Anna Deavere Smith: Four American characters

Vertaald door: Albert Edelman Nagekeken door: Els De Keyser

So my grandfather told me when I was a little girl,

Mijn opa vertelde me toen ik klein was:

"If you say a word often enough, it becomes you."

"Als je een woord maar vaak genoeg zegt, word je het zelf."

And having grown up in a segregated city, Baltimore, Maryland,

Omdat ik was opgegroeid in de gesegregeerde stad Baltimore, Maryland,

I sort of use that idea to go around America with a tape recorder --

heb ik dat idee gebruikt om Amerika rond te trekken met een bandrecorder --

thank God for technology --

goddank dat er technologie bestaat --

to interview people, thinking that if I walked in their words --

om mensen te interviewen, met de gedachte dat als ik in hun woorden zou lopen --

which is also why I don't wear shoes when I perform --

daarom draag ik nooit schoenen als ik optreed --

if I walked in their words, that I could sort of absorb America.

als ik in hun woorden zou lopen, zou ik Amerika in me op kunnen nemen.

I was also inspired by Walt Whitman,

Ik werd ook geïnspireerd door Walt Whitman,

who wanted to absorb America and have it absorb him.

die Amerika in zich op wilde nemen en opgenomen wilde worden.

So these four characters are going to be from that work

Deze vier personages komen voort uit het werk

that I've been doing for many years now,

dat ik nu al vele jaren doe,

and well over, I don't know, a couple of thousand people

en veel meer dan -- ik weet het niet, een paar duizend mensen

I've interviewed.

die ik heb geïnterviewd.

Anybody out here old enough to know Studs Terkel, that old radio man?

Wie is oud genoeg om Studs Terkel te kennen, die oude radioman?

So I thought he would be the perfect person

Ik dacht dat hij de perfecte persoon zou zijn

to go to to ask about a defining moment in American history.

om te vragen naar een bepalend moment in de Amerikaanse geschiedenis.

You know, he was "born in 1912, the year the Titanic sank,

Hij werd "geboren in 1912, het jaar dat de Titanic zonk,

greatest ship every built. Hits the tip of an iceberg,

het mooiste schip ooit. Raakt de top van de ijsberg

and bam, it went down. It went down and I came up. Wow, some century."

en bam, gezonken. Het schip ging, en ik kwam. Wow, wat een eeuw."

(Laughter)

(Gelach)

So this is his answer about a defining moment in American history.

Dit zei hij over een een bepalend moment in de Amerikaanse geschiedenis.

"Defining moment in American history, I don't think there's one;

Een bepalend moment in de Amerikaanse geschiedenis, ik denk niet dat er één is;

you can't say Hiroshima, that's a big one --

Hiroshima kan niet, da's een grote --

I can't think of any one moment I would say is a defining moment.

ik kan niet één moment kiezen dat ik bepalend zou willen noemen.

The gradual slippage -- 'slippage' is the word

Het langzame verglijden -- verglijden is het woord

used by the people in Watergate, moral slippage --

dat de Watergate-mensen gebruikten, moreel verglijden --

it's a gradual kind of thing, combination of things.

het is een geleidelijk ding, een combinatie van zaken.

You see, we also have the technology.

Weet je, we hebben de technologie.

I say, less and less the human touch.

Ik zeg, minder en minder menselijk contact.

"Oh, let me kind of tell you a funny little play bit.

Laat me jullie een grappig verhaaltje vertellen.

The Atlanta airport is a modern airport,

Atlanta Airport is een modern vliegveld

and they should leave the gate there.

en ze moeten daar de gate uit.

These trains that take you out to a concourse and on to a destination.

Die treinen nemen je naar de terminal en naar een bestemming.

And these trains are smooth,

Die treinen gaan soepel,

and they're quiet and they're efficient.

ze zijn stil en efficiënt.

And there's a voice on the train, you know the voice was a human voice.

En er is een stem in de trein, een menselijke stem.

You see in the old days we had robots, robots imitated humans.

Weet je, vroeger hadden we robots die mensen imiteerden.

Now we have humans imitating robots.

Nu hebben we mensen die robots nadoen.

So we got this voice on this train: Concourse One: Omaha, Lincoln.

De stem in de trein zei: Terminal Een: Omaha, Lincoln.

Concourse Two: Dallas, Fort Worth. Same voice.

Terminal Twee: Dallas, Fort Worth. Zelfde stem.

Just as a train is about to go, a young couple rush in

Op het moment van vertrek, rent een jong stel de trein binnen

and they're just about to close the pneumatic doors.

precies als de pneumatische deuren sluiten.

And that voice, without losing a beat, says,

Onmiddellijk zei die stem:

'Because of late entry, we're delayed 30 seconds.'

"Door laatkomers hebben we 30 seconden vertraging."

Just then, everybody's looking at this couple with hateful eyes

Ogenblikkelijk wierp iedereen hatelijke blikken naar dat stel

and the couple's going like this, you know, shrinking.

en het stel krimpt wat in elkaar, zo.

