What we can do to die well | Timothy Ihrig

Çeviri: Muge Kurubas Arslan Gözden geçirme: Ramazan Şen

I am a palliative care physician

Ben palyatif bakım doktoruyum.

and I would like to talk to you today about health care.

Ve bugün sizinle sağlık hizmetleri hakkında konuşmak istiyorum.

I'd like to talk to you about the health and care

Toplumumuzun en korunmasız bireylerinin

of the most vulnerable population in our country --

sağlık ve bakımları hakkında konuşmak istiyorum.

those people dealing with the most complex serious health issues.

Bu insanlar en karmaşık sağlık problemleri ile uğraşmaktalar.

I'd like to talk to you about economics as well.

Ayrıca, ekonomi hakkında da konuşmak istiyorum.

And the intersection of these two should scare the hell out of you --

Bu ikisinin kesişimi benim ödümü kopardığı gibi,

it scares the hell out of me.

sizde de aynı etkiyi bırakıyor olmalı.

I'd also like to talk to you about palliative medicine:

Palyatif ilaçlar hakkında da konuşmak istiyorum.

a paradigm of care for this population, grounded in what they value.

Toplumun bu kesiminin bakımı, değer verdikleri şeylere dayanıyor.

Patient-centric care based on their values

Onların değerleri üzerine inşa edilen hasta odaklı bakım,

that helps this population live better and longer.

bu insanların daha iyi ve daha uzun yaşamasına yardımcı oluyor.

It's a care model that tells the truth

Bu doğruyu söyleyen ve bulundukları

and engages one-on-one

yerlerde insanlarla birebir

and meets people where they're at.

ilgilenilen bir bakım modeli.

I'd like to start by telling the story of my very first patient.

İlk hastamın hikayesini anlatarak başlamak istiyorum.

It was my first day as a physician,

Uzun, beyaz önlüğümle,

with the long white coat ...

doktor olarak ilk günümdü.

I stumbled into the hospital

Kendimi hastanede bulmuştum

and right away there's a gentleman, Harold, 68 years old,

ve hemen karşımda 68 yaşında bir beyefendi olan Harold

came to the emergency department.

acil departmanına geliyordu.

He had had headaches for about six weeks

6 hafta boyunca gittikçe artan

that got worse and worse and worse and worse.

ve daha da berbat bir hal alan baş ağrıları vardı.

Evaluation revealed he had cancer that had spread to his brain.

Değerlendirmeler, kanserin beynine yayılmış olduğunu ortaya çıkardı.

The attending physician directed me to go share with Harold and his family

Sorumlu hekim beni tanıyı, hastalığın seyrini ve bakım seçeneklerini

the diagnosis, the prognosis and options of care.

Harold ve ailesiyle paylaşmam için gönderdi.

Five hours into my new career,

5 saatlik yeni kariyerimde,

I did the only thing I knew how.

nasıl yapıldığını bildiğim tek şeyi yaptım.

I walked in,

İçeri yürüdüm,

sat down,

oturdum,

took Harold's hand,

Harold'ın elini tuttum

took his wife's hand

eşinin elini tuttum,

and just breathed.

ve sadece nefes aldım.

He said, "It's not good news is it, sonny?"

''Haberler iyi değil, değil mi evlat?'' dedi.

I said, "No."

''Hayır.'' dedim.

And so we talked and we listened and we shared.

Sonra konuştuk, dinledik paylaşımda bulunduk.

And after a while I said,

Bir süre sonra,

"Harold, what is it that has meaning to you?

''Harold, senin için gerçekten büyük bir anlamı olan şey nedir?

What is it that you hold sacred?"

Senin için kutsal olan şey nedir?'' dedim.

And he said,

Ve şöyle yanıt verdi,

"My family."

''Ailem."

I said, "What do you want to do?"

''Ne yapmak istiyorsun?'' dedim.

He slapped me on the knee and said, "I want to go fishing."

Dizime elini koydu ve ''Balığa gitmek istiyorum.'' dedi.

I said, "That, I know how to do."

''İşte bunu yapabilirim.'' dedim.

Harold went fishing the next day.

Harold, ertesi gün balığa gitti.

He died a week later.

1 hafta sonra hayatını kaybetti.

