Can we call it a "world map" if it's missing a billion people? | Rebecca Firth

Çeviri: Ecem Beşiroğlu Gözden geçirme: Sara Ozturk

When Hurricane Maria hit Puerto Rico in 2017,

Maria kasırgası, 2017 yılında Porto Riko'yu vurduğunda

we all watched as a disaster played out on our screens.

hepimiz bu faciayı ekranlarımızdan izledik.

At least 160,000 people were displaced,

160.000 insan evlerinden oldu, yaklaşık 3.000 insan öldü.

and nearly 3,000 people died.

Electricity was cut off to the entire island,

Adanın tamamında elektrikler kesildi

and some neighborhoods didn't get power back for 11 months.

ve bazı mahallelere 11 ay boyunca elektrik verilemedi.

Many of those watching didn't know how to help.

İzleyenlerin çoğu nasıl yardım edeceklerini bilmiyordu.

Some donated to international NGOs.

Bazı insanlar vakıflara bağış yaptılar,

Some lobbied their elected officials.

bazıları seçilmiş yetkililerle görüştüler.

But as with so many crises,

Ama birçok krizde olduğu gibi,

so many of us simply gave in and felt helpless.

çoğumuz kolayca pes edip umutsuz hissettik.

At the Humanitarian OpenStreetMap team,

Humanitarian OpenStreetMap ekibinde, HOT olarak da biliniyor.

also known as HOT,

farklı bir şey yaptık.

we did something different.

We mobilized 6,000 volunteers across the world

Tüm dünyadan 6.000 gönüllüyü harekete geçirdik

who mapped every home and every road in Puerto Rico.

ve Porto Riko'daki her bir evin ve yolun haritasını çıkardılar.

And here you can see the maps those volunteers made taking shape.

Burada o gönüllülerin yaptığı haritaların şekillenmesini görebilirsiniz.

Responders then used those maps to assess the state of buildings and roads

Ekipler ise o haritaları bina ve yolların yerlerini belirlemek,

and to provide emergency funds, WiFi and phone-charging points

acil kaynakları, WiFi ve telefon şarj noktalarını sağlamak amacıyla

to people whose homes were damaged.

evleri zarar görenler için kullandılar.

All crises,

Bütün krizlerin, şu an içinde olduğumuz COVID-19 pandemisi de dâhil

including the COVID-19 pandemic we're living through right now,

have devastating characteristics.

harap edici nitelikleri var.

But many of them have one thing in common:

Ama çoğunun ortak bir noktası var:

the people hit the hardest are often literally not on the map.

Bunlardan en çok etkilenen insanlar çoğunlukla haritada bile değiller.

Right now, more than one billion people live in places that are not mapped.

Şu anda bir milyardan fazla insan haritalanmamış yerlerde yaşıyor.

If you look those places up online,

O yerlere internetten bakarsanız boşluktan başka bir şey göremezsiniz.

you'll see nothing but a blank.

And that blank isn't just a huge statement of disrespect

O boşluk, insanlarımıza sadece büyük bir saygısızlık değil

to our fellow human beings,

it's an injustice,

doğrudan, gerçek ve önlenebilir acıya sebep olan bir adaletsizlik.

causing very direct, very real and very avoidable human suffering.

So what does not being on the digital map actually look like?

Peki haritada olmamak gerçekten nasıl bir şey?

I live in Peru, and a few months ago,

Ben Peru'da yaşıyorum ve birkaç ay önce bazı sağlık görevlileri

some community health workers asked us to help them map.

haritalandırma için yardım istediler.

Obviously, where they were wasn't mapped,

Belli ki oldukları yer haritalandırılmamıştı

so to get there, we asked a local mayor to draw the route.

o yüzden ulaşım için başkandan rotayı istedik.

This is what he drew.

Bu da çizdiği şey.

This piece of paper was hard to follow. (Laughs)

Bunun takibi zordu. (Güler)

We didn't really know what these lines were.

Bu çizgilerin ne olduğunu bile bilmiyorduk.

He put some numbers on there that he assured us were travel times,

Hareket saatleri dediği birkaç sayı yazdı

but as we were driving along,

ama arabayla gittiğimiz süre boyunca bunlar gerçeklikle uyuşmadı.

these did not correspond to our reality.

But this isn't about me getting lost

Ama bu benim kaybolmam veya birisinin çizimini kötülememle ilgili değil.

or about shaming someone's bad drawing skills.

