Mina Bissell: Experiments that point to a new understanding of cancer

103,102 views ・ 2012-07-16

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

00:00
Translator: Morton Bast Reviewer: Thu-Huong Ha
0
0
7000
Tłumaczenie: Radosław Fenc Korekta: Marta Krzeminska
00:15
Now, I don't usually like cartoons,
1
15692
2722
Zazwyczaj nie lubię komiksów,
00:18
I don't think many of them are funny,
2
18414
2510
większość z nich nie jest śmieszna, ale dziwna.
00:20
I find them weird. But I love this cartoon from the New Yorker.
3
20924
5223
Podoba mi się jednak ten, z New Yorkera.
00:26
(Text: Never, ever think outside the box.) (Laughter)
4
26147
2612
(Tekst: Nigdy nie myśl nieszablonowo.) (Śmiech)
00:28
So, the guy is telling the cat,
5
28759
2469
Ten facet mówi kotu,
00:31
don't you dare think outside the box.
6
31228
5371
żeby nie ważył się "robić" poza szablonem.
00:36
Well, I'm afraid I used to be the cat.
7
36599
3307
Od zawsze byłam takim kotem.
00:39
I always wanted to be outside the box.
8
39906
3058
Wszystko robiłam niestandardowo.
00:42
And it's partly because I came to this field
9
42964
3482
Częściowo dlatego zajęłam się tą dziedziną,
00:46
from a different background, chemist and a bacterial geneticist.
10
46446
5213
mimo, że jestem chemikiem i genetykiem bakterii.
00:51
So, what people were saying to me
11
51659
2602
To, co mówiono o przyczynach i źródłach raka,
00:54
about the cause of cancer, sources of cancer,
12
54261
3191
To, co mówiono o przyczynach i źródłach raka,
00:57
or, for that matter, why you are who you are,
13
57452
3081
o tym dlaczego jesteśmy, kim jesteśmy,
01:00
didn't make sense.
14
60533
1874
nie miało sensu.
01:02
So, let me quickly try and tell you why I thought that
15
62407
3047
Chciałbym wyjaśnić, dlaczego tak pomyślałam
01:05
and how I went about it.
16
65454
2601
i jak się z tym obeszłam.
01:08
So, to begin with, however,
17
68055
2432
Na początek jednak,
01:10
I have to give you a very, very quick lesson
18
70487
4426
muszę dać krótki wstęp
01:14
in developmental biology,
19
74913
1767
do biologii rozwoju.
01:16
with apologies to those of you who know some biology.
20
76680
4062
Przepraszam tych, którzy wiedzą trochę o biologii.
01:20
So, when your mom and dad met,
21
80742
3014
Kiedy wasi rodzice się spotkali,
01:23
there is a fertilized egg,
22
83756
2674
powstało zapłodnione jajo,
01:26
that round thing with that little blip.
23
86430
2121
to małe, okrągłe z malutką wypustką.
01:28
It grows and then it grows,
24
88551
3055
Jajo rośnie i rośnie,
01:31
and then it makes this handsome man.
25
91606
4153
a potem powstaje ten przystojny człowiek.
01:35
(Applause)
26
95759
1415
(Brawa)
01:37
So, this guy, with all the cells in his body,
27
97174
5658
Wszystkie komórki w ciele tego człowieka
01:42
all have the same genetic information.
28
102832
4212
zawierają taką samą informację genetyczną.
01:47
So how did his nose become his nose, his elbow his elbow,
29
107044
4375
Jak to możliwe, że jego nos jest nosem, łokieć łokciem,
01:51
and why doesn't he get up one morning
30
111419
2176
i dlaczego nos nie zamieni się w stopę?
01:53
and have his nose turn into his foot?
31
113595
2560
i dlaczego jego nos nie zamieni się w stopę?
01:56
It could. It has the genetic information.
32
116155
3240
Mógłby. Posiada potrzebną informację genetyczną.
01:59
You all remember, dolly,
33
119395
1208
Pamiętacie owieczkę Dolly.
02:00
it came from a single mammary cell.
