Why your doctor should care about social justice | Mary Bassett

Çeviri: Deniz Özhan Gözden geçirme: Sancak Gülgen

When I moved to Harare in 1985,

1985 yılında Harare'ye taşındığımda,

social justice was at the core of Zimbabwe's national health policy.

sosyal adalet Zimbabve ulusal sağlık politikalarının merkezindeydi.

The new government emerged from a long war of independence

Yeni hükümet uzun bir bağımsızlık savaşı sonrası yönetimdeydi

and immediately proclaimed a socialist agenda:

ve hemen sosyalist bir gündem ilan ettiler

health care services, primary education

sağlık servisleri, temel eğitim

became essentially free.

ücretsiz hale getirildi.

A massive expansion of rural health centers

Kırsal bölgelerdeki sağlık merkezlerinin sayısının arttırılması,

placed roughly 80 percent of the population

nüfusun neredeyse yüzde 80'ine 2 saatten

less than a two-hour walk from these facilities,

kısa sürede ulaşabileceği mesafede olması

a truly remarkable accomplishment.

kesinlikle olağanüstü bir başarı oldu.

In 1980, the year of independence,

Aynı zamanda bağımsızlığın yılı olan 1980 yılında

25 percent of Zimbabwean children were fully immunized.

Zimbabveli çocukların yüzde 25'inin aşıları tam olarak yapılmıştı.

By 1990, a mere decade later,

1990 yılına gelindiğinde,

this proportion stood at 80 percent.

bu oran yüzde 80'e ulaştı.

I felt tremendously privileged to be part of this transformation,

Kendimi bu dönüşümün, devrimin, bir parçası olduğum için

a revolution.

ayrıcalıklı hissediyordum.

The excitement, the camaraderie, was palpable.

Heyecan, işbirliği, aşikardı.

Working side by side with brilliant Zimbabweans --

Muhteşem Zimbabvelilerle beraber çalışmak

scientists, doctors, activists --

bilim insanları, doktorlar, aktivistler--

I felt connected not only to an African independence movement,

Kendimi sadece Afrika'nın bağımsızlık hareketinin değil,

but to a global progressive public health movement.

ilerici küresel bir sağlık hizmeti oluşumunun parçası olarak hissediyordum.

But there were daunting challenges.

Ama bazı iç karartıcı zorluklar da yok değildi.

Zimbabwe reported its first AIDS case in 1985, the year I arrived.

Zimbabve'ye vardığım 1985 yılında ülkenin ilk AIDS vakası duyuruldu.

I had taken care of a few patients with AIDS in the early 1980s,

1980'li yılların başında tıp eğitimimi yaptığım Harlem hastanesinde

when I did my medical training at Harlem Hospital, but --

birkaç AIDS hastası ile ilgilenmiştim,

we had no idea what lay in store for Africa.

ama Afrika da neler olduğuna dair bir fikrimiz yoktu.

Infection rate stood at about two percent in my early days there.

Bölgede bulunduğum zaman enfeksiyon hızı yüzde 2 civarında seyrediyordu

These would soar

17 yıl sonra Harare'den ayrıldığımda

to one out of every four adults

bu oran her 4 kişiden biri olacak kadar

by the time I left Harare 17 years later.

yükseldi.

By the mid-1990s,

90'lı yılların ortalarında

I'd told hundreds of people in the prime of life

hayatlarının en güzel yıllarında olan yüzlerce insanın

that they were HIV-positive.

HIV pozitif olduğunu gördüm.

I saw colleagues and friends die,

Çalışma arkadaşlarımın, yakın arkadaşlarımın,

my students, hospital patients, die.

öğrencilerimin, hastalarımın ölümüne tanık oldum...

In response, my colleagues and I set up a clinic.

Buna karşılık, meslektaşlarımla bir klinik kurmaya karar verdik.

We did condom demonstrations.

Prezervatifle demonstrasyonlar yaptık.

We launched school education and workplace interventions.

Okullarda ve iş yerlerinde korunma üzerine eğitimler verdik.

We did research. We counseled the partners of infected men

Araştırdık. Hastalığa yakalanan kişilerin partnerlerine nasıl korunabilecekleri

about how to protect themselves.

üzerine tavsiyeler verdik.

