğu, bir gün içerisinde bir telefonun nasıl kullanılacağını öğrendi.

"Poor countries need aid."

"Yoksul ülkelerin yardıma ihtiyacı var."

Businesses -- this one company has raised the --

Şirketler-- bir şirketin yükselttiği--

if the ideal figures are even five percent true, this one company

ideal rakamlar yüzde beş bile olsa, bu bir şirket

is raising the GNP of the country much more than the aid the country receives.

ülkenin GSMH'sını ülkenin aldığı yardımdan çok daha fazla artırıyor.

And as I was trying to show you, as far as I'm concerned,

Ve size göstermeye çalıştığım gibi, ilgilendiğim kadarıyla, bana kalırsa,

aid does damages because it removes the government from its citizens.

Yardım, hükûmeti vatandaşlarından uzaklaştırdığı için zarar veriyor.

And this is a new project I have with Dean Kamen, the famous inventor in America.

Ve bu, Amerika'daki ünlü mucit Dean Kamen ile gerçekleştirdiğim yeni bir projeydi.

He has produced some power generators,

Kamen elektrik jeneratörü üretti,

which we are now doing an experiment in Bangladesh,

Bangladeş'te şimdi bunun üzerine bir deney yapıyoruz,

in two villages where cow manure is producing biogas,

inek gübresinden biyogaz üretilen iki köyde,

which is running these generators.

biyogaz jeneratörlerin çalışmasını sağlıyor.

And each of these generators is selling electricity to 20 houses each.

Ve bu jeneratörlerin her biri 20 eve elektrik sağlıyor.

It's just an experiment.

Bu sadece bir deney.

We don't know how far it will go,

Ne kadar ilerleyeceğini bilmiyoruz.

but it's going on.

Ama devam ediyor.

Thank you.

Teşekkür ederim.