34
120603
2681
Powstała z jednej komórki macierzystej.
02:03
So, why doesn't it do it?
35
123284
1934
Jak to się dzieje?
02:05
So, have a guess of how many cells he has in his body.
36
125218
5503
Zgadnijcie, z ilu komórek zbudowane jest jego ciało.
02:10
Somewhere between 10 trillion to 70 trillion cells in his body.
37
130721
7402
Z około 10-70 bilionów.
02:18
Trillion!
38
138123
1640
Bilionów!
02:19
Now, how did these cells, all with the same genetic material,
39
139763
4638
Jak komórki o takim samym materiale genetycznym
02:24
make all those tissues?
40
144401
2208
tworzą tkanki?
02:26
And so, the question I raised before
41
146609
3144
Zadane wcześniej pytanie
02:29
becomes even more interesting if you thought about
42
149753
3614
staje się jeszcze bardziej interesujące,
02:33
the enormity of this in every one of your bodies.
43
153367
4586
jeśli pomyślimy o ogromie tego wszystkiego w naszych ciałach.
02:37
Now, the dominant cancer theory would say
44
157953
3000
Dominująca teoria o raku głosi,
02:40
that there is a single oncogene
45
160953
2312
że wystarczy jeden onkogen
02:43
in a single cancer cell, and it would make you
46
163265
3704
w pojedynczej komórce rakowej,
02:46
a cancer victim.
47
166969
2649
żeby uczynić cię ofiarą raka.
02:49
Well, this did not make sense to me.
48
169618
3666
Dla mnie to nie miało sensu.
02:53
Do you even know how a trillion looks?
49
173284
3182
Wiecie ile to jest bilion?
02:56
Now, let's look at it.
50
176466
1719
Spójrzmy.
02:58
There it comes, these zeroes after zeroes after zeroes.
51
178185
5041
Zero zerem zero pogania.
03:03
Now, if .0001 of these cells got mutated,
52
183226
6818
Wystarczy, że tylko 0,0001 tych komórek zmutuje,
03:10
and .00001 got cancer, you will be a lump of cancer.
53
190044
5257
a 0,00001 dostanie raka, a będziecie chodzącymi guzami.
03:15
You will have cancer all over you. And you're not.
54
195301
2296
A tak się nie dzieje.
03:17
Why not?
55
197597
2309
Dlaczego?
03:19
So, I decided over the years,
56
199906
3722
Przez lata przeprowadziłam serię eksperymentów i odkryłam,
03:23
because of a series of experiments
57
203628
1928
Przez lata przeprowadziłam serię eksperymentów i odkryłam,
03:25
that this is because of context and architecture.
58
205556
4880
że wpływa na to kontekst i architektura.
03:30
And let me quickly tell you
59
210436
2177
Przedstawię teraz ważny eksperyment, który tego dowiódł.
03:32
some crucial experiment that was able to actually show this.
60
212613
3927
Przedstawię teraz ważny eksperyment, który tego dowiódł.
03:36
To begin with, I came to work with this virus
61
216540
3911
Zaczęłam badać wirusa,
03:40
that causes that ugly tumor in the chicken.
62
220451
3393
który wywoduje guzy u kurcząt.
03:43
Rous discovered this in 1911.
63
223844
3360
Rous odkrył go w 1911 roku.
03:47
It was the first cancer virus discovered,
64
227204
3565
To pierwszy odkryty wirus rakowy,
03:50
and when I call it "oncogene," meaning "cancer gene."
65
230769
4891
termin "onkogen" oznacza "gen rakowy".
03:55
So, he made a filtrate, he took this filter
66
235660
2912
Zrobił filtrat.
03:58
which was the liquid after he passed the tumor through a filter,
67
238572
4256
Płyn, który powstał po przepuszczeniu guza przez filtr
04:02
and he injected it to another chicken, and he got another tumor.
68
242828
4001
wstrzyknął innemu kurczakowi, który też dostał raka.
04:06
So, scientists were very excited,
69
246829
2711
Naukowcy byli podekscytowani i orzekli,
04:09
and they said, a single oncogene can do it.
