Roger Stein: A bold new way to fund drug research

Çeviri: Eren Öztürk Gözden geçirme: berat güven

So this is a picture of my dad and me, at the beach in Far Rockaway,

Bu benim ve babamın Far Rockaway sahilinde bir fotoğrafı,

daha doğrusu,

Rockaway Parkındaki fotoğrafı.

or actually Rockaway Park.

I'm the one with the blond hair.

Sarı saçlı olan benim.

My dad's the guy with the cigarette.

Sigara içen de babam.

It was the 60's.

1960'lardaydık ve çoğu insan sigara içiyordu.

A lot of people smoked back then.

In the summer of 2009, my dad was diagnosed with lung cancer.

2009 yılının yaz ayında babam akciğer kanserine yakalandı.

Cancer is one of those things that actually touches everybody.

Kanser bir şekilde her insanın hayatına dokunan şeylerden biri.

If you're a man in the US,

Amerika'da yaşayan bir erkekseniz

you've got about a one in two chance

yaşam süreniz boyunca

of being diagnosed with cancer during your lifetime.

kansere yakalanma riskiniz %50.

If you're a woman, you've got about a one in three chance

Eğer bir kadınsanız bu risk

yaklaşık olarak 3'te 1 oranındadır.

of being diagnosed with cancer.

Everybody knows somebody who's been diagnosed with cancer.

Herkes kanser teşhisi konulmuş birini tanır.

Now, my dad's doing better today,

Babam bugünlerde daha iyi durumda

and part of the reason for that is that he was able to participate in the trial

ve bunun nedenlerinden biri özellikle ondaki kanser türüne

özel olarak hazırlanmış yeni bir deneysel ilacın

of an experimental new drug that happened to be specially formulated

deneme sürecine katılabilmiş olmasıdır.

and very good for his particular kind of cancer.

There are over 200 kinds of cancer.

Kanserin 200'ün üzerinde türü var.

And what I want to talk about today

Bugün hakkında konuşmak istediğim konu

is how we can help more people like my dad,

babamın durumundaki diğer insanlara nasıl yardım edebiliriz,

because we have to change the way we think about raising money

çünkü kanser araştırmalarına yatırım sağlamak konusundaki

to fund cancer research.

düşüncelerimizi değiştirmek zorundayız.

So a while after my dad was diagnosed,

Babama teşhis konulduktan bir süre sonra,

I was having coffee with my friend Andrew Lo.

arkadaşım Andrew Lo ile kahve içiyorduk.

He's the head of the Laboratory for Financial Engineering at MIT,

Arkadaşım, benim de başka bir pozisyonda olduğum

where I also have a position,

MIT'de Finans Mühendisliği Laboratuvarı'nın başkanı

and we were talking about cancer.

ve o sırada kanser hakkında konuşuyorduk.

And Andrew had been doing his own bits of research,

Andrew da bu konu üzerine kendi araştırmalarını yapıyordu,

and one of the things that he had been told

ona konu hakkında söylenen

and that he'd learned from studying the literature

ve onun da çalışmalardan öğrendiği şeylerden biri,

konunun başlangıç aşamasında oldukça kısıtlayıcı bir durum olduğuydu.

was that there's actually a big bottleneck.

It's very difficult to develop new drugs,

Yeni ilaçlar geliştirmek oldukça zor

and the reason it's difficult to develop new drugs

ve bu zorluğun nedeni

is because in the early stages of drug development,

ilaç geliştirmenin ilk aşamalarında

the drugs are very risky, and they're very expensive.

ilaçların çok riskli ve pahalı olması.

So Andrew asked me if I'd want to maybe work with him a bit,

Bunun üzerine, Andrew bir süre onunla çalışmak ve

work on some of the math and the analytics

hesaplamalar ve mantıksal çözümlemeler yaparak

and see if we could figure out something we could do.

izleyebileceğimiz başka bir yol bulmak isteyip istemeyeceğimi sordu.

Now I'm not a scientist.

Durum şu ki ben bilim insanı değilim.

You know, I don't know how to build a drug.

Yani bir ilaç nasıl yapılır bilmiyorum.