Well, I'd happened to have had a couple of drinks before boarding --

Welnu, voor het boarden had ik wat borrels op --

I do that to steel my nerves -- and so

om m'n zenuwen te kalmeren --

I imitate a train call, holding my hand on my --

en ik doe zo'n omroepbericht na, met m'n hand op m'n --

'George Orwell, your time has come,' you see.

"George Orwell, uw tijd is gekomen."

Well, some of you are laughing. Everybody laughs

Sommigen van u lachen. Iedereen lacht

when I say that, but not on this train. Silence.

als ik dat zeg, maar niet op deze trein. Stilte.

And so suddenly they're looking at me.

Plotseling kijken ze me aan.

So here I am with the couple, the three of us

Daar sta ik met dat stel, met z'n drieën

shrinking at the foot of Calvary about to be up, you know.

krimpen we in elkaar alsof er iets vreselijks gebeurd is.

"Just then I see a baby, a little baby in the lap of a mother.

Ineens zie ik een baby, een kleine baby op schoot bij moeder.

I know it's Hispanic because she's speaking Spanish to her companion.

Ze moet wel Latina zijn, want ze praat Spaans met haar vriendin.

So I'm going to talk to the baby. So I say to the baby,

Ik ga met de baby praten, en ik zeg

holding my hand over my mouth because my breath must be 100 proof,

met m'n hand over m'n mond, want m'n adem moet wel 100% alcohol zijn,

I say to the baby, 'Sir or Madam,

tegen de baby: "Meneer of mevrouw,

what is your considered opinion of the human species?'

wat is uw onderbouwde mening over het menselijk ras?"

And the baby looks, you know, the way babies look at you clearly,

De baby kijkt zoals babies je altijd strak aankijken,

starts laughing,

begint te lachen,

starts busting out with this crazy little laugh.

begint hardop z'n kleine gekke lachje te lachen.

I say, 'Thank God for a human reaction, we haven't lost yet.'

Ik zeg: "Goddank voor een menselijke reactie, we hebben nog niet verloren."

"But you see, the human touch, you see, it's disappearing.

Maar zie je, het menselijke contact verdwijnt.

You know, you see, you've got to question the official truth.

Weet je, je moet vraagtekens plaatsen bij de officiële waarheid.

You know the thing that was so great about Mark Twain --

Weet je wat zo geweldig was aan Mark Twain --

you know we honor Mark Twain, but we don't read him.

je weet hoe we Mark Twain eren, maar niet lezen.

We read 'Huck Finn,' of course, we read 'Huck Finn' of course.

We lezen Huckleberry Finn, natuurlijk, natuurlijk lezen we Huck Finn.

I mean, Huck, of course, was tremendous.

Ik bedoel, Huck was natuurlijk geweldig.

Remember that great scene on the raft, remember what Huck did?

Weet je nog die mooie scène op het vlot, weet je nog wat Huck deed?

You see, here's Huck; he's an illiterate kid; he's had no schooling,

Hier heb je Huck, een ongeletterd kind zonder opleiding,

but there's something in him.

maar hij heeft iets in zich.

And the official truth, the truth was, the law was,

De officiële werkelijkheid, de waarheid, de wet was

that a black man was a property, was a thing, you see.

dat een zwarte man eigendom was, een ding.

And Huck gets on the raft with a property named Jim, a slave, see.

Huck klimt op het vlot met een eigendom genaamd Jim, een slaaf.

And he hears that Jim is going to go and take his wife and kids

Hij hoort dat Jim weggaat en zijn vrouw en kinderen mee gaat nemen

and steal them from the woman who owns them,

en hen gaat stelen van de vrouw die hen bezit,

and Huck says, 'Ooh, oh my God, ooh, ooh --

en Huck zegt: "Oo, o mijn God, oo, oo --

that woman, that woman never did anybody any harm.

die vrouw heeft niemand kwaad gedaan.

Ooh, he's going to steal; he's going to steal;

Oo, hij gaat stelen, hij gaat stelen,

he's going to do a terrible thing.'

hij gaat iets vreselijks doen."

Just then, two slavers caught up, guys chasing slaves, looking for Jim.

Dan halen twee slavendrijvers ze in, kerels die op slaven jagen, op zoek naar Jim.

'Anybody up on that raft with you?' Huck says, 'Yeah.'

"Heb je iemand op dat vlot?" Huck zegt: "Ja."

'Is he black or white?' 'White.' And they go off.

"Is hij zwart of wit?" "Wit." En weg zijn ze.

And Huck said, 'Oh my God, oh my God, I lied, I lied, ooh,

En Huck zegt, "O mijn God, o mijn God, ik heb gelogen, oo,

I did a terrible thing, did a terrible thing -- why do I feel so good?'

ik heb iets vreselijks gedaan -- waarom voel ik me dan zo goed?"

"But it's the goodness of Huck, that stuff that Huck's been made of,

Het is Hucks goedheid, dat waar Huck van is gemaakt,

you see, all been buried; it's all been buried.

weet je, 't is allemaal begraven.

