The city planting a million trees in two years | Yvonne Aki-Sawyerr

Transcriber: TED Translators Admin Reviewer: Rhonda Jacobs

Translator: Solin Aram Reviewer: Daban Q. Jaff

مانگی کانونی یەکەمی ٢٠١٥ بوو،

It was December 2015,

a month since the end of the Ebola outbreak in Sierra Leone,

مانگێک دوای کۆتایی هاتنی پەتای ئیبۆلا لە سیرا لیۆن،

and I was driving along the Grafton Road

و من بە درێژایی ڕێگای گڕافتۆن لێمدەخوڕی

on the outskirts of our capital city, Freetown.

لە دەوروبەری پایتەختی شارەکەمان، فریتاون.

I'd driven along that road so many times over the past 18 months,

من لە ١٨ی مانگی ڕابردوودا زۆرجار بەم ڕێگەیەدا ڕۆیشتووم،

but honestly, I'd been so preoccupied, I didn't notice my surroundings.

بەڵام ڕاستگۆیانە، من زۆر سەرقاڵ بووم، تێبینی دەوروبەری خۆمم نەکرد.

But that afternoon,

بەڵام ئەو دوانیوەڕۆیە،

I wasn't distracted, and I took it all in.

من سەرقاڵ نەبووم، سەیری هەموو شتێکم کرد.

I was shocked.

من سەرسام بووم.

So much of the once-lush green forest cover

زۆربەی-بەرگی سەوزی دارستانەکە

had simply disappeared.

بە سادەیی دیار نەما.

I felt physically sick as I parked my car and looked at the barren hills around me.

هەستم بە نەخۆشی جەستەیی کرد کاتێک ئۆتۆمبێلەکەم وەستاند و سەیری گردە وشکەکانی

I wasn't just witnessing and mourning the loss of beauty,

دەوروبەرم کرد. من تەنها شاهێدی لەدەستدانی جوانی و خەمناکی نەبووم،

crushing though that was.

وەک وێرانکەر بوو،

I was witnessing and mourning the very real impact of climate change,

من شایەتێکی خەمبار بووم بە کاریگەری ڕاستەقینەی گۆڕانی کەش و هەوا

which is felt in ways both large and small in my city,

کە هەستی پێدەکرێت بە هەردوو شێوەی گەورە و بچووک لە شارەکەم،

my country

وڵاتەکەم

and on my continent.

هەروەها لە کیشوەرەکەم،

Sierra Leone now regularly experiences extreme weather patterns,

ئێستا سیرا لیۆن ئەزمونی زۆر شێوازی کەش و هەوای هەیە،

particularly abnormally heavy rainfall or delayed rains,

بە تایبەتی باران بارینی زۆر بە شێوەیەکی نا ئاسایی یان باران بارینی دواخراو،

both of which can lead to crop failures

کە هەردووکیان دەکرێت ببێتە هۆی شکستی دانەوێڵە

and in turn fuel the migration of people from rural areas to cities.

و دەبێتە هۆی کۆچکردنی دانیشتووان لە لادێکانەوە بۆ شارەکان.

In Freetown, a city of 1.2 million people,

لە فریتاون، کە شارێکی ١.٢ ملیۆن کەسیە،

the pressure for housing and the absence of development control

فشاری خانووبەرە و نەبوونی کۆنترۆڵی گەشەسەندن

has led to the establishment of over 70 informal settlements

بووە هۆی دامەزراندنی زیاتر لە ٧٠ جێگری نافەرمی

in the past 20 years.

لە ٢٠ ساڵی ڕابردوو دا.

This, combined with the sale of forested land to house builders,

ئەمە، جگە لە فرۆشتنی خاکی دارستان بۆ دروستکەرانی خانوو،

has resulted in the deforestation

لە ئەنجام دا بووە هۆی لەناو بردنی دارستان

which came into such sharp focus for me that afternoon.

کە ئەم نیوەڕۆیە بۆ من زۆر جێی سەرنج بوو.

Less than two years later, in August 2017,

دوای کەمتر لە دوو ساڵ، لە مانگی ئابی ٢٠١٧ دا،

a massive landslide near that area led to the loss of about 1,000 lives

هەرەسێکی گەورە لە نزیک ئەو ناوچەیە دا بووە هۆی لەدەستدانی نزیکەی ١٠٠٠ کەس

in less than five minutes.

لە ماوەی کەمتر لە پێنج خولەک دا.

This is not an abstract crisis.

ئەمە قەیرانێک نییە تێگەشتن لێی قورسبێت.

The loss of our forests is not just about the loss of some shade.

لەدەستدانی دارستانەکانمان تەنیا سەبارەت بە لەدەستدانی هەندێک سێبەر نییە.

