Our lonely society makes it hard to come home from war | Sebastian Junger

Tłumaczenie: Mateusz Kupiec Korekta: Rysia Wand

I worked as a war reporter for 15 years

Pracowałem jako korespondent wojenny przez 15 lat,

before I realized that I really had a problem.

zanim zauważyłem, że mam problem.

There was something really wrong with me.

Naprawdę coś było ze mną nie tak.

This was about a year before 9/11, and America wasn't at war yet.

Działo się to w 2000 roku, przed 9/11, USA nie prowadziło jeszcze wojny.

We weren't talking about PTSD.

Nie mówiło się o zespole stresu pourazowego.

We were not yet talking about the effect of trauma and war

Nie mówiło się jeszcze o wpływie wojennej traumy

on the human psyche.

na ludzką psychikę.

I'd been in Afghanistan for a couple of months

Byłem w Afganistanie przez kilka miesięcy

with the Northern Alliance as they were fighting the Taliban.

z żołnierzami NATO podczas walk z Talibami.

And at that point the Taliban had an air force,

W tamtym czasie Talibowie posiadali siły powietrzne,

they had fighter planes, they had tanks, they had artillery,

mieli myśliwce, czołgi, artylerię

and we really got hammered pretty badly a couple of times.

i parę razy dosyć mocno oberwaliśmy.

We saw some very ugly things.

Widzieliśmy okropne rzeczy.

But I didn't really think it affected me.

Ale nie sądziłem, że ma to na mnie wpływ

I didn't think much about it.

Nie myślałem za bardzo o tym.

I came home to New York, where I live.

Wróciłem do domu do Nowego Jorku.

Then one day I went down into the subway,

Pewnego dnia, gdy schodziłem do metra,

and for the first time in my life,

po raz pierwszy w życiu

I knew real fear.

poczułem prawdziwy strach.

I had a massive panic attack.

Miałem napad ogromnej paniki.

I was way more scared than I had ever been in Afghanistan.

Bałem się bardziej niż w Afganistanie.

Everything I was looking at seemed like it was going to kill me,

Czułem, jakby wszystko w zasięgu wzroku zamierzało mnie zabić,

but I couldn't explain why.

nie potrafiłem jednak wyjaśnić dlaczego.

The trains were going too fast.

Pociągi jeździły zbyt szybko.

There were too many people.

Było za wiele ludzi.

The lights were too bright.

Światła były zbyt jasne.

Everything was too loud, everything was moving too quickly.

Wszystko było zbyt głośnie i poruszało się za szybko.

I backed up against a support column and just waited for it.

Oparłem się o kolumnę i po prostu czekałem.

When I couldn't take it any longer, I ran out of the subway station

Gdy nie mogłem tego dłużej znieść, wybiegłem ze stacji metra

and walked wherever I was going.

i poszedłem do celu pieszo.

Later, I found out that what I had was short-term PTSD:

Później odkryłem, że był to krótkotrwały objaw PTSD:

post-traumatic stress disorder.

zespołu stresu pourazowego.

We evolved as animals, as primates, to survive periods of danger,

Rozwinęliśmy jako zwierzęta umiejętność przetrwania okresów zagrożenia,

and if your life has been in danger,

a gdy czujesz zagrożenie życia,

you want to react to unfamiliar noises.

chcesz reagować na nieznane dźwięki.

You want to sleep lightly, wake up easily.

Chcesz mieć lekki sen, łatwo się budzić.

You want to have nightmares and flashbacks

Chcesz mieć koszmary i wspominać rzeczy,

of the thing that could kill you.

które mogą cię zabić.

You want to be angry because it makes you predisposed to fight,

Chcesz czuć złość, bo to predyspozycja do walki,

or depressed, because it keeps you out of circulation a little bit.

albo depresję, bo to na trochę wyklucza cię z obiegu.

Keeps you safe.

To zapewnia bezpieczeństwo.

It's not very pleasant, but it's better than getting eaten.

To nie jest zbyt przyjemne, ale lepsze, niż gdyby cię mieli zjeść.

Most people recover from that pretty quickly.

Większość ludzi wychodzi z tego stosunkowo szybko.

It takes a few weeks, a few months.

Zajmuje to kilka tygodni, miesięcy.

I kept having panic attacks, but they eventually went away.

