The city planting a million trees in two years | Yvonne Aki-Sawyerr

Transcriber: TED Translators Admin Reviewer: Rhonda Jacobs

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

It was December 2015,

၂၀၁၅ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာပါ၊

a month since the end of the Ebola outbreak in Sierra Leone,

Sierra Leone မှာ အီဘိုလာရောဂါ ဖြစ်ပွားမှု ပြီးဆုံးကတည်းက တစ်လ၊

and I was driving along the Grafton Road

မြို့တော် Freetown ရဲ့ ဆင်ခြေဖုံးမှာရှိတဲ့

on the outskirts of our capital city, Freetown.

Grafton လမ်းတစ်လျှောက် ကျွန်မ ကားမောင်းနေတုန်းပါ။

I'd driven along that road so many times over the past 18 months,

လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၈ လ ကျော်မှာ ဒီလမ်းတစ်လျှောက် အကြိမ်ပေါင်းများစွာ ကျွန်မ မောင်းခဲ့ပေမဲ့

but honestly, I'd been so preoccupied, I didn't notice my surroundings.

ဝန်ခံရရင် ကျွန်မဟာ ပတ်ဝန်းကျင်ကို သတိမထား မိအောင်ကို အာရုံက တခြားဆီ ရောက်နေခဲ့တယ်။

But that afternoon,

ဒါပေမဲ့ အဲဒီနေ့လယ်မှာ

I wasn't distracted, and I took it all in.

ကျွန်မဟာ စိတ်မပျံ့လွင့်ဘဲ အားလုံးကို ကြည့်မိတယ်။

I was shocked.

ကွန်မ ထိတ်လန့်သွားတယ်။

So much of the once-lush green forest cover

တစ်ချိန်က စိုပြည်စိမ်းလန်းတဲ့ သစ်တော အရိပ်အာဝါသ များစွာဟာ

had simply disappeared.

ပျောက်ကို သွားတာပါ။

I felt physically sick as I parked my car and looked at the barren hills around me.

လူက ပျို့အန်ချင်တော့ ကားကို ရပ်ပြီး အနီးက ကျတ်တီးကုန်းတွေကို ကြည့်လိုက်တယ်။

I wasn't just witnessing and mourning the loss of beauty,

အလှအပ ပျောက်ဆုံးမှုကို မျက်မြင်တွေ့တာ ကြေကွဲတာ သက်သက်မဟုတ်ဘဲ

crushing though that was.

ဒါက တစ်စစီ ကျေမွနေတာပါ။

I was witnessing and mourning the very real impact of climate change,

ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုရဲ့ သက်ရောက်မှုကို မျက်မြင်တွေ့ရင်း ကြေကွဲနေတာပါ။

which is felt in ways both large and small in my city,

ကျွန်မရဲ့ မြို့မှာ၊ ကျွန်မ နိုင်ငံမှာ၊ ကျွန်မရဲ့ တိုက်မှာ

my country

ကြီးတာရော ငယ်တာပါ

and on my continent.

နည်းလမ်းတွေနဲ့ သိရှိခံစားရတာပါ။

Sierra Leone now regularly experiences extreme weather patterns,

အခုဆို Sierra Leone ဟာ လွန်ကဲတဲ့ ရာသီဥတု ပုံစံတွေ ပုံမှန် တွေ့ကြုံရတယ်။

particularly abnormally heavy rainfall or delayed rains,

အထူးသဖြင့် အဆမတန် ကြီးမားတဲ့ မိုးရေချိန်နဲ့ နောက်ကျတဲ့ မိုးတွေပါ။

both of which can lead to crop failures

ဒီနှစ်ခုစလုံးက ကောက်ပဲသီးနှံ ပျက်စီးမှုတွေ ဖြစ်စေပြီး

and in turn fuel the migration of people from rural areas to cities.

