Talithia Williams: Own your body's data

Tłumaczenie: Weronika Pietrzak Korekta: Krystyna Wasilewska

As a kid I always loved information

Jako dziecko zawsze kochałam informacje,

that I could get from data

które mogłam wyczytać z danych

and the stories that could be told with numbers.

i historie opowiadane przez liczby.

I remember, growing up, I'd be frustrated at

Kiedy dorastałam frustrowało mnie,

how my own parents would lie to me using numbers.

jak moi rodzice kłamali, używając liczb.

"Talithia, if I've told you once I've told you a thousand times."

"Talithia, gdybym powiedział ci to raz, ale ja mówiłem ci tysiąc razy".

No dad, you've only told me 17 times

"Nie, tato, powiedziałeś mi tylko 17 razy,

z czego dwa razy to nie była moja wina". (Śmiech)

and twice it wasn't my fault. (Laughter)

I think that is one of the reasons I got a Ph.D. in statistics.

To jeden z powodów, dla których zrobiłam doktorat ze statystyki.

I always wanted to know,

Zawsze chciałam wiedzieć,

what are people trying to hide with numbers?

co ludzie próbują ukryć za liczbami.

As a statistician,

I want people to show me the data

Jako statystyk chcę, żeby ludzie pokazywali mi dane,

so I can decide for myself.

żebym sama mogła decydować.

Donald and I were pregnant with our third child

Byliśmy z Donaldem w ciąży z naszym trzecim dzieckiem

and we were at about 41 and a half weeks,

i byliśmy koło 41 i pół tygodnia,

what some of you may refer to as being overdue.

co niektórzy uznają za przekroczenie terminu.

Statisticians, we call that

My, statystycy, nazywamy to 95-procentowym przedziałem ufności.

being within the 95 percent confidence interval.

(Laughter)

(Śmiech)

And at this point in the process

Musieliśmy pojawiać się co parę dni,

we had to come in every couple of days

żeby zrobić dziecku test stresowy,

to do a stress test on the baby,

and this is just routine,

badanie, które jest rutyną.

it tests whether or not the baby is feeling any type of undue stress.

Sprawdza, czy życie płodu nie jest zagrożone.

And you are rarely, if ever, seen by your actual doctor,

Lekarz prowadzący przyjmuje rzadko,

just whoever happens to be working at the hospital that day.

zwykle robi to ktokolwiek, kto ma wtedy dyżur.

So we go in for a stress test and after 20 minutes

Poszliśmy na to badanie i po jakiś 20 minutach

the doctor comes out and he says,

wychodzi do nas doktor i mówi:

"Your baby is under stress, we need to induce you."

"Płód jest zagrożony, musimy indukować poród".

Now, as a statistician, what's my response?

Jaka jest moja odpowiedź jako statystyka?

Show me the data!

Pokaż mi dane!

So then he proceeds to tell us

Lekarz zaczyna opowiadać,

the baby's heart rate trace went from 18 minutes,

że śledzono rytm serca dziecka przez 18 minut

the baby's heart rate was in the normal zone

i przez ten czas był w normie,

and for two minutes it was in what appeared to be

ale przez 2 minuty był w granicach mojej normy.

my heart rate zone and I said,

Spytałam, czy to możliwe, że to był rytm mojego serca?

"Is it possible that maybe this was my heart rate?

I was moving around a little bit,

Kręciłam się,

it's hard to lay still on your back,

leżenie bez ruchu na plecach przez 20 minut

41 weeks pregnant for 20 minutes.

jest trudne dla kobiety w 41. tygodniu ciąży.

Maybe it was shifting around."

Może to po prostu był ruch?

He said, "Well, we don't want to take any chances."

"Cóż, nie chcemy ryzykować".

I said okay.

"W porządku, a co jeśli byłabym w 36. tygodniu

I said, "What if I was at 36 weeks

with this same data?

z takimi samymi wynikami?

Would your decision be to induce?"

Czy zadecydowałby pan indukowanie porodu?".

"Well, no, I would wait until you were at least

"Nie, zaczekałbym aż byłaby pani przynajmniej w 38. tygodniu,

38 weeks, but you are almost 42,

ale pani jest prawie w 42.,

there is no reason to leave that baby inside,

więc nie ma powodu, żeby czekać,

let's get you a room."

znajdźmy pani salę".