70
249540
2168
że jeden onkogen wystarczy.
04:11
All you need is a single oncogene.
71
251708
2296
Jeden to wszystko, czego potrzeba.
04:14
So, they put the cells in cultures, chicken cells,
72
254004
2895
Tworzyli kultury kurzych komórek,
04:16
dumped the virus on it,
73
256899
2035
dodawali do nich wirus,
04:18
and it would pile up,
74
258934
1449
a ten wirus się mnożył.
04:20
and they would say, this is malignant and this is normal.
75
260383
3021
Stwierdzali wtedy, który jest złośliwy, a który nie.
04:23
And again this didn't make sense to me.
76
263404
2018
Było to dla mnie bez sensu.
04:25
So for various reasons, we took this oncogene,
77
265422
3286
Więc wzięliśmy ten onkogen,
04:28
attached it to a blue marker,
78
268708
2312
zabarwiliśmy go na niebiesko
04:31
and we injected it into the embryos.
79
271020
3008
i wstrzyknęliśmy do embrionów.
04:34
Now look at that. There is that beautiful feather in the embryo.
80
274028
4193
Popatrzcie. To jest piękne pióro w embrionie.
04:38
Every one of those blue cells are a cancer gene
81
278221
4279
Każda z tych niebieskich kropek to onkogen
04:42
inside a cancer cell, and they're part of the feather.
82
282500
4416
w środku komórki rakowej. Są one częścią pióra.
04:46
So, when we dissociated the feather and put it in a dish,
83
286916
4600
Gdy spreparowaliśmy pióro i położyliśmy na szkiełku,
04:51
we got a mass of blue cells.
84
291516
2712
otrzymaliśmy masę niebieskich komórek.
04:54
So, in the chicken you get a tumor,
85
294228
1466
U kurczaka powstaje guz,
04:55
in the embryo you don't,
86
295694
1704
lecz w embrionie nie.
04:57
you dissociate, you put it in a dish, you get another tumor.
87
297398
3992
Preparujemy, kładziemy na szkiełko - następny guz.
05:01
What does that mean?
88
301390
1223
Co to oznacza?
05:02
That means that microenvironment
89
302613
2984
Znaczy to, że mikrośrodowisko i kontekst,
05:05
and the context which surrounds those cells
90
305597
4009
w którym są komórki
05:09
actually are telling the cancer gene and the cancer cell what to do.
91
309606
6927
mówią onkogenowi i komórce rakowej co robić.
05:16
Now, let's take a normal example.
92
316533
3312
Teraz normalny przykład.
05:19
The normal example, let's take the human mammary gland.
93
319845
3185
Weźmy ludzki sutek.
05:23
I work on breast cancer.
94
323030
1480
Zajmuję się rakiem piersi.
05:24
So, here is a lovely human breast.
95
324510
3007
Tutaj mamy piękną, ludzką pierś.
05:27
And many of you know how it looks,
96
327517
1948
Wielu z was wie, jak wygląda,
05:29
except that inside that breast, there are all these
97
329465
2853
tyle, że tutaj rozwijają się te wszystkie drzewopodobne struktury.
05:32
pretty, developing, tree-like structures.
98
332318
3377
tyle, że tutaj rozwijają się te wszystkie drzewopodobne struktury.
05:35
So, we decided that what we like to do
99
335695
2898
Zdecydowaliśmy wziąć
05:38
is take just a bit of that mammary gland,
100
338593
2960
kawałek gruczołu mlekowego,
05:41
which is called an "acinus,"
101
341553
2032
zwanego "acinus".
05:43
where there are all these little things inside the breast
102
343585
3641
Znajdują się tam komórki,
05:47
where the milk goes, and the end of the nipple
103
347226
3543
które gromadzą mleko. Do sutka dostaje się ono
05:50
comes through that little tube when the baby sucks.
104
350769
3544
tą małą tubką, kiedy dziecko ssie.
05:54
And we said, wonderful! Look at this pretty structure.
105
354313
3407
Pomyśleliśmy: Wspaniale! Spójrzcie na to.
