Technology that knows what you're feeling | Poppy Crum

Translator: Myo Aung Reviewer: Sanda Aung

What happens when technology knows more about us than we do?

နည်းပညာဟာ ကျုပ်တို့ထက်ကို ပိုသိလာတဲ့အခါ ဘာတွေ ဖြစ်လာမလဲ?

A computer now can detect our slightest facial microexpressions

အခုဆို ကွန်ပျူတာဟာ ကျုပ်တို့ မျက်နှာပေါ်က မသိမသာ မိုက်ခရိုအမူအရာကို ရှာတွေ့နိုင်ပြီး

and be able to tell the difference between a real smile and a fake one.

စစ်မှန်တဲ့ အပြုံးနဲ့ အတုအပကို ခွဲခြား ထောက်ပြပေးနိုင်ပါတယ်။

That's only the beginning.

ဒါဟာ အစပဲ ရှိပါသေးတယ်။

Technology has become incredibly intelligent

နည်းပညာဟာ မယုံနိုင်လောက်အောင်ကို သိရှိလာနိုင်ပြီ ဖြစ်ကာ

and already knows a lot about our internal states.

ကျုပ်တို့ရဲ့ အတွင်းပိုင်း အခြေအနေများ အကြောင်းကို အများကြီး သိနှင့်နေပါပြီ။

And whether we like it or not,

ကျုပ်တို့ ကြိုက်ကြိုက် မကြိုက်ကြိုက်၊

we already are sharing parts of our inner lives

ကျုပ်တို့ရဲ့ ဘဝအတွင်းရေး အပိုင်းတွေကို ထိန်းချုပ်နိုင်စွမ်း မရှိဘဲ

that's out of our control.

မျှဝေပေးလျက် ရှိနေကြပါပြီ။

That seems like a problem,

အဲဒါ ပြဿနာတစ်ခု ဖြစ်လာနေတယ်၊

because a lot of us like to keep what's going on inside

ကျုပ်တို့ အများစုဟာ ကိုယ့်အတွင်းရေးတွေကို လူတွေ တကယ် မြင်တွေမရနိုင်အောင်

from what people actually see.

ထိန်းချုပ် ထားချင်လိုကြလို့ပါ။

We want to have agency over what we share and what we don't.

ကျုပ်တို့ဟာ ကိုယ်က မျှဝေပေးချင်တာနဲ့ မပေး ချင်တာကို ကိုယ်တိုင် ဆုံးဖြတ်ချင်ကြတယ်။

We all like to have a poker face.

ကျုပ်တို့ အားလုံး ပိရိတဲ့ မျက်နှာမျိုးကို ထားရှိလိုကြတယ်။

But I'm here to tell you that I think that's a thing of the past.

ကျွန်မ ဒီနေ့ ရှင်တို့ကို ပြောချင်တာက အဲဒါတွေ အတိတ်ထဲမှာ ကျန်ရစ်ခဲ့ပါပြီ။

And while that might sound scary, it's not necessarily a bad thing.

အခုပြောမယ်ဟာက ထိတ်လန့်ဖွယ်လို ထင်စရာ ရှိပေမဲ့ ဆိုးတဲ့အရာ ဟုတ်ချင်မှ ဟုတ်မှာပါ။

ကျွန်မဟာ ဦးနှောက်ထဲက ပတ်လည် လမ်း​ကြောင်းတွေကို လေ့လာခဲ့တာ ကြာပါပြီ။

I've spent a lot of time studying the circuits in the brain

that create the unique perceptual realities that we each have.

၎င်းတို့ကမှ ကျုပ်တို့ရဲ့ လက်တွေ့ ခံစားရမှုများကို ဖန်တီးပေးကြတာပါ။

အခုတော့ ကျွန်မဟာ အဲဒါတွေကိုယူပြီး

And now I bring that together

လက်ရှိ နည်းပညာတွေရဲ့ လုပ်ကိုင်နိုင်စွမ်းတွေနဲ့ တွဲပေးလျက်

with the capabilities of current technology

to create new technology that does make us better,

ကျုပ်တို့ကို ပိုကောင်း၊ ပိုခံစားလာစေကာ ပိုပြီး ဆက်သွယ်ခွင့်ပေးမယ့်

feel more, connect more.