I said, "Well, why don't we just do it again?

"A może zrobimy test ponownie?".

(Śmiech)

Możemy zebrać więcej danych.

We can collect more data.

I can try to be really still for 20 minutes.

Mogę się nie ruszać przez te 20 minut.

We can average the two and see

Moglibyśmy wtedy porównać dwa wyniki

i zobaczyć, co to może znaczyć". (Śmiech)

what that means. (Laughter)

And he goes,

A on wtedy,

"Proszę pani, ja po prostu nie chcę, żeby pani poroniła".

"Ma'am, I just don't want you to have a miscarriage."

That makes three of us.

No to jest nas już troje...

And then he says,

"Your chances of having a miscarriage double

"Szanse poronienia wzrastają dwukrotnie, kiedy mija termin porodu.

when you go past your due date. Let's get you a room."

Znajdźmy pani salę".

Wow. So now as a statistician, what's my response?

Jaka jest moja odpowiedź jako statystyka?

Show me the data!

Pokaż mi dane!

Dude, you're talking chances,

Gościu, mówisz o prawdopodobieństwie.

I do chances all day long, tell me all about chances.

Ja zajmuję się tym zawodowo.

Let's talk chances. (Laughter)

Porozmawiajmy o prawdopodobieństwie. (Śmiech)

Let's talk chances.

So I say, "Okay, great.

Więc mówię, "Ok, świetnie.

Do I go from a 30-percent chance to a 60-percent chance?

Mam tak od 30 do 60% szans?

Where are we here with this miscarriage thing?

Jak stoimy z tym poronieniem?".

And he goes, "Not quite, but it doubles,

On na to: "Nie do końca, ale się podwaja

and we really just want what's best for the baby."

i my naprawdę chcemy tego, co najlepsze dla dziecka".

Undaunted, I try a different angle.

Niezrażona, próbuję z innej strony.

I said, "Okay, out of 1,000 full-term pregnant women,

"Ok, więc na 1000 kobiet, które mają urodzić w terminie,

how many of them are going to miscarry

ile z nich poroni tuż przed terminem?"

just before their due date?

And then he looks at me and looks at Donald,

Wtedy spojrzał na mnie, na Donalda

and he goes, about one in 1,000.

i mówi, że mniej więcej jedna na tysiąc.

I said, "Okay, so of those 1,000 women, how many

"Ok, więc z tego tysiąca kobiet,

are going to miscarry just after their due date?"

ile poroni zaraz po terminie?".

"About two." (Laughter)

"Koło dwóch". (Śmiech)

I said, "Okay, so you are telling me that my chances

"Ok, więc mówisz, że moje szanse wzrastają z 0,1% do 0,2%".

go from a 0.1-percent chance

to a 0.2-percent chance."

Okay, so at this point the data is not convincing us

W tym momencie dane nie przekonują nas,

that we need to be induced,

że potrzebujemy indukowanego porodu.

and so then we proceed to have a conversation

Przeszliśmy więc do tego,

about how inductions lead to a higher rate

że poród indukowany często prowadzi

of Cesarean sections, and if at all possible we'd like to avoid that.

do cesarskiego cięcia, a chcielibyśmy tego uniknąć.

And then I said,

Potem powiedziałam,

"And I really don't think my due date is accurate."

że nie sądzę, żeby mój termin był dokładnie wyliczony.

(Laughter)

(Śmiech)

And so this really stunned him

To naprawdę go zamurowało

and he looked sort of puzzled

i spojrzał, trochę zdziwiony,

and I said, "You may not know this,

więc tłumaczę: "Może pan nie wiedzieć,

but pregnancy due dates are calculated

ale terminy porodu są obliczane

assuming that you have a standard 28-day cycle,

na podstawie standardowego, 28-dziennego cyklu

and my cycle ranges —

a moje cykle się wahają,

sometimes it's 27, sometimes it's up to 38 —

czasem trwają 27, a czasem nawet 38 dni

and I have been collecting the data to prove it.

i posiadam dane, które to potwierdzają".

(Laughter)

(Śmiech)

And so we ended up leaving the hospital that day without being induced.