So the human touch, you see, it's disappearing.

Het menselijk contact is aan het verdwijnen.

So you ask about a defining moment --

Je vraagt me naar een bepalend moment.

ain't no defining moment in American history for me.

Voor mij is er geen bepalend moment in de Amerikaanse geschiedenis.

It's an accretion of moments that add up to where we are now,

Het is de stapel momenten die maken waar we nu zijn,

where trivia becomes news.

waar feitjes nieuws worden.

And more and more, less and less awareness of the pain of the other.

Hoe langer hoe meer neemt het besef van pijn of de ander af.

Huh. You know, I don't know if you could use this or not,

Weet je, ik weet niet of je er iets aan hebt of niet,

but I was quoting Wright Morris, a writer from Nebraska, who says,

maar ik citeerde Wright Morris, een auteur uit Nebraska, die zegt

'We're more and more into communications

dat we meer en meer bezig zijn met communicatiemiddelen

and less and less into communication.'

en steeds minder met communicatie.

Okay, kids, I got to scram, got to go see my cardiologist."

Goed, kinderen, ik moet weg, op naar mijn cardioloog.

And that's Studs Terkel.

Dat is Studs Terkel.

(Applause)

(Applaus)

So, talk about risk taking. I'm going to do somebody that nobody likes.

Nu we het toch over risico hebben, ga ik iemand doen die niemand aardig vindt.

You know, most actors want to do characters that are likeable --

De meeste acteurs willen aardige personages doen --

well, not always, but the notion, especially at a conference like this,

nu, niet altijd, maar het idee, vooral bij een conferentie als deze,

I like to inspire people.

ik wil mensen inspireren.

But since this was called "risk taking,"

Maar aangezien dit gaat over risico's nemen

I'm doing somebody who I never do, because she's so unlikeable

ga ik iemand nadoen die ik anders nooit doe, omdat ze zo onaangenaam is

that one person actually came backstage

dat iemand zelfs een keer backstage kwam

and told me to take her out of the show she was in.

en zei dat ik haar uit de show moest halen waar ze in zat.

And I'm doing her because I think we think of risk,

Ik doe haar omdat ik denk dat we risico,

at a conference like this, as a good thing.

op een conferentie als deze, beschouwen als iets goeds.

But there are certain other connotations to the word "risk,"

Maar het woord risico heeft meer connotaties,

and the same thing about the word "nature." What is nature?

hetzelfde geldt voor het woord natuur. Wat is natuur?

Maxine Greene, who's a wonderful philosopher

Maxine Greene, een geweldige filosoof,

who's as old as Studs, and was the head of a philosophy --

net zo oud als Studs, was het hoofd van een filosofie... --

great, big philosophy kind of an organization --

een grote organisatie die zich met filosofie bezighoudt,

I went to her and asked her what are the two things

ik zocht haar op en vroeg van welke twee zaken

that she doesn't know, that she still wants to know.

ze niets wist, zaken waar ze nog over wilde leren.

And she said, "Well, personally, I still feel like I have to curtsey

Zei zei: "Persoonlijk voel ik nog steeds dat ik hoor te buigen

when I see the president of my university.

als ik de president van mijn universiteit zie.

And I still feel as though I've got to get coffee

En ik voel nog steeds dat ik koffie zou moeten halen

for my male colleagues, even though I've outlived most of them."

voor mijn mannelijke collega's, zelfs nu ik de meesten heb overleefd."

And she said, "And then intellectually,

Ze zei: "Maar op intellectueel vlak

I don't know enough about the negative imagination.

weet ik nog niet genoeg van negatieve verbeelding.

And September 11th certainly taught us

11 september heeft ons zeker geleerd

that that's a whole area we don't investigate."

dat we daar helemaal geen onderzoek naar doen."

So this piece is about a negative imagination.

Dit gaat dus over negatieve verbeelding.

It raises questions about what nature is, what Mother Nature is,

Het roept vragen op naar de aard van natuur, wat is Moeder Natuur,

and about what a risk can be.

en wat een risico kan zijn.

And I got this in the Maryland Correctional Institute for Women.

Ik heb het uit de vrouwengevangenis van Maryland.

Everything I do is word for word off a tape.

Alles wat ik zeg, komt woord voor woord van de opname.

And I title things because I think people speak in organic poems,

Ik kies titels omdat ik denk dat mensen praten in organische gedichten,

and this is called "A Mirror to Her Mouth."

en dit stuk heet "Een spiegel bij haar mond."

And this is an inmate named Paulette Jenkins.

Deze gevangene heet Paulette Jenkins.

"I began to learn how to cover it up,

"Langzaam leerde ik het te verbergen,

because I didn't want nobody to know that this was happening in my home.

omdat ik niet wilde dat iemand wist wat er bij mij thuis gebeurde.

I want everybody to think we were a normal family.

Ik wil dat iedereen denkt dat we een normaal gezin zijn.