As I've gone through my training in my career,

Kariyerimdeki öğrenme sürecim boyunca,

I think back to Harold.

geriye dönüp Harold'ı düşündüm.

And I think that this is a conversation

Ve bu tarz bir konuşma

that happens far too infrequently.

çok ender olur.

And it's a conversation that had led us to crisis,

Bu, bize bir krizi işaret eden konuşmadır.

to the biggest threat to the American way of life today,

Bir Amerikalı'nın yaşam tarzının en büyük tehdidi olan,

which is health care expenditures.

sağlık bakımı masraflarını.

So what do we know?

Peki, ne biliyoruz?

We know that this population, the most ill,

Hastalığı çok ağır olan bu popülasyonun,

takes up 15 percent of the gross domestic product --

yaklaşık 2.3 trilyon dolar,

nearly 2.3 trillion dollars.

yani gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 15'ini, oluşturduğunu biliyoruz.

So the sickest 15 percent take up 15 percent of the GDP.

En hasta yüzde 15'e GSYİH'in yüzde 15'i.

If we extrapolate this out over the next two decades

1946 ve 1964 arasında doğanların büyümesiyle beraber,

with the growth of baby boomers,

bu tahmin için

at this rate it is 60 percent of the GDP.

gelecek 20 yılı değerlendirirsek, bu gidişle GSYİH'nin yüzde 60'ı olacak.

Sixty percent of the gross domestic product

Amerika Birleşik Devletleri'nin

gayri safi yurt içi hasılasının yüzde 60'ı.

of the United States of America --

it has very little to do with health care at that point.

Bu noktada, bunun sağlık hizmetleriyle fazla ilgisi yok.

It has to do with a gallon of milk,

Dört litre süt ile,

with college tuition.

üniversite masrafları ile ilgisi var.

It has to do with every thing that we value

Şu an değer verdiğimiz ve bildiğimiz

and every thing that we know presently.

her şeyle ilgisi var.

It has at stake the free-market economy and capitalism

ABD'nin serbest piyasa ekonomisiyle

of the United States of America.

ve kapitalizmiyle ilgisi var.

Let's forget all the statistics for a minute, forget the numbers.

Bir dakikalığına bütün bu istatistikleri ve sayıları unutalım.

Harcadığımız paradan elde ettiğimiz faydayı konuşalım.

Let's talk about the value we get for all these dollars we spend.

Well, the Dartmouth Atlas, about six years ago,

Altı yıl önce Darmouth Atlas,

looked at every dollar spent by Medicare --

sağlık sigortasının yaptığı tüm harcamaları inceledi --

generally this population.

genelde bu popülasyona harcanmış.

We found that those patients who have the highest per capita expenditures

Kişi başı masrafları en yüksek olan bu hastalar,

had the highest suffering, pain, depression.

aynı zamanda en çok acı çeken ve depresyona sahip olanlar.

And, more often than not, they die sooner.

Ve hayata genellikle daha erken veda edenler.

How can this be?

Bu nasıl olabiliyor?

We live in the United States,

Birleşik devletlerde yaşıyoruz.

it has the greatest health care system on the planet.

Yeryüzündeki en mükemmel sağlık hizmetlerine sahip ülke.

We spend 10 times more on these patients

Bu hastalara, bu konuda bizden sonra gelen ülkeden

than the second-leading country in the world.

10 kat daha fazla para harcıyoruz.

That doesn't make sense.

Bu hiç mantıklı değil.

But what we know is,

Ama bildiğimiz bir şey var:

out of the top 50 countries on the planet

organize edilmiş sağlık sistemi olan

with organized health care systems,

ilk 50 ülkede

we rank 37th.

37. sıradayız.

Former Eastern Bloc countries and sub-Saharan African countries

Kalite ve değer bakımından eski doğu bloğu ülkelerinden

rank higher than us as far as quality and value.

ve Sahra'daki Afrika ülkelerinden daha alt sıralardayız.

Something I experience every day in my practice,

Her gün deneyimlediğim bir şey var ki, eminim siz de

and I'm sure, something many of you on your own journeys have experienced:

kendi yolculuğunuzda deneyimliyorsunuzdur:

more is not more.

fazla, fazla değildir.