Więc skończyło się tak, że opuściliśmy szpital bez indukowanego porodu.

Żeby wyjść ze szpitala, musieliśmy podpisać oświadczenie.

We actually had to sign a waiver to walk out of the hospital.

I nie popieram tu niesłuchania lekarzy,

And I'm not advocating that you not listen to your doctors,

because even with our first child,

bo przy naszym pierwszym dziecku

we were induced at 38 weeks; cervical fluid was low.

mieliśmy poród indukowany w 38 tygodniu, było mało wód płodowych.

I'm not anti-medical intervention.

Nie jestem przeciwna interwencjom medycznym.

But why were confident to leave that day?

Więc czemu tak pewnie opuściliśmy szpital tamtego dnia?

Well, we had data that told a different story.

Mieliśmy dane, które mówiły nam coś zupełnie innego.

We had been collecting data for six years.

Zbieraliśmy je przez sześć lat.

I had this temperature data,

Miałam dane z pomiarów temperatury,

and it told a different story.

które mówiły coś zupełnie innego.

In fact, we could probably pretty accurately estimate conception.

Właściwie, moglibyśmy dosyć dokładnie określić termin zapłodnienia.

Yeah, that's a story you want to tell

Tak, to historia, którą opowiada się

at your kid's wedding reception. (Laughter)

na weselu swojego dziecka. (Śmiech)

I remember like it was yesterday.

Pamiętam, jakby to było wczoraj.

Miałam skwierczące 36,556 stopnia

My temperature was a sizzling 97.8 degrees

as I stared into your father's eyes. (Laughter)

i wtedy spojrzałam w oczy twojego taty.

(Śmiech)

Oh, yeah. Twenty-two more years, we're telling that story.

Jeszcze dwadzieścia dwa lata i opowiadamy tę historię.

(Śmiech)

But we were confident to leave because we had been collecting data.

Ale byliśmy pewni wyjścia, bo zbieraliśmy dane.

Now, what does that data look like?

Jak one wyglądają?

Here's a standard chart

To jest standardowa karta obserwacji cyklu.

of a woman's waking body temperature

during the course of a cycle.

Od początku cyklu menstruacyjnego do początku następnego cyklu.

So from the beginning of the menstrual cycle

till the beginning of the next.

You'll see that the temperature is not random.

Temperatura nie jest przypadkowa.

Clearly there is a low pattern

Widać wyraźnie, że na początku cyklu jest niższa,

at the beginning of her cycle

and then you see this jump and then a higher

potem widać skok

i okres wyższej temperatury pod koniec cyklu.

set of temperatures at the end of her cycle.

So what's happening here?

Zatem co tu się dzieje?

What is that data telling you?

Co te dane nam mówią?

Well, ladies, at the beginning of our cycle,

Drogie panie, na początku cyklu

the hormone estrogen is dominant and that estrogen

hormon, estrogen, jest dominujący

causes a suppression of your body temperature.

i powoduje obniżenie temperatury ciała.

And at ovulation, your body releases an egg

Podczas owulacji, organizm uwalnia jajeczko

and progesterone takes over, pro-gestation.

i stery przejmuje progesteron, odpowiadający za jego dojrzewanie.

And so your body heats up in anticipation

Wtedy ciało rozgrzewa się w oczekiwaniu

of housing this new little fertilized egg.

na zadomowienie się zapłodnionego jajeczka.

So why this temperature jump?

Zatem czemu temperatura skacze?

Well, think about when a bird sits on her eggs.

Wyobraźcie sobie ptaka wysiadującego jajka.

Why is she sitting on them?

Czemu na nich siedzi?

She wants to keep them warm,

Żeby utrzymać je w cieple.

protect them and keep them warm.

Chronić i utrzymać w cieple.

Ladies, this is exactly what our bodies do every month,

Drogie panie, dokładnie to robi wasze ciało co miesiąc.

they heat up in anticipation

Ogrzewa się w oczekiwaniu

of keeping a new little life warm.

na utrzymywanie w cieple nowego życia.

And if nothing happens, if you are not pregnant,

Kiedy nic się nie stanie, nie zajdziecie w ciążę,

then estrogen takes back over and that cycle starts all over again.

wtedy estrogen znów bierze górę i cykl zaczyna się od początku.