I mean we had all the materialistic things,

Ik bedoel, we hadden alle materiële zaken,

but that didn't make my children pain any less;

maar daar hebben mijn kinderen niet minder pijn door;

that didn't make their fears subside.

daarmee gleed de angst niet van ze af.

I ran out of excuses about how we got black eyes

Ik had geen smoesjes meer paraat voor een blauw oog

and busted lips and bruises. I didn't had no more excuses.

en kapotte lippen en blauwe plekken. Ik had geen smoesjes meer.

And he beat me too. But that didn't change the fact

Mij sloeg hij ook. Maar dat deed niets af aan het feit

that it was a nightmare for my family; it was a nightmare.

dat het een nachtmerrie was voor mijn gezin, een nachtmerrie.

And I failed them dramatically,

Ik heb ze dramatisch in de steek gelaten,

because I allowed it to go on and on and on.

omdat ik het steeds opnieuw liet gebeuren, steeds opnieuw.

"But the night that Myesha got killed --

Maar de nacht dat Myesha werd vermoord --

and the intensity just grew and grew and grew,

het werd steeds erger en erger en erger,

until one night we came home from getting drugs,

tot we op een avond thuiskwamen met drugs op,

and he got angry with Myesha, and he started beating her,

hij werd boos op Myesha en begon haar te slaan,

and he put her in a bathtub. Oh, he would use a belt.

hij zette haar in bad. Oh, hij gebruikte een riem.

He had a belt because he had this warped perverted thing

Hij had een riem omdat hij het verknipte idee had

that Myesha was having sex with her little brother

dat Myesha seks had met haar kleine broertje,

and they was fondling each other -- that would be his reason.

en ze zaten aan elkaar -- dat was waarom hij het deed.

I'm just talking about the particular night that she died.

Ik heb het over de ene nacht dat ze stierf.

And so he put her in the bathtub,

Hij zette haar in bad,

and I was in the bedroom with the baby.

en ik was in de slaapkamer met de baby.

"And four months before this happened, four months before Myesha died,

Vier maanden ervoor, vier maanden voordat Myesha stierf,

I thought I could really fix this man. So I had a baby by him -- insane --

dacht ik nog dat ik deze man kon fixen. Ik kreeg zijn baby -- gekkenwerk --

thinking that if I gave him his own kid, he would leave mine alone.

want ik dacht dat als ik hem zijn eigen kind gaf, hij de mijne met rust zou laten.

And it didn't work, didn't work.

Maar dat werkte niet, 't werkte niet.

And I ended up with three children, Houston, Myesha and Dominic,

Ik kreeg drie kinderen, Houston, Myesha en Dominic,

who was four months old when I came to jail.

die vier maanden oud was toen ik naar de gevangenis ging.

"And I was in the bedroom. Like I said, he had her in the bathroom

Ik was in de slaapkamer. Ik zei al, hij had haar in de badkamer

and he -- he -- every time he hit her, she would fall.

en hij -- hij -- telkens als hij haar sloeg, viel ze.

And she would hit her head on the tub. It happened continuously, repeatedly.

Ze stootte haar hoofd tegen het bad. Dat bleef maar gebeuren, keer op keer.

I could hear it, but I dared not to move. I didn't move.

Ik kon het horen, maar ik durfde niet te bewegen. Ik bewoog niet.

I didn't even go and see what was happening.

Ik ging zelfs niet kijken wat er gebeurde.

I just sat there and listened.

Ik zat daar maar en luisterde.

And then he put her in the hallway.

Toen zette hij haar in de hal.

He told her, just set there. And so she set there for about four or five hours.

Hij zei dat ze moest zitten. Dus zat ze daar vier of vijf uur.

And then he told her, get up.

Toen zei hij, sta op.

And when she got up, she says she couldn't see.

En toen ze opstond, zei ze dat ze niets kon zien.

Her face was bruised. She had a black eye.

Haar gezicht was helemaal blauw, ze had een blauw oog.

All around her head was just swollen;

Haar hoofd was helemaal dik;

her head was about two sizes of its own size.

haar hoofd was twee keer zo groot als normaal.

I told him, 'Let her go to sleep.' He let her go to sleep.

Ik zei, laat haar maar slapen. En hij liet haar slapen.

"The next morning she was dead.

De volgende ochtend was ze dood.

He went in to check on her for school, and he got very excited.

Hij ging bij haar kijken voor school, en hij raakte helemaal opgewonden.

He says, 'She won't breathe.'

Hij zei, ze ademt niet meer.

I knew immediately that she was dead.

Ik wist meteen dat ze dood was.

I didn't even want to accept the fact that she was dead, so I went in

Ik wilde zelfs niet accepteren dat ze dood was, dus ging ik naar binnen

and I put a mirror to her mouth --

en hield ik een spiegel bij haar mond --

there was no thing, nothing, coming out of her mouth.

niks, helemaal niks, er kwam niks uit haar mond.