05:57
We want to make this a structure, and ask the question,
106
357720
3769
Chcieliśmy stworzyć taką strukturę i zbadać,
06:01
how do the cells do that?
107
361489
1704
jak robią to komórki.
06:03
So, we took the red cells --
108
363193
1792
Czerwone krwinki,
06:04
you see the red cells are surrounded by blue,
109
364985
3248
otoczone tu przez niebieskie komórki,
06:08
other cells that squeeze them, and behind it
110
368233
3329
które je ściskają.
06:11
is material that people thought was mainly inert,
111
371562
3718
Materiał wokół nich jest bezczynny,
06:15
and it was just having a structure to keep the shape,
112
375280
3597
służy temu, żeby utrzymać kształt.
06:18
and so we first photographed it
113
378877
2928
Lata temu sfotografowaliśmy go
06:21
with the electron microscope years and years ago,
114
381805
2768
z pomocą mikroskopu elektronowego.
06:24
and you see this cell is actually quite pretty.
115
384573
3056
Widać, że komórka jest całkiem ładna.
06:27
It has a bottom, it has a top,
116
387629
2463
Posiada dół, górę,
06:30
it is secreting gobs and gobs of milk,
117
390092
2681
produkuje duże ilości mleka,
06:32
because it just came from an early pregnant mouse.
118
392773
3192
bo pochodzi od myszy we wczesnej ciąży.
06:35
You take these cells, you put them in a dish,
119
395965
2327
Bierze się te komórki, umieszcza na szkiełku
06:38
and within three days, they look like that.
120
398292
3345
i po trzech dniach wyglądają tak.
06:41
They completely forget.
121
401637
3160
Całkiem zapominają.
06:44
So you take them out, you put them in a dish,
122
404797
2800
Wyjmujemy je, kładziemy na szkielku,
06:47
they don't make milk. They completely forget.
123
407597
2663
a one nie dają mleka. Całkowicie zapomniały.
06:50
For example, here is a lovely yellow droplet of milk
124
410260
4899
Po lewej jest śliczna kropelka mleka,
06:55
on the left, there is nothing on the right.
125
415159
2255
a po prawej nie ma nic.
06:57
Look at the nuclei. The nuclei in the cell on the left
126
417414
3729
Popatrzcie na jądro w komórce po lewej,
07:01
is in the animal, the one on the right is in a dish.
127
421143
3496
które jest w zwierzęciu i to po prawej - na szkiełku.
07:04
They are completely different from each other.
128
424639
2736
Są zupełnie inne.
07:07
So, what does this tell you?
129
427375
2025
Co to znaczy?
07:09
This tells you that here also, context overrides.
130
429400
4967
Oznacza to, że nawet tutaj, kontekst jest ważniejszy.
07:14
In different contexts, cells do different things.
131
434367
3385
W różnych kontekstach, komórki działają inaczej.
07:17
But how does context signal?
132
437752
2745
Jak kontekst daje o sobie znać?
07:20
So, Einstein said that
133
440497
2542
Einstein powiedział:
07:23
"For an idea that does not first seem insane, there is no hope."
134
443039
6653
"Jeśli pomysł nie wydaje się szalony, nie ma nadziei na jego powodzenie."
07:29
So, you can imagine the amount of skepticism
135
449692
5960
Wyobraźcie sobie przeszkody, które musiałam pokonać.
07:35
I received -- couldn't get money,
136
455652
2401
Nie mogłam dostać pieniędzy,
07:38
couldn't do a whole lot of other things,
137
458053
1943
nie mogłam robić wielu rzeczy,
07:39
but I'm so glad it all worked out.
138
459996
1729
ale w końcu wszystko się udało.
07:41
So, we made a section of the mammary gland of the mouse,
139
461725
3815
Zrobiliśmy przekrój gruczołu sutkowego myszy.
07:45
and all those lovely acini are there,
140
465540
3183
Każdy z acinusów,
07:48
every one of those with the red around them are an acinus,
141
468723
4211
ma czerwoną otoczkę.