Nadal miałem napady paniki, ale w końcu minęły.

I had no idea it was connected to the war that I'd seen.

Nie miałem pojęcia, że miały związek z doświadczeniami wojennymi.

I just thought I was going crazy,

Myślałem, że wariuję,

and then I thought, well, now I'm not going crazy anymore.

a potem, że już mi przeszło.

About 20 percent of people, however,

Jednak około 20 procent ludzi

wind up with chronic, long-term PTSD.

kończy z chronicznym zespołem stresu pourazowego.

They are not adapted to temporary danger.

Nie są dostosowani do chwilowych zagrożeń.

They are maladapted for everyday life,

Są źle przystosowani do codzienności,

unless they get help.

jeśli im się nie pomoże.

We know that the people who are vulnerable to long-term PTSD

Wiemy, że na długotrwałe przejawy stresu pourazowego

are people who were abused as children,

są podatni ludzie, którzy byli wykorzystywani jako dzieci,

who suffered trauma as children,

przeżyli w dzieciństwie traumę,

people who have low education levels,

są słabo wykształceni

people who have psychiatric disorders in their family.

lub mają w rodzinie przypadki zaburzeń psychicznych.

If you served in Vietnam

Jeśli służyłeś w Wietnamie,

and your brother is schizophrenic,

a twój brat ma schizofrenię,

you're way more likely to get long-term PTSD from Vietnam.

to pewnie nabawisz się z PTSD.

So I started to study this as a journalist,

Jako dziennikarz zacząłem badać to zjawisko

and I realized that there was something really strange going on.

i zauważyłem, że działo się coś dziwnego.

The numbers seemed to be going in the wrong direction.

Liczby wydawały się rosnąć w złym kierunku.

Every war that we have fought as a country,

W każdej wojnie prowadzonej przez USA,

starting with the Civil War,

zaczynając od Zimnej Wojny,

the intensity of the combat has gone down.

zaciekłość walk spadała.

As a result, the casualty rates have gone down.

Spadała też więc liczba ofiar.

But disability rates have gone up.

Jednak przybywało niepełnosprawnych.

They should be going in the same direction,

Liczby powinny iść w tym samym kierunku,

but they're going in different directions.

a idą w różne strony.

The recent wars in Iraq and Afghanistan have produced, thank God,

Ostatnie wojny w Iraku i Afganistanie, dzięki Bogu,

a casualty rate about one third of what it was in Vietnam.

spowodowały dwie trzecie mniej ofiar niż konflikt w Wietnamie.

But they've also created --

Ale "wyprodukowały" również

they've also produced three times the disability rates.

trzy razy więcej niepełnosprawnych.

Around 10 percent of the US military is actively engaged in combat,

Około 10% armii USA bierze udział w bezpośredniej walce,

10 percent or under.

dziesięć procent lub mniej.

They're shooting at people, killing people,

Strzelają do ludzi, zabijają ich,

getting shot at, seeing their friends get killed.

sami są ranni albo widzą, jak giną ich koledzy.

It's incredibly traumatic.

To nieprawdopodobnie bolesne.

But it's only about 10 percent of our military.

Ale to tylko 10% naszej armii,

But about half of our military has filed

natomiast prawie 50% ubiega się

for some kind of PTSD compensation from the government.

o odszkodowania od rządu w związku z zespołem stresu pourazowego.

And suicide doesn't even fit into this in a very logical way.

Samobójstwa nawet tu nie pasują pod względem logicznym.

We've all heard the tragic statistic of 22 vets a day, on average,

Wszyscy znamy tragiczną statystykę, średnio 22 weteranów dziennie

in this country, killing themselves.

w USA odbiera sobie życie.

Most people don't realize

Zwykle nie zauważa się,

that the majority of those suicides are veterans of the Vietnam War,

że większość tych samobójców to weterani wojny w Wietnamie,

that generation,

to pokolenie,

and their decision to take their own lives actually might not be related

i ich decyzja o samobójstwie niekoniecznie wiąże się z wojną,

to the war they fought 50 years earlier.

którą toczyli 50 lat wcześniej.

In fact, there's no statistical connection between combat and suicide.

Właściwie nie ma statystycznego związku między walką a samobójstwem.