And none of my coauthors, Andrew Lo or Jose-Maria Fernandez or David Fagnan --

Ortak yazarlarımdan Andrew Lo, Jose-Maria Fernandez veya David Fagnan,

none of those guys are scientists either.

bu kişiler de bilim insanı değiller.

We don't know the first thing about how to make a cancer drug.

Kanser ilacının nasıl yapıldığına dair hiçbir şey bilmiyoruz.

But we know a little bit about risk mitigation

Fakat riski azaltmak hakkında biraz bilgimiz var

and a little bit about financial engineering,

ve biraz da finans mühendisliği biliyoruz,

and so we started thinking, what could we do?

böylece düşünmeye başladık, ne yapabilirdik?

I'm going to tell you about some work

Size geçtiğimiz yıllarda yapmış olduğumuz

we've been doing over the last couple years

kanser araştırmalarının ve diğer işlerin yapılış şekillerini

that we think could fundamentally change the way

temelden değiştireceğine inandığımız

research for cancer and lots of other things gets done.

birkaç çalışmadan bahsedeceğim.

We want to let the research drive the funding,

Araştırmanın yatırımı yönlendirmesini istiyoruz,

not the other way around.

bunun tersini değil.

So in order to get started,

Başlamadan önce

let me tell you how you get a drug financed.

sizlere biraz bir ilaca nasıl finansman sağlandığını anlatayım.

Imagine that you're in your lab -- you're a scientist, you're not like me --

Laboratuvarınızda olduğunuzu hayal edin, benim aksime bir bilim insanı olduğunuzu

and you've developed a new compound

ve kanser hastası birini iyileştirebileceğini düşündüğünüz

that you think might be therapeutic for somebody with cancer.

yeni bir bileşim geliştirdiğinizi düşünün.

Bu durumda bu bileşimi hayvanlar ve deney tüplerinde test edersiniz,

Well, what you do is, you test in animals, you test in test tubes,

but there's this notion of going from the bench to the bedside,

fakat içinizde, ortaya çıkan bulgular ile hemen hastaları tedavi etme eğilimi vardır

and in order to get from the bench, the lab, to the bedside, to the patients,

ve bu bulgular ile bunu yapabilmeniz, hastalara ulaşabilmeniz için

you've got to get the drug tested.

ilacı test ettirmeniz gerekir.

And the way the drug gets tested

İlacın test edilme yöntemi

is through a series of, basically, experiments,

temelde bir dizi deney yoluyla,

through these large, they're called trials,

deneme denilen bu büyük deneyler yoluyla,

that they do to determine whether the drug is safe

ilacın güvenli olup olmadığı ve bütün bu şeylerde

and whether it works and all these things.

So the FDA has a very specific protocol.

işe yarayıp yaramadığını belirleme biçiminde yapılır.

In the first phase of this testing,

Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi'nin protokolü oldukça kesindir.

which is called testing for toxicity, it's called Phase I.

Testin ilk aşamasında,

bu aşamaya zehirlilik kontrolü denir ve 1. Aşama olarak adlandırılır,

In the first phase, you give the drug to healthy people

and you see if it actually makes them sick.

bu aşamada ilaç, sağlıklı insanlara verilir

ve onları hasta edip etmediğine bakılır.

In other words, are the side effects just so severe

Başka bir deyişle, ne kadar işe yararsa yarasın,

that no matter how much good it does,

it's not going to be worth it?

ilacın yan etkileri ilacın kullanımını

engelleyecek kadar ağır mı?

Does it cause heart attacks, kill people, liver failure?

Kalp krizine, hastaların ölümüne veya karaciğer yetmezliğine sebep oluyor mu?

And it turns out, that's a pretty high hurdle.

Bu aşamada büyük bir engel olduğu ortaya çıkıyor.

About a third of all drugs drop out at that point.

In the next phase, you test to see if the drug's effective,

Tüm ilaçların 3'te 1'lik kısmı bu noktada eleniyor.

Sonraki aşamada ilacın etkili olup olmadığı test edilir,

and you give it to people with cancer

and you see if it makes them better.

ilaç kanser hastası insanlara verilir

And that's also a higher hurdle. People drop out.

ve onları iyileştirip iyileştirmediğine bakılır.