We worked hard, and at the time, I believed that I was doing my best.

Gerçekten çok çalıştık. O zaman elimden gelenin en iyisini yaptığıma inanıyordum.

I was providing excellent treatment,

Hastalara mükemmel bir tedavi sağlıyordum.

such as it was.

ki mükemmeldi.

But I was not talking about structural change.

Ama yapısal bir değişiklikten bahsetmiyordum.

Former UN Secretary Kofi Annan has spoken candidly

Eski BM sekreteri Kofi Annan, Ruanda katliamına neden olan hatalarından

about his personal failure

içtenlikte bahsetmiştir.

leading to the Rwandan genocide.

In 1994, he was head of the UN peacekeeping department.

1994 yılında, Annan BM'de barış harekatları bölümünün başkanıydı.

At a 10-year memorial for the genocide,

Katliamın 10. yılında ki anma töreninde,

he reflected, "I believed at the time I was doing my best,

kendini şu şekilde ifade etti, ''O zaman elimden gelenin en iyisini yapıyor

but I realized after the genocide

olduğuma inanmıştım. Fakat katliamdan

that there was more I could and should have done

sonra daha çok destek toplamam

to sound the alarm and rally support."

ve herkesi alarma geçirmek için daha çok çabalamam gerektiğini fark ettim.''

The AIDS epidemic caught the health community unprepared,

AIDS salgını sağlık sektörünü hazırlıksız yakaladı ve Dünya Sağlık Örgütünün

and today, when the World Health Organization estimates

hesaplarına göre bugüne kadar 39 milyon insan bu hastalık yüzünden

that 39 million people have lost their lives to this disease,

hayatını kaybetti. Bu konuda daha erken önlem

I'm not alone in feeling remorse and regret

almadığı için pişmanlık ve vicdan azabı

at not having done more earlier.

duyan tek kişi ben değilim.

But while living in Zimbabwe,

Fakat, Zimbabve'de yaşarken,

I didn't see my role as an advocacy or a political one.

kendimi bir avukat veya politikacı rolünde görmüyordum.

I was there for my technical skills,

Orada bulunmamın nedeni teknik bilgimdi,

both my clinical and my research epidemiology skills.

epidemoloji araştırmalarım ve tıbbi deneyimim olduğu için oradaydım.

And in my mind, my job was to take care of patients

Benim için işim, hastalarımla ilgilenmek

and to do research to better understand the population patterns of transmission,

ve hastalığın ilerleyiş aşamalarını daha iyi anlamak üzere araştırma yapmaktı.

and I hoped that we'd slow the spread of the virus.

Virüsün yayılmasını yavaşlatacağımızı umuyordum.

I was aware that socially marginalized populations were at disproportionate risk

Ötekileştirilmiş topluluklarda hastalığın orantısız artma ve dolayısıyla AIDS'e

of getting and dying of AIDS.

yakalanma riskinin olduğunun farkındaydım.

And on the sugar plantations,

Özellikle şeker kamışı tarlalarında,

which really more closely resembled feudal fiefdoms

ki bunlar ulaşılması güç gruplardan çok

than any modern enterprise,

derebeylikleri andıran topluluklardır,

60 percent of pregnant women

hamile kadınların yüzde 60'ı

tested HIV-positive.

HIV pozitifti.

I worked to show how getting infected was not a moral failure

Hastalığa yakalanmanın ahlaki bir bozukluktan çok,

but instead related to a culture of male superiority,

erkek egemenliğinin olduğu bir kültürle, zorlanan göçmen işçiliği ve

to forced migrant labor and to colonialism.

sömürgecilikle ilgili olduğunu göstermeye çalıştım.

Whites were largely unscathed.

Beyazların çoğu zarar görmemişti.

As health professionals,

Sağlık görevlileri olarak,

our tools were pitifully weak:

araçlarımız çok zayıftı:

imploring people to change their individual behaviors,

insanları kişisel davranışlarını değiştirmeye, prezervatif kullanmaya

use condoms, reduce number of partners.

ve partner sayısını azaltmaya teşvik etmek gibi.

Infection rates climbed,

Salgın artış hızı yükseldi.

and when treatment became available in the West,

ve batıda hastalığa karşı en yetkili silah bulunduğunda

treatment that remains our most potent weapon

ve ulaşılabilir hale getirildiğinde,

against this virus,

Afrikanın kamu sektörü için

it was unaffordable to the public sector across Africa.

uygun maliyetli değildi.