07:52
and we said okay, we are going to try and make this,
142
472934
3694
Pomyślałam, że być może ta czerwona otoczka
07:56
and I said, maybe that red stuff
143
476628
3232
Pomyślałam, że być może ta czerwona otoczka
07:59
around the acinus that people think there's just a structural scaffold,
144
479860
5125
uważana za zwykłe rusztowanie,
08:04
maybe it has information,
145
484985
1940
zawiera informacje.
08:06
maybe it tells the cells what to do, maybe it tells the nucleus what to do.
146
486925
4566
Może mówi on komórkom i jądrom co robić.
08:11
So I said, extracellular matrix, which is this stuff
147
491491
4283
Stwierdziłam, że macierz pozakomórkowa,
08:15
called ECM, signals and actually tells the cells what to do.
148
495774
4391
inaczej ECM, zarządza działaniem komórek.
08:20
So, we decided to make things that would look like that.
149
500165
3767
Zaczęliśmy pracować nad czymś podobnym.
08:23
We found some gooey material
150
503932
2880
Znaleźliśmy trochę maziowatego materiału,
08:26
that had the right extracellular matrix in it,
151
506812
2875
zawierającego odpowiednią macierz pozakomórkową,
08:29
we put the cells in it, and lo and behold,
152
509687
2539
dodaliśmy komórki
08:32
in about four days, they got reorganized
153
512226
2821
i po czterech dniach, przegrupowały się.
08:35
and on the right, is what we can make in culture.
154
515047
3408
Po prawej jest to, co wyhodowaliśmy.
08:38
On the left is what's inside the animal, we call it in vivo,
155
518455
4496
A po lewej to, co znajduje się w żywym zwierzęciu.
08:42
and the one in culture was full of milk,
156
522951
2584
To wytworzone sztucznie było pełne mleka,
08:45
the lovely red there is full of milk.
157
525535
2800
to czerwone jest pełne mleka.
08:48
So, we Got Milk, for the American audience.
158
528335
3416
Pijesz mleko, jesteś wielki.
08:51
All right. And here is this beautiful human cell,
159
531751
5344
Tutaj mamy piękną, ludzką komórkę,
08:57
and you can imagine that here also, context goes.
160
537095
4946
gdzie kontekst także odgrywa ważną rolę.
09:02
So, what do we do now?
161
542041
2716
I co dalej?
09:04
I made a radical hypothesis.
162
544757
2224
Postawiłam skrajną hipotezę.
09:06
I said, if it's true that architecture is dominant,
163
546981
6663
Stwierdziłam, że skoro budowa jest ważniejsza,
09:13
architecture restored to a cancer cell
164
553644
4486
przywrócenie odpowiedniej budowy komórce rakowej sprawi,
09:18
should make the cancer cell think it's normal.
165
558130
2989
że stanie się ona zdrowa.
09:21
Could this be done?
166
561119
1484
Czy to możliwe?
09:22
So, we tried it.
167
562603
2528
Spróbowaliśmy.
09:25
In order to do that, however,
168
565131
2038
Żeby to zrobić,
09:27
we needed to have a method of distinguishing normal from malignant,
169
567169
4885
należało znaleźć metodę odróżniania zdrowej komórki od złośliwej.
09:32
and on the left is the single normal cell,
170
572054
3997
Po lewej jest zdrowa komórka z ludzkiej piersi
09:36
human breast, put in three-dimensional gooey gel
171
576051
3963
zanurzona w trójwymiarowym żelu.
09:40
that has extracellular matrix, it makes all these beautiful structures.
172
580014
3864
Zawiera macierz pozakomórkową tworzącą te piękne struktury.
09:43
On the right, you see it looks very ugly,
173
583878
2888
Po prawej, wygląda bardzo brzydko,
09:46
the cells continue to grow,
174
586766
1648
komórki ciągle rosną,
09:48
the normal ones stop.
175
588414
1576
a te zdrowe przestają.
09:49
And you see here in higher magnification
176
589990
2832
Tutaj widać w powiększeniu
09:52
the normal acinus and the ugly tumor.
177
592822
4352
zdrowy acinus i złośliwy guz.
09:57
So we said, what is on the surface of these ugly tumors?
