Can we choose to fall out of love? | Dessa

Translator: Eranda Zekaj Reviewer: Altina Korqa

Hello, my name is Dessa,

Përshëndetje, unë quhem Dessa,

and I'm a member of a hip-hop collective called Doomtree.

dhe jam anëtare e një kolektivi të hip-hop-it të quajtur Doomtree.

I'm the one in the tank top.

unë jam ajo me bluzë të shkurtër.

(Laughter)

(Të qeshura)

And I make my living as a performing, touring rapper and singer.

Dhe e bëj jetesën time si performuese, repere dhe këngëtare e turneve.

When we perform as a collective, this is what our shows look like.

Kur performojmë si kolektiv, kjo është se si duken shfaqjet tona.

I'm the one in the boots.

Unë jam ajo në çizme.

There's a lot of jumping. There's a lot of sweating.

Ka shumë kërcime. Ka shumë djersë.

It's loud. It's very high-energy.

Është e zhurmshme. Dhe energji e lartë.

Sometimes there are unintentional body checks onstage.

Nganjëherë bëhen kontrolle të paqëllimshme të trupave në skenë.

Sometimes there are completely intentional body checks onstage.

Nganjëherë bëhen totalisht kontrolle të qëllimshme të trupave në skenë.

It's kind of a hybrid between an intramural hockey game and a concert.

Është si lloj hibridizimi mes një loje hokeji intramural dhe një koncerti.

However, when I perform my own music as a solo artist,

Sidoqoftë, kur unë performoj muzikën time si solo artiste,

I tend to gravitate towards more melancholy sounds.

tentoj të gravitoj më shumë kah tingujt melankolik.

A few years ago, I gave my mom the rough mixes of a new album,

Para ca viteve, ja dhashë mamasë miksimet e papërpunuara të albumit tim të ri,

and she said, "Baby, it's beautiful, but why is it always so sad?"

dhe tha, "Zemër, është e bukur, por pse kaq të dhimbshme gjithmonë?"

(Laughter)

(Të qeshura)

"You always make music to bleed out to."

"Ti gjithmonë bën muzikë që të bën të gjakosesh."

And I thought, "Who are you hanging out with that you know that phrase?"

Dhe mendova, "Me kë po qëndron që po e di këtë frazë?"

(Laughter)

(Të qeshura)

But over the course of my career, I've written so many sad love songs

Por gjatë karrierës sime kam shkruar aq këngë të dhimbshme dashurie

that I got messages like this from fans:

saqë kam marrë mesazhe nga fansat si:

"Release new music or a book. I need help with my breakup."

"Bëj muzikë të re ose libër kam nevoje për ndihmë me ndarjen."

(Laughter)

(Të qeshura)

And after performing and recording and touring those songs for a long time,

Dhe pas performimit dhe inçizimit dhe turneve të atyre këngëve për një kohë

I found myself in a position

të gjatë, e gjeta veten në një pozitë

in which my professional niche was essentially romantic devastation.

në të cilën qoshi im profesional ishte në esencë shkatërrim romantik.

What I hadn't been public about, however,

Për çka nuk kam qenë publike, sidoqoftë, ishte

was the fact that most of these songs had been written about the same guy.

fakti se shumica e këngëve kanë qenë të shkruara për të njëjtin njeri.

And for two years, we tried to sort ourselves out,

Dhe për dy vite, jemi munduar ta zgjidhim problemin tonë,

and then for five

dhe pastaj për pesë

and on and off for 10.

dhe on-off për 10.

And I was not only heartbroken,

Dhe jo që isha vetëm zemërthyer,

but I was kind of embarrassed that I couldn't rebound

por isha edhe e turpëruar që nuk munda të tërhiqesha

from what other people seemed to recover from so regularly.

nga diçka që të tjerët ndoshta shëroheshin rregullisht.

And even though I knew it wasn't doing either of us any good,

Edhe pse e dija që nuk po na bënte mirë asnjërit,

I just couldn't figure out how to put the love down.

nuk mund ta gjeja mënyren se si ta largoja dashurinë.

Then, drinking white wine one night,

Pastaj, një natë duke pirë verë të bardhë

I saw a TED Talk by a woman named Dr. Helen Fisher,

pashë një prezantim TED Talk nga një grua Dr. Helen Fisher,

and she said that in her work, she'd been able to map the coordinates of love

ajo tha që në punën e saj, kishte qenë në gjendje të hartonte kordinatat e dashurisë

in the human brain.

në trurin e njeriut.

