Lee Cronin: Making matter come alive

Tłumaczenie: Dominik Rzepka Korekta: Joanna W.

What I'm going to try and do in the next 15 minutes or so

Przez najbliższe 15 minut

is tell you about an idea

spróbuję wam opowiedzieć

of how we're going to make matter come alive.

o naszym pomyśle na ożywienie materii.

Now this may seem a bit ambitious,

Być może brzmi to dość ambitnie,

but when you look at yourself, you look at your hands,

ale przecież patrząc na siebie, na swoje ręce,

you realize that you're alive.

zdajecie sobie sprawę, że sami jesteście żywi.

So this is a start.

Przyjmijmy to za punkt wyjścia.

Now this quest started four billion years ago on planet Earth.

Wszystko zaczęło się 4 miliardy lat temu na Ziemii.

There's been four billion years

To już 4 miliardy lat

of organic, biological life.

organicznego, biologicznego życia.

And as an inorganic chemist,

Jako chemicy nieorganiczni,

my friends and colleagues make this distinction

moi przyjaciele i koledzy dzielą

between the organic, living world

świat na organiczny, żywy

and the inorganic, dead world.

i nieorganiczny, martwy.

And what I'm going to try and do is plant some ideas

Pokażę kilka pomysłów,

about how we can transform inorganic, dead matter

jak można przeobrazić nieorganiczną, martwą materię

into living matter, into inorganic biology.

w materię żywą, na biologię nieorganiczną.

Before we do that,

Ale najpierw

I want to kind of put biology in its place.

chciałbym oddać biologii należne jej miejsce.

And I'm absolutely enthralled by biology.

Jestem oczarowany biologią.

I love to do synthetic biology.

Uwielbiam biologię syntetyczną.

I love things that are alive.

Uwielbiam żywe rzeczy.

I love manipulating the infrastructure of biology.

Uwielbiam manipulować ich strukturą.

But within that infrastructure,

Ale przy manipulacjach

we have to remember

trzeba pamiętać,

that the driving force of biology

że siłą napędową biologii

is really coming from evolution.

jest ewolucja.

And evolution,

Pomimo, że ewolucję

although it was established well over 100 years ago by Charles Darwin

odkrył ponad 100 lat temu Karol Darwin

and a vast number of other people,

przy wsparciu wielu innych ludzi,

evolution still is a little bit intangible.

wciąż jest nieco niezrozumiała.

And when I talk about Darwinian evolution,

Kiedy mówię o Darwinowskiej ewolucji,

I mean one thing and one thing only,

mam na myśli tylko jedno -

and that is survival of the fittest.

dobór naturalny.

And so forget about evolution

Zapomnijcie o ewolucji

in a kind of metaphysical way.

w sensie metafizycznym.

Think about evolution

Pomyślcie o niej

in terms of offspring competing,

jako o rywalizacji pomiędzy potomstwem,

and some winning.

w której ktoś wygrywa.

So bearing that in mind,

Mając to na względzie,

as a chemist, I wanted to ask myself

postanowiłem jako chemik zadać sobie pytanie,

the question frustrated by biology:

od którego biologia odwraca uwagę:

What is the minimal unit of matter

Jaka jest najmniejsza ilość materii

that can undergo Darwinian evolution?

która może ewoluować?

And this seems quite a profound question.

To poważne pytanie.

And as a chemist,

Jako chemicy,

we're not used to profound questions every day.

nie stykamy się na co dzień z poważnymi pytaniami.

So when I thought about it,

Gdy o tym pomyślałem,

then suddenly I realized

uświadomiłem sobie,

that biology gave us the answer.

że biologia dała już nam odpowiedź.

And in fact, the smallest unit of matter

Rzeczywiście, najmniejszą cząstką,

that can evolve independently

która może niezależnie ewoluować,

is, in fact, a single cell --

jest pojedyncza komórka --

a bacteria.

bakteria.

So this raises three really important questions:

To stawia przed nami trzy ważne pytania:

What is life?

Czym jest życie?

Is biology special?

Czy biologia jest wyjątkowa?

Biologists seem to think so.

Biolodzy sądzą, że tak.