178
597174
4224
Co jest na powierzchni tych guzów?
10:01
Could we calm them down --
179
601398
2168
Może da się zatrzymać
10:03
they were signaling like crazy and they have pathways all messed up --
180
603566
4920
wysyłane przez nie szalone, zagmatwane sygnały
10:08
and make them to the level of the normal?
181
608486
3064
i uczynić je zdrowymi?
10:11
Well, it was wonderful. Boggles my mind.
182
611550
4720
To wspaniałe i nie mieści mi się w głowie.
10:16
This is what we got.
183
616270
2161
Oto rezultaty.
10:18
We can revert the malignant phenotype.
184
618431
3679
Można zmienić złośliwy fenotyp.
10:22
(Applause)
185
622110
2568
(Brawa)
10:24
And in order to show you that the malignant phenotype
186
624678
3112
Pokażę więcej niż jeden
10:27
I didn't just choose one,
187
627790
1718
złośliwy fenotyp.
10:29
here are little movies, sort of fuzzy,
188
629508
2770
Oto krótkie filmy, trochę zamazane,
10:32
but you see that on the left are the malignant cells,
189
632278
3656
ale widać, że wszystkie komórki po lewej
10:35
all of them are malignant,
190
635934
1344
są złośliwe,
10:37
we add one single inhibitor in the beginning,
191
637278
4800
dodajemy na początku jeden inhibitor.
10:42
and look what happens, they all look like that.
192
642078
3457
Oto, co się dzieje.
10:45
We inject them into the mouse, the ones on the right,
193
645535
3447
Gdy wstrzyknęliśmy myszy te po prawej,
10:48
and none of them would make tumors.
194
648982
2240
żadna z nie wywołała raka,
10:51
We inject the other ones in the mouse, 100 percent tumors.
195
651222
3536
a gdy te złośliwe, rezultatem był zawsze rak.
10:54
So, it's a new way of thinking about cancer,
196
654758
2672
To nowe spojrzenie na nowotwory,
10:57
it's a hopeful way of thinking about cancer.
197
657430
2400
pełne nadziei.
10:59
We should be able to be dealing with these things at this level,
198
659830
3976
Powinniśmy umieć to wykorzystać wnioski.
11:03
and these conclusions say that growth and malignant behavior
199
663806
5912
A są one takie, że wzrost i złośliwość raka
11:09
is regulated at the level of tissue organization
200
669718
3872
zależy od organizacji tkanek,
11:13
and that the tissue organization is dependent
201
673590
3992
która zależna jest od macierzy pozakomórkowej i mikrośrodowiska.
11:17
on the extracellular matrix and the microenvironment.
202
677582
3696
która zależna jest od macierzy pozakomórkowej i mikrośrodowiska.
11:21
All right, thus form and function interact dynamically and reciprocally.
203
681278
7631
Forma i funkcja wzajemnie na siebie oddziałują.
11:28
And here is another five seconds of repose,
204
688909
4120
Oto moja kolejna mantra.
11:33
is my mantra. Form and function.
205
693029
4422
Forma i funkcja.
11:37
And of course, we now ask, where do we go now?
206
697451
3646
Jednak co dalej?
11:41
We'd like to take this kind of thinking into the clinic.
207
701097
2995
Chcielibyśmy wprowadzić to w życie.
11:44
But before we do that, I'd like you to think
208
704092
3924
Pomyślcie, w każdej chwili waszego życia,
11:48
that at any given time when you're sitting there,
209
708016
3588
w każdej z waszych 70 bilionów komórek,
11:51
in your 70 trillion cells,
210
711604
3013
w każdej z waszych 70 bilionów komórek,
11:54
the extracellular matrix signaling to your nucleus,
211
714617
3473
macierz pozakomórkowa przesyła sygnały do jądra,
11:58
the nucleus is signaling to your extracellular matrix
212
718090
3078
a jądro przesyła sygnały do macierzy
12:01
and this is how your balance is kept and restored.
213
721168
5994
by utrzymać równowagę w waszym ciele.