And I thought, well, if I could find my love in my brain,

Dhe mendova, nëse do të mund ta gjeja dashurinë në trurin tim,

maybe I could get it out.

ndoshta do të mund ta nxirrja.

So I went to Twitter.

Kështu hyra në Twitter,

"Anybody got access to an fMRI lab,

"A ka ndokush qasje në një laborator fMRI,

like at midnight or something?

në mesnatë apo diçka të tillë?

I'll trade for backstage passes and whiskey."

Në këmbim me tiketa për në prapaskenë dhe uiski."

(Laughter)

(Të qeshura)

And that's Dr. Cheryl Olman,

Dhe ajo është Dr. Cheryl Olman,

who works at the University of Minnesota's Center for Magnetic Resonance Research.

që punon në Qendrën Universitare të Minesotës për Hulumtime me Rezonancë

She took me up on it.

Magnetike. Më mori përsipër.

I explained Dr. Fisher's protocol,

E shpjegova protokollin e Dr. Fisher,

and we decided to recreate it with a sample size of one, me.

dhe vendosëm ta rikrijonim, me vetëm një mostër, mua.

(Laughter)

(Të qeshura)

So I got decked out in a pair of forest green scrubs,

Më veshi një këmishë të gjelbër spitali,

and I was laid on a gurney

më shtriu në një shtrat

and wheeled into an fMRI machine.

dhe më futi në një makineri fMRI.

If you're unfamiliar with that technology,

Nëse nuk e njihni atë teknologji,

essentially, an fMRI machine is a big, tubular magnet

në esencë, një makineri fMRI është një magnet cilindrik, i madh

that tracks the progress of deoxygenated iron in your blood.

që gjurmon progresin e hekurit të deoksigjenizuar në gjak.

So it's essentially figuring out what parts of your brain

Pra, është të gjesh se cilat pjesë të trurit

are making the biggest metabolic demand at any given moment.

janë duke bërë kërkesat më të mëdha metabolike në çdo kohë.

And in that way, it can figure out

Në këtë mënyrë, mund ta gjej

which structures are associated with a task,

cilat struktura lidhen me një detyrë,

like tapping your finger, for example, will always light up the same region,

si rrahja e gishtave, për shembull, çdo herë do ta ndezë regjionin e njëjtë,

or in my case,

ose në rastin tim,

looking at pictures of your ex-boyfriend

të shikuarit e fotove të ish-it

and then looking at pictures of a dude who just sort of resembled my ex-boyfriend

dhe pastaj shikimi i fotove të një burri që ngjan me ish-in tim por,

but for whom I had no strong feelings.

për të cilin nuk kam pasur ndjenja.

He was the control.

Ai ishte kontrolli.

(Laughter)

(Të qeshura)

And when I left the machine,

Dhe kur e lashë makinerinë,

we had these really high-resolution images of my brain.

kishim imazhe të trurit tim me rezolucion vërtet të lartë.

We could cleave the two halves apart.

Mund t'i ndanim të dy pjesët.

We could inflate the cortex to see inside all of the wrinkles, essentially,

Mund ta frynim korteksin që të shohim rrudhat, esencialisht,

in a view that Dr. Cheryl Olman called the "brain skin rug."

në një mënyrë që Dr. Cheryl Olman e quante "qilimi lëkuror i trurit."

(Laughter)

(Të qeshura)

And we could see how my brain had behaved when I looked at images of both men.

Dhe mund të shihnim si kishte reaguar truri im kur shikova fotot e dy burrave.

And this was important.

Dhe kjo ishte e rëndësishme.

We could track all of the activity

Mund ta gjurmonim komplet aktivitetin

when I looked at the control and when I looked at my ex,

kur e shikoja kontrollin dhe kur e shikoja ish-in,

and it was in comparing these data sets that we'd be able to find the love alone,

dhe duke krahasuar këto të dhëna mund ta gjenim dashurinë vetëm,

in the same way that, if I were to step on a scale fully dressed

në të njëjtën mënyrë si të shkelja në një peshore e veshur

and then step on it again naked,

dhe pastaj të shkelja përsëri zhveshur,

the difference between those numbers would be the weight of my clothing.

diferenca mes atyre numrave do të ishte pesha e rrobave të mia.