I didn't speak out

Ben bu hayat kurtarıcı

about the unequal access to these life-saving drugs

ilaçların erişilebilirliğinde ki eşitsizliğe ya da

or about the underlying economic and political systems

bunun eşitsizliğin altında yatan ve

that were driving infection rates

bulaşma oranının artmasına sebebiyet veren

in such huge swaths of the population.

politik ve ekonomik sistemlerle ilgili düşüncelerimi dile getirmedim.

I rationalized my silence

Sessizliğimi, kendime bu ülkede bir misafir olduğumu,

by reminding myself that I was a guest in the country,

panik yaratmanın işimden kovulmama neden olacağını, beni işimi

that sounding the alarm could even get me kicked out,

iyi yapmaktan, hastalarımla ilgilenmekten

keep me from doing good work,

ve oldukça gerekli araştırmaları

taking care of my patients,

yapmaktan alıkoyacağını

doing much-needed research.

hatırlatarak rasyonelleştirdim.

So I didn't speak out

Dolayısıyla devletin AIDS'e

about the government's early stance on AIDS.

karşı tutumuyla ilgili eleştiride bulunmadım.

I didn't voice my concerns loudly enough.

Endişelerimi yeterince sesimi yükselterek dile getirmedim.

Many doctors, health professionals,

Birçok doktor ve sağlık çalışanı benim yanlış hiçbir şey

may think I did nothing wrong.

yapmamış olduğumu düşünebilir.

Our pact with our patients,

Hastalarımızla anlaşmalarımız,

the Hippocratic Oath and its variants,

Hipokrat Yemini ve türevleri,

is about the sanctity of the patient-doctor relationship.

doktor ve hasta arasında ki kutsal ilişki ile ilgilidir.

And I did everything I could

Ve ben her bir hastam için elimden gelen

for each and every patient of mine.

her şeyi yaptım.

But I knew

Ama ben biliyordum ki,

that epidemics emerge along the fissures of our society,

salgınlar toplumdaki çatlaklardan

reflecting not only biology,

sadece biyolojiyi değil,

but more importantly patterns of marginalization, exclusion,

ötekileştirme, dışlama, cinsiyet, sınıf ve ırk ayrımcılığını da

discrimination related to race, gender, sexuality, class and more.

yansıtırlar.

It was true of AIDS.

Bu AIDS'in gerçekliğiydi.

It was true just recently of Ebola.

Bu yakın zaman da olan Ebola'nın gerçekliğiydi.

Medical anthropologists such as Paul Farmer,

Paul Farmer gibi medikal antropologlar,

who worked on AIDS in Haiti,

kendisi Haiti'de AIDS üzerine çalıştı,

call this structural violence:

bunu yapısal şiddet olarak betimlerler:

structural because inequities are embedded

yapısaldır çünkü sosyal dünyada adaletsizlik, politik ve ekonomik örgütün

in the political and economic organization of our social world,

içine yerleşmiştir,

often in ways that are invisible to those with privilege and power;

çoğu zaman ayrıcalıklı ve güçlü olanları bulmaz;

and violence because its impact --

ve şiddettir çünkü etkisi--

premature deaths, suffering, illness -- is violent.

erken ölüm, ızdırap, hastalık--şiddettir.

We do little for our patients

Eğer bu sosyal adaletsizliği görmezden

if we fail to recognize

gelirsek, hastalarımız için

these social injustices.

az şey yapmış oluruz.

Sounding the alarm is the first step towards doing public health right,

Alarma geçmek, genel sağlık haklarını sağlamak,

and it's how we may rally support

engelleri aşmak ve gerçek bir değişim yaratmak için

to break through and create real change together.

atılması gereken ilk adımdır.

So these days, I'm not staying quiet.

Bu yüzden, bugünlerde sessiz kalmıyorum.

I'm speaking up about a lot of things,

Birçok konuda sesimi yükseltiyorum.

even when it makes listeners uncomfortable,

Dinleyicileri ve bazen kendi kendimi rahatsız etse de

even when it makes me uncomfortable.

susmuyorum.