Is matter evolvable?

Czy materia może ewoluować?

Now if we answer those questions in reverse order,

Jeżeli odpowiemy na nie w odwrotnej kolejności,

the third question -- is matter evolvable? --

trzecie pytanie - czy materia może ewoluować? --

if we can answer that,

jeśli znajdziemy na nie odpowiedź,

then we're going to know how special biology is,

będziemy wiedzieli, czy biologia jest czymś niezwykłym,

and maybe, just maybe,

i może, ale tylko może,

we'll have some idea of what life really is.

będziemy mieli pojęcie, czym naprawdę jest życie.

So here's some inorganic life.

To jest przykład nieorganicznego życia.

This is a dead crystal,

To martwy kryształ,

and I'm going to do something to it,

zadziałam na niego tak,

and it's going to become alive.

że ożyje.

And you can see,

Widzicie -

it's kind of pollinating, germinating, growing.

rozprzestrzenia się, kiełkuje, rośnie

This is an inorganic tube.

- w nieorganicznej probówce

And all these crystals here under the microscope

Kryształy pod mikroskopem

were dead a few minutes ago, and they look alive.

były chwilę temu martwe, a teraz wyglądają jak żywe.

Of course, they're not alive.

Oczywiście, nie są żywe.

It's a chemistry experiment where I've made a crystal garden.

To chemiczny eksperyment, z kryształowym ogrodem.

But when I saw this, I was really fascinated,

Ale gdy go ujrzałem, byłem zafascynowany,

because it seemed lifelike.

bo sprawiał wrażenie żyjącego.

And as I pause for a few seconds, have a look at the screen.

Zatrzymam na kilka sekund, popatrzcie na ekran.

You can see there's architecture growing, filling the void.

Widać rosnącą, wypełniającą pustkę budowlę --

And this is dead.

- a jednak martwą.

So I was positive that,

Byłem pewny,

if somehow we can make things mimic life,

że skoro możemy stworzyć rzeczy udające życie,

let's go one step further.

możemy pójść krok dalej.

Let's see if we can actually make life.

Zobaczmy, czy rzeczywiście stworzymy życie.

But there's a problem,

Ale pojawia się problem,

because up until maybe a decade ago,

bo do niedawna

we were told that life was impossible

mówiono nam, że to niemożliwe,

and that we were the most incredible miracle in the universe.

a my byliśmy najbardziej zdumiewającym cudem wszechświata.

In fact, we were the only people

Co więcej, jedynym takim cudem

in the universe.

we wszechświecie.

Now, that's a bit boring.

To trochę nudne.

So as a chemist,

Jako chemik pomyślałem:

I wanted to say, "Hang on. What is going on here?

"Zaraz, zaraz. Co takiego?"

Is life that improbable?"

Czy życie jest aż tak nieprawdopodobne?

And this is really the question.

I to jest pytanie.

I think that perhaps the emergence of the first cells

Sądzę, że pojawienie się pierwszych komórek

was as probable as the emergence of the stars.

było równie prawdopodobne jak pojawienie się gwiazd.

And in fact, let's take that one step further.

Pójdźmy o krok dalej.

Let's say

Skoro fizyka

that if the physics of fusion

reakcji termojądrowych

is encoded into the universe,

jest zakodowana we wszechświecie,

maybe the physics of life is as well.

to może fizyka życia również.

And so the problem with chemists --

Z chemikami jest kłopot --

and this is a massive advantage as well --

to zarazem ich wielka zaleta --

is we like to focus on our elements.

lubią się skupiać na swoich pierwiastkach.

In biology, carbon takes center stage.

W biologii na centralnym miejscu jest węgiel.

And in a universe where carbon exists

We wszechświecie z węglem

and organic biology,

i biologią organiczną

then we have all this wonderful diversity of life.

mamy wspaniałą różnorodność form życia.

In fact, we have such amazing lifeforms that we can manipulate.

Co więcej, możemy tymi niezwykłymi tworami manipulować.

We're awfully careful in the lab

W laboratorium jesteśmy strasznie ostrożni,

to try and avoid various biohazards.

żeby uniknąć zagrożeń biologicznych.