So when we did that data comparison, we subtracted one from the other,

Pra kur i krahasuam ato të dhëna, e zbritëm njërën nga tjetra,

we found activity in exactly the regions that Dr. Fisher would have predicted.

gjetëm aktivitet saktësisht në regjionet të cilat Dr. Fisher kishte parashikuar.

That's me.

Ajo jam unë.

And that's my brain in love.

Dhe ky është truri im në dashuri.

There was activity in that little orange dot, the ventral tegmental area,

Kishte aktivitet në atë zonën e vogël portokalli, zonja e ndarjes ventrale,

that kind of loop of red is the anterior cingulate

ai lloj i vazhdimësisë së kuqe cinguli anterior

and that golden set of horns is the caudates.

dhe seti i artë i brinjëve është bërthama.

After she had had time to analyze the data with her team

Pasi ajo gjeti kohë t'i analizonte të dhënat me ekipin e saj

and a couple of partners, Andrea and Phil,

dhe dy partnerë, Andrea dhe Phil,

Cheryl sent me an image, a single slide.

Cheryl më dërgoi një imazh të vetëm.

It was my brain in cross section,

Ishte truri im i ndarë në seksione,

with one bright dot of activity

me një pikë të ndezur aktiviteti

that represented my feelings for this dude.

që përfaqësonte ndjenjat e mia për këtë njeri.

And I'd known I was in love,

Dhe e dija që isha në dashuri,

and that's the whole reason I was going to these outrageous lengths.

dhe kjo ishte arsyeja pse po i bëja këto veprime mizore.

But having an image that proved it felt like such a vindication,

Por duke pasur një imazh që e argumentonte e ndjeja si shfajësim,

like, "Yeah, it's all in my head, but now I know exactly where."

si, "Po, është e gjitha në kokën time, por tani e di saktësisht ku."

(Laughter)

(Të qeshura)

And I also felt like an assassin who had her mark.

Dhe poashtu, ndihesha si vrasëse që kishte shenjën e saj.

That was what I had to annihilate.

Kjo ishte ajo që më duhej të asgjësoja.

So I decided to embark on a course of treatment

Kështu vendosa të nis një kurs trajtimi

called "neurofeedback."

të quajtur "neuroreagim."

I worked with a woman named Penijean Gracefire,

Kam punuar me një grua të quajtur Penijean Gracefire,

and she explained that what we'd be doing was training my brain.

dhe ajo shpjegoi se ajo që do të bënim është trajnimi i trurit tim.

We're not lobotomizing anything.

Nuk po lobotomizojmë diçka.

We're training it in the way that we would train a muscle,

Po trajnojmë në një mënyrë sic do ta trajnonim një muskul,

so that it would be flexible enough and resilient enough

në mënyrë që të jetë mjaft fleksibel dhe mjaft rezilient

to respond appropriately to my circumstances.

t'ju përgjigjet me përshtatshmëri rrethanave të mia.

So when we're on the treadmill, we would anticipate

Pra, kur jemi duke bërë kardio do të vraponim

that our heart would beat and pound,

aq sa zemra të rrah fort,

and when we're asleep, we would ask that that muscle slow.

dhe kur flemë, do të kërkojmë që ai muskul të ngadalësoje.

Similarly, when I'm in a long-term, viable, loving romantic relationship,

Njëjtë si kur jam në një lidhje romantike të gjatë, të shëndoshë dhe me dashuri,

the emotional centers of my brain should engage,

qendrat emocionale të trurit tim duhet të lidhen,

and when I'm not in a long-term, viable, emotional, loving relationship,

dhe kur nuk jam në lidhje të gjatë, të shëndoshë, emocionale, me dashuri

they should eventually chill out.

ato duhet të qetësohen.

So she came over with a set of electrodes just smaller than a dime

Kështu ajo erdhi me një set elektrodash më të vogla se sa një monedhë

that were sensitive enough to detect my brainwaves

që ishin mjaft senzitive që të detektonin valët

through my bone and hair and scalp.

e mia trurore përmes eshtrave, f lokëve dhe skalpit tim.

And when she rigged me up, I could see my brain working in real time.

Dhe kur ajo më lidhi mua, mund ta shihja trurin tim tek punonte në kohë reale.