And a lot of this is about racial disparities

Bu söylemlerin çoğu ırk ayrımcılığı ve

and institutionalized racism,

kurumsallaşmış ırkçılık gibi artık

things that we're not supposed to have in this country anymore,

bu ülkede, özellikle de sağlık sektöründe

certainly not in the practice of medicine

ve pratiğinde yeri olmaması gereken

or public health.

konular ile ilgili.

But we have them,

Ama bunlara sahibiz

and we pay for them in lives cut short.

ve bedelini erken yitip giden hayatlarla ödüyoruz.

That's why sounding the alarm

İşte bu yüzden, ırkçılığın ABD'deki sağlık

about the impact of racism on health in the United States,

sektörünün, devam etmekte olan

the ongoing institutional and interpersonal violence

kişiler arası ve kurumsal şiddetin,

that people of color face,

beyaz ırktan olmayan insanların

compounded by our tragic legacy

trajik mirasımızın parçası olan

of 250 years of slavery,

250 yıllık kölelik,

90 years of Jim Crow

90 yıllık Jim Crow

and 60 years of imperfect equality,

ve 60 yıllık eşitsizlik,

sounding the alarm about this

konusunda alarma geçirmek

is central to doing my job right

New York şehri sağlık delegesi olarak

as New York City's Health Commissioner.

benim işimin en önemli noktası.

In New York City, premature mortality -- that's death before the age of 65 --

New York şehrinde erken ölüm yaşı 65 ve öncesidir--

is 50 percent higher for black men than white ones.

bu rakam siyahi erkelerde beyaz erkeklere kıyasla %50 daha fazla.

A black woman in 2012

2012 yılında siyahi bir kadın doğum sırasında

faced more than 10 times the risk of dying related to childbirth

beyaz bir kadına göre 10 kat fazla ölme tehlikesiyle

as a white woman.

karşı karşıya kaldı.

And though we've made enormous strides

Bebek ölüm oranını düşürmek konusunda

in reducing infant mortality rates,

büyük adımlar atmış olsak da,

a black baby still faces

siyahi bir bebeğin hayatının

nearly three times the risk of death in its first year of life

ilk yılında ölme riski hala beyaz bir bebeğe kıyasla

as compared to a white baby.

neredeyse üç kat daha fazla.

New York City's not exceptional.

New York bir istisna değil.

These statistics are paralleled

Bu istatistikler

by statistics found across the United States.

ABD'nin diğer eyaletlerindeki istatistiklere paralel.

A recent New York Times analysis

Yakın zamanlı bir New York Times analizi

reported that there are 1.5 million missing black men across the country.

ülke çapında 1.5 milyon siyahi erkeğin kayıp olduğunu duyurdu.

Aynı rapor, günümüzde

They noted that more than one

25 ve 54 yaş arasında

out of every six black men

who today should be between the ages of 25 and 54 years

olabilecek her 6 siyahi erkekten en az birinin, ya hapishaneye

have disappeared from daily life,

girme ya da

erken ölüm yüzünden

lost either to prison or premature death.

hayattan koptuğunu gösteriyor.

There is great injustice

Yakın zamandaki (#BlackLivesMatter) #Siyahihayatlarönemlidir

in the daily and disproportionate violence faced by young black men,

etiketinin odaklandığı üzere,siyahi erkekler günlük hayatta daha çok

the focus of recent protests under the banner #BlackLivesMatter.

orantısız şiddete maruz kalıyor.

But we have to remember

Ama şunu hatırlamalıyız ki,

that enduring and disparate rates

süregelen ve benzeşmeyen oranlar

and the occurrence and outcome of common medical conditions --

ve tıbbi şartların oluşum süreci ve getirdikleri--

heart disease, cancer, diabetes, HIV --

kalp krizi, kanser, diyabet, HIV--

diseases that may kill slowly and quietly

yavaşça ve sessizce ölüme sebebiyet veren hastalıklar,

and take even more black lives prematurely.

en çok siyahi insanları erken hayattan koparıyor.

As the #BlackLivesMatter movement unfolded,

#BlackLivesMatter (#Siyahihayatlarönemlidir)

hareketi daha çok gözler önüne serildikçe

I felt frustrated and angry

araştırmamız sırasında doktorların ''ırkçılık'' kelimesinin

that the medical community

telaffuzundan bile

has been reluctant to even use the word "racism"

kaçınmaları, beni sinirlendirdi

in our research and our work.

ve de bıktırdı.

