Why I still have hope for coral reefs | Kristen Marhaver

84,532 views ・ 2017-08-11

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Joanna Juszkiewicz Korekta: Rysia Wand
00:12
The first time I cried underwater
0
12746
2424
Pierwszy raz płakałam pod wodą
00:15
was in 2008,
1
15194
1543
w 2008 roku
00:16
the island of Curaçao,
2
16761
1577
na wyspie Curaçao
00:18
way down in the southern Caribbean.
3
18362
1882
położonej w południowej części Karaibów.
00:20
It's beautiful there.
4
20668
1652
Coś pięknego.
00:22
I was studying these corals for my PhD,
5
22344
2926
Badałam koralowce do doktoratu
00:25
and after days and days of diving on the same reef,
6
25294
2382
i po wielu dniach nurkowania na tej samej rafie
00:27
I had gotten to know them as individuals.
7
27700
2029
zobaczyłam, jakie są niepowtarzalne.
00:29
I had made friends with coral colonies --
8
29753
2471
Zaprzyjaźniłam się z koloniami koralowców,
00:32
totally a normal thing to do.
9
32248
1754
totalnie normalna sprawa.
00:35
Then, Hurricane Omar smashed them apart and ripped off their skin,
10
35080
4696
Potem huragan Omar strzaskał je i zerwał im skórę,
00:39
leaving little bits of wounded tissue that would have a hard time healing,
11
39800
4489
zostawiając resztki poranionej tkanki, która z trudem się goiła,
00:44
and big patches of dead skeleton that would get overgrown by algae.
12
44313
3307
i duże płaty martwego szkieletu, który miały porosnąć algi.
00:48
When I saw this damage for the first time,
13
48201
2024
Kiedy pierwszy raz zobaczyłam spustoszenie,
00:50
stretching all the way down the reef,
14
50249
1810
które rozciągało się przez całą rafę,
00:52
I sunk onto the sand in my scuba gear
15
52083
1857
padłam na piasek w stroju nurka
00:53
and I cried.
16
53964
1396
i rozpłakałam się.
00:55
If a coral could die that fast,
17
55384
2357
Jeżeli koral umiera tak szybko,
00:57
how could a reef ever survive?
18
57765
1889
to jaką szansę na przetrwanie ma rafa?
01:00
And why was I making it my job to try to fight for them?
19
60174
2959
I dlaczego zajmuję się jej obroną?
01:03
I never heard another scientist tell that kind of story
20
63672
3032
Nie słyszałam podobnej historii od innego naukowca.
01:06
until last year.
21
66728
1366
Aż do zeszłego roku.
01:08
A scientist in Guam wrote,
22
68623
2005
Naukowiec z Guam napisał:
01:10
"I cried right into my mask,"
23
70652
1547
"Płakałem prosto w maskę do nurkowania",
01:12
seeing the damage on the reefs.
24
72223
2210
na widok zniszczenia raf.
01:15
Then a scientist in Australia wrote,
25
75469
1941
Potem australijski naukowiec napisał:
01:17
"I showed my students the results of our coral surveys,
26
77434
2997
"Pokazałem studentom wyniki naszych badań koralowców
01:20
and we wept."
27
80455
1352
i płakaliśmy".
01:22
Crying about corals is having a moment, guys.
28
82716
2648
Płacz nad losem koralowców jest na topie.
01:25
(Laughter)
29
85388
1134
(Śmiech)
01:26
And that's because reefs in the Pacific
30
86546
1944
A to dlatego, że rafy na Pacyfiku
01:28
are losing corals faster than we've ever seen before.
31
88514
2834
tracą koralowce szybciej niż kiedykolwiek.
01:31
Because of climate change,
32
91689
1272
Z powodu zmian klimatycznych
01:32
the water is so hot for so long in the summers,
33
92985
2809
woda w lecie jest gorąca tak długo,
01:35
that these animals can't function normally.
34
95818
2175
że zwierzęta te nie mogą normalnie żyć.
01:38
They're spitting out the colored algae that lives in their skin,
35
98494
3028
Wypluwają kolorowe algi, które żyją na ich skórze,
01:41
and the clear bleached tissue that's left usually starves to death
36
101546
5065
a pozostała tkanka, oczyszczona i wyblakła,
zazwyczaj umiera z głodu,
01:46
and then rots away.
37
106635
1254
a potem gnije.
01:48
Then the skeletons are overgrown by algae.