တစ်ပြန်တစ်လှည့် ကျေးရွာဒေသတွေကနေ မြို့ တွေဆီ လူတွေပြောင်းရွေ့မှုကို လှုံ့ဆော်တယ်။

In Freetown, a city of 1.2 million people,

လူဦးရေ ၁.၂ သန်းရှိတဲ့မြို့ Freetown မှာ

the pressure for housing and the absence of development control

အိမ်ရာအတွက် ဖိအားနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေး ထိန်းချုပ်မှု ကင်းမဲ့မှုက

has led to the establishment of over 70 informal settlements

လွန်ခဲ့တဲ့နှစ် ၂၀ အတွင်းမှာ တရားဝင် မဟုတ်တဲ့ လူနေရပ်ကွက် ရ၀ ကျော်

in the past 20 years.

တည်ဆောက်ဖြစ်လာခဲ့စေတယ်။

This, combined with the sale of forested land to house builders,

ဒါက အိမ်ဆောက်သူတွေအတွက် သစ်တောဖုံးလွှမ်းမြေ ရောင်းချမှုနဲ့ပေါင်းကာ

has resulted in the deforestation

သစ်တော ပြုန်းတီးမှု အကျိုးဆက်ဖြစ်ခဲ့တယ်။

which came into such sharp focus for me that afternoon.

ဒါက ကျွန်မကို ဒီနေ့လယ်ခင်းကို ဒီလောက် သိသာတဲ့ အာရုံစိုက်မှုကို ဖြစ်စေခဲ့တယ်။

Less than two years later, in August 2017,

နောက် နှစ်နှစ် မကြာခင် ၂၀၁၇ ဩဂုတ်လအတွင်းမှာ

a massive landslide near that area led to the loss of about 1,000 lives

ဒီဒေသအနီးက ဧရာမ မြေပြိုကျမှုတစ်ခုက ငါးမိနစ်မရှိ၊တရှိအတွင်းမှာ အသက်ပေါင်း

in less than five minutes.

၁၀၀၀ ခန့်ကို ဆုံးရှုံးစေခဲ့တယ်။

This is not an abstract crisis.

ဒါဟာ ယေဘုယျ ကပ်ဆိုက်မှုတစ်ခုမဟုတ်ဘူး။

The loss of our forests is not just about the loss of some shade.

သစ်တောတွေ ဆုံးရှုံးမှုဟာ အရိပ်ဆုံးရှုံးမှုနဲ့သာ ဆိုင်တာ မကပါဘူး။

It's about the loss of our ability to live.

ကျွန်မတို့ နေထိုင်နိုင်စွမ်း ဆုံးရှုံးမှုနဲ့လည်း ဆိုင်ပါတယ်။

Wanting to do something about this was one of the factors

ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး တစ်ခုခုလုပ်ချင်နေတာက အကြောင်းရင်းတွေထဲက တစ်ခုပါ။

that led to my decision to run for mayor of Freetown,

ဒါက ကျွန်မကို Freetown မြို့တော်ဝန်အတွက် ဝင်ပြိုင်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ဖြစ်စေတယ်။

a position I've held since 2018.

၂၀၁၈ ကတည်းက ကျွန်မ ယူထားတဲ့ ရာထူးတစ်ခုပါ။

And one of my favorite initiatives

ကျွန်မ အကြိုက်ဆုံး အစပျိုးမှုတွေ ထဲက တစ်ခုကတော့

is to make Freetown a tree town once again.

Freetown ကို တစ်ဖန်ပြန်ပြီး သစ်ပင်မြို့တစ်မြို့ ဖန်တီးဖို့ပါ။

Our goal:

ကျွန်မတို့ ရည်မှန်းချက်က

to increase vegetation cover by 50 percent in Freetown

ကျွန်မရဲ့ သက်တမ်းမကုန်ခင် ၂၀၂၂ မှာ Freetown မှာ သဘာဝပေါက်ပင် ဖုံးလွှမ်းမှု

by the end of my term in 2022.

၅၀ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာစေဖို့ပါ။

That means we will plant a million trees within the next two years.

ဆိုလိုတာက နောက်နှစ်နှစ်အတွင်းမှာ သစ်ပင် တစ်သန်းစိုက်ပျိုးမှာပါ။

And we start by planting the first 500,000 seedlings

ပထမဆုံး ဒီမိုးရာသီမှာ ပျိုးပင် ၅၀၀,၀၀၀ စိုက်ပျိုးခြင်းနဲ့

this rainy season.

စလိုက်တယ်။

For this to work, we need to involve everyone.