နည်းပညာသစ်တွေကို ဖန်တီးပေးလိုပါတယ်။

And I believe to do that,

ကျွန်မ ယုံကြည်တာက အဲဒီလို ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့်

we have to be OK losing some of our agency.

ကျုပ်တို့ရဲ့ ထိန်းချုပ်မှု တချို့ကို လက် လွတ်ရလည်း ကျုပ်တို့အတွက် အိုကေမှာပါ။

With some animals, it's really amazing,

အချို့သော တိရိစ္ဆာန်တွေနဲ့ဆို အဲဒါ တကယ့်ကို အံ့ဩစရာပါ၊

and we get to see into their internal experiences.

ကျုပ်တို့ဟာ သူတို့ရဲ့ အတွင်းပိုင်း အတွေ့အကြုံများကို လေ့လာကြည့်သင့်ပါတယ်။

We get this upfront look at the mechanistic interaction

ကျုပ်တို့ အခုလို အကြမ်းဖျင်း မြင်ရတာက ၎င်းတို့က သူတို့ ဝန်းကျင်ရှိ ကမ္ဘာအား

between how they respond to the world around them

တုံ့ပြန်ပုံနဲ့ ၎င်းတို့ရဲ့ ဇီဝစနစ်များအရဲ့ အခြေအနေရဲ့

and the state of their biological systems.

လှုပ်ရှားမှု အသွင်သဏ္ဍာန်ပါ။

This is where evolutionary pressures like eating, mating

စားသောက်ခြင်း၊ မိတ်လိုက်ခြင်းနဲ့ ကိုယ် အစားမခံလိုက်ရမှာ သေချာစေရေး

and making sure we don't get eaten

ဆင့်ကဲတိုးတက်မှုရဲ့ ဖိအားပေးမှုများက

drive deterministic behavioral responses to information in the world.

ကမ္ဘာကြီးထဲက အချက်အလက်များဆိုင်ရာ ပြုမူရေး ဆုံးဖြတ်ချက်များကို ဆုံးဖြတ်ပေးတဲ့ နေရာပါ။

And we get to see into this window,

အဲဒါကြောင့် ကျုပ်တို့ဟာ ဒီပြတင်းပေါက်ထဲကို ကြည့်ရန် လိုပါတယ်၊

into their internal states and their biological experiences.

၎င်းတို့ရဲ့ အတွင်းပိုင်း အခြေအနေများနဲ့ ဇီဝအတွေ့အကြုံများကို ကြည့်ဖို့လိုတယ်။

It's really pretty cool.

အဲဒါဟာ တကယ့်ကို အံ့အားသင့်စရာကြီးပါ။

Now, stay with me for a moment -- I'm a violinist, not a singer.

အခုတော့ ကျွန်မကို ခဏကြာ သည်းခံကြပါ -- ကျွန်မ တယောထိုးသူပါ၊ သီချင်းဆိုသူ မဟုတ်ပါ။

But the spider's already given me a critical review.

ဒါပေမဲ့ ပင့်ကူဟာဖြင့် ကျွန်မအား မိမိရဲ့ ဝေဖန်ချက်ကို ပေးထားပါပြီ။

(Video) (Singing in a low pitch)

(ဗီဒီယို) (နိမ့်သည့် အသံဖြင့် ဆိုထားသံ)

(Singing in a middle pitch)

(အလယ်သံဖြင့် ဆိုထားသံ)

(Singing in a high pitch)

(မြင့်သည့် အသံဖြင့် ဆိုထားသံ)

(Singing in a low pitch)

(နိမ့်သည့် အသံဖြင့် ဆိုထားသံ)

(Singing in a middle pitch)

(အလယ်သံဖြင့် ဆိုထားသံ)

(Singing in a high pitch)

(မြင့်သည့် အသံဖြင့် ဆိုထားသံ)

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Poppy Crum- ကြည့်ရတာ တချို့ပင့်ကူတွေဟာ ပင့်ကူအိမ်ကို တယောလို အသံညှိပေးလျက်

Poppy Crum: It turns out, some spiders tune their webs like violins

to resonate with certain sounds.