38
108944
2363
Szkielety zostają porośnięte przez algi.
01:51
This is happening over an unbelievable scale.
39
111781
2323
Jest to zjawisko o nieprawdopodobnej skali.
01:54
The Northern Great Barrier Reef lost two-thirds of its corals last year
40
114128
4136
Północna część Wielkiej Rafy Koralowej rok temu straciła dwie trzecie koralowca
01:58
over a distance of hundreds of miles,
41
118288
2555
na obszarze o długości setek mil.
02:00
then bleached again this year,
42
120867
1802
W tym roku znowu uległa wybieleniu,
02:02
and the bleaching stretched further south.
43
122693
2118
które rozciągnęło się dalej na południe.
02:05
Reefs in the Pacific are in a nosedive right now,
44
125824
2314
Można powiedzieć, że rafy Pacyfiku idą na dno
02:08
and no one knows how bad it's going to get,
45
128162
2539
i nikt nie potrafi przewidzieć skali problemu.
02:10
except ...
46
130725
1369
A jednak...
02:12
over in the Caribbean where I work,
47
132118
1939
Na Karaibach, gdzie pracuję,
02:14
we've already been through the nosedive.
48
134081
2078
dno mamy już za sobą.
02:16
Reefs there have suffered through centuries of intense human abuse.
49
136519
3944
Tamtejsze rafy od stuleci cierpią przez ludzkie okrucieństwo.
02:20
We kind of already know how the story goes.
50
140764
2183
Poniekąd już wiemy, jak ta historia się potoczy.
02:23
And we might be able to help predict what happens next.
51
143283
3826
Można przewidzieć, co stanie się później.
02:27
Let's consult a graph.
52
147774
1575
Spójrzmy na diagram.
02:32
Since the invention of scuba,
53
152442
1381
Od wynalezienia aparatu tlenowego
02:33
scientists have measured the amount of coral on the seafloor,
54
153847
2981
naukowcy policzyli koralowce na dnie oceanicznym
02:36
and how it's changed through time.
55
156852
1666
i ich ubytek z biegiem czasu.
02:39
And after centuries of ratcheting human pressure,
56
159216
2461
Przez stulecia rosnącego wpływu człowieka
02:41
Caribbean reefs met one of three fates.
57
161701
2601
karaibskie rafy miały trzy możliwości.
02:44
Some reefs lost their corals very quickly.
58
164774
2246
Niektóre bardzo szybko straciły koralowce.
02:49
Some reefs lost their corals more slowly,
59
169065
3444
Inne traciły je wolniej,
02:52
but kind of ended up in the same place.
60
172533
2993
ale i tak skończyły podobnie.
02:55
OK, so far this is not going very well.
61
175550
1937
Jak na razie nie wygląda to zbyt dobrze.
02:58
But some reefs in the Caribbean --
62
178064
2263
Jednak pewne karaibskie rafy,
03:00
the ones best protected
63
180351
1893
te najlepiej chronione
03:02
and the ones a little further from humans --
64
182268
2714
i te położone trochę dalej od ludzi,
03:05
they managed to hold onto their corals.
65
185006
3541
dały radę zachować swoje koralowce.
03:09
Give us a challenge.
66
189227
1483
To było wyzwanie.
03:11
And, we almost never saw a reef hit zero.
67
191909
2656
Bardzo rzadko rafa znikała całkowicie.
03:16
The second time I cried underwater
68
196110
2486
Po raz drugi płakałam pod wodą
03:18
was on the north shore of Curaçao, 2011.
69
198620
3410
na północnym brzegu Curaçao w 2011 roku.
03:22
It was the calmest day of the year,
70
202054
1684
To był najspokojniejszy dzień tego roku,
03:23
but it's always pretty sketchy diving there.
71
203762
2369
ale i tak nurkowanie było dosyć niebezpieczne.
03:26
My boyfriend and I swam against the waves.
72
206155
2096
Mój chłopak i ja płynęliśmy pod prąd.
03:28
I watched my compass so we could find our way back out,
73
208275
2674
Zerkałam na kompas, żeby móc znaleźć drogę powrotną,
03:30
and he watched for sharks,
74
210973
1630
a on wypatrywał rekinów.