ဒါ အလုပ်ဖြစ်စေဖို့အတွက် လူတိုင်း ပါဝင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယိ၊

We need to make our city collectively proud of what we can do together

မိမိကိုယ်ကိုယ် ကာကွယ်ဖို့ အတူတူ လုပ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ ကျွန်မတို့မြို့ကို

to protect ourselves

ဂုဏ်ယူမှုဖြစ်စေဖို့ စုပေါင်း ဖန်တီးဖို့လိုတယ်။

and our homes.

ပြီးတော့ ကျွန်မတို့ အိမ်တွေပါ။

For nearly a year now,

အခု တစ်နှစ်နီးပါအကြာမှာ

15 different species of trees have been nursed on 11 sites

အပင်မျိုးစိတ်အစုံ ၁၅ မျိုးကို မြို့အနှံ့က နေရာ ၁၁ ခုမှာ

across the city.

ပျိုးထောင်ထားတယ်။

And now each tree will be planted in a home, a school,

အခု အိမ်တစ်အိမ်၊ ကျောင်းတစ်ကျောင်း၊ ရုံးတစ်ရုံး၊ အများပိုင် နေရာတစ်ခု၊

an office, a public space, on a hillside or in a mangrove

တောင်စောင်းတစ်ခု (သို့) လမုတော တစ်ခုမှာ တစ်ပင်စီကို အပင် ကြီးကြပ်ရေးမှူးတစ်ဦးက

by a tree steward.

စိုက်ပျိုးမှာပါ။

Anyone in Freetown can opt to be a tree steward.

Freetown က မည်သူမဆို အပင် ကြီးကြပ်ရေးမှူးဖြစ်ဖို့ ရွေးချယ်နိုင်တယ်။

And the growth of the trees

သစ်ပင်တွေ ကြီးထွားမှုကို

will be tracked by our community-based growing teams

လူထု အခြေခံ စိုက်ပျိုးရေး အသင်းတွေက အထူး လုပ်ထားတဲ့

using our custom-made Treetracker app.

Treetracker အက်ပ်ကို သုံးရင်း ခြေရာခံမှာပါ။

This isn't just about planting trees,

ဒါက အပင်စိုက်ခြင်း သက်သက်မဟုတ်ပါ၊

it's about growing trees,

အပင်တွေ ကြီးထွားစေဖို့နဲ့

and it's about ensuring that each one of us

ကျွန်မတို့ တစ်ဦးစီဟာ လုပ်ငန်းစဉ်ထဲ ပါဝင်လုပ်ကိုင် ဖြစ်မှာကို

is part of the process.

သေချာစေဖို့ အတွက်ပါ။

A million trees will not fix climate change.

သစ်ပင် တစ်သန်းဟာ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှု ပြဿနာကို မဖြေရှင်းနိုင်ပါဘူး။

But they will reduce the risk of landslides and flooding,

ဒါပေမဲ့ မြေပြိုခြင်းတွေနဲ့ ရေကြီးခြင်း ဘေးကို လျော့ကျစေပြီး

and they will reintroduce biodiversity --

ဇီဝစုံလင်မှုကိုု ပြန်လည်မိတ်ဆက်ပေးမှာပါ။

I've already seen the butterflies back in the park.

ပန်းခြံထဲမှာ လိပ်ပြာတွေ ပြန်လာတာ ကျွန်မ မြင်ခဲ့ပြီးပါပြီ။

And they will protect our water catchments.

သူတို့က မိုးရေခံရပ်ဝန်းတွေကို ကာကွယ်ပေးမှာပါ။

A million trees is our city's small contribution

သစ်ပင် တစ်သန်းဟာ အများကြီး လိုအပ်တဲ့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ

to increasing the much-needed global carbon sink.

ကာဗွန် လျော့ပါးမှု အားဖြည့်ပေးဖို့အတွက် ကျွန်မတို့မြို့ရဲ့ ပါဝင်ထောက်ပံ့မှုလေးပါ။

Perhaps you should plant some trees, too.

ဖြစ်နိုင်တာက သင်ရောပဲ သစ်ပင်တွေ စိုက်သင့်ပါတယ်။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။