အချို့အသံတွေနဲ့ လိုက်ဖက်အောင် ဟိန်းနိုင်ကြတယ်။

And likely, the harmonics of my voice as it went higher

ကြည့်ရတာ ကျွန်မ အသံဟာ မြင့်တက်သွားပြီး

ကျွန်မ ကျယ်လောင်းစွာ ဆိုသွားတာနဲ့ ပေါင်းလိုက်တော့

coupled with how loud I was singing

recreated either the predatory call of an echolocating bat or a bird,

လင်းနို့ ဒါမှမဟုတ် ငှက်ရဲ့ သဘာဝ ခေါ်ဆိုသံလိုဟာကို ဖန်တီးပေးခဲ့လို့၊

and the spider did what it should.

ပင့်ကူဟာ ၎င်းအနေနဲ့ လုပ်ကိုင်ရမှာကို လုပ်ပြခဲ့တာပါ။

It predictively told me to bug off.

ပင့်ကူဟာ ကျွန်မကို မနှောင့်ယှက်ရန် ပြောခဲ့ပါတယ်။

I love this.

ကျွန်မ ဒါကို ကြိုက်တယ်။

The spider's responding to its external world

ပင့်ကူရဲ့ ပြင်ပကမ္ဘာသို့ တုံ့ပြန်ပုံပါ၊

in a way that we get to see and know what's happening to its internal world.

အဲဒါကို ကြည့်လျက် ၎င်းရဲ့ အတွင်ပိုင်း ကမ္ဘထဲမှာ ဘာတွေဖြစ်ပျက်နေတာ သိနိုင်ပါတယ်။

ဇီဝဗေဒဟာ ပင့်ကူရဲ့ တုံ့ပြန်မှုကို ထိန်းချုပ်ထားတယ်၊

Biology is controlling the spider's response;

it's wearing its internal state on its sleeve.

၎င်းဟာ မိမိရဲ့ အတွင်းရေး အခြေအနေကို မိမိလက်မောင်းပေါ်မှာ ဝတ်ထားပါတယ်။

But us, humans --

ဒါပေမဲ့၊ ကျွန်မတို့ လူသားတွေက--

we're different.

သူတို့နဲ့ မတူညီကြပါ။

We like to think we have cognitive control over what people see, know and understand

ကျုပ်တို့က ကိုယ့်အတွင်းရေး အခြေနေများအား၊ စိတ်ခံစားမှုများကို၊ မလုံခြုံမှုများကို၊

ကျုပ်တို့ရဲ့ ဝါးလုံးကြွားလုံးတွေ၊ ကျုပ် တို့ရဲ့ ကြိုးစားမှုတွေနဲ့ စိတ်ဆင်းရဲမှုတွေ

about our internal states --

our emotions, our insecurities, our bluffs, our trials and tribulations --

ပြီးတော့ ကျွန်ပ်တို့ တုံ့ပြန်ကြပုံကို လူတွေ မြင်ကြတာ၊ သိကြပြီး နားလည်ကြတာကို

and how we respond.

ကျုပ်တို့က သိလျက် ထိန်းချုပ်ထားနိုင်တယ်လို့ ထင်ကြတယ်။

We get to have our poker face.

ကျုပ်တို့ဟာ မျက်နှာ ပိရိဖို့ လိုပါတယ်။

Or maybe we don't.

အဲဒီလို မနေချင်လည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

Try this with me.

ဒါကို ကျွန်မနဲ့အတူ စမ်းကြည့်ပါ။

Your eye responds to how hard your brain is working.

သင့် ဦးနှောက် ခက်ခဲစွာ အလုပ်နေရပုံကို သင့်မျက်လုံးများက တုံ့ပြန်ကြတယ်။

The response you're about to see is driven entirely by mental effort

ကိုယ် မြင်တွေ့နိုင်တဲ့ တုံ့ပြန်မှုကို စိတ်ပိုင်း အားထုတ်မှုဖြင့် ရယူနိုင်ပြီး

and has nothing to do with changes in lighting.