And in the third phase, you test it on a very large sample,

Bu aşama daha büyük bir engel. İnsanlar vazgeçiyor.

and you're trying to determine what the right dose is,

3. aşamada ilaç çok çeşitli örnekler üzerinde denenir

is it better than what's available today? If not, then why build it?

ve uygun dozun ne kadar olduğu belirlenmeye çalışılır.

When you're done with all that,

Bu ilaç var olan ilaçlardan daha iyi mi? Eğer değilse, neden üretilsin ki?

what you have is a very small percentage of drugs

Tüm bu işlemler bittiğinde

that start the process actually come out the other side.

sürecin sonunda çıkan ilaçların sayısı

başlangıçtaki ilaçların oldukça küçük bir yüzdesidir.

So those blue bottles -- those blue bottles save lives,

Yani gördüğünüz mavi şişeler... O mavi şişeler hayat kurtarıyor,

and they're also worth billions, sometimes billions a year.

ayrıca o şişeler milyarlar değerinde, bazen yıllık olarak milyarlar ediyorlar.

So now here's a question:

Şimdi size şunu sormak istiyorum:

if I were to ask you, for example,

Örneğin eğer sizden,

bu şişelerden birini satın almanız için

to make a one-time investment of, say, 200 million dollars

tek seferlik 200 milyon dolarlık bir yatırım yapmanızı istesem,

to buy one of those bottles,

so 200 million dollars up front, one time, to buy one of those bottles,

yani bu şişelerden biri için, bir defaya mahsus önden 200 milyon dolar,

I won't tell you which one it is,

size hangisini aldığınızı söylemeyeceğim

and in 10 years, I'll tell you whether you have one of the blue ones.

ve 10 yıl sonra, aldığınız şişenin mavilerden olup olmadığını söyleyeceğim.

Does that sound like a good deal for anybody?

Bunun iyi bir anlaşma olduğunu düşünen var mı?

No. No, right?

Hayır. Hayır tabii ki.

And of course, it's a very, very risky trial position,

Tabii ki bu oldukça riskli bir öneri

and that's why it's very hard to get funding,

ve işte bu yüzden yatırım sağlamak oldukça zor

but to a first approximation, that's actually the proposal.

fakat ilk yaklaşım olarak öneri bu.

You have to fund these things from the early stages on.

Bu ilaçlara ilk aşamalardan itibaren yatırım sağlamak zorundasınız.

It takes a long time.

Bu da uzunca bir süre alıyor.

So Andrew said to me, he said,

Andrew bana dedi ki

"What if we stop thinking about these as drugs?

''Bunlara ilaçlar olarak yaklaşmayı bırakıp

What if we start thinking about them as financial assets?"

finansal varlıklar olarak yaklaşmaya başlasak nasıl olur?''

They've got really weird payoff structures and all that,

Oldukça garip bir geri ödeme yapısına sahipler

but let's throw everything we know about financial engineering at them.

ama yine de finans mühendisliği hakkında bildiğimiz her şeyi onlara uygulayalım.

Let's see if we can use all the tricks of the trade

Mesleğimizdeki tüm numaraları bu ilaçları finansal varlıklara

to figure out how to make these drugs work as financial assets.

dönüştürmek için kullanıp kullanamayacağımıza bakalım.

Let's create a giant fund.

Hadi dev bir fon oluşturalım.

In finance, we know what to do with assets that are risky.

Finans alanında riskli varlıklarla ne yapılacağını biliriz.

You put them in a portfolio and you try to smooth out the returns.

Bir portföy oluşturulur ve getiriler düzenlenir.

So we did some math, and it turned out you could make this work,

Birkaç hesaplama yaptık ve bu işin yapılabileceği sonucuna vardık

but in order to make it work, you need about 80 to 150 drugs.

fakat işe yaraması için yaklaşık 80 ile 150 civarında ilaç gerekiyor.

Now the good news is, there's plenty of drugs

İyi haber, test edilmeyi bekleyen

that are waiting to be tested.

bir sürü ilaç var.

Bize, test edilmeyi bekleyen fakat yatırım sağlanamayan

We've been told that there's a backlog of about 20 years of drugs

yaklaşık 20 yıllık bir ilaç rezervinin olduğu söylendi.

that are waiting to be tested but can't be funded.