Those individuals who had more tests,

Daha fazla test,

daha fazla uğultu, daha fazla kemoterapi,

more bells, more whistles,

more chemotherapy, more surgery, more whatever --

daha fazla ameliyat,

the more that we do to someone,

kısaca her şeyden daha fazla uygulanması,

it decreases the quality of their life.

bireyin yaşam kalitesini düşürüyor.

And it shortens it, most often.

Ve genellikle kısaltıyor da.

So what are we going to do about this?

Peki bu konuda ne yapacağız?

What are we doing about this?

Ne yapıyoruz?

And why is this so?

Ve bu neden böyle?

The grim reality, ladies and gentlemen,

Baylar ve bayanlar, acı gerçek şu ki

is that we, the health care industry -- long white-coat physicians --

sağlık hizmetleri endüstrisi, uzun beyaz ceketli doktorlar,

are stealing from you.

sizden çalıyorlar.

Stealing from you the opportunity

Sizden, hastalığın şartları ne olursa olsun

to choose how you want to live your lives

istediğiniz gibi yaşamayı seçme

in the context of whatever disease it is.

şansınızı çalıyorlar.

We focus on disease and pathology and surgery

Hastalığa, patolojiye, ameliyata

and pharmacology.

farmakolojiye odaklanıyoruz.

We miss the human being.

Ama insanın insan olduğunu unutuyoruz.

How can we treat this

Bunu anlamadan

without understanding this?

bunu nasıl tedavi edebiliriz?

We do things to this;

Buna bir şeyler yapıyoruz,

we need to do things for this.

fakat bunun için bir şeyler yapmamız gerek.

The triple aim of healthcare:

Sağlık hizmetinin üç amacı vardır:

one, improve patient experience.

Bir, hasta deneyimini iyileştir.

Two, improve the population health.

İki, nüfusun sağlık düzeyini arttır.

Three, decrease per capita expenditure across a continuum.

Üç, süreç boyunca olan kişi başı masrafları azalt.

Our group, palliative care,

Bizim grup yani palyatif bakım,

in 2012, working with the sickest of the sick --

2012'de hastaların en ağırları ile çalıştı --

cancer,

kanser, kalp rahatsızlığı

heart disease, lung disease,

akciğer rahatsızlığı,

renal disease,

böbrek hastalığı,

dementia --

bunama--

how did we improve patient experience?

Onların hasta deneyimini nasıl iyileştirdik?

"I want to be at home, Doc."

''Doktor, evde olmak istiyorum.''

"OK, we'll bring the care to you."

''Tamam senin bakımını evde yaparız.''

Quality of life, enhanced.

Hayat kalitesi: Yükseldi.

Think about the human being.

İnsanoğlunu düşünün.

Two: population health.

İki: Popülasyon sağlığı.

How did we look at this population differently,

Bu nüfusa nasıl farklı bir açıdan baktık

and engage with them at a different level, a deeper level,

ve onları nasıl daha farklı, daha derin bir boyuta ulaştırdık

and connect to a broader sense of the human condition than my own?

ve onları benimkinden daha büyük bir "insanlık" anlayışına nasıl bağladık?

How do we manage this group,

Bu grubu nasıl idare ettik?

so that of our outpatient population,

2012'de, ayakta hastaların yüzde 94'ü,

94 percent, in 2012, never had to go to the hospital?

hastaneye gitmek zorunda kalmadı.

Not because they couldn't.

Yapamayacakları için değil.

But they didn't have to.

Ama yapmaları gerekli değildi.

We brought the care to them.

Bakımı onlara götürdük.

We maintained their value, their quality.

Onların değerlerini ve yaşam kalitelerini sürdürmelerini sağladık.

Number three: per capita expenditures.

Üç: Kişi başına düşen harcamalar.

For this population,

Bu nüfus için bugün 2.3 trilyon dolar

that today is 2.3 trillion dollars and in 20 years is 60 percent of the GDP,

ve 20 yıl içinde GSYİH'in %60,

we reduced health care expenditures by nearly 70 percent.

toplam sağlık harcamalarını %70 azalttık.

They got more of what they wanted based on their values,

Üçte iki oranında daha az harcamayla,

lived better and are living longer,

daha iyi ve daha uzun yaşayıp,

for two-thirds less money.

istediklerini daha fazla yapabildiler.

While Harold's time was limited,

Harold'ın zamanı sınırlıydı

palliative care's is not.

ama palyatif bakımınki değildi.