Think how inefficient it is to manage a team

Burada çalışması gereken ve ellerinde bir harita

who need to work in this place

olmadan bir yere gitmek zorunda olan bir ekibi

without a map to tell them where they need to go.

yönetmenin ne kadar yetersiz olduğunu bir düşünün.

Then, once they're in the right village,

Ayrıca doğru köye geldikleri zaman bile

how can they collect some data and associate it to that place?

nasıl veri toplayıp ortamla ilişkilendirecekler?

Those community health workers know that needs in this region are high,

O çalışanlar burada ihtiyaçların fazla olduğunu biliyorlar,

particularly anemia and malnutrition among children.

özellikle çocuklardaki anemi ve gıdasızlık.

Sadece o çocukların nerede olduklarını veya problemin nedenini bilmiyorlar.

They just don't know where those children are,

or what is causing that problem.

They want to be able to locate the home of every child under five,

Beş yaş altı her çocuğun evini öğrenebilmek istiyorlar

ama harita olmadan nasıl yapabilirler?

but how can they do that without a map?

After a brief training, we went out to make a map,

Kısa bir eğitimden sonra harita yapmak için

and this is what those community health workers produced.

dışarı çıktık ve o çalışanların ürettiği şey buydu.

This map has everything you need to navigate,

Bu haritada takip edilecek her şey var,

nehirler ve köprüler gibi,

like the rivers and bridges,

but it also has every local landmark, the school, the football pitch, the plaza.

ki önemli yerler, okullar, sahalar ve plazalar da mevcut.

And I'm pleased to say that a few weeks ago,

Birkaç hafta önce çalışanlardan aldığımız çağrıya göre şu anki

we got a call from those community health workers,

müdahelelerde, COVID-19 da dâhil olmak üzere,

and they're using this map in their response containing COVID-19.

bu haritayı kullandıklarını söylemekten memnunum.

Şöyle düşünüyor olabilirsiniz: Böyle yerler ticari haritalarda neden yok?

So you might be thinking:

Why aren't these places on commercial maps?

In short, mapping the most vulnerable places in our world

Kısaca, dünyadaki en hassas yerleri haritalandırmak kâr amaçlı şirketlerin

just hasn't been a priority for for-profit companies,

önceliği olmadı ki iş modelleri genelde reklam ve veri satışına dayanıyor.

whose business models typically rely on advertising and data sales.

This leaves out the poorest communities

Bu, yoksul toplumları göz ardı ediyor ve bireysel yardım topluluklarının

and means that individual aid organizations create maps

sadece çalıştıkları küçük alanlar

for the small areas that they're working in

ve proje bittiği gibi eskiyen çevrimdışı sistemler için

in offline systems which rapidly become out-of-date when a project ends.

haritalar üretmesi anlamına geliyor.

So what we have here is a lack of easily shareable

Buradaki sorunumuz ise kolayca paylaşılabilen

and easily updatable data.

ve güncellenebilen verilerin eksikliği.

Ancak buna bir çözümümüz de var.

But we also have a solution.

We map with a tool called OpenStreetMap,

2006'da kurulmuş, açık kaynaklı ve ücretsiz olan Open StreetMap

which was founded in 2006

and is a free, open-source tool which anyone can use to map the world.

isimli araçla haritalandırıyoruz.

Just as anyone can read or edit an article on Wikipedia,

Nasıl herkes Vikipedi'de bir makale okuyup düzenleyebiliyorsa,

OpenStreetMap'te de herkes haritaları kullanıp düzenleyebilir,

anyone can use or edit the map in OpenStreetMap,

and the resulting map is public good,

kullanımı yararlı ve ücretsiz olduğu için

free and open for anyone to use,

creating one map for all of us.

ortaya çıkan haritayı herkes kullanabilir

ve hepimiz için tek bir harita oluşturuyor.

It works in two phases.

İki aşamada çalışıyor.

Buildings and roads might not be on the map yet,

Binalar ve yollar daha haritada olmayabilir

ama uydu görüntüsünde rahatça görebilirsiniz.

but you can see them clearly in satellite imagery.

Volunteers working anywhere in the world turn satellite images into maps

Gönüllüler üstlerine yolları ve binaları çizerek

uydu görüntülerini haritalara dönüştürmek için

through drawing the buildings and roads

dünyanın her yerinde çalışıyorlar.

on top of them.

Buna esas harita diyoruz.

We call this a base map.