He said, he said, he said,

Hij zei, hij zei, hij zei,

'We can't, we can't let nobody find out about this.'

niemand, niemand mag hier achter komen.

He say, 'You've got to help me.' I agree. I agree.

Hij zei, je moet me helpen. Ik zeg ja, ik zeg ja.

"I mean, I've been keeping a secret for years and years and years,

Ik bedoel, ik heb jaren en jaren dingen geheim gehouden,

so it just seemed like second hand to me, just to keep on keeping it a secret.

dus het was voor mij tweede natuur, gewoon het geheim blijven houden.

So we went to the mall and we told a police that we had, like, lost her,

We gingen naar het winkelcentrum en zeiden tegen de politie dat we haar kwijt waren,

that she was missing.

dat ze vermist was.

We told a security guard that she was missing,

We zeiden tegen een bewaker dat ze vermist was;

though she wasn't missing.

maar ze werd niet vermist.

And we told the security guard what we had put on her

We vertelden de bewaker wat ze haar hadden aangetrokken

and we went home and we dressed her in exactly the same thing

en gingen naar huis en trokken haar precies die kleren aan

that we had told the security guard that we had put on her.

als we tegen de bewaker hadden gezegd dat ze aan had.

"And then we got the baby and my other child,

Toen namen we de baby en mijn andere kind,

and we drove out to, like, I-95.

en we reden naar de I-95.

I was so petrified and so numb,

Ik was zo versteend en verdoofd,

all I could look was in the rear-view mirror.

dat ik alleen maar in de achteruitkijkspiegel kon kijken.

And he just laid her right on the shoulder of the highway.

Hij legde haar gewoon op de rand van de snelweg.

My own child, I let that happen to."

Mijn eigen kind, ik liet het gebeuren.

So that's an investigation of the negative imagination.

Dat is een onderzoek naar negatieve verbeelding.

(Applause)

(Applaus)

When I started this project

Toen ik met dit project begon

called "On the Road: A Search For an American Character"

getiteld "Op weg: op zoek naar een Amerikaans personage"

with my tape recorder, I thought that I was going to go around America

met mijn taperecorder, dacht ik dat ik Amerika rond zou trekken

and find it in all its aspects -- bull riders, cowboys, pig farmers,

en al zijn aspecten zou vinden -- stierentemmers, cowboys, varkensboeren,

drum majorettes -- but I sort of got tripped on race relations,

majorettes -- maar ik struikelde als het ware over rassenrelaties,

because my first big show was a show about a race riot.

want mijn eerste grote show ging over rassenrellen.

And so I went to both -- two race riots,

Ik bezocht er twee -- twee rassenrellen,

one of which was the Los Angeles riot. And this next piece is from that.

een was in Los Angeles. Het volgende stuk komt daar uit.

Because this is what I would say

Ik mag wel zeggen dat ik

I've learned the most about race relations, from this piece.

het meest heb geleerd over rassenrelaties, uit dit stuk.

It's a kind of an aria, I would say, and in many tapes that I have.

Het is een soort aria, die terugkeert in veel van mijn tapes.

Everybody knows that the Los Angeles riots happened

Iedereen weet dat de rellen in Los Angeles uitbarstten

because four cops beat up a black man named Rodney King.

omdat vier agenten de zwarte Rodney King in elkaar sloegen.

It was captured on videotape -- technology --

We hebben het op video -- technologie --

and it was played all over the world.

en het was overal ter wereld te zien.

Everybody thought the four cops would go to jail.

Iedereen dacht dat de vier agenten de cel in zouden gaan.

They did not, so there were riots.

Dat was niet zo, en toen waren er rellen.

And what a lot of people forget, is there was a second trial,

Wat veel mensen vergeten is het tweede proces,

ordered by George Bush, Sr.

in opdracht van George Bush, Sr.

And that trial came back with two cops going to jail

Het resultaat van die zaak was gevangenis voor twee agenten

and two cops declared innocent. I was at that trial.

en vrijspraak voor twee agenten. Ik was erbij.

And I mean, the people just danced in the streets

Ik bedoel, mensen dansten op straat

because they were afraid there was going to be another riot.

omdat ze bang waren voor nieuwe rellen.

Explosion of joy that this verdict had come back this way.

Een explosie van vreugde over het nieuwe vonnis.

So there was a community that didn't -- the Korean-Americans,

Eén gemeenschap was niet blij -- de Koreaans-Amerikanen,

whose stores had been burned to the ground.

wiens winkels door brand waren verwoest.

And so this woman, Mrs. Young-Soon Han,

Deze vrouw, Mevr. Young-Soon Han,

I suppose will have taught me the most that I have learned about race.

heeft me alles geleerd wat ik weet over etniciteit, denk ik.

And she asks also a question that Studs talks about:

Ze stelt een vraag die Studs ook bezighield:

this notion of the "official truth," to question the "official truth."

dit idee van officiële waarheid, en de vragen die je erbij moet stellen.