But if you do get pregnant, sometimes you

Ale kiedy zajdziecie w ciążę,

actually see another shift in your temperatures

czasem możecie zauważyć kolejną zmianę temperatury

and it stays elevated for those whole nine months.

i ta zostaje tak podwyższona przez całe 9 miesięcy.

That's why you see those pregnant women just sweating and hot,

Dlatego widuje się ciężarne spocone i zgrzane,

because their temperatures are high.

bo mają wysoką temperaturę.

To karta, którą mieliśmy jakieś 3-4 lata temu.

Here's a chart that we had about three or four years ago.

We were really very excited about this chart.

Byliśmy nią bardzo podekscytowani.

You'll see the low temperature level

Widać tu niskie wartości temperatury, a potem zmianę na jakieś 5 dni,

and then a shift and for about five days,

that's about the time it takes for the egg to travel

to mniej więcej czas, jakiego potrzebuje jajeczko

down the fallopian tube and implant,

na podróż jajowodem i implantację,

and then you see those temperatures start to go up a little bit.

a potem widać jak temperatura jeszcze troszeczkę się podwyższa.

And in fact, we had a second temperature shift,

Mieliśmy też drugą zmianę temperatury,

confirmed with a pregnancy test that were indeed pregnant

co wraz z testem ciążowym potwierdziło, że byliśmy w ciąży

with our first child, very exciting.

z naszym pierwszym dzieckiem, bardzo ekscytujące.

Until a couple of days later

Kilka dni później zauważyłam plamienie, a potem duży upływ krwi

I saw some spotting and then I noticed heavy blood flow,

and we had in fact had an early stage miscarriage.

i wiedzieliśmy, że to wczesne poronienie.

Had I not been taking my temperature

Gdybym nie mierzyła temperatury, pomyślałabym pewnie

I really would have just thought my period was late that month,

że tamtego miesiąca spóźnił mi się okres, ale mieliśmy dane, które pokazywały

but we actually had data to show

that we had miscarried this baby,

że straciliśmy to dziecko.

and even though this data revealed a really

Mimo, że te dane ukazywały smutne wydarzenie w naszym życiu,

unfortunate event in our lives,

it was information that we could then take to our doctor.

to była informacja, z którą mogliśmy udać się do lekarza.

So if there was a fertility issue or some problem,

Więc gdyby był jakiś problem z płodnością, miałabym dane, mogłabym powiedzieć

I had data to show:

Look, we got pregnant, our temperature shifted,

"Spójrzcie, zaszłam w ciążę, temperatura wzrosła,

we somehow lost this baby.

jakoś straciliśmy to dziecko.

What is it that we can do to help prevent this problem?

Co możemy zrobić, żeby zapobiec temu problemowi w przyszłości?".

And it's not just about temperatures

Nie chodzi tu tylko o temperaturę czy płodność.

and it's not just about fertility;

we can use data about our bodies to tell us a lot of things.

Dane dotyczące naszego organizmu mogą nam bardzo wiele powiedzieć.

For instance, did you know that taking your temperature can tell you a lot

Na przykład, wiecie, że mierzenie temperatury

about the condition of your thyroid?

może wiele powiedzieć o stanie tarczycy?

So, your thyroid works a lot like the thermostat in your house.

Tarczyca nieustannie pracuje - jak termostat w domu.

There is an optimal temperature that you want in your house;

Nastawiacie termostat na optymalną temperaturę,

you set your thermostat.

jaką chcecie mieć w domu.

When it gets too cold in the house, your thermostat kicks in

Kiedy robi się za zimno, termostat mówi:

and says, "Hey, we need to blow some heat around."

"Hej, przydałoby się trochę nas dogrzać".

Or if it gets too hot, your thermostat

A kiedy robi się za gorąco, termostat oświadcza

registers, "Turn the A.C. on. Cool us off."

"Włącz klimatyzację. Niech się ochłodzi".

That's exactly how your thyroid works in your body.

Dokładnie tak działa w waszym ciele tarczyca.

Your thyroid tries to keep an optimal temperature

Tarczyca stara się utrzymywać optymalną temperaturę dla ciała.

for your body.