You've probably felt something every time I've said it.

Muhtemelen her söylediğimde bir şey hissettiniz.

Our medical students held die-ins in their white coats,

Tıp öğrencilerimiz bu ayrımcılığın hastalık profilleri ve ölüm

but the medical community has largely stood by passively

oranı üzerindeki etkisini, iş önlükleri içinde die-in (kişilerin ölü taklidi

as ongoing discrimination continues to affect

yaptığı bir eylem şekli) yaparak protesto ettiklerinde bile, tıp camiası

the disease profile and mortality.

sessiz ve pasif kaldı.

And I worry

Endişe ediyorum ki,

that the trend towards personalized and precision medicine,

kişiselleştirilmiş ve hassas tıbbın bu kadar yayılması,

looking for biological or genetic targets to better tailor treatment,

biyolojik ve genetik çalışmalarla daha iyi tedavi sunulması, resmin bütününü

may inadvertently cause us to lose sight of the big picture,

görmemizi engelleyebilir,

that it is the daily context,

ki bu resim insanların yaşadığı,

where a person lives, grows,

büyüdüğü,

works, loves,

çalıştığı, sevdiği

that most importantly determines population health,

ve de en önemlisi toplum sağlığının iyi olmasını hedeflediği bir yer

and for too many of us, poor health.

fakat çoğumuz için,sağlıksız bir yer.

As health professionals in our daily work,

Sağlık uzmanları olarak, araştırmacı veya klinikte

whether in the clinic or doing research,

çalışıyor olalım, günlük yaşantımızda

we are witness to great injustice:

büyük bir eşitsizliğe tanıklık ediyoruz:

the homeless person who is unable to follow medical advice

daha başka dertleri olduğu için, verdiğimiz tıbbi

because he has more pressing priorities;

tavsiyeleri yerine getiremeyen evsizler;

the transgender youth who is contemplating suicide

baskı yüzünden intihara eğilimli olan trans genç,

because our society is just so harsh;

çünkü toplum bazen acımasızca yargılıyor;

the single mother who has been made to feel that she is responsible

çocuğunun sağlığının zayıf olması kendi suçuymuş gibi

for the poor health of her child.

gösterilen, çocuğunu yalnız büyüten anne.

Our role as health professionals

Sağlık uzmanları olarak görevimiz yalnızca

is not just to treat our patients

hastaları iyileştirmek değil,

but to sound the alarm

alarma geçirmek

and advocate for change.

ve de değişim için mücadele etmek olmalı.

Rightfully or not,

Haklı ya da değil,

our societal position gives our voices great credibility,

toplumda ki yerimiz, anlattıklarımıza inandırıcılık katıyor

and we shouldn't waste that.

ve biz bunu boşa harcamamalıyız

I regret not speaking up in Zimbabwe,

Zimbabve ile ilgili konuşmadığımdan dolayı pişmanım

and I've promised myself

ve kendime bir söz verdim,

that as New York City's Health Commissioner,

New York sağlık delegesi olarak

I will use every opportunity I have

eşit sağlık hakları için her fırsatta

to sound the alarm

destek toplayıp insanları alarma

and rally support for health equity.

geçireceğim.

I will speak out against racism,

Irkçılık hakkında konuşacağım

and I hope you will join me,

ve umarım bana katılırsınız,

and I will join you when you speak out against sexism

bende cinsel ayrımcılık veya diğer eşitsizliklerle ilgili konuştuğunuz

or any other form of inequality.

zaman size katılacağım.

It's time for us to rise up

Artık yapısal eşitsizliğe karşı beraberce

and collectively speak up

sesimizi yükseltme ve de

about structural inequality.

birlik olma zamanı.

We don't have to have all the answers

Değişim istemek için, bütün cevapları

to call for change.

biliyor olmamıza gerek yok.

We just need courage.

Yalnızca cesarete ihtiyacımız var.

The health of our patients,

Hastalarımızın, sizin, benim ve

the health of us all, depends on it.

hepimizin sağlığı buna bağlı.

(Applause)

(Alkış)