And in another view that she showed me,

Dhe në një mënyrë tjetër që ajo e shfaqi,

I could see exactly which parts of my brain were hyperactive,

mund ta shihja saktësisht se cilat pjesë të trurit tim ishin hiperaktive,

here displayed in red;

këtu me të kuqe;

hypoactive, here displayed in blue;

hipoaktive, këtu me të kaltër;

and the healthy threshold of behavior,

dhe pragu shëndetësor i sjelljes,

the green zone, the Goldilocks zone,

zona e gjelbërt, zona Goldilocks,

which is where I wanted to go.

ku unë doja të shkoja.

And we can, in fact, isolate just those parts of my brain

Dhe në fakt, ne mund të izolonim vetëm ato pjesë të trurit

that were associated with the romantic regulation

që ishin të lidhura me rregullimin romantik

that we'd identified in the Fisher study.

që i kishim identifikuar në studimin e Fisher.

So Penijean, several times,

Kështu Penijean, disa herë,

hooked me up with all her electrodes,

më lidhi me elektrodat e saj,

and she explained that I didn't have to do or think anything.

dhe shpjegoi se s'duhej të bëja apo të mendoja ndonjë gjë.

I just essentially had to hold pretty still

Vetëm duhej të rrija në një vend

and stay awake

dhe të qëndroja zgjuar

and watch.

dhe të shikoja.

(Harp and vibraphone sounds play)

(Tinguj të harpës dhe vibrafonit luajnë)

So I did.

Kështu veprova.

And every time my brain operated in that healthy threshold,

Dhe sa herë truri im operonte në atë prag të shëndetshëm,

I got a little run of harp or vibraphone music.

merrja nga një tingëllim të harpës ose vibrafonit.

And I just watched my brain rotate at roughly the speed of a gyro machine

Dhe vetëm po e shikoja trurin tim tek rrotullohej me shpejtësinë e makinerisë

on my dad's flat-screen TV.

së donerit në ekranin e TV-së së babait.

And that was counterintuitive.

Ishte në kundërshtim me intuitën.

She said the learning would be essentially unconscious.

Ajo tha se të mësuarit ishte kryesisht i pavetëdijshëm.

But then I thought about the other things I had learned

Por pastaj mendova për gjërat tjera që kisha mësuar

without actively engaging my conscious mind.

pa e lidhur në mënyrë aktive vetëdijen time.

When you ride a bike,

Kur ngas një bicikletë,

I don't really know what, like, my left calf muscle is doing,

unë nuk e di se si, pulpi im i majtë është duke vepruar,

or how my latissimus dorsi knows to engage when I wobble to the right.

ose si latissimus dorsi di si të veproje kur kthehem djathtas

The body just learns.

Trupi thjesht mëson.

And similarly, Pavlov's dogs probably don't know a lot about, like,

Dhe njëjtë, qentë e Pavlovit nuk dinë shumë

protein structures or the waveform of a ringing bell,

për strukturat proteinore të valëve të një zileje,

but they salivate nonetheless because the body paired the stimuli.

por ata jargëzojnë përsëri sepse trupi e ka mësuar atë stimul.

Finished the sessions,

Përfunduam sesionet,

went back to Dr. Cheryl Olman's fMRI machine,

u kthyem prap te makineria fMRI e Dr. Cheryl Olman,

and we repeated the protocol,

dhe e përsëritëm protokollin,

the same images --

të njëjtat imazhe --

of the ex, of the control and, in the interest of scientific rigor,

të ish-it, kontrollit dhe për shkak të etikës shkencore,

Cheryl and her team didn't know who was who,

Cheryl dhe ekipi i saj nuk dinin se kush ishte

so that they couldn't influence the results.

kush, për të mos ndikuar në rezultate.

And after she had time to analyze that second set of data,

Dhe kur ajo pati kohë të analizoje setin e dytë të të dhënave,

she sent me that image.

ajo ma dërgoi mua atë imazh.

She said,

Ajo tha,

"Dude A's dominance of your brain

"Dominanca e burrit A në trurin tënd

seems to essentially have been eradicated.

duket se është çrrënjosur krejtësisht.

I think this is the desired result," comma, yes, question mark.

Mendoj që ky është rezultati i dëshiruar," presje, po, pikëpyetje.

(Laughter)

(Të qeshura)

And that was the exactly the desired result.

Dhe ai ishte saktësisht rezultati i dëshiruar.