If you're in the military and you're in a lot of combat,

Żołnierz biorący udział w wielu akcjach

you're no more likely to kill yourself than if you weren't.

nie ryzykuje samobójstwem bardziej niż inni.

In fact, one study found

Jedno badanie wykazało,

that if you deploy to Iraq or Afghanistan,

że jeśli służysz w Iraku lub Afganistanie,

you're actually slightly less likely to commit suicide later.

to jest mniej prawdopodobne, że później popełnisz samobójstwo.

I studied anthropology in college.

Na studiach zajmowałem się antropologią.

I did my fieldwork on the Navajo reservation.

Pracę w terenie poświęciłem rezerwatom Nawahów.

I wrote a thesis on Navajo long-distance runners.

Napisałem magisterium o ich biegaczach długodystansowych.

And recently, while I was researching PTSD,

A ostatnio, gdy badałem PTSD,

I had this thought.

naszła mnie jedna myśl.

I thought back to the work I did when I was young,

Analizując pracę, którą wykonywałem w młodości, pomyślałem,

and I thought, I bet the Navajo, the Apache, the Comanche --

że założę się, że Nawaho, Apacze czy Komanczowie...

I mean, these are very warlike nations --

To są bardzo wojownicze narody.

I bet they weren't getting PTSD like we do.

Jednak założę się, że nie cierpieli na PTSD tak, jak my.

When their warriors came back from fighting the US military

Gdy ich wojownicy wracali z walk z armią USA

or fighting each other,

lub z innymi plemionami,

I bet they pretty much just slipped right back into tribal life.

założę się, że po prostu wracali do codziennego życia.

And maybe what determines

Być może tym, co uwarunkowuje

the rate of long-term PTSD

ilość chronicznych przypadków PTSD

isn't what happened out there,

nie jest to, co dzieje się tam,

but the kind of society you come back to.

ale otoczenie, do jakiego wracają.

And maybe if you come back to a close, cohesive, tribal society,

Być może jeśli wracasz do spójnej, plemiennej społeczności,

you can get over trauma pretty quickly.

uda ci się stosunkowo szybko pokonać bolesne doświadczenia.

And if you come back to an alienating, modern society,

A jeśli wracasz do wyobcowującego, nowoczesnego społeczeństwa,

you might remain traumatized your entire life.

to możliwe, że trauma zostanie ci na resztę życia.

In other words, maybe the problem isn't them, the vets;

Słowem, może to nie weterani

maybe the problem is us.

stanowią problem, tylko my.

Certainly, modern society is hard on the human psyche

Na pewno nowoczesne społeczeństwo

źle działa na ludzką psychikę.

by every metric that we have.

pod każdym względem.

As wealth goes up in a society,

Gdy zamożność społeczeństwa wzrasta,

the suicide rate goes up instead of down.

liczba samobójstw też rośnie, zamiast spadać.

If you live in modern society,

Jeśli żyjesz w nowoczesnym społeczeństwie,

you're up to eight times more likely

jest osiem razy bardziej prawdopodobne,

to suffer from depression in your lifetime

że kiedyś dotknie cię depresja,

than if you live in a poor, agrarian society.

niż gdybyś żył w biednej rolniczej wspólnocie.

Modern society has probably produced the highest rates of suicide

Współczesne społeczeństwo chyba zrodziło największą liczbę samobójstw

and depression and anxiety and loneliness and child abuse

depresji, lęków, samotności i przypadków wykorzystywania dzieci

ever in human history.

w całej ludzkiej historii.

I saw one study

Widziałem jedno badanie,

that compared women in Nigeria,

które porównywało kobiety z Nigerii,

one of the most chaotic and violent and corrupt

jednego z najbardziej niestabilnych, niebezpiecznych, skorumpowanych

and poorest countries in Africa,

i biednych krajów w Afryce,

to women in North America.

do kobiet z Północnej Ameryki.

And the highest rates of depression were urban women in North America.

Najwięcej kobiet z depresją spotyka się w miastach Ameryki Północnej.

That was also the wealthiest group.

A są one również najbogatszą grupą.

So let's go back to the US military.

Wróćmy więc do armii USA.

Ten percent are in combat.

10% armii uczestniczy w walkach.

Around 50 percent have filed for PTSD compensation.

Około 50% złożyło wnioski o odszkodowanie z racji PTSD.