It's about the loss of our ability to live.

ئەوە سەبارەت بە لەدەستدانی توانای ژیانمانە

Wanting to do something about this was one of the factors

ویستم کارێک لەو بارەیەوە بکەم ئەمە یەکێک بوو لە هۆکارەکان

that led to my decision to run for mayor of Freetown,

ئەوە بووە هۆی ئەوەی کە بڕیارم دا خۆم بۆسەرۆکی شارەوانی شاری

a position I've held since 2018.

فریتاون هەڵبژێرم، ئەو پێگەیەی کە لە ساڵی ٢٠١٨ەوە وەرم گرت.

And one of my favorite initiatives

و یەکێک لە دەست پێشخەریە دڵخوازەکانم

is to make Freetown a tree town once again.

ئەوە بوو کە فریتاون جارێکی تر ببێتەوە شاری درەخت.

Our goal:

ئامانجمان:

to increase vegetation cover by 50 percent in Freetown

زیادکردنی چینی ڕووەکی بە ڕێژەی لە سەدا ٥٠ لە فریتاون

by the end of my term in 2022.

تا کۆتایی ماوەی من تا ساڵی ٢٠٢٢.

That means we will plant a million trees within the next two years.

ئەمەش واتا لە ماوەی دوو ساڵی داهاتوودا ملیۆنێک درەخت دەچێنین.

And we start by planting the first 500,000 seedlings

هەروەها سەرەتا بە ناشتنی ٥٠٠،٠٠٠ نەمام دەست پێ دەکەین

this rainy season.

لە ماوەی ئەم وەرزە باراناویەدا

For this to work, we need to involve everyone.

بۆ ئەم کارە، پێویستە هەموومان بەژداری بکەین.

We need to make our city collectively proud of what we can do together

پێویستە هەموو شانازی بکەین بە شارەکەمان بەوەی کە دەتوانین بەیەکەوە چی بکەین

to protect ourselves

بۆ پاراستنی خۆمان

and our homes.

هەروەها ماڵەکانمان.

For nearly a year now,

نزیکەی ساڵێک دەبێت،

15 different species of trees have been nursed on 11 sites

چاندنی ١٥ جۆری جیاوازی درەخت لە ١١ شوێن دا

across the city.

لە هەموو شارەکە.

And now each tree will be planted in a home, a school,

و ئێستا درەخت دەچێنن لە هەر ماڵێک، خوێندنگایەک،

an office, a public space, on a hillside or in a mangrove

نوسینگەیەک، بۆشاییەکی گشتی، لەسەر گردێک یان لای مانگرۆڤ

by a tree steward.

لەلایەن بەڕێوەبەری درەختەوە.

Anyone in Freetown can opt to be a tree steward.

هەر کەسێک لە فریتاون دەتوانێت ببێتە بەڕێوەبەری درەخت.

And the growth of the trees

هەروەها گەشەکردنی درەختەکان.

will be tracked by our community-based growing teams

چاودێری دەکرێت لەلایەن تیمەکانی- گەشەی کۆمەڵگاکەمانەوە

using our custom-made Treetracker app.

بە بەکارهێنانی بەرنامەی تری تریکی تایبەت بە خۆمان.

This isn't just about planting trees,

ئەمە تەنیا بۆ چاندنی درەخت نییە،

it's about growing trees,

ئەوە سەبارەت بە گەشەکردنی درەختە،

and it's about ensuring that each one of us

هەروەها سەبارەت بە دڵنیابوون لەوەی کە هەر یەکێک لە ئێمە

is part of the process.

بەشێکە لە پڕۆسەکە.

A million trees will not fix climate change.

ملیۆنێک درەخت چارەسەری گۆڕانی کەش و هەوا ناکات.

But they will reduce the risk of landslides and flooding,

بەڵام مەترسی زەمین لەرزە و لافاو کەم دەکاتەوە،

and they will reintroduce biodiversity --

و ئەوان هەمەجۆری زیندەیی دەناسن --

I've already seen the butterflies back in the park.

من پێشتر پەپولەکانم بینیوە کە دەگەڕێنەوە بۆ پاڕک.

And they will protect our water catchments.

و ئەوان پارێزگاری لە ئاوڕێژەکانمان دەکەن.

A million trees is our city's small contribution

ملیۆنێک درەخت هاوکاری بچووکی شارەکەمانە

to increasing the much-needed global carbon sink.

بۆ زیادکردنی بڕی-پێویستی نقومبوونی کاربۆنی جیهانی.

Perhaps you should plant some trees, too.

ڕەنگە پێویست بکات تۆش هەندێک درەخت بچێنیت.

Thank you.

سوپاس.