Palliative care is a paradigm from diagnosis through the end of life.

Palyatif bakım, teşhisten hayatın sonuna kadar süren bir paradigma.

The hours,

Saatlerce,

weeks, months, years,

haftalarca, aylarca, yıllarca sürebilir...

across a continuum --

Bu bir süreç

with treatment, without treatment.

tedavi ile, tedavisiz.

Meet Christine.

Christine ile tanıştırayım.

Stage III cervical cancer,

Üçüncü evre rahim ağzı kanseri,

so, metastatic cancer that started in her cervix,

rahim ağzından başlayan kanser metastaz yaparak

bütün vücuduna yayılmış.

spread throughout her body.

She's in her 50s and she is living.

50'li yaşlarında ve yaşıyor.

This is not about end of life,

Bu hayatın sonuyla ilgili değil,

this is about life.

bu hayatın kendisiyle ilgili.

This is not just about the elderly,

Bu sadece yaşlı insanlarla ilgili değil,

this is about people.

bu insanlarla ilgili.

This is Richard.

Bu Richard.

End-stage lung disease.

Son evre akciğer kanseri.

"Richard, what is it that you hold sacred?"

''Richard senin için kutsal olan şey ne?''

"My kids, my wife and my Harley."

''Çocuklarım, eşim ve Harley'im.''

(Laughter)

(Gülüşmeler)

"Alright!

''Tamamdır.

I can't drive you around on it because I can barely pedal a bicycle,

Seni onunla gezdiremem, çünkü bisikleti bile zor sürüyorum.

but let's see what we can do."

Ama ne yapabiliriz bir bakalım.''

Richard came to me,

Richard bana geldi

and he was in rough shape.

ve kötü görünüyordu.

He had this little voice telling him

İçinden bir ses, belki sadece

birkaç haftasının veya ayının olduğunu söylüyordu.

that maybe his time was weeks to months.

And then we just talked.

Sadece konuştuk.

And I listened and tried to hear --

Dinledim ve duymaya çalıştım --

big difference.

bu büyük fark yarattı.

Use these in proportion to this.

Bunları, bundan daha çok kullanın.

I said, "Alright, let's take it one day at a time,"

''Adım adım ilerleyelim." dedim,

like we do in every other chapter of our life.

hayatın diğer tüm alanlarında yaptığımız gibi.

And we have met Richard where Richard's at day-to-day.

Richard'la normal hayat akışında adım adım görüştük.

And it's a phone call or two a week,

Haftada bir veya iki kez telefonda konuşuyoruz,

but he's thriving in the context of end-stage lung disease.

ama son evre akciğer kanserine rağmen oldukça iyi durumda.

Now, palliative medicine is not just for the elderly,

Palyatif tıp sadece yaşlılar

it is not just for the middle-aged.

veya orta yaşlılar için değildir.

It is for everyone.

Herkes içindir.

Meet my friend Jonathan.

Arkadaşım Jonathan ile tanışın.

We have the honor and pleasure

Bugün, Jonathan ve babasının

of Jonathan and his father joining us here today.

burada bulunmasının onurunu ve sevincini yaşıyoruz.

Jonathan is in his 20s, and I met him several years ago.

Jonathan 20'li yaşlarında ve birkaç yıl önce tanıştık.

He was dealing with metastatic testicular cancer,

Beynine yayılan, metastatik testis kanseriyle

mücadele ediyordu.

spread to his brain.

He had a stroke,

Felç geçirdi,

he had brain surgery,

beyin ameliyatı oldu,

radiation, chemotherapy.

radyasyon ve kemoterapi aldı.

Upon meeting him and his family,

Kendisi ve ailesiyle görüştüğümüzde,

he was a couple of weeks away from a bone marrow transplant,

kemik iliği nakline birkaç haftası kalmıştı.

and in listening and engaging,

Görüşmemiz sırasında,

they said, "Help us understand -- what is cancer?"

''Kanserin ne olduğunu anlamamıza yardım edin.'' dediler.

How did we get this far

Neyle uğraştığımızı anlamadan

without understanding what we're dealing with?

nasıl bu kadar ilerledik?