12:07
We have made a lot of discoveries,
214
727162
2215
Poczyniliśmy wiele odkryć,
12:09
we have shown that extracellular matrix talks to chromatin.
215
729377
3088
udowodniliśmy, że macierz pozakomórkowa komunikuje się z chromatyną.
12:12
We have shown that there's little pieces of DNA
216
732465
3447
Że to określone fragmenty DNA
12:15
on the specific genes of the mammary gland
217
735912
3823
w genach gruczołu sutkowego
12:19
that actually respond to extracellular matrix.
218
739735
2864
komunikują się z macierzą pozakomórkową.
12:22
It has taken many years, but it has been very rewarding.
219
742599
3697
Zajęło to wiele lat, lecz było warto.
12:26
And before I get to the next slide, I have to tell you
220
746296
4391
Zanim przejdę do następnego slajdu, muszę powiedzieć,
12:30
that there are so many additional discoveries to be made.
221
750687
5112
że jest jeszcze wiele rzeczy do odkrycia.
12:35
There is so much mystery we don't know.
222
755799
2528
Jest tyle tajemnic do rozwiązania.
12:38
And I always say to the students and post-docs I lecture to,
223
758327
4361
Studentom i doktorantom zawsze mówię,
12:42
don't be arrogant, because arrogance kills curiosity.
224
762688
5663
by nie byli aroganccy, bo to zabija ciekawość.
12:48
Curiosity and passion.
225
768351
2192
Ciekawość i pasję.
12:50
You need to always think, what else needs to be discovered?
226
770543
3897
Trzeba się zastanawiać, co jeszcze można odkryć,
12:54
And maybe my discovery needs to be added to
227
774440
2975
czy dane odkrycie można ulepszyć,
12:57
or maybe it needs to be changed.
228
777415
1792
albo całkiem zmienić.
12:59
So, we have now made an amazing discovery,
229
779207
3504
Dokonaliśmy wspaniałego odkrycia.
13:02
a post-doc in the lab who is a physicist asked me,
230
782711
3104
Doktorantka, z wykształcenia fizyk,
13:05
what do the cells do when you put them in?
231
785815
2177
zapytała, co robią te komórki.
13:07
What do they do in the beginning when they do?
232
787992
3294
Co robią na samym początku?
13:11
I said, I don't know, we couldn't look at them.
233
791286
1481
Nie wiedziałam. Kiedyś nie mogliśmy ich oglądać.
13:12
We didn't have high images in the old days.
234
792767
2593
Nie było wtedy obrazów o dużej rozdzielczości.
13:15
So she, being an imager and a physicist,
235
795360
2695
Będąc grafikiem i fizykiem
13:18
did this incredible thing.
236
798055
1744
zrobiła coś niesamowitego.
13:19
This is a single human breast cell in three dimensions.
237
799799
4376
Oto ludzka komórka piersi w trzech wymiarach.
13:24
Look at it. It's constantly doing this.
238
804175
2528
Popatrzcie, ciągle się rusza.
13:26
Has a coherent movement.
239
806703
2096
Jej ruch jest spójny.
13:28
You put the cancer cells there, and they do go all over,
240
808799
4334
Kiedy dodamy komórki rakowe, rozpierzchną się.
13:33
they do this. They don't do this.
241
813133
1904
Ruszają się tak, a nie tak.
13:35
And when we revert the cancer cell, it again does this.
242
815037
4008
Kiedy "naprawimy" komórkę rakową, znów rusza się tak.
13:39
Absolutely boggles my mind.
243
819045
2184
Nie umiem tego pojąć.
13:41
So the cell acts like an embryo. What an exciting thing.
244
821229
5344
Komórka zachowuje się jak embrion. Niesamowite.
13:46
So I'd like to finish with a poem.
245
826573
2856
Chciałabym zakończyć wierszem.
13:49
Well I used to love English literature,
246
829429
3064
Kiedyś kochałam literaturę angielską,
13:52
and I debated in college, which one should I do?
247
832493
2607
trudno było wybrać, co studiować.
13:55
And unfortunately or fortunately, chemistry won.
248
835100
4612
Na szczęście lub nieszczęście, wygrała chemia.