In fact, that early stage of the funding process,

Aslına bakarsanız yatırım sağlamanın o ilk aşamasına,

that Phase I and preclinical stuff,

o Aşama 1'e ve klinik öncesi işlere

that's actually, in the industry, called the Valley of Death

sektörde ''Ölüm Vadisi'' deniliyor

çünkü ilaçlar o aşamada ölüyorlar.

because it's where drugs go to die.

It's very hard to for them to get through there,

O aşamayı geçmek ilaçlar için oldukça zor

ve tabii ki o aşamayı geçemezlerse

and of course, if you can't get through there,

sonraki aşamalara da ulaşamazlar.

you can't get to the later stages.

Hesaplamaları yaptık ve sonuca ulaştık, tamam,

So we did this math, and we figured out, OK,

80 ile 150 civarında bir ilaç sayısına ihtiyacımız var.

well, you need about 80 to, say, 150, or something like that, drugs.

And then we did a little more math, and we said, OK,

Sonra birkaç hesaplama daha yaptık ve tamam şimdi

well, that's a fund of about three to 15 billion dollars.

yaklaşık olarak 3 ile 15 milyar dolarlık bir yatırıma ihtiyacımız var.

So we kind of created a new problem by solving the old one.

Böylece eski bir problemi çözerek yeni bir problem yaratmış gibi olduk.

We got rid of the risk, but now we need a lot of capital,

Riski ortadan kaldırdık, ama şimdi büyük miktarda sermayeye ihtiyacımız var

and you can only get that kind of capital in the capital markets.

ve böyle bir sermayeyi ancak sermaye piyasasında bulabiliriz.

Venture capitalists and philanthropies don't have it.

Risk yatırımcıları ve hayırseverler böyle bir sermayeye sahip değiller.

But we have to figure out how to get people in the capital markets,

Fakat sermaye piyasasında normalde bu işlere yatırım sağlamayanları

who traditionally don't invest in this, to want to invest in this stuff.

bu işe yatırım sağlamaya nasıl ikna edebileceğimizi bulmalıyız.

So again, financial engineering was helpful here.

Bu noktada finans mühendisliği yine yardımcı oldu.

Imagine the megafund starts empty,

Dev yatırımın boş olduğunu,

and what it does is it issues some debt and some equity,

hem biraz borç senedi hem de biraz hisse senedi dağıttığını düşünün.

and that generates cash flow.

Bu, para akışı sağlar.

That cash flow is used, then, to buy that big portfolio of drugs that you need,

Sonra para akışı, ihtiyaç duyulan geniş ilaç portföyünü satın almaya kullanılır

and those drugs start working their way through that approval process,

ve o ilaçlar onay sürecinden yavaş yavaş geçmeye başlarlar

ve geçtikleri her aşama sonrası,

and each time they go through a phase of approval,

daha da değerlenirler.

they gain value.

Birçoğu sürecin sonuna ulaşamaz fakat birkaçı bunu başarır

Most of them don't make it, but a few of them do,

ve değer kazanan o ilaçların bir kısmı satılabilir

and with the ones that gain value, you can sell some,

ve onlar satıldığı zaman,

and when you sell them,

you have money to pay the interest on those bonds,

borç senetlerinin faizini ödeyecek miktar kazanılmış olur,

aynı zamanda bir sonraki deney turuna yetecek paraya da sahip olunur.

but also to fund the next round of trials.

It's almost self-funding.

You do that for the course of the transaction,

Neredeyse tamamen kendi kendine yatırım sağlıyor.

and when you're done, you liquidate the portfolio,

İşlem boyunca aynı döngü devam eder

ve iş bittiği zaman, portföy nakit paraya çevrilir,

pay back the bonds, and you can give the equity holders a nice return.

borçların tamamı ödenir ve hisse senedi sahiplerine kazanç sağlanır.

That was the theory, and we talked about it,

Teori buydu ve bunun üzerine görüştük,

we did a bunch of experiments,

bir sürü deney yaptık,

and then we said, let's really try to test it.

sonra hadi şimdi bu teoriyi gerçekten test edelim dedik.

We spent the next two years doing research.

Geçtiğimiz 2 yıl boyunca araştırmalar yaptık.