How did we get this far without empowering somebody

Ne ile uğraştıklarını anlamalarını sağlamadan

to know what it is they're dealing with,

nasıl bu kadar ilerledik?

and then taking the next step and engaging in who they are as human beings

İnsani duygularını dikkate alıp sürece dahil etmeden

to know if that is what we should do?

sonraki aşamalara nasıl geçtik?

Lord knows we can do any kind of thing to you.

Böyle bir durumda doktorunuz olarak size her şeyi yapabiliriz.

But should we?

Ama acaba yapmalı mıyız?

And don't take my word for it.

Benim söylediklerimle yetinmeyin.

All the evidence that is related to palliative care these days

Günümüzde palyatif bakımla ilgili tüm veriler

demonstrates with absolute certainty people live better and live longer.

insanların daha kaliteli ve uzun yaşadığını gösteriyor.

There was a seminal article out of the New England Journal of Medicine

2010'da New England Journal of Medicine'in yayımladığı

in 2010.

bir makale vardı.

A study done at Harvard by friends of mine, colleagues.

Harvard'da meslektaşlarımın yaptığı bir çalışma.

End-stage lung cancer:

Son evre akciğer kanseri:

one group with palliative care,

paltayif bakım alan bir grup,

a similar group without.

benzer ama bakım almayan bir grup.

The group with palliative care reported less pain,

Palyatif bakım alan grup daha az acı, daha az

less depression.

moral bozukluğu bildirdi.

They needed fewer hospitalizations.

Hastaneye daha az yatmaları gerekti.

And, ladies and gentlemen,

Ve bayanlar baylar,

they lived three to six months longer.

üç-altı ay daha uzun yaşadılar.

If palliative care were a cancer drug,

Eğer palyatif bakım bir kanser ilacı olsaydı,

every cancer doctor on the planet would write a prescription for it.

gezegenimiz üzerindeki her onkolog bu ilacı hastalarına yazardı.

Why don't they?

Neden yazmıyorlar?

Again, because we goofy, long white-coat physicians

Çünkü biz ahmak, uzun beyaz önlüklü doktorlar

are trained and of the mantra of dealing with this,

bununla uğraşmak için eğitildik,

not with this.

bununla değil.

This is a space that we will all come to at some point.

Bir gün hepimizin geleceği yer burası.

But this conversation today is not about dying,

Ama bugünkü konumuz ölümle ilgili değil,

it is about living.

hayatla ilgili.

Living based on our values,

Değerlerimize, kutsallarımıza

what we find sacred

uygun olarak yaşamak

and how we want to write the chapters of our lives,

ve yaşamımızın sayfalarını ister sonuncusu

whether it's the last

ister son beş sayfası olsun

or the last five.

istediğimiz gibi yazmak.

What we know,

Bildiğimiz,

what we have proven,

kanıtladığımız şey şu:

is that this conversation needs to happen today --

bu konuşmanın bugün yapılması gerekiyor --

not next week, not next year.

gelecek hafta veya gelecek yıl değil.

What is at stake is our lives today

İşin ucunda olan şey bugünkü hayatımız,

and the lives of us as we get older

yaşımız ilerledikçe yaşayacaklarımız

and the lives of our children and our grandchildren.

ve çocuklarımızın ve torunlarımızın hayatları.

Not just in that hospital room

Sadece o hastane odasında

or on the couch at home,

veya evdeki o kanepede değil,

but everywhere we go and everything we see.

ama gittiğimiz her yerde ve gördüğümüz her şeyde.

Palliative medicine is the answer to engage with human beings,

Palyatif tıp insanları birbirine bağlamanın,

to change the journey that we will all face,

hepimizin yüzleşeceği yolculuğu daha iyisi ile

and change it for the better.

değiştirmenin anahtarıdır.

To my colleagues,

Meslektaşlarımdan,

to my patients,

hastalarımdan,

to my government,

devletimden,

to all human beings,

tüm insanlardan isteğim şu:

I ask that we stand and we shout and we demand

Alabileceğimiz en iyi bakımı

the best care possible,

talep edelim ki böylece

so that we can live better today

bugün daha iyi yaşayalım,

and ensure a better life tomorrow.

daha iyi bir geleceği garanti altına alalım.

We need to shift today

Bugün bu değişikliği yapalım ki

so that we can live tomorrow.

yarın daha iyi yaşayalım.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)