On average, each time a volunteer logs in,

Her gönüllü giriş yapınca ortalama 10 kilometre kareden az bir yeri yapıyor

they map an area less than 10 kilometers squared,

but add all those contributions together,

ama bütün katkıları birleştirince

and you can map entire cities in just a couple of days.

sadece birkaç günde şehir haritası çıkarılabilir.

And second, local mapping.

İkinci olarak, yerel haritalandırma.

People living and working in the places we're mapping

Haritalandırdığımız yerlerde yaşayanlar esas haritayı alıp renklendiriyor.

take that base map and color it in,

for example, identifying: Is this building a school or a hospital?

Örneğin tanımlıyor: Bu bir okul mu, hastane mi?

O insanlar uydu görselinde göremediğiniz bilgileri ekliyorlar.

Those people add information you can't see in a satellite image.

En zorlu durumlarda bile haritalandırma için istekli

We found people able and eager to map

in even the most challenging situations worldwide,

ve becerikli insanlar bulduk,

and we've optimized the tools to work on smartphones

telefonda kullanılan araçları da optimize ederek

costing as little as 30 dollars.

maliyetini 30 dolara kadar indirdik.

Additionally, the tools work offline,

Ek olarak, araçlar çevrimdışı çalışıyor

so people without regular access to cell service can still contribute,

böylece hep çevrimiçi olamayanlar da

günlük hayatlarında haritaya bir şeyler ekleyip

adding things to the map as they go about their daily lives,

and then uploading when they get access to cell service or WiFi.

internet erişimi olunca yükleme yapabilirler.

10 yılda her kesimden insanların katılımına şahit olduk.

In 10 years, we've seen people from all walks of life take part.

Mülteciler suyu kesik olan yerleri işaretlediler.

Refugees have mapped broken water points.

Rural women have added place names in Indigenous languages.

Köy kadınları da yerel isimleri eklediler.

And, in doing so, people become active agents of change

Böylece insanlar, kendi topluluklarında aktif değişim unsurları hâline geldiler.

in their communities.

Since 2010, HOT has engaged over 200,000 volunteers

2010'dan beri HOT,

150 milyondan fazla insanın evi olan bölgeyi haritalandıran

who have mapped an area home to more than 150 million people

200.000'den fazla gönüllü ile OpenStreetMap'te birlikte çalıştı.

in OpenStreetMap.

Those maps have been used by search and rescue operations

Haritalar, 2010 Haiti depreminden sonra

arama kurtarma çalışmalarında yüzlerce insanı kurtarmak için kullanıldı.

to free hundreds of people trapped in collapsed buildings

after the 2010 Haiti earthquake.

They've been used to provide polio vaccinations to children

Nijerya'nın bütün kırsal alanlarına

çocuk felci aşıları sağlanması için kullanıldı.

across all of rural Nigeria.

And they've mapped the camps, routes and new homes

Suriye, Sudan ve Venezuelalı

of more than eight million refugees fleeing South Sudan, Syria and Venezuela.

8 milyondan fazla mülteciye kamp, rota ve yeni ev işaretlendi.

We work with the biggest humanitarian organizations in the world

Bu haritaların bir etkisi olduğundan emin olmak için dünyadaki en büyük

to make sure these maps have impact --

yardım kuruluşlarıyla çalışıyoruz,

the Red Cross, Médecins Sans Frontières, UNICEF to name a few --

Kızılhaç, Sınır Tanımayan Doktorlar, UNICEF gibi,

and we currently have a queue of more than 2,000 places

ve şu anda haritalandırılması gereken 2.000'den fazla yer sırada bekliyor.

needing to be mapped.

So that's the story so far.

Şimdilik hikâyemiz bu.

But wouldn't it be great if these places were on the map

Ama bu yerler bir krize girmeden önce haritada olsalar

harika olmaz mıydı?

before they were in crisis?

Now we're ready for a step change.

Şimdi değişim için hazırız.

Over the past few years,

Önceki birkaç yıl içinde,

we've gained access to global, regularly updated satellite imagery.

küresel ve güncel uydu görseline erişim sağladık.

Machine learning and AI are helping human mappers

Yapay zekâ ise haritacılara

daha verimli çalışmalar için yardımcı oluyor.

to work more efficiently.

And worldwide, more and more people are willing and able

Dünya çapında gitgide daha fazla insan

kendi çevrelerini haritalandırmak istiyor.

to map their communities.

Sonraki beş sene içinde

Over the next five years,

we'll engage one million volunteers who will map an area

bir milyar çaresiz insanın evi olan bir bölgeyi

haritalandırmak için 94 ülkeden bir milyon gönüllüyü birleştireceğiz.

home to the one billion most vulnerable people

across 94 countries.