We talked to hundreds of experts in drug financing and venture capital.

İlaç finansmanı ve risk sermayesi konusunda uzman yüzlerce kişi ile görüştük

We talked to people who have developed drugs.

ilaç geliştirmiş kişilerle görüştük.

We talked to pharmaceutical companies.

İlaç şirketleri ile görüştük.

We actually looked at the data for drugs,

Onaylanmış, reddedilmiş veya geri çekilmiş

over 2,000 drugs that had been approved or denied or withdrawn,

2.000'in üzerinde ilacın verilerini inceledik

and we also ran millions of simulations.

ve ayrıca milyonlarca simülasyon yürüttük.

And all that actually took a lot of time.

Tüm bunlar oldukça fazla zaman aldı.

But when we were done, we found something that was sort of surprising.

Fakat iş bittiğinde oldukça şaşırtıcı bir sonuca ulaştık.

Yatırımı oluşturmak gerçekten de mümkündü.

It was feasible to structure that fund

such that when you were done structuring it,

Hem de yatırım oluşturulduğu zaman,

you could actually produce low-risk bonds that would be attractive to bond holders,

borç senedi sahiplerine çekici gelecek, yüzde 5 ile 8 civarı bir kazanç sağlayacak

that would give you yields of about five to eight percent,

düşük riskli borç senetleri üretilebilir

and you could produce equity

ve sahiplerine yaklaşık yüzde 12'lik bir kazanç sağlayacak hisse senetleri de.

that would give equity holders about a 12 percent return.

Bu kazançlar bir risk yatırımcısına çekici gelmeyecektir.

Now those returns aren't going to be attractive to a venture capitalist.

They want to make those big bets

Onlar büyük oynayarak

and get those billion dollar payoffs.

milyar dolarlık kazançlar sağlamak istiyorlar.

But it turns out there are lots of other folks that would be interested.

Yine de bu işle ilgilenecek bir sürü insan var.

Bu iş çeşitli emeklilik fonları arasında yatırım yapmak için

That's right in the investment sweet spot of pension funds and 401(k) plans

tam en uygun noktada yer alıyor.

and all this other stuff.

So we published some articles in the academic press,

Böylece akademik basında, tıbbi dergilerde makaleler yayınladık,

in medical journals, in finance journals.

finans dergilerinde makale yayınladık.

But it wasn't until we actually got the popular press interested in this

Fakat popüler basın organlarının bu işle ilgilenmesini sağlayana kadar

that we began to get some traction.

ilgiyi üzerimize çekememiştik.

We wanted to do more than just make people aware of it.

İnsanların farkındalığını arttırmaktan çok onları buna dâhil etmek istiyorduk.

We wanted people to get involved.

So we took all of our computer code and made that available online

Bu yüzden yazdığımız tüm kodları, internette ulaşılabilir hale getirdik,

under an open-source license to anybody that wanted it.

isteyen herkes için açık kaynaklı lisans altında oldu.

And you guys can download it today

İşe yarayıp yaramadığını görmek için bugün siz de bunu indirebilirsiniz.

if you want to run your own experiments to see if this would work.

Gerçekten de çok etkili oldu çünkü varsayımlarımıza inanmayan kişiler

And that was really effective,

because people that didn't believe our assumptions

kendi varsayımlarını deneyerek nasıl işe yaradığını görebilirler.

could try their own and see how it would work.

Şimdi ortada bariz bir sorun var, o da

Now there's an obvious problem, which is,

is there enough money in the world to fund this?

dünyada bunu finanse edecek yeterli para var mı?

I've told you there's enough drugs, but is there enough money?

Yeterli ilaç olduğunu söylemiştim fakat yeterli para var mı?

There's 100 trillion dollars of capital

Şu anda sabit getirili menkul kıymetlere yatırılmış

currently invested in fixed-income securities.

100 trilyon dolarlık bir sermaye var.

That's a hundred thousand billion.

Bu yüz bin milyar dolar demek.

There's plenty of money.

Yani bol bol para var.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Ama gerekli olan şeyin sadece paradan fazlası olduğunu fark ettik.

But we realized it's more than just money that's required.

We had to get people motivated, involved,

İnsanları motive edip sürece dahil etmeli ve bu işi anlamalarını sağlamalıyız.

and get them to understand this.