03:32
and after 20 minutes of swimming that felt like an hour,
75
212627
2856
Po 20 minutach, które wydawały się godziną,
03:35
we finally dropped down to the reef,
76
215507
1716
w końcu dopłynęliśmy do rafy
03:37
and I was so shocked,
77
217247
1559
i byłam tak zadziwiona
03:38
and I was so happy
78
218830
1646
i szczęśliwa,
03:40
that my eyes filled with tears.
79
220500
1995
że oczy zaszły mi łzami.
03:43
There were corals 1,000 years old lined up one after another.
80
223219
4925
Były tam 1000-letnie koralowce jeden za drugim.
03:48
They had survived the entire history of European colonialism in the Caribbean,
81
228996
4686
Przetrwały całą historię europejskiego kolonializmu na Karaibach
03:53
and for centuries before that.
82
233706
2135
oraz setki lat przed nią.
03:57
I never knew what a coral could do when it was given a chance to thrive.
83
237465
4158
Wcześniej nie wiedziałam, do czego są zdolne,
kiedy da im się szansę na rozkwit.
Prawda jest taka, że nawet przy utracie wielu koralowców
04:02
The truth is that even as we lose so many corals,
84
242660
3383
04:06
even as we go through this massive coral die-off,
85
246067
3056
i wobec ich masowego wymierania
04:09
some reefs will survive.
86
249147
1851
niektóre rafy przetrwają.
04:11
Some will be ragged on the edge,
87
251732
1654
Niektóre będą poszarpane,
04:13
some will be beautiful.
88
253410
1889
a inne piękne.
04:15
And by protecting shorelines and giving us food to eat
89
255911
2691
Chroniąc brzegi, zapewniając nam wyżywienie
04:18
and supporting tourism,
90
258626
1749
i wspierając turystykę,
04:20
they will still be worth billions and billions of dollars a year.
91
260399
3122
będą warte miliardy dolarów rocznie.
04:24
The best time to protect a reef was 50 years ago,
92
264043
2591
Najlepszy czas na ochronę raf był 50 lat temu,
04:26
but the second-best time is right now.
93
266658
2918
ale druga największa szansa właśnie trwa.
04:31
Even as we go through bleaching events,
94
271115
1951
Nawet przy bieleniu,
04:33
more frequent and in more places,
95
273090
2543
które zdarza się coraz częściej na większych obszarach,
04:35
some corals will be able to recover.
96
275657
2275
niektóre koralowce będą w stanie wyzdrowieć.
04:38
We had a bleaching event in 2010 in the Caribbean
97
278792
2852
W 2010 roku na Karaibach byliśmy świadkami bielenia,
04:41
that took off big patches of skin on boulder corals like these.
98
281668
3585
które pozbawiło dużych połaci skóry skamieniałe korale, takie jak te.
04:46
This coral lost half of its skin.
99
286172
2613
Ten koralowiec stracił połowę skóry.
04:48
But if you look at the side of this coral a few years later,
100
288809
4227
Jednak gdy przyjrzymy się mu z boku kilka lat później,
04:53
this coral is actually healthy again.
101
293060
2348
widać, że znów jest zdrowy.
04:55
It's doing what a healthy coral does.
102
295432
2297
Robi to, co inne zdrowe koralowce.
04:57
It's making copies of its polyps,
103
297753
2098
Rozmnaża polipy,
04:59
it's fighting back the algae
104
299875
1455
stara się pozbyć alg
05:01
and it's reclaiming its territory.
105
301354
1772
i na nowo zdobywa terytorium.
05:04
If a few polyps survive,
106
304195
1165
Jeżeli kilka polipów przeżyje,
05:05
a coral can regrow;
107
305384
1173
koralowiec ma szansę odrosnąć.
05:06
it just needs time and protection and a reasonable temperature.
108
306581
4105
Potrzebuje jedynie czasu i ochrony oraz rozsądnych temperatur.
Niektóre koralowce odrosną w 10 lat,
05:11
Some corals can regrow in 10 years --
109
311188
1809
05:13
others take a lot longer.
110
313021
1723
inne potrzebują więcej czasu.
05:14
But the more stresses we take off them locally --
111
314768
2651
Jednak im więcej zagrożeń oszczędzimy im lokalnie:
05:17
things like overfishing, sewage pollution, fertilizer pollution,
112
317443
3994
przeławiania ryb, zanieczyszczeń ściekami i nawozami,
05:21
dredging, coastal construction --
113
321461
2445
pogłębiania i zabudowy brzegów,
05:23
the better they can hang on as we stabilize the climate,
114
323930
2870
tym lepiej sobie poradzą w trakcie naszych potyczek z klimatem
05:26
and the faster they can regrow.