Well what about matter?

A co z materią ?

If we can make matter alive, would we have a matterhazard?

Czy jeżeli ją ożywimy, stworzymy zagrożenia "materialne"?

So think, this is a serious question.

Pomyślcie, to ważne pytanie.

If your pen could replicate,

Gdyby twój długopis mógł się rozmnażać,

that would be a bit of a problem.

byłby to pewien problem.

So we have to think differently

Musimy myśleć inaczej,

if we're going to make stuff come alive.

jeśli chcemy ożywiać rzeczy.

And we also have to be aware of the issues.

Musimy być też świadomi zagrożeń.

But before we can make life,

Jednaki zanim stworzymy życie,

let's think for a second

pomyślmy chwilę,

what life really is characterized by.

czym ono właściwie jest.

And forgive the complicated diagram.

Zapomnijcie o tym skomplikowanym diagramie.

This is just a collection of pathways in the cell.

To tylko schemat połączeń w komórce.

And the cell is obviously for us

Komórka jest dla nas oczywiście

a fascinating thing.

fascynującym tworem.

Synthetic biologists are manipulating it.

Manipuluje nią biologia syntetyczna.

Chemists are trying to study the molecules to look at disease.

Chemicy badają cząsteczki, aby się przyjrzeć chorobom.

And you have all these pathways going on at the same time.

Wszystkie te połączenia działają jednocześnie.

You have regulation;

Mamy regulację,

information is transcribed;

informacja jest przepisywana;

catalysts are made; stuff is happening.

działa kataliza, dużo się dzieje.

But what does a cell do?

Ale co robi komórka?

Well it divides, it competes,

Dzieli się, rywalizuje,

it survives.

utrzymuje się przy życiu.

And I think that is where we have to start

To miejsce od którego musimy zacząć

in terms of thinking about

przemyślenia o budowaniu życia.

building from our ideas in life.

przemyślenia o budowaniu życia.

But what else is life characterized by?

Jakie są inne cechy życia?

Well, I like think of it

Pomyślcie o tym,

as a flame in a bottle.

jak o płomieniu w butelce.

And so what we have here

To, co tutaj mamy,

is a description of single cells

to opis poszczególnych komórek

replicating, metabolizing,

rozmnażających się, metabolizujących,

burning through chemistries.

- małych laboratoriów.

And so we have to understand

Musimy zrozumieć,

that if we're going to make artificial life or understand the origin of life,

że chcąc stworzyć sztuczne życie lub poznać pochodzenie życia,

we need to power it somehow.

musimy dostarczyć mu energii.

So before we can really start to make life,

Zanim rzeczywiście zaczniemy tworzyć życie,

we have to really think about where it came from.

musimy się zastanowić skąd się ono wzięło.

And Darwin himself mused in a letter to a colleague

W listach do przyjaciela Darwin snuł przypuszczenia,

that he thought that life probably emerged

że życie prawdopodobnie pojawiło się

in some warm little pond somewhere --

w jakimś ciepłym jeziorze --

maybe not in Scotland, maybe in Africa,

może nie w Szkocji, raczej w Afryce,

maybe somewhere else.

a może gdzieś indziej.

But the real honest answer is, we just don't know,

Ale mówiąc szczerze, po prostu tego nie wiemy,

because there is a problem with the origin.

mamy problem ze początkiem.

Imagine way back, four and a half billion years ago,

Cofnijcie się w wyobraźni o 4,5 miliarda lat,

there is a vast chemical soup of stuff.

do czasów wielkiej chemicznej zupy.

And from this stuff we came.

Powstaliśmy z takiego czegoś.

So when you think about the improbable nature

Jeśli wyda wam się nieprawdopodobne to,

of what I'm going to tell you in the next few minutes,

o czym będę zaraz mówił,

just remember,

pamiętajcie, że pochodzimy

we came from stuff on planet Earth.

z surowców planety Ziemi.

And we went through a variety of worlds.

I przeszliśmy po drodze przez wiele światów.

The RNA people would talk about the RNA world.

Ludzie od RNA będą mówili o świecie RNA.

We somehow got to proteins and DNA.

W jakiś sposób dotarliśmy do białek i DNA.