And finally, I allowed myself a moment to introspect,

Dhe më në fund, ja lejova vetes një moment introspeksioni,

like, how did I feel?

si, si jam ndjerë?

And in one way, it felt like

Dhe në një mënyrë, u ndjeva si

it was the same inventory of feelings that I'd had at the outset.

të ishte inventari i njëjtë i ndjenjave që kisha në fillim.

This isn't "Eternal Sunshine of the Spotless Mind."

Kjo nuk është "Dielli i përjetshëm i Mendjes pa Vend."

The dude wasn't a stranger.

Ky burrë nuk ishte i huaj.

But I'd had love and jealousy and amity and attraction and respect

Por kisha dashuri dhe xhelozi dhe miqësi dhe tërheqje dhe respekt

and all those complicated feelings that you amass after long-term love.

dhe të gjitha ndjenjat e komplikuara që mblidhen pas një dashurie të gjatë.

But it felt like the benevolent feelings had risen to the surface,

Por e ndjeva sikur ndjenjat dashamirëse u ngritën në sipërfaqe,

and the feelings of fixation and the less-generous feelings

dhe ndjenjat fiksuese dhe ndjenjat jo aq të mira,

weren't quite so present.

nuk ishin aq prezente.

And that sounds like a small thing in some way,

Dhe kjo tingellon disi si një gjë e vogël,

this resequencing of feelings,

kjo ri-renditje e ndjenjave,

but to me it felt like the biggest thing.

por une e ndjeva si gjënë më të madhe.

Like, if I told you,

P.sh., nëse ju them,

"I'm going to anesthetize you,

"Nëse ju jap anestezi,

and I'm also going to take out your wisdom teeth,"

dhe gjithashtu, do t'ja u heq dhëmbin e pjekurisë,"

it would really matter to you the sequence in which I did those two things.

do të kishte shumë rëndësi rendi se si do t'i bëja këto dy gjëra.

(Laughter)

(Të qeshura)

And I also felt like

Dhe poashtu ndjeva si

I'd had this really unusual philosophical privilege

të kisha një privilegj të pazakonshëm filozofik

to understand love.

të kuptoja dashurinë.

The lab offered to 3D-print my caudate.

Laboratori ofroi printim 3D të bërthames së kokës sime.

I got to hold love in my hand.

Mund ta mbaja dashurinë në dorë.

(Laughter)

(Të qeshura)

And then I bronzed it,

Pastaj e bëra prej bronxi,

and I made it into a necklace and sold it at the merch table at my shows.

dhe e bëra varëse dhe e shita me koleksionin e gjërave në shfaqjet e mia.

(Laughter)

(Të qeshura)

(Applause)

(Duartrokitje)

And then, with the help of a couple of friends back in Minneapolis,

Pastaj, me ndihmën e disa miqve në Mineapolis,

one of them Becky,

Becky, njëra nga to,

we made an enormous disco ball of it --

bëmë një top diskoje të mahnitshëm me të --

(Laughter)

(Të qeshura)

that could descend from the ceiling at my big shows.

që varej në tavanet e shfaqjeve të mia.

And I felt like I'd had the opportunity to better understand love,

Dhe ndihesha sikur kisha mundësinë ta kuptoja më mirë dashurinë,

even the compulsive parts.

bile dhe pjesët kompulsive.

It isn't a neat, symmetrical Valentine's heart.

Nuk është një zemër e rregullt, simetrike e Valentinit.

It's bodily, it's systemic,

Është e zgjatur, sistematike,

it is a hideous pair of ram's horns buried somewhere deep within your skull,

janë një palë brinjë të shëmtuar të dashit të vendosura thellë brenda kafkës tënde,

and when that special boy walks by,

dhe kur ai djale i veçantë kalon aty pari,

it lights up,

ajo ndizet,

and if he likes you back and you make each other happy,

dhe nëse edhe ai ka pëlqim për ty dhe lumturoni njëri tjetrin,

then you fan the flames.

atëherë ndizen zjarret.

And if he doesn't,

Dhe nëse nuk i pëlqen,

then you assemble a team of neuroscientists

mblidhni një ekip neuroshkencëtarësh

to snuff them out by force.

që t'i largojnë me forcë.

(Laughter)

(Të qeshura)

Thanks.

Ju falemnderit.

(Applause)

(Duartrokitje)