115
326824
1810
i tym szybciej odrosną.
05:29
And as we go through the long, tough and necessary process
116
329766
3738
Podczas długiego, trudnego i koniecznego procesu
05:33
of stabilizing the climate of planet Earth,
117
333528
2605
stabilizacji klimatu na Ziemi
05:36
some new corals will still be born.
118
336157
2430
wciąż rodzą się nowe koralowce.
Tym właśnie zajmuję się podczas badań.
05:39
This is what I study in my research.
119
339143
1907
05:41
We try to understand how corals make babies,
120
341498
2547
Próbujemy zrozumieć, skąd biorą się małe koralowce
05:44
and how those babies find their way to the reef,
121
344069
2674
i jak te maluchy trafiają na rafę.
05:46
and we invent new methods to help them survive
122
346767
2302
Wynajdujemy nowe metody, które pomogą im przetrwać
05:49
those early, fragile life stages.
123
349093
1933
te wczesne, kruche etapy życia.
05:51
One of my favorite coral babies of all time
124
351904
3001
Jeden z moich ulubionych koralowych maluchów
05:54
showed up right after Hurricane Omar.
125
354929
2010
pojawił się zaraz po huraganie Omar.
05:56
It's the same species I was studying before the storm,
126
356963
2691
Był to ten sam gatunek, który badałam przed sztormem,
05:59
but you almost never see babies of this species --
127
359678
2432
choć młodych z tego gatunku prawie się nie widuje,
06:02
it's really rare.
128
362134
1215
są bardzo rzadkie.
06:03
This is actually an endangered species.
129
363373
2314
Jest to właściwie gatunek zagrożony.
06:06
In this photo, this little baby coral, this little circle of polyps,
130
366219
3496
Na tym zdjęciu maluszek koralowca, to małe koło polipów
06:09
is a few years old.
131
369739
1424
ma kilka lat.
06:11
Like its cousins that bleach,
132
371616
1469
Tak jak jego blaknący kuzyni,
06:13
it's fighting back the algae.
133
373109
1836
próbuje pozbyć się alg.
06:14
And like its cousins on the north shore,
134
374969
1925
I tak jak jego kuzyni z północnego brzegu,
06:16
it's aiming to live for 1,000 years.
135
376918
3041
ma zamiar żyć około 1000 lat.
06:21
What's happening in the world and in the ocean
136
381018
2850
To, co dzieje się na świecie i w oceanie,
06:23
has changed our time horizon.
137
383892
1798
zmieniło nasze podejście do czasu.
06:26
We can be incredibly pessimistic on the short term,
138
386457
3039
Można mieć krótkofalowe, pesymistyczne nastawienie
06:29
and mourn what we lost
139
389520
1315
i żałować tego, co straciliśmy
06:30
and what we really took for granted.
140
390859
2665
i tego, czego nie docenialiśmy.
06:34
But we can still be optimistic on the long term,
141
394028
2750
Jednak wciąż możemy być długofalowymi optymistami
06:36
and we can still be ambitious about what we fight for
142
396802
2478
i mieć ambitne podejście do tego, o co walczymy
06:39
and what we expect from our governments,
143
399304
3098
i czego oczekujemy od naszych rządów,
06:42
from our planet.
144
402426
1291
od naszej planety.
06:44
Corals have been living on planet Earth for hundreds of millions of years.
145
404364
3730
Koralowce żyją na planecie Ziemi od setek milionów lat.
06:48
They survived the extinction of the dinosaurs.
146
408118
2193
Przetrwały zagładę dinozaurów.
06:50
They're badasses.
147
410335
1265
Są twardzielami.
06:52
(Laughter)
148
412189
1477
(Śmiech)
06:53
An individual coral can go through tremendous trauma and fully recover
149
413690
4539
Pojedynczy koral może wyzdrowieć po ogromnej traumie,
06:58
if it's given a chance and it's given protection.
150
418253
2786
jeżeli da się mu szansę i ochronę.
07:02
Corals have always been playing the long game,
151
422042
2829
Koralowce zawsze działały długofalowo,
07:05
and now so are we.
152
425539
1422
tak jak my teraz.
07:07
Thanks very much.
153
427612
1153
Dziękuję bardzo.
07:08
(Applause)
154
428789
2848
(Brawa)
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7