If it gets too cold, your thyroid says, "Hey, we need to heat up."

Kiedy robi się za zimno, tarczyca dba o ogrzewanie.

If it gets too hot, your thyroid cools you down.

Kiedy robi się za gorąco, chłodzi.

But what happens when your thyroid is not functioning well?

Ale co, kiedy tarczyca nie funkcjonuje, jak powinna?

When it doesn't function, then it shows up

Wtedy widać to na wykresie temperatury ciała,

in your body temperatures,

they tend to be lower than normal or very erratic.

która jest niższa niż normalnie lub bardzo zmienna.

And so by collecting this data

Zbierając dane, możesz wiele dowiedzieć się o swojej tarczycy.

you can find out information about your thyroid.

Now, what is it, if you had a thyroid problem and you went to the doctor,

Jeśli masz problem z tarczycą, idziesz do lekarza,

your doctor would actually test the amount of

który zbada poziom hormonów tarczycowych we krwi.

thyroid stimulating hormone in your blood.

Fine. But the problem with that test is

Dobrze, ale problem z tym badaniem jest taki,

it doesn't tell you how active the hormone is in your body.

że nie powie ci, jak aktywny jest hormon w organizmie.

So you might have a lot of hormone present,

We krwi możesz mieć go mnóstwo, ale może nie być na tyle aktywny,

but it might not be actively working to regulate

żeby regulować temperaturę.

your body temperature.

So just by collecting your temperature every day,

Zatem mierząc temperaturę codziennie, masz informacje na temat tarczycy.

you get information about the condition of your thyroid.

So, what if you don't want to take your temperature every day?

A jeśli nie chcesz codziennie mierzyć temperatury?

I advocate that you do,

Radziłabym to robić, ale są też inne parametry,

but there are tons of other things you could take.

które można sprawdzać.

You could take your blood pressure, you could take your weight —

Można mierzyć ciśnienie, ważyć się.

yeah, who's excited about

Na pewno wszyscy pragną codziennie się ważyć... (Śmiech)

taking their weight every day? (Laughter)

Early on in our marriage, Donald had a stuffy nose

Na początku naszego małżeństwa Donald miał zapchany nos

and he had been taking a slew of medications

i brał zatrzęsienie leków,

to try to relieve his stuffy nose, to no avail.

żeby sobie ulżyć, ale bez skutku.

And so, that night he comes and he wakes me up and he says,

Tamtej nocy budzi mnie i mówi, "Kochanie, nie mogę oddychać przez nos".

"Honey, I can't breath out of my nose."

And I roll over and I look, and I said, "Well, can you breath out of your mouth?"

Przewracam się na bok, spojrzałam i pytam "A nie możesz oddychać ustami?".

(Laughter)

(Śmiech)

And he goes, "Yes, but I can't breath out of my nose!"

A on na to, "Tak, ale nie mogę oddychać przez nos!".

And so like any good wife, I rush him

Jak każda dobra żona, popędziłam z nim na ostry dyżur

to the emergency room

at 2 o'clock in the morning.

o drugiej nad ranem.

And the whole time I'm driving and I'm thinking,

Jadąc, cały czas myślałam, że nie może mi teraz umrzeć.

you can't die on me now.

We just got married,

Dopiero co się pobraliśmy, ludzie pomyślą, że go zabiłam!

people will think I killed you! (Laughter)

(Śmiech)

And so, we get to the emergency room, and the nurse sees us,

Dojechaliśmy do szpitala, zobaczyła nas pielęgniarka,

and he can't breath out of his nose, and so

a on nie mógł oddychać przez nos, więc zabrała nas do środka, doktor pyta,

she brings us to the back and the doctor says,

"What seems to be the problem?" and he goes, "I can't breath out of my nose."

"Co się dzieje?" "Nie mogę oddychać przez nos".

And he said, "You can't breath out of your nose?

"Nie możesz oddychać przez nos?".

No, but he can breath out of his mouth. (Laughter)

Nie, ale może ustami. (Śmiech)

He takes a step back and he looks at both of us

Zrobił krok w tył, spojrzał na nas oboje

and he says "Sir, I think I know the problem.

i mówi, "Proszę pana, myślę, że wiem, co panu dolega.

You're having a heart attack.