So what she's questioning here, she's taking a chance

Ze stelt hier vragen bij, ze neemt een risico

and questioning what justice is in society.

en vraagt wat voor rechtvaardigheid er is in de samenleving.

And this is called, "Swallowing the Bitterness."

Dit stuk heet "De bitterheid doorslikken."

"I used to believe America was the best.

Ik dacht altijd dat Amerika het best was.

I watched in Korea many luxurious Hollywood lifestyle movie.

In Korea zag ik veel prachtig gemaakte films met de Hollywood-lifestyle.

I never saw any poor man, any black.

Nooit zag ik een arme man, of een zwarte.

Until 1992, I used to believe America was the best -- I still do;

Tot 1992 dacht ik dat Amerika het best was -- dat denk ik nog steeds,

I don't deny that because I am a victim.

ik ontken het niet omdat ik een slachtoffer ben.

But at the end of '92, when we were in such turmoil,

Maar eind '92, toen het hier zo'n chaos was,

and having all the financial problems, and all the mental problems,

met alle financiële en geestelijke problemen,

I began to really realize that Koreans

realiseerde ik me dat Koreanen

are completely left out of this society and we are nothing.

helemaal buiten de samenleving staan en niets waard zijn.

Why? Why do we have to be left out?

Waarom? Waarom vallen we er buiten?

We didn't qualify for medical treatment, no food stamp, no GR,

We hadden geen recht op gezondheidszorg, geen voedselbonnen, geen [???]

no welfare, anything. Many African-Americans who never work

geen bijstand, niks. Veel Afrikaans-Amerikanen werken nooit

got minimum amount of money to survive.

maar krijgen een minimumbedrag om te overleven.

We didn't get any because we have a car and a house.

Wij kregen niks omdat we een auto hadden en een huis.

And we are high taxpayer. Where do I find justice?

We betalen veel belasting. Waar is de rechtvaardigheid?

"OK. OK? OK. OK.

Ok. Ok. Ok. Ok.

Many African-Americans probably think that they won by the trial.

Veel Afrikaans-Amerikanen denken waarschijnlijk dat ze wonnen in het proces.

I was sitting here watching them the morning after the verdict,

Ik zat hier naar ze te kijken de ochtend na het vonnis,

and all the day they were having a party, they celebrated,

en de hele dag hadden ze feest, ze vierden feest,

all of South Central, all the churches. And they say,

heel South Central, alle kerken. Ze zeiden,

'Well, finally justice has been done in this society.'

eindelijk is er gerechtigheid in deze samenleving.

Well, what about victims' rights?

Maar hoe zit het met de rechten van de slachtoffers?

They got their rights by destroying innocent Korean merchants.

Zij hebben 't recht gekregen door onschuldige Koreaanse winkelieren kapot te maken.

They have a lot of respect, as I do, for Dr. Martin King.

Ze hebben veel respect, net als ik, voor Dr. Martin King.

He is the only model for black community; I don't care Jesse Jackson.

Hij is het enige voorbeeld voor de zwarte gemeenschap; Jesse Jackson doet me niks.

He is the model of non-violence, non-violence --

Hij is een voorbeeld van geweldloosheid --

and they would all like to be in his spirit.

en allemaal willen ze zijn zoals hij.

"But what about 1992? They destroyed innocent people.

Maar 1992 dan? Ze verwoestten onschuldige mensen.

And I wonder if that is really justice

Ik vraag me af of dat wel rechtvaardig is

for them, to get their rights in that way.

voor hen, om zo hun rechten te krijgen.

I was swallowing the bitterness, sitting here alone and watching them.

Ik slikte mijn bitterheid in, hier in m'n eentje terwijl ik naar ze keek.

They became so hilarious, but I was happy for them.

Ze werden zo enorm vrolijk, maar ik was blij voor ze.

I was glad for them. At least they got something back, OK.

Ik was blij voor ze. Ze hebben tenminste iets teruggekregen, ok.

Let's just forget about Korean victims and other victims

Laten we Koreaanse en andere slachtoffers vergeten

who were destroyed by them.

die zij hebben verwoest.

They fought for their rights for over two centuries,

Ze hebben meer dan twee eeuwen gevochten voor hun rechten

and maybe because they sacrifice other minorities,

en misschien doordat ze andere minderheden opofferen,

Hispanic, Asian, we would suffer more in the mainstream.

Latino's, Aziaten, zouden wij meer lijden in de mainstream.

That's why I understand;

Daarom begrijp ik,

that's why I have a mixed feeling about the verdict.

daarom heb ik gemengde gevoelens over het vonnis.

"But I wish that, I wish that, I wish that

Ik zou willen, ik zou willen, ik zou willen

I could be part of the enjoyment.

dat ik mee zou kunnen doen met die vreugde.

I wish that I could live together with black people.

Ik zou samen willen leven met zwarte mensen.

But after the riot, it's too much difference.

Maar na de rellen zijn de verschillen te groot.

The fire is still there. How do you say it? [Unclear].

Het brandt nog. Hoe zeg je dat? [Onverstaanbaar].