အလင်းရောင် ပြောင်းလဲမှုနဲ့ ဘာမှ မဆိုင်ပါဘူး။

အာရုံကြောဆိုင်ရာ သိပ္ပံပညာမှ ဒါကို ကျုပ်တို့ သိထားတယ်။

We know this from neuroscience.

I promise, your eyes are doing the same thing as the subject in our lab,

ရှင်တို့မျက်လုံးတွေဟာ ကျုပ်တို့ ဓာတ်ခွဲ ခန်းထဲက ပင့်ကူနည်းတူပဲ တုံ့ပြန်တတ်ပါတယ်။

whether you want them to or not.

ကိုယ်က လုပ်ချင်မလုပ်ချင်နဲ့ မဆိုင်ပါဘူး။

At first, you'll hear some voices.

အစပိုင်းမှာ ရှင်တို့ဟာ အသံအချို့ကို ကြားကြရပါမယ်။

Try and understand them and keep watching the eye in front of you.

၎င်းတို့ကို နားလည်ဖို့ ကြိုးစားလျက် မျက်လုံးများဖြင့် ရှေ့မှာ ကြည့်နေကြပါ။

It's going to be hard at first,

အစပိုင်းတွင် ခက်ခဲပါလိမ့်မယ်။

one should drop out, and it should get really easy.

ကိုယ့်စိတ်ကို လျှော့ချလိုက်ရင် တကယ့်ကို လွယ်ကူလာမယ်။

You're going to see the change in effort in the diameter of the pupil.

ရှင်တို့ရဲ့ အားထုတ်မှု ပြောင်းလဲပုံ မျက်စိ သူငယ်အိမ် အချင်း ပြောင်းလဲတာ သတိထားမိမယ်။

(ဗီဒီယို) (ထပ်နေကြတဲ့ အသံနှစ်ခု ပြောဆိုနေကြ)

(Video) (Two overlapping voices talking)

(Single voice) Intelligent technology depends on personal data.

(တစ်ခုတည်းသော အသံ) အသိဉာဏ် နည်းပညာမှာ ကိုယ်ရေး အချက်များပေါ် မူတည်တယ်။

(Two overlapping voices talking)

(ထပ်နေကြတဲ့ အသံနှစ်ခု ပြောဆိုနေကြ)

(Single voice) Intelligent technology depends on personal data.

(တစ်ခုတည်းသော အသံ) အသိဉာဏ် နည်းပညာမှာ ကိုယ်ရေး အချက်များပေါ် မူတည်တယ်။

PC: Your pupil doesn't lie.

PC- ရှင်တို့ သူငယ်အိမ်ဟာ မလိမ်တတ်ပါဘူး။

Your eye gives away your poker face.

ရှင်တို့ရဲ့ မျက်လုံးက ပိရိတဲ့ မျက်နှာကို ဖွင့်ပြလိုက်တယ်။

When your brain's having to work harder,

သင့်ဦးနှောက် ခက်ခဲစွာ အလုပ်လုပ်ချိန်မှာ

your autonomic nervous system drives your pupil to dilate.

သင့်ရဲ့ အာရုံကြောဆိုင်ရာ အလိုအလျောက်စနစ်က သင့် သူငယ်အိမ်ကို ချဲ့ပေးပါတယ်။

When it's not, it contracts.

မဟုတ်ရင် သူငယ်အိမ် သေးလာတယ်။

When I take away one of the voices,

ခုနကအသံများထဲက တစ်ခုကို ဖယ်ရှားလိုက်ရင်၊

the cognitive effort to understand the talkers

ပြောနေသူတို့ကို နားလည်ရန် အသိစိတ်ရဲ့ အားထုတ်မှုဟာ

gets a lot easier.

I could have put the two voices in different spatial locations,

များစွာ လွယ်လာပါတယ်။

ခုနက အသံနှစ်ခုကို မတူတဲ့ နေရာနှစ်ခုမှာ ထားနိုင်ခဲ့မှာပါ။

I could have made one louder.

တစ်ခုကို ကျွန်မ ပိုကျယ်အောင် လုပ်နိုင်ခဲ့တယ်။

You would have seen the same thing.