So about 40 percent of veterans really were not traumatized overseas

Więc około 40% procent weteranów nie doświadczyło traumy za granicą,

but have come home to discover they are dangerously alienated

dopiero po powrocie do domu odkryli, że są niebezpiecznie osamotnieni

and depressed.

i przybici.

So what is happening with them?

Co się z nimi dzieje?

What's going on with those people,

O co chodzi tym ludziom,

the phantom 40 percent that are troubled but don't understand why?

tym tajemniczym 40%, którym jest źle, ale nie rozumieją dlaczego?

Maybe it's this:

Może chodzi o to:

maybe they had an experience of sort of tribal closeness

być może doświadczyli rodzaju bliskości plemiennej

in their unit when they were overseas.

w swojej jednostce za granicą.

They were eating together, sleeping together,

Jadali razem, spali razem,

doing tasks and missions together.

wykonywali razem zadania i misje.

They were trusting each other with their lives.

Powierzali sobie nawzajem życie.

And then they come home

A potem wracają do domu

and they have to give all that up

i muszą to wszystko porzucić,

and they're coming back to a society, a modern society,

a wracają do nowoczesnego społeczeństwa,

which is hard on people who weren't even in the military.

które jest trudne nawet dla ludzi, którzy nie byli w wojsku.

It's just hard on everybody.

Zwyczajnie ciąży ono wszystkim.

And we keep focusing on trauma, PTSD.

Wciąż skupiamy się na urazie, PTSD.

But for a lot of these people,

Jednak dla wielu z tych ludzi

maybe it's not trauma.

może nie chodzi o uraz.

I mean, certainly, soldiers are traumatized

Oczywiście są żołnierze, którzy doświadczają traumy,

and the ones who are have to be treated for that.

i takich należy leczyć.

But a lot of them --

Ale może wielu z nich

maybe what's bothering them is actually a kind of alienation.

najbardziej boli rodzaj alienacji.

I mean, maybe we just have the wrong word for some of it,

Może używamy niewłaściwego określenia

and just changing our language, our understanding,

i zmiana języka lub pojmowania

would help a little bit.

mogłaby trochę pomóc.

"Post-deployment alienation disorder."

"Zespół alienacji po-wyjazdowej".

Maybe even just calling it that for some of these people

Może zwyczajna zmiana nazwy wystarczy niektórym z nich,

would allow them to stop imagining

by skończyć z próbami

trying to imagine a trauma that didn't really happen

wyobrażenia sobie urazu, który nie miał miejsca,

in order to explain a feeling that really is happening.

w celu wyjaśnienia autentycznych uczuć.

And in fact, it's an extremely dangerous feeling.

Właściwie jest to bardzo niebezpieczne uczucie.

To wyalienowanie i depresja mogą prowadzić do samobójstwa.

That alienation and depression can lead to suicide.

These people are in danger.

Ci ludzie są w niebezpieczeństwie.

It's very important to understand why.

Jest bardzo ważne,

żeby zrozumieć dlaczego.

The Israeli military has a PTSD rate of around one percent.

Liczba przypadków PTSD w armii Izraela wynosi około 1%.

The theory is that everyone in Israel is supposed to serve in the military.

W teorii wszyscy obywatele muszą służyć w armii.

When soldiers come back from the front line,

Kiedy żołnierze wracają z frontu,

they're not going from a military environment to a civilian environment.

nie przechodzą z wojska do cywila.

They're coming back to a community where everyone understands

Wracają do wspólnoty, w której wszyscy

rozumieją kwestie wojskowe.

about the military.

Everyone's been in it or is going to be in it.

Każdy tego doświadczył lub doświadczy.

Everyone understands the situation they're all in.

Wszyscy rozumieją sytuację pozostałych.

It's as if they're all in one big tribe.

Jakby wszyscy należeli do jednego wielkiego plemienia.

We know that if you take a lab rat

Jeśli straumatyzowanego szczura laboratoryjnego

and traumatize it and put it in a cage by itself,

wsadzisz samego do klatki,

you can maintain its trauma symptoms almost indefinitely.

można podtrzymywać objawy traumy w nieskończoność.

And if you take that same lab rat and put it in a cage with other rats,

Jednak jeśli tego samego szczura wsadzisz do klatki z innymi szczurami,

after a couple of weeks, it's pretty much OK.

po kilku tygodniach będzie zdrowy.