And we started thinking about all the different things that could go wrong.

Ters gidebilecek bütün farklı şeyleri düşünmeye başladık.

What are all the challenges that might get in the way?

Yolumuza ne gibi engeller çıkabilirdi?

And we had a long list.

Birçok engel vardı.

We assigned a bunch of people, including ourselves,

Sorunun farklı parçalarının çözümleri için

kendimiz de dahil olmak üzere bir sürü insanı görevlendirdik.

different pieces of this problem.

And we said, could you start a work stream on credit risk?

Ve gruplara, siz kredi riski üzerinde çalışabilir misiniz?

Could you start a work stream on the regulatory aspects?

Siz ruhsat işleri ile ilgilenebilir misiniz?

Siz bu kadar fazla projenin nasıl yürütüleceğine bakar mısınız? Diye sorduk.

Could you start a work stream on how you would manage so many projects?

And we had all these experts get together and do these different work streams,

Tüm bu uzmanları bir araya topladık ve bu işlerle ilgilenmelerini sağladık

ve sonra bir konferans düzenledik.

and then we held a conference.

Bu konferans geçtiğimiz yaz düzenlendi.

The conference was held over this past summer.

It was an invitation-only conference.

Davete özel bir konferanstı.

Amerikan Kanser Derneği'nin sponsorluğunda

It was sponsored by the American Cancer Society

and done in collaboration with the National Cancer Institute.

ve Ulusal Kanser Enstitüsü işbirliği ile düzenlendi.

We had experts from every field we thought would be important,

Bu iş için önemli olacağını düşündüğümüz alanların tümünden uzmanlar vardı,

including the government, and people that run research centers,

buna kamu kurumlarından insanlar, araştırma merkezi yöneticileri de dahildi

and for two days they heard the reports

ve iki gün boyunca 5 ayrı iş grubundan

from those five work streams, and talked about it.

raporlar dinlediler ve bu raporlar hakkında konuştular.

It was the first time the people who could make this happen

Bu işin gerçekleşmesini sağlayabilecek insanlar

sat across the table from each other and had these conversations.

ilk defa yan yana oturdular ve bunun hakkında konuştular.

Now these conferences, it's typical to have a dinner,

Bu konferanslarda akşam yemeği yemek oldukça normaldir

and at that dinner, you get to know each other,

ve o yemeklerde, bizim burada yaptığımız gibi

insanlar birbirlerini tanırlar.

sort of like what we're doing here.

I happened to look out the window,

Bu konferansın gecesinde, bir yaz gecesiydi

and hand on my heart,

on the night of this conference -- it was the summertime --

elimi kalbime koyarak

pencereden dışarı bakıyordum

and that's what I saw, a double rainbow.

ve işte gördüğüm şey buydu, bir çift gökkuşağı.

Bunu iyiye işaret olarak düşünmek istiyorum.

So I'd like to think it was a good sign.

Since the conference, we've got people working between Paris and San Francisco,

Konferanstan beri, Paris'ten San Francisco'ya kadar

bu işi gerçekten başarıp başaramayacağımızı görmek için

lots of different folks working on this

to try to see if we can really make it happen.

çalışan bir sürü farklı insan var.

We're not looking to start a fund, but we want somebody else to do this.

Yatırımı biz sağlamak istemiyoruz, başkasının bunu yapmasını istiyoruz.

Because, again, I'm not a scientist.

Çünkü tekrarlıyorum, ben bir bilim insanı değilim.

I can't build a drug.

Bir ilaç üretemem.

I'm never going to have enough money to fund even one of those trials.

Bu deneylerden sadece birini bile karşılayacak paraya hiç sahip olmayacağım.

But all of us together, with our 401(k)s,

Fakat hep birlikte

çeşitli emeklilik fonlarımızla,

with our 529 plans, with our pension plans,

all of us together can actually fund hundreds of trials

bu deneylerden yüzlercesine yatırım sağlayabiliriz,

and get paid well for doing it

bu işi yaparken aynı zamanda kazanç sağlayabiliriz

and save millions of lives like my dad.

ve babam gibi milyonlarca insanın hayatını kurtarabiliriz.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)