ရှင်တို့ အားလုံး ခုနာက အတိုင်းပဲ ကြုံခဲ့ရမှာပါ။

We might think we have more agency over the reveal of our internal state

ကျုပ်တို့ အတွင်းရေး အ​ခြေအနေကို သိနာလည်ဖို့ ကြိုးစားရာတွင် ပင့်ကူနဲ့စာရင်

than that spider,

ပိုပြီး လုပ်နိုင်စွမ်းရှိတယ်လို့ ထင်နိုင်ကြပါတယ်။

but maybe we don't.

အဲဒီလို ဟုတ်ချင်မှ ဟုတ်မှာပါ။

Today's technology is starting to make it really easy

ဒီနေ့တွင် နည်းပညာတွေဟာဖြင့် အချက်ပြ ညွှန်ပြပေးခြင်းဖြင့်

to see the signals and tells that give us away.

ကျုပ်တို့ရဲ့ ဘဝကို တကယ့်ကို လွယ်ကူလာအောင် ကူပေးနေကြတယ်။

The amalgamation of sensors paired with machine learning

စက်ရဲ့ သင်ယူမှုနှင့်အတူ အာရုံခံကိရိယာများ စုစည်းတွဲသုံးလျက်

on us, around us and in our environments,

ကျုပ်တို့ကို၊ ဝန်းကျင်နဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ကို သင်ယူနေခြင်းဟာ

is a lot more than cameras and microphones tracking our external actions.

ကင်မရာတွေ မိုက်ခရိုဖုန်တွေ ကျုပ်တို့ကို ခြေရာခံ ကြည့်နေကြတာထက် အများကြီးပိုပါတယ်။

Our bodies radiate our stories

ကျုပ်တို့ရဲ့ ဇီဝဖြစ်စဉ်ရဲ့ အပူချိန် ပြောင်းလဲနေခြင်းက

from changes in the temperature of our physiology.

ကျုပ်တို့ ခန္ဓာကိုယ်များက ကျုပ်တို့ ဖြစ်စဉ်တွေကို ထုတ်လွှင့်ပေးနေတယ်။

We can look at these as infrared thermal images

ကျုပ်တို့ဟာ အဲဒါကို ကျွန်မရဲ့ နောက်မှာ ပြသနေတဲ့

showing up behind me,

အနီအောက် အပူချိန်ပုံများလို မြင်နိုင်တယ်။

where reds are hotter and blues are cooler.

အနီရောင်ဟာ ပိုပူပြီး အပြာရောင်ဟာ ပိုအေးတယ်။

The dynamic signature of our thermal response

ကျုပ်တို့ရဲ့ ပြောင်းလဲနေတဲ့ အပူချိန်ဖြင့် တုံ့ပြန်မှု လက်မှတ်က

gives away our changes in stress,

စိတ်ဖိစီးမှုကြောင့် ကျုပ်တို့ရဲ့ အပြောင်းအလဲတွေကို၊

how hard our brain is working,

ဦးနှောက်က ဘယ်လောက် ခဲယဉ်းစွာ အလုပ်လုပ်နေပုံကို၊

whether we're paying attention

ကျုပ်တို့ တစ်ခုခုကို အာရုံစိုက်နေတာလား၊

and engaged in the conversation we might be having

ကျုပ်တို့ဟာ တစ်ဦးဦးနဲ့ ဆွေးနွေး ပြောဆိုနေတာလား၊

and even whether we're experiencing a picture of fire as if it were real.

ဒါမှမဟုတ် ကျုပ်တို့ဟာ မီးလောင်နေခြင်းကို တကယ့် ခံစားနေရတာလား ဖေါ်ပြပေးနိုင်ပါတယ်။

We can actually see people give off heat on their cheeks

မီးတောက်ရဲ့ ရှေ့မှာ ထိုင်နေရသူရဲ့ ပါးပြင်ပေါ်မှာ

in response to an image of flame.