Ma pan zawał.

I'm going to order an EKG and a CAT scan

Zaraz zamówię dla pana EKG i tomografię komputerową".

for you immediately."

And we are thinking,

A my myślimy sobie, że nie, nie, nie, to nie zawał.

no, no, no. It's not a heart attack. He can breathe,

just out of his mouth. No, no, no, no, no.

On może oddychać, tylko, że ustami, nie, nie, nie.

And so we go back and forth with this doctor

Dyskutujemy z doktorem, bo myśleliśmy, że to zła diagnoza,

because we think this is the incorrect diagnosis,

and he's like, "No really, it'll be fine, just calm down."

"Nie, naprawdę, wszystko będzie w porządku, po prostu się uspokójcie".

And I'm thinking, how do you calm down? But I don't think he's having a heart attack.

Myślę, jak niby mam się uspokoić? Przecież nie sądziłam, że ma zawał.

And so fortunately for us, this doctor was at the end of the shift.

Na szczęście lekarz kończył zmianę.

So this new doctor comes in, he sees us clearly

Przyszedł nowy lekarz, zobaczył nas, zrozpaczonych,

distraught, with a husband who can't breath

z mężem, który nie mógł oddychać przez nos.

out of his nose. (Laughter)

(Śmiech)

And he starts asking us questions.

Zaczął zadawać pytania.

He says, "Well, do you two exercise?"

"Ćwiczycie coś?".

Jeździmy na rowerach,

We ride our bikes, we go to the gym occasionally.

chodzimy na siłownię, od czasu do czasu.

(Laughter)

(Śmiech)

We move around.

Poruszamy się to tu to tam.

And he says, "What were you doing just before you came here?"

"A co robiliście zaraz przed przyjazdem tutaj?".

I'm thinking, I was sleeping, honestly.

Tak szczerze, to ja spałam.

But okay, what was Donald doing just before?

Ale co tuż przedtem robił Donald?

So Donald goes into this slew of medications he was taking.

Donald raczył się lekami.

He lists, "I took this decongestant and then I took this nasal spray,"

Wyliczał, "Brałem środek udrażniający, a potem sprej do nosa".

and then all of a sudden a lightbulb goes off and he says,

Wtedy lekarzowi zapaliła się lampka.

"Oh! You should never mix this decongestant with this nasal spray.

"Nie powinieneś był mieszać środka udrażniającego z tym sprejem.

Clogs you up every time. Here, take this one instead."

Zatyka za każdym razem. Masz, bierz ten, będzie lepiej".

He gives us a prescription.

I dał nam receptę.

We're looking at each other, and I looked at the doctor,

Spojrzeliśmy na siebie, na lekarza,

and I said, "Why is it that it seems like you

i pytam, "Jak to się stało, że pan był w stanie właściwie go zdiagnozować,

were able to accurately diagnose his condition,

but this previous doctor wanted to order

a poprzedni lekarz chciał zlecić EKG i tomografię?".

an EKG and a CAT scan?"

And he looks at us and says,

On spojrzał i powiedział,

"Well, when a 350-pound man walks in the emergency room and says he can't breath,

"Kiedy 150-kilogramowy facet wpada na ostry dyżur i nie może oddychać,

you assume he's having a heart attack

zakłada się, że ma zawał, a pytania zadawane są później".

and you ask questions later."

Lekarze z ostrego dyżuru są wyszkoleni, żeby podejmować szybkie decyzje,

Now, emergency room doctors are trained to make decisions quickly,

but not always accurately.

ale nie zawsze właściwe.

Gdybyśmy mieli wtedy jakieś informacje o stanie serca,

And so had we had some information

about our heart health to share with him,

którymi moglibyśmy się podzielić,

maybe we would have gotten a better diagnosis the first time.

może mielibyśmy lepszą diagnozę za pierwszym razem.

I want you to consider the following chart,

Ten wykres przedstawia pomiary skurczowego ciśnienia krwi

of systolic blood pressure measurements

from October 2010 to July 2012.

od października 2010 do lipca 2012.

You'll see that these measurements start

Na początku pomiarów wyniki mieszczą się w ramach nadciśnienia,

in the prehypertension/hypertension zone,

but over about the course of a year and a half

ale w ciągu półtora roku spadają i mieszczą się w granicach normy.

they move into the normal zone.