Bunu başarmak için üç şey yapmalıyız.

To achieve this,

we need to do three things.

First, we need to grow our community to one million mappers,

Birincisi, topluluğumuzu, her yerde, herkesin

temsil edildiği bir dünya inşa edecek bir milyon haritacıya çıkarmalıyız.

who will build a world where everyone everywhere is represented.

Bu gönüllüleri, kendi ülkelerindeki savunmasız bölgeleri haritalandırmakta

We'll set up a network of regional hubs

to train and support those volunteers

eğitmek ve desteklemek için bölgesel merkezlerden oluşan bir ağ kuracağız.

to map the vulnerable places in their own countries.

Second, we need to invest in technology.

İkinci olarak, teknolojiye yatırım yapmalıyız.

Right now, you can add something like a building or a local landmark

Tam şu anda haritaya bir bina veya kent simgesini

birkaç saniyede ekleyebilirsiniz

to the map in just a few seconds,

but learning to map

ama haritalandırmayı öğrenmek ve mobilde kolay, hızlıca

and mapping easily and quickly on a mobile

yapabilmek problem olabilir.

can be a problem.

We need to invest in technologies

Teknolojiye yatırım yapmalıyız ki

bu mobil düzenlemeleri büyük çapta yapabilelim.

to make mobile edits to the map possible at a massive scale.

And third, we need to raise awareness.

Üçüncü olarak, farkındalık yaratmalıyız.

Aid projects across the world need to know

Dünyadaki yardım projeleri bilmeli ki

that these maps are free and available for them to use

bu haritalar ücretsiz ve erişime açık

ayrıca çalıştıkları bölgeler için haritalar isteyebilirler.

and that they can request maps for the areas that they're working in.

For me, this is one of the most wonderful things about this project.

Benim için projenin en harika kısımlarından biri bu.

It isn't really about HOT or any single organization.

Bu sadece HOT veya başka bir kuruluş hakkında değil.

It's about creating a foundation

Birçok kuruluşun birlikte gelişeceği,

on which so many organizations will thrive.

tek bir vakıf oluşturabilmek hakkında.

Whatever we do,

Ne yaparsak yapalım felaketler ve krizler hep olacak

disasters and crises will still happen,

ve yardım kuruluşları yine karşılık veriyor olacaklar.

and humanitarians will still respond to them.

Development programs will continue,

Kalkınma programları devam edecek ancak haritalar olmadan

but without maps, they'll lack critical information

o bölgeye varmadan önce

about what to expect in the community before they get there.

onları nelerin beklediği hakkında kritik bilgilere ulaşamayacaklar.

With open, free, up-to-date maps,

Açık, ücretsiz ve güncel haritalarla

those programs will have more impact than they would do otherwise,

o programlar insanların hayatını kurtaracak, geliştirecek ve değiştirecek

leading to a meaningful difference in lives saved or improved.

çok daha büyük bir etkiye sahip olacaklar.

But it's so much more than that.

Ama aslında bundan çok daha fazlası.

It's 2020, and one billion people in our world are not visible.

Yıl 2020 ve dünyamızda bir milyar insan görünmez gibi.

Bu gerçekten yanlış.

That's wrong.

This is a tool through which every citizen of Planet Earth

Bu, dünyamızın her vatandaşının bilinir ve görünür hâle geleceği,

can become known and seen,

to literally be put on the map.

adeta haritaya konulabileceği bir araç.

My peers complain about being too overconnected,

Yaşıtlarım fazla bağlantıdan şikâyet ediyor,

so how can it be possible for more than a billion people

öyleyse bir milyardan fazla insanın görünmez kalması

to remain invisible?

nasıl mümkün olabilir?

Luckily, this is a problem even the laziest among us

Neyse ki bu, en tembelimizin bile

çözmeye yardım edebileceği bir sorun.

can help to solve.

If you can swipe left or right,

Sağa veya sola kaydırırsanız yardım edebilirsiniz.

you can help.

Map this morning

Bu sabah haritalandırın,

and influence life-changing decisions this afternoon.

ve öğlen, hayatınızı değiştirecek kararlara etki edin.

Frontline health workers and humanitarians are literally waiting for you.

Ön saftaki sağlık çalışanları ve yardım kuruluşları tam olarak sizi bekliyor.

Thank you.

Teşekkürler.