We then got to the last ancestor.

Tu dochodzimy do najstarszych przodków.

Evolution kicked in -- and that's the cool bit.

Wtedy wystartowała ewolucja -- to, co najfajniejsze.

And here we are.

I oto jesteśmy.

But there's a roadblock that you can't get past.

Ale jest na tej drodze przeszkoda nie do ominięcia.

You can decode the genome, you can look back,

Możemy odszyfrować genom, spojrzeć w przeszłość,

you can link us all together by a mitochondrial DNA,

znaleźć wzajemne powiązania przez mitochondrialne DNA,

but we can't get further than the last ancestor,

ale nie cofniemy się dalej niż do ostatniego przodka,

the last visible cell

ostatniej widocznej komórki,

that we could sequence or think back in history.

którą możemy umiejscowić w historii.

So we don't know how we got here.

I nie wiemy jak tam dotarliśmy.

So there are two options:

Są dwie możliwości:

intelligent design, direct and indirect --

inteligentny projekt, bezpośredni lub pośredni --

so God,

a więc albo Bóg,

or my friend.

albo ten kolega.

Now talking about E.T. putting us there, or some other life,

Włączanie w to UFO lub innej formy życia

just pushes the problem further on.

tylko odsuwa dalej ten problem.

I'm not a politician, I'm a scientist.

Nie jestem politykiem, jestem naukowcem.

The other thing we need to think about

Inną możliwością, którą trzeba wziąć pod uwagę,

is the emergence of chemical complexity.

jest pojawienie się chemicznej złożoności.

This seems most likely.

Wydaje się to najbardziej prawdopodobne.

So we have some kind of primordial soup.

Mamy jakiś rodzaj pierwotnej zupy.

And this one happens to be

I akurat jest ona

a good source of all 20 amino acids.

źródłem wszystkich 20 aminokwasów.

And somehow

W jakiś sposób

these amino acids are combined,

te aminokwasy łączą się

and life begins.

i zaczyna się życie.

But life begins, what does that mean?

Zaczyna się życie, ale co to znaczy?

What is life? What is this stuff of life?

Czym jest życie? Czym jest materia życia?

So in the 1950s,

W latach 50.,

Miller-Urey did their fantastic chemical Frankenstein experiment,

Miller i Urey wykonali świetny eksperyment,

where they did the equivalent in the chemical world.

chemiczny odpowiednik eksperymentu z Frankensteinem.

They took the basic ingredients, put them in a single jar

Wzięli podstawowe składniki, umieścili je w jednym naczyniu

and ignited them

zapalili,

and put a lot of voltage through.

i podłączyli je do wysokiego napięcia.

And they had a look at what was in the soup,

Następnie zbadali zawartość zupy

and they found amino acids,

i znaleźli aminokwasy,

but nothing came out, there was no cell.

jednak nic nie powstało, nie było komórek.

So the whole area's been stuck for a while,

Badania chwilowo utknęły,

and it got reignited in the '80s

i ruszyły ponownie w latach 80.

when analytical technologies and computer technologies were coming on.

gdy pojawiły się techniki analityczne i komputery.

In my own laboratory,

W moim laboratorium

the way we're trying to create inorganic life

próbujemy tworzyć nieorganiczne życie,

is by using many different reaction formats.

wykonując wiele różnych rodzajów reakcji.

So what we're trying to do is do reactions --

Wykonujemy reakcje --

not in one flask, but in tens of flasks,

nie w jednej, ale w dziesiątkach kolb,

and connect them together,

i łączymy te wszystkie rurki - jak tutaj widać.

as you can see with this flow system, all these pipes.

i łączymy te wszystkie rurki - jak tutaj widać.

We can do it microfluidically, we can do it lithographically,

Możemy je wykonać mikroprzepływowo, litograficznie,

we can do it in a 3D printer,

wydrukować na trójwymiarowej drukarce,

we can do it in droplets for colleagues.

lub kropelkowo, dla naszych kolegów.

And the key thing is to have lots of complex chemistry

Koniecznie trzeba mieć dużo chemicznej aparatury

just bubbling away.

która bulgocze.