Igniting, igniting, igniting fire. Igniting fire.

Aansteken, het vuur aansteken.

It's still there; it can burst out anytime."

Het is er nog steeds, het kan elk moment ontbranden.

Mrs. Young-Soon Han.

Mevrouw Young-Soon Han.

(Applause)

(Applaus)

The other reason that I don't wear shoes

Nog een reden dat ik geen schoenen draag

is just in case I really feel like I have to cuddle up

is voor als ik eens ergens lekker in elkaar wil kruipen

and get into the feet of somebody,

en in iemands voeten wil komen,

walking really in somebody else's shoes.

echt lopen in andermans schoenen.

And I told you that in -- you know, I didn't give you the year,

Ik vertelde jullie -- weet je, ik vertelde niet welk jaar het was,

but in '79 I thought that I was going to go around

maar ik bedacht me in '79 dat ik op pad ging

and find bull riders and pig farmers and people like that,

op zoek naar stierentemmers, varkensboeren, dat soort mensen,

and I got sidetracked on race relations.

maar ik raakte verzeild bij rassenrelaties.

Finally, I did find a bull rider, two years ago.

Uiteindelijk vond ik toch een stierentemmer, 2 jaar geleden.

And I've been going to the rodeos with him, and we've bonded.

Ik bezocht rodeo's met hem, en het klikte tussen ons.

And he's the lead in an op-ed I did about the Republican Convention.

Hij was de inleiding voor een conference die ik deed over de Republikeinse conventie.

He's a Republican -- I won't say anything about my party affiliation, but anyway --

Hij is een Republikein -- ik zeg niets over welke partij ik stem, maar goed --

so this is my dear, dear Brent Williams,

dit is mijn lieve, lieve Brent Williams,

and this is on toughness,

en het gaat over kracht,

in case anybody needs to know about being tough

voor het geval iemand moet leren over volhouden

for the work that you do. I think there's a real lesson in this.

voor je werk. Ik denk dat er een echte les in zit.

And this is called "Toughness."

Dit stuk heet "Volhouden."

"Well, I'm an optimist. I mean basically I'm an optimist.

Ik ben een optimist. Ik bedoel, in principe ben ik een optimist.

I mean, you know, I mean, it's like my wife, Jolene,

Ik bedoel, weet je, 't is zoals met m'n vrouw Jolene,

her family's always saying,

haar familie zegt altijd

you know, you ever think he's just a born loser?

of ze wel eens denkt dat hij een geboren verliezer is,

It seems like he has so much bad luck, you know.

hij lijkt altijd zoveel pech te hebben, weet je wel.

But then when that bull stepped on my kidney, you know,

Maar toen die stier op m'n nier trapte

I didn't lose my kidney -- I could have lost my kidney,

verloor ik m'n nier niet -- ik had m'n nier kunnen verliezen,

I kept my kidney, so I don't think I'm a born loser.

maar ik hield die nier, dus ik vind mezelf geen geboren verliezer.

I think that's good luck.

Dat is volgens mij geluk.

(Laughter)

(Gelach)

"And, I mean, funny things like this happen.

Dat soort gekke dingen gebeuren gewoon.

I was in a doctor's office last CAT scan,

Ik was bij de dokter voor een laatste CAT-scan

and there was a Reader's Digest, October 2002.

en daar lag een Reader's Digest, oktober 2002.

It was like, 'seven ways to get lucky.' And it says

Daar stond iets in over 7 manieren van geluk hebben.

if you want to get lucky,

Als je geluk wilt hebben

you know, you've got to be around positive people.

moet je positieve mensen om je heen hebben.

I mean, like even when I told my wife that you want to come out here

Zelfs toen ik m'n vrouw vertelde dat je hier zou komen

and talk to me, she's like, 'She's just talking;

om met mij te praten, zei ze: "Die zegt maar wat,

she's just being nice to you. She's not going to do that.'

die is gewoon aardig tegen je. Gaat nooit gebeuren."

"And then you called me up and you said you wanted to come out here

En toen je me belde en zei je dat je me wilde komen opzoeken

and interview me and she went and looked you up on the Internet.

voor een interview, zocht ze je op op internet.

She said, 'Look who she is.

Ze zei: "Kijk nou eens wie ze is.

You're not even going to be able to answer her questions.'

Haar vragen zijn vast veel te moeilijk voor je."

(Laughter)

(Gelach)

And she was saying you're going to make me look like an idiot

En ze zei dat je me als een of andere idioot zou neerzetten

because I've never been to college,

omdat ik nooit heb gestudeerd

and I wouldn't be talking professional or anything.

en niet praatte op een professionele manier ofzo.

I said, 'Well look, the woman talked to me for four hours.

Ik zei: "Die vrouw heeft anders wel vier uur met me gepraat.

You know, if I wasn't talking -- you know,

Ik bedoel, als ik niet zo praatte -- weet je,

like, you know, she wanted me to talk,

weet je, als ze niet wilde dat ik zo praatte,

I don't think she would even come out here.'

denk ik niet dat ze hier zou willen komen."