After 9/11,

Po jedenastym września

the murder rate in New York City went down by 40 percent.

wskaźnik morderstw w Nowym Jorku spadł o 40%.

The suicide rate went down.

Liczba samobójstw zmalała.

The violent crime rate in New York went down after 9/11.

Poziom przestępczości w Nowym Jorku spadł po jedenastym września.

Even combat veterans of previous wars who suffered from PTSD

Nawet weterani minionych wojen, którzy cierpieli na PTSD,

said that their symptoms went down after 9/11 happened.

mówili, że ich dolegliwości zmalały po tym wydarzeniu.

The reason is that if you traumatize an entire society,

Powodem jest fakt, że zszokowanie całego społeczeństwa

we don't fall apart and turn on one another.

nie powoduje rozpadu i wzajemnych ataków.

We come together. We unify.

Jednoczymy się.

Basically, we tribalize,

W zasadzie stajemy się plemieniem,

and that process of unifying feels so good and is so good for us,

a proces jednoczenia wszystkim dobrze robi,

that it even helps people

nawet osobom borykającym się z problemami psychicznymi.

who are struggling with mental health issues.

During the blitz in London,

Podczas nalotów na Londyn

admissions to psychiatric wards went down during the bombings.

liczba skierowań na oddziały psychiatryczne

spadała podczas bombardowań.

For a while, that was the kind of country

Przez chwilę właśnie do takiego kraju

that American soldiers came back to -- a unified country.

wracali żołnierze USA - kraju zjednoczonego.

We were sticking together.

Trzymaliśmy się razem.

We were trying to understand the threat against us.

Staraliśmy się pojąć stojącą przed nami groźbę.

We were trying to help ourselves and the world.

Próbowaliśmy pomagać sobie nawzajem i światu.

But that's changed.

Ale to się zmieniło.

Now, American soldiers,

Teraz amerykańscy żołnierze,

American veterans are coming back to a country that is so bitterly divided

amerykańscy weterani wracają do kraju, który jest tak głęboko podzielony,

that the two political parties are literally accusing each other

że dwie główne partie polityczne dosłownie oskarżają się wzajemnie

of treason, of being an enemy of the state,

o zdradę, o bycie wrogiem publicznym,

of trying to undermine the security and the welfare of their own country.

o próby naruszenia bezpieczeństwa i dobrobytu własnego kraju.

The gap between rich and poor is the biggest it's ever been.

Przepaść między bogatymi a biednymi jest większa niż kiedykolwiek.

It's just getting worse.

Jest coraz gorzej.

Race relations are terrible.

Stosunki między rasami są okropne.

There are demonstrations and even riots in the streets

Mają miejsca demonstracje, a nawet zamieszki na ulicach

because of racial injustice.

przez niesprawiedliwość rasową.

And veterans know that any tribe that treated itself that way -- in fact,

A weterani wiedzą, że plemię, w którym tak by się traktowano,

any platoon that treated itself that way -- would never survive.

ba, nawet oddział, w którym tak by się traktowano,

nie miałby szans przeżycia.

We've gotten used to it.

Przyzwyczailiśmy się do tego.

Veterans have gone away and are coming back

Weterani natomiast byli jakiś czas nieobecni,

and seeing their own country with fresh eyes.

po powrocie widzą kraj świeżym spojrzeniem

And they see what's going on.

i widzą, co się dzieje.

This is the country they fought for.

To jest kraj, dla którego walczyli.

No wonder they're depressed.

Nic dziwnego, że są zdruzgotani.

No wonder they're scared.

Nic dziwnego, że się boją.

Sometimes, we ask ourselves if we can save the vets.

Czasami zadajemy pytanie, czy da się uratować weteranów.

I think the real question is if we can save ourselves.

Sądzę, że właściwe pytanie brzmi, czy damy radę uratować samych siebie.

If we can,

Jeśli tak, to myślę,

I think the vets are going to be fine.

że weterani będą się mieli dobrze.

It's time for this country to unite,

Najwyższy czas, żeby ten kraj się zjednoczył,

if only to help the men and women who fought to protect us.

choćby po to, żeby pomóc

mężczyznom i kobietom, którzy za nas walczyli.

Thank you very much.

Bardzo wam dziękuję.

(Applause)

(Brawa)