But that's probably going to end in failure,

Ale to raczej zakończy się klęską,

so we need to be a bit more focused.

więc musimy się bardziej skoncentrować.

And the answer, of course, lies with mice.

Z pomocą przychodzą nam myszy (MICE - akronim, przyp. tłum).

This is how I remember what I need as a chemist.

Dzięki nim wiem, czego potrzebuję jako chemik.

I say, "Well I want molecules."

Potrzebuję cząsteczek.

But I need a metabolism, I need some energy.

Ale potrzebuję też metabolizmu, trochę energii.

I need some information, and I need a container.

Potrzebuję informacji oraz nośnika.

Because if I want evolution,

Ponieważ jeśli chcę ewolucji,

I need containers to compete.

potrzebuję nośników, które rywalizują.

So if you have a container,

Jeżeli mamy już nośnik,

it's like getting in your car.

to jak wsiadanie do samochodu.

"This is my car,

"To mój samochód,

and I'm going to drive around and show off my car."

zrobię sobie przejażdżkę, żeby go pokazać."

And I imagine you have a similar thing

Wyobraźcie sobie, że mamy podobną sytuację

in cellular biology

w biologii komórkowej

with the emergence of life.

przy pojawieniu się życia.

So these things together give us evolution, perhaps.

Te wszystkie połączone składniki dadzą nam, być może, ewolucję.

And the way to test it in the laboratory

Żeby sprawdzić to w laboratorium

is to make it minimal.

trzeba je zminimalizować.

So what we're going to try and do

Spróbujemy w wyniku eksperymentu uzyskać

is come up with an inorganic Lego kit of molecules.

nieorganiczny zestaw Lego z cząsteczek.

And so forgive the molecules on the screen,

Wybaczcie mi te cząsteczki z ekranu,

but these are a very simple kit.

to bardzo prosty zestaw.

There's only maybe three or four different types of building blocks present.

Są tu tylko może trzy lub cztery rodzaje bazowych klocków.

And we can aggregate them together

Możemy je połączyć

and make literally thousands and thousands

i stworzyć setki tysięcy

of really big nano-molecular molecules

wielkich nanomolekularnych cząsteczek

the same size of DNA and proteins,

rozmiarów DNA i białek,

but there's no carbon in sight.

bez węgla w zasięgu wzroku.

Carbon is banned.

Węgiel jest zły.

And so with this Lego kit,

Dzięki temu zestawowi Lego

we have the diversity required

mamy różnorodność potrzebną

for complex information storage

do przechowywania skomplikowanych informacji

without DNA.

bez DNA.

But we need to make some containers.

Musimy jednak stworzyć jakieś zasobniki.

And just a few months ago in my lab,

Kilka miesięcy temu w moim laboratorium

we were able to take these very same molecules and make cells with them.

mogliśmy wziąć te same cząsteczki i zrobić z nich komórki.

And you can see on the screen a cell being made.

Na ekranie widzicie tworzoną komórkę.

And we're now going to put some chemistry inside and do some chemistry in this cell.

Teraz dołożymy trochę chemii i wykonamy w tej komórce reakcję.

And all I wanted to show you

Chciałbym pokazać wam

is we can set up molecules

jak ustawiamy cząsteczki

in membranes, in real cells,

w błonach, w prawdziwych komórkach,

and then it sets up a kind of molecular Darwinism,

potem uruchamia się cząsteczkowy

a molecular survival of the fittest.

dobór naturalny.

And this movie here

Ten film

shows this competition between molecules.

pokazuje rywalizację między cząsteczkami.

Molecules are competing for stuff.

Cząsteczki rywalizują o zasoby.

They're all made of the same stuff,

Są zrobione z tego samego budulca,

but they want their shape to win.

ale chcą, żeby ich kształt zwyciężył.

They want their shape to persist.

Chcą, by ich kształt przetrwał.

And that is the key.

I to jest klucz.

If we can somehow encourage these molecules

Gdybyśmy mogli jakoś nakłonić te cząstki

to talk to each other and make the right shapes and compete,

do komunikowania się, formowania właściwych kształtów i współzawodnictwa,

they will start to form cells

zaczęłyby tworzyć komórki

that will replicate and compete.

powielające się i rywalizujące.

If we manage to do that,

Gdyby się to udało,

forget the molecular detail.

moglibyśmy zapomnieć o molekularnych szczegółach.

Let's zoom out to what that could mean.

Oddalmy się i zobaczmy, co by to znaczyło.

So we have this special theory of evolution

Mamy szczególną teorię ewolucji,

that applies only to organic biology, to us.

która dotyczy tylko biologi organicznej, nas.

If we could get evolution into the material world,

Gdybyśmy przenieśli ewolucję do świata nieorganicznego,

then I propose we should have a general theory of evolution.

to powinniśmy dostać ogólną teorię ewolucji.

And that's really worth thinking about.

O tym warto pomyśleć.

Does evolution control

Czy ewolucja kieruje

the sophistication of matter in the universe?

złożonością materii wszechświata?

Is there some driving force through evolution

Czy ewolucją kieruje jakaś siła,

that allows matter to compete?

która sprawa że materia konkuruje?

So that means we could then start

Oznacza to, że moglibyśmy zacząć

to develop different platforms

tworzyć różne płaszczyzny

for exploring this evolution.

badania ewolucji.

So you imagine,

Pomyślcie,

if we're able to create a self-sustaining artificial life form,

jeżeli umiemy stworzyć samodzielną sztuczną formę życia,

not only will this tell us about the origin of life --

nie tylko mówiłoby to o pochodzeniu życia --

that it's possible that the universe doesn't need carbon to be alive;

możliwe, że wszechświat nie potrzebuje węgla by ożyć;

it can use anything --

może użyć czegokolwiek --

we can then take [it] one step further and develop new technologies,

możemy pójść krok dalej i wymyślić nowe technologie,

because we can then use software control

ponieważ możemy komputerowo zaprogramować ewolucję.

for evolution to code in.

ponieważ możemy komputerowo zaprogramować ewolucję.

So imagine we make a little cell.

Wyobraźcie sobie, tworzymy komórkę.

We want to put it out in the environment,

Chcemy wypuścić ją do środowiska,

and we want it to be powered by the Sun.

i chcemy, by była zasilana przez słońce.

What we do is we evolve it in a box with a light on.

Jedyne co robimy, to hodujemy ją w pudełku ze światłem.

And we don't use design anymore. We find what works.

Nic nie projektujemy. Szukamy tego, co zadziała.

We should take our inspiration from biology.

Powinniśmy inspirować się biologią.

Biology doesn't care about the design

Biologia nie przejmuje się projektem,

unless it works.

dopóki działa.

So this will reorganize

To zmieni sposób,

the way we design things.

w który tworzymy rzeczy.

But not only just that,

Ale to nie wszystko,

we will start to think about

zaczniemy myśleć

how we can start to develop a symbiotic relationship with biology.

jak możemy stworzyć symbiotyczny związek z biologią.

Wouldn't it be great

Czy nie byłoby wspaniale,

if you could take these artificial biological cells

wziąć te sztuczne komórki

and fuse them with biological ones

i połączyć je z biologicznymi

to correct problems that we couldn't really deal with?

by naprawić problemy, z którymi sobie nie radziliśmy?

The real issue in cellular biology

Prawdziwym problemem w biologii komórkowej

is we are never going to understand everything,

jest to, że nigdy nie zrozumiemy wszystkiego,

because it's a multidimensional problem put there by evolution.

bo jest to wielowymiarowy efekt działania ewolucji.

Evolution cannot be cut apart.

Ewolucji nie można rozłożyć na części.

You need to somehow find the fitness function.

Trzeba znaleźć jakąś funkcję dopasowania.

And the profound realization for me

Wielkim odkryciem jest dla mnie,

is that, if this works,

że jeśli to zadziała

the concept of the selfish gene gets kicked up a level,

koncepcja samolubnego genu zostanie przeniesiona na wyższy poziom

and we really start talking about selfish matter.

i zaczniemy mówić o samolubnej materii.

And what does that mean in a universe

Co to oznacza we wszechświecie,

where we are right now the highest form of stuff?

w którym jesteśmy najwyższą formą materii ?

You're sitting on chairs.

Siedzicie na krzesłach.

They're inanimate, they're not alive.

Nieożywionych, martwych.

But you are made of stuff, and you are using stuff,

Ale składacie się z materii, używacie materii,

and you enslave stuff.

podporządkowujecie sobie materię.

So using evolution

Zastosowanie ewolucji

in biology,

w biologii,

and in inorganic biology,

i w biologii nieorganicznej,

for me is quite appealing, quite exciting.

jest dla mnie całkiem obiecujące i ekscytujące.

And we're really becoming very close

Zbliżamy się bardzo

to understanding the key steps

do zrozumienia kluczowych czynników,

that makes dead stuff come alive.

które ożywiają martwą materię.

And again, when you're thinking about how improbable this is,

Jeśli myślicie, że to nieprawdopodobne,

remember, five billion years ago,

pamiętajcie - pięć miliardów lat temu,

we were not here, and there was no life.

nie było nas tu, nie było życia.

So what will that tell us

Skąd więc dowiemy się

about the origin of life and the meaning of life?

o pochodzeniu i sensie życia ?

But perhaps, for me as a chemist,

Na przykład ja, jako chemik,

I want to keep away from general terms;

chcę się trzymać z dala od ogólników;

I want to think about specifics.

interesują mnie konkrety.

So what does it mean about defining life?

Co to oznacza dla zdefiniowania życia?

We really struggle to do this.

To trudne zadanie.

And I think, if we can make inorganic biology,

Sądzę, że jeśli możemy zbudować biologię nieorganiczną,

and we can make matter become evolvable,

i sprawić by materia ewoluowała,

that will in fact define life.

to w praktyce zdefiniuje życie.

I propose to you

Proponuję definicję,

that matter that can evolve is alive,

że żywa jest materia, która ewoluuje

and this gives us the idea of making evolvable matter.

- to podsuwa nam pomysł tworzenia ewoluującej materii.

Thank you very much.

Dziękuję.

(Applause)

(brawa)

Chris Anderson: Just a quick question on timeline.

Chris Anderson: Krótkie pytanie o przyszłość.

You believe you're going to be successful in this project?

Czy wierzysz w powodzenie tego projektu ?

When?

Kiedy ?

Lee Cronin: So many people think

Lee Cronin: Wielu ludzi myśli

that life took millions of years to kick in.

że powstanie życia zajęło miliony lat.

We're proposing to do it in just a few hours,

Chcemy zrobić to w kilka godzin,

once we've set up

jeżeli tylko użyjemy

the right chemistry.

odpowiedniej chemii.

CA: And when do you think that will happen?

CA: Jak sądzisz, kiedy to nastąpi ?

LC: Hopefully within the next two years.

LC: Mam nadzieję, że w ciągu najbliższych dwóch lat.

CA: That would be a big story.

CA: To będzie duża rzecz.

(Laughter)

(Śmiech)

In your own mind, what do you believe the chances are

Jak sądzisz, jakie są szanse

that walking around on some other planet

że gdzieś, na jakiejś obcej planecie

is non-carbon-based life,

nieorganiczne formy życia

walking or oozing or something?

przechadzają się, lub pełzają ?

LC: I think it's 100 percent.

Sądzę, że 100 procent.

Because the thing is, we are so chauvinistic to biology,

Rzecz w tym, że jesteśmy szowinistyczni w biologii,

if you take away carbon, there's other things that can happen.

jeżeli wyrzucimy węgiel, mogą się zdarzyć inne rzeczy.

So the other thing

Jeżeli więc

that if we were able to create life that's not based on carbon,

bylibyśmy w stanie stworzyć życie nieoparte o węgiel,

maybe we can tell NASA what really to look for.

moglibyśmy powiedzieć NASA, czego powinni szukać.

Don't go and look for carbon, go and look for evolvable stuff.

Nie szukajcie węgla, ale materii zdolnej do ewolucji.

CA: Lee Cronin, good luck. (LC: Thank you very much.)

CA: Lee Cronin, powodzenia (LC: Dziękuję bardzo.)

(Applause)

(oklaski)