"Confidence? Well, I think I ride

Zelfvertrouwen? Ik denk dat ik eerder rij

more out of determination than confidence.

uit vastberadenheid dan uit zelfvertrouwen.

I mean, confidence is like, you know,

Ik bedoel, zelfvertrouwen is

you've been on that bull before; you know you can ride him.

als je op een stier gaat zitten voordat je weet dat je erop kunt rijden.

I mean, confidence is kind of like being cocky, but in a good way.

Ik bedoel, zelfvertrouwen is een beetje arrogant, maar op een goede manier.

But determination, you know, it's like just, you know, 'Fuck the form,

Maar vastberadenheid, weet je, dat is meer "fuck de vorm,

get the horn.'

grijp die hoorn."

(Laughter)

(Gelach)

That's Tuff Hedeman, in the movie '8 Seconds.'

That is Tuff Hedemann, in de film 8 Seconds.

I mean, like, Pat O'Mealey always said when I was a boy,

Ik bedoel, Pat O'Mealey zei altijd toen ik nog klein was:

he say, 'You know, you got more try than any kid I ever seen.'

"Jij hebt meer durf dan alle kinderen die ik ooit heb gezien."

And try and determination is the same thing.

En durf en vastberadenheid zijn hetzelfde.

Determination is, like, you're going to hang on that bull,

Vastberadenheid is wanneer je je aan die stier vasthoudt,

even if you're riding upside down.

zelfs als je ondersteboven rijdt.

Determination's like, you're going to ride

Vastberadenheid is als je gaat rijden

till your head hits the back of the dirt.

tot je hoofd helemaal onder het stof zit.

"Freedom? It would have to be the rodeo.

Vrijheid? Da's zeker de rodeo.

"Beauty? I don't think I know what beauty is.

Schoonheid? Ik weet geloof ik niet wat schoonheid is.

Well, you know, I guess that'd have to be the rodeo too.

Nou, ik denk dat dat ook de rodeo is.

I mean, look how we are, the roughy family,

Ik bedoel, kijk ons eens, één ruige familie,

palling around and shaking hands and wrestling around me.

vrienden met iedereen en handen schudden en worstelen om me heen.

It's like, you know, racking up our credit cards on entry fees and gas.

Onze creditcards gaan op aan toegangsprijzen en benzine.

We ride together, we, you know, we, we eat together

We rijden samen, weet je, we eten samen,

and we sleep together.

we slapen samen.

I mean, I can't even imagine what it's going to be like

Ik kan me niet eens voorstellen hoe dat voelt,

the last day I rodeo. I mean, I'll be alright.

mijn laatste rodeo-dag. 't Zal allemaal wel meevallen.

I mean, I have my ranch and everything,

Ik bedoel, ik heb mijn ranch en alles,

but I actually don't even want to think the day that comes.

maar ik wil echt niet nadenken over als het zover is.

I mean, I guess it just be like --

Ik bedoel, 't zal wel zijn als --

I guess it be like the day my brother died.

het zal wel zijn als de dag dat mijn broer stierf.

"Toughness? Well, we was in West Jordan, Utah, and this bull

Volhouden? We waren in West Jordan, Utah, en die stier

shoved my face right through the metal shoots in a --

ramde m'n gezicht recht door de metalen spijlen in een --

you know, busted my face all up and had to go to the hospital.

m'n gezicht was helemaal kapot, ik moest naar het ziekenhuis.

And they had to sew me up and straighten my nose out.

Ze moesten me hechten en m'n neus moest worden rechtgezet.

And I had to go and ride in the rodeo that night,

Maar ik moest en zou in de rodeo rijden die avond,

so I didn't want them to put me under anesthesia,

dus ik wilde niet aan de anesthesie

or whatever you call it. And so they sewed my face up.

of hoe dat ook heet. Ze hechtten dus m'n gezicht.

And then they had to straighten out my nose,

En ze moesten m'n neus rechtzetten

and they took these rods and shoved them up my nose

dus pakten ze die staven en schoven ze m'n neus in

and went up through my brains

dwars door m'n hersens.

and felt like it was coming out the top of my head,

Het voelde alsof ze uit de bovenkant van m'n hoofd kwamen,

and everybody said that it should have killed me,

iedereen zei dat ik het m'n dood zou zijn geweest,

but it didn't, because I guess I have a high tolerance for pain.

maar dat was niet zo, vast omdat ik veel pijn kan verdragen.

(Laughter)

(Gelach)

But the good thing was, once they shoved those rods up there

Maar toen die staven er eenmaal in zaten

and straightened my nose out, I could breathe,

en m'n neus weer recht stond, kon ik ademhalen,

and I hadn't been able to breathe

want ik kon al geen adem meer halen

since I broke my nose in the high school rodeo."

sinds ik m'n neus had gebroken in een rodeo op de middelbare school.

Thank you.

Dank jullie wel.

(Applause)

(Applaus)