ကျုပ်တို့ အပူချိန်ကို တုံ့ပြန်လျက် အပူကို ပြန်ကန် ထုတ်ပေးတာကို မြင်နိုင်ပါတယ်။

တစ်ဦးဦးရဲ့ အပူချိန်အား တုံ့ပြန်မှု ဒေတာကို တိုင်းကြည့်ခြင်းဖြင့်

But aside from giving away our poker bluffs,

what if dimensions of data from someone's thermal response

ကျုပ်တို့က မျက်နှာသေဖြင့် ထိန်းလိုတဲ့ အရာတွေကို ထုတ်ပြပေးရုံသာမက

gave away a glow of interpersonal interest?

တကယ့်ကို ကိုယ့်အတွင်းရေးကို ထုတ်ပြပေးတာမျိုး ဖြစ်နေရင်ကော။

Tracking the honesty of feelings in someone's thermal image

တစ်ဦးဦးရဲ့ အပူပိုင်း ကားချပ်ပုံထဲမှနေပြီး ခံစားမှု အစစ်အမှန်ကို ခြေရာခံနိုင်ခြင်းက

might be a new part of how we fall in love and see attraction.

ကျုပ်တို့ ချစ်ကြိုက်ကြပုံနဲ့ သံယောဇဉ် ရှိလာပုံကို သိလာနိုင်စရာ ရှိပါတယ်။

ကျုပ်တို့ရဲ့ နည်းပညာဟာ မိုက်ခရိုဖုန်းမှ ဖမ်းယူလိုက်တဲ့ ကျုပ်တို့ရဲ့ စကားပြောပုံနဲ့

Our technology can listen, develop insights and make predictions

about our mental and physical health

ဘာသာစကားဆိုင်ရာ အချိန်ကာလ ပြောင်းလဲမှုကို

just by analyzing the timing dynamics of our speech and language

ဆန်းစစ်ကြည့်ရုံနဲ့ ကျုပ်တို့ရဲ့စိတ်ပိုင်း နဲ့ ရုပ်ပိုင်း ကျန်းမာရေး အခြေအနေကို

နားထောင်၊ ထိုးဖောက်မြင်နိုင်ပြီး ဟောကိန်း ထုတ်ပေးနိုင်တယ်။

picked up by microphones.

Groups have shown that changes in the statistics of our language

ကျုပ်တို့ ဘာသာစကားရဲ့ စာရင်းအင်းထဲက အပြောင်းအလဲများကို စက်ရဲ့ ဆန်းစစ်မှုနဲ့

paired with machine learning

တွဲပေးလိုက်လျှင် တစ်ဦးဦးထံတွင်

can predict the likelihood someone will develop psychosis.

စိတ္တဇရောဂါ ဖြစ်လာနိုင်ခြေကို ကြိုတင် ခန့်မှန်းနိုင်တာ လေ့လာသူတို့ တွေ့ထားတယ်။

I'm going to take it a step further

ကျွန်မ နောက်တစ်ဆင့် တက်ပြီး

အမျိုးမျိုးသော ရောဂါများနဲ့အတူ တွေ့မြင် ရလေ့ရှိတဲ့ ဘာသာစကား အပြောင်းအလဲများနဲ့

and look at linguistic changes and changes in our voice

that show up with a lot of different conditions.

အသံထဲက အပြောင်းအလဲများကို လေ့လာကြည့်တယ်။

Dementia, diabetes can alter the spectral coloration of our voice.

စိတ်ဖောက်ပြန်မှု၊ ဆီးချိုတို့ဟာ ကျုပ်တို့ အသံရဲ့ ရောင်စဉ်တန်းကို ပြောင်းပစ်နိုင်တယ်။

Changes in our language associated with Alzheimer's

အယ်လ်ဇိုင်းမားနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ ဘာသာစကားထဲက အပြောင်းအလဲတွေကို

can sometimes show up more than 10 years before clinical diagnosis.

တစ်ခါတစ်ရံတွင် ဆေးခန်းမှာ ရောဂါကို ရှာမတွေ့မီ ၁၀ နှစ်စောပြီး ပေါ်လွင်တတ်တယ်။

What we say and how we say it tells a much richer story

ကျုပ်တို့ ဘာတွေကို ပြောပြီး ပြောဆိုပုံဟာ ကျုပ်တို့ ထင်ခဲ့ကြတာထက်ကို

ပိုပြည့်စုံတဲ့ အချက်တွေကို ပြသကြပါတယ်။

than we used to think.