This is about the heart rate of a healthy 16-year-old.

To jest rytm serca analogiczny do zdrowego 16-latka.

What story is this data telling you?

Co mówią wam te dane?

Obviously it's the data from someone

To na pewno dane kogoś,

who's made a drastic transformation,

kto przeszedł drastyczną transformację

and fortunately for us, that person happens to be here today.

i mamy szczęście, bo ta osoba jest tutaj dzisiaj.

So that 350-pound guy that walked into the emergency room with me

Ten 150-kilogramowy facet, który był ze mną na ostrym dyżurze

is now an even sexier and healthier

jest teraz jeszcze seksowniejszym i zdrowszym, 100-kilogramowym facetem,

225-pound guy, and that's his blood pressure trace.

a to wykres jego ciśnienia.

So over the course of that year and a half

Przez półtora roku Donald zmienił dietę

Donald's eating changed

and our exercise regimen changed,

i swój system treningowy, a rytm serca na to odpowiedział,

and his heart rate responded,

his blood pressure responded to that change

jego ciśnienie też odpowiedziało na zmianę,

that he made in his body.

jakiej dokonał w organizmie.

So what's the take-home message

Jakie jest przesłanie, które zabierzecie do domów,

that I want you to leave with today?

z którym chcę was dziś zostawić?

By taking ownership of your data just like we've done,

Przez zapanowanie nad swoimi danymi, tak jak my to zrobiliśmy,

just by taking this daily measurements about yourself,

tylko poprzez codzienne pomiary swoich parametrów,

you become the expert on your body.

stajecie się ekspertami w sprawie swojego ciała.

You become the authority.

Przejmujecie stery.

It's not hard to do.

To nie jest nic trudnego.

You don't have to have a Ph.D. in statistics

Nie musicie mieć doktoratu ze statystyki, żeby być swoimi ekspertami.

to be an expert in yourself.

You don't have to have a medical degree

Nie musicie mieć dyplomu z medycyny,

to be your body's expert.

żeby być ekspertami w sprawie swojego ciała.

Medical doctors, they're experts on the population,

Lekarze są ekspertami w sprawie całej populacji,

but you are the expert on yourself.

ale to ty jesteś swoim ekspertem.

And so when two of you come together,

A kiedy spotkacie się, kiedy dwóch ekspertów połączy siły,

when two experts come together,

the two of you are able to make a better decision

możecie podejmować lepsze decyzje niż twój lekarz, sam.

than just your doctor alone.

Now that you understand the power of information

Teraz, kiedy rozumiecie moc informacji,

that you can get through personal data collection,

które możecie zbierać na swój temat,

I'd like you all to stand and raise your right hand.

chciałbym, żebyście wszyscy wstali i podnieśli prawą rękę.

(Laughter)

(Śmiech)

Yes, get it up.

Tak, wstawajcie.

I challenge you to take ownership of your data.

Wyzywam was, żebyście przejęli kontrolę nad swoimi danymi.

And today, I hereby confer upon you

I dziś, niniejszym nadaję wam

a TEDx associate's degree in elementary statistics

stopień naukowy TEDx w zakresie podstaw statystyki,

(Śmiech)

with a concentration in time-dependent data analysis

ze specjalizacją w analizie danych zależnych od czasu,

with all the rights and privileges appertaining thereto.

ze wszystkimi prawami i przywilejami należnymi wam z tego tytułu.

And so the next time you are in your doctor's office,

Kiedy następnym razem będziecie w gabinecie lekarskim,

as newly inducted statisticians,

jako świeżo mianowani statystycy, jaka zawsze powinna być wasza odpowiedź?

what should always be your response?

Audience: Show me the data! Talithia Williams: I can't hear you!

Publiczność: Pokaż mi dane!

Talithia Williams: Nie słyszę!

Audience: Show me the data!

Publiczność: Pokaż mi dane!

TW: One more time!

TW: Jeszcze raz!

Audience: Show me the data!

Publiczność: Pokaż mi dane!

TW: Show me the data.

TW: Pokaż mi dane.

Thank you.

Dziękuję.

(Brawa)

(Applause)