13:59
But here is a poem from Yeats. I'll just read you the last two lines.
249
839712
5724
To dwie ostatnie linijki z wiersza Yeatsa.
14:05
It's called "Among the School Children."
250
845436
2659
Nazywa się "Wśród dzieci szkolnych".
14:08
"O body swayed to music / O brightening glance /
251
848095
4521
"O ciele, w rytm muzyki, O, wzroku kochańca
14:12
How [can we know] the dancer from the dance?"
252
852616
3150
Jak nam odróżnić tancerza od tańca?"
14:15
And here is Merce Cunningham,
253
855766
1911
Oto Merce Cunningham,
14:17
I was fortunate to dance with him when I was younger,
254
857677
2984
z którym tańczyłam, gdy byłam młoda.
14:20
and here he is a dancer,
255
860661
2193
Jest tancerzem
14:22
and while he is dancing, he is both the dancer and the dance.
256
862854
3304
i kiedy tańczy, jest jednocześnie i tancerzem i tańcem.
14:26
The minute he stops, we have neither.
257
866158
3701
Gdy się zatrzyma nie zostaje nic.
14:29
So it's like form and function.
258
869859
3474
Tak jak forma i funkcja.
14:33
Now, I'd like to show you a current picture of my group.
259
873333
5779
Pokażę zdjęcie mojej grupy.
14:39
I have been fortunate to have had these magnificant
260
879112
3528
Miałam szczęście pracować z tymi wspaniałymi
14:42
students and post-docs who have taught me so much,
261
882640
3224
studentami i doktorantami. Wiele mnie nauczyli.
14:45
and I have had many of these groups come and go.
262
885864
3263
Było, jest i będzie wiele takich grup.
14:49
They are the future and I try to make them not be afraid
263
889127
4577
To oni są przyszłością i staram się im wpoić,
14:53
of being the cat and being told,
264
893704
3703
by nie bali się być kotem
14:57
don't think outside the box.
265
897407
1593
i myśleć nieszablonowo.
14:59
And I'd like to leave you with this thought.
266
899000
2495
Chciałabym zakończyć taką myślą.
15:01
On the left is water coming through the shore,
267
901495
4745
Po lewej, woda przedziera się przez wybrzeże.
15:06
taken from a NASA satellite.
268
906240
1895
To zdjęcie z satelity NASA.
15:08
On the right, there is a coral.
269
908135
3049
Po prawej, koral.
15:11
Now if you take the mammary gland and spread it
270
911184
4002
Gdy rozłożymy gruczoł mlekowy
15:15
and take the fat away, on a dish it looks like that.
271
915186
3445
i usuniemy tłuszcz, wygląda tak.
15:18
Do they look the same? Do they have the same patterns?
272
918631
3352
Czy wyglądają tak samo?
15:21
Why is it that nature keeps doing that over and over again?
273
921983
3952
Dlaczego natura ciągle powtarza te wzory?
15:25
And I'd like to submit to you
274
925935
2360
Poznaliśmy sekwencję ludzkiego genomu
15:28
that we have sequenced the human genome,
275
928295
2177
Poznaliśmy sekwencję ludzkiego genomu
15:30
we know everything about the sequence of the gene,
276
930472
2880
wiemy wszystko o pojedynczych genach,
15:33
the language of the gene, the alphabet of the gene,
277
933352
2431
znamy język i alfabet genu.
15:35
But we know nothing, but nothing,
278
935783
3239
Jednak nie wiemy zupełnie nic
15:39
about the language and alphabet of form.
279
939022
4663
o języku i alfabecie formy.
15:43
So, it's a wonderful new horizon,
280
943685
3044
Otwiera to nowe pole do badań
15:46
it's a wonderful thing to discover for the young
281
946729
3750
dla młodszych i starszych naukowców jak ja.
15:50
and the passionate old, and that's me.
282
950479
2480
dla młodszych i starszych naukowców jak ja.
15:52
So go to it!
283
952959
2048
Więc brać się do roboty!
15:55
(Applause)
284
955007
11500
(Brawa)
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7