And devices we already have in our homes could, if we let them,

ကျုပ်တို့ အိမ်တွေမှာ ရှိနှင့်နေပြီ ဖြစ်တဲ့ ကိရိယာများ၊ ကျုပ်တို့က ခွင့်ပြုမယ်ဆိုရင်၊

give us invaluable insight back.

တန်ဖိုးဖြတ်မရနိုင်တဲ့ အတွင်းရေးတွေကို အသိပေးနိုင်တယ်။

The chemical composition of our breath

ကျုပ်တို့ ရှူထုတ်လိုက်တဲ့ လေရဲ့ ဓာတုဖွဲ့စည်းထားပုံဟာ

gives away our feelings.

ကျုပ်တို့ရဲ့ ခံစားချက်တွေကို ထုတ်ပြပါမယ်။

There's a dynamic mixture of acetone, isoprene and carbon dioxide

အဲဒီမှာ ပါဝင်ကြတဲ့ acetone၊ isoprene နဲ့ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်တို့ရဲ့ ရောနှောမှုဟာ

that changes when our heart speeds up, when our muscles tense,

ကျုပ်တို့ရဲ့ နှလုံးခုန်တာ မြန်လာတဲ့အခါမှာ၊ ကြွက်သားတွေ တင်းမာလာရင် ပြောင်းသွားပေမဲ့၊

and all without any obvious change in our behaviors.

ကျုပ်တို့ရဲ့ ပြုမူပုံကျတော့ ထင်ရှားတဲ့ အပြောင်းအလဲ မရှိတတ်ပါဘူး။

အခုတော့ ရှင်တို့အား ကျွန်မနဲ့အတူ ဒီအခွေကို စောင့်ကြည့်စေလိုပါတယ်။

Alright, I want you to watch this clip with me.

Some things might be going on on the side screens,

ဘေးက စခရင်တွေပေါ်မှာပါ တချို့အရာတွေ ပြသပေးနိုင်ပေမဲ့

but try and focus on the image in the front

ရှင်တို့ ရှေ့မှာရှိတဲ့ ပုံရိပ်နဲ့ ပြတင်းပေါက်နားက လူကို

and the man at the window.

ရှင်တို့ အာရုံစိုက်ဖို့ ကြိုးစားကြပါ။

(Eerie music)

(ကျောချမ်းဖွယ် ဂီတ)

(Woman screams)

(အမျိုးသမီး အော်ဟစ်သံ)

PC: Sorry about that. I needed to get a reaction.

PC- ဆောရီးနော်၊ ရှင်တို့ဖက်မှ တုံ့ပြန်ပေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

I'm actually tracking the carbon dioxide you exhale in the room right now.

တကယ်တော့ ကျွန်မဟာ ရှင်တို့မှ ရှူထုတ်တဲ့ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်ကို ခြေရာခံကြည့်တယ်။

We've installed tubes throughout the theater,

ကျွန်မတို့ဟာ ဒီခန်းမကြီး တလျှောက်လုံးမှာ ပြွန်တွေ တပ်ဆင်ထားတယ်၊

CO2 က လေထက် ပိုလေးလို့ ကြမ်းပြင်နဲ့ ကပ်လျက် တပ်ဆင်ထားကြတယ်။

lower to the ground, because CO2 is heavier than air.

But they're connected to a device in the back

၎င်းတို့အားလုံးကို နောက်ဖက်ရှိ ကိရိယာတစ်ခုနဲ့ ချိတ်ဆက်ပေးထားလို့

that lets us measure, in real time, with high precision,

အချိန်နဲ့တပြေးညီ တိကျစွာ CO2 ပါဝင်မှု အချိုးအစား ပြောင်းလဲနေပုံကို

the continuous differential concentration of CO2.

တချိန်လုံး တိုင်းကြည့်နိုင်ပါတယ်။

The clouds on the sides are actually the real-time data visualization

ဘေးမှာ မြင်ကြရတဲ့ တိမ်များဟာ အချိန်နဲ့တ​ပြေးညီ ရရှိနေတဲ့ CO2 ရဲ့

of the density of our CO2.

သိပ်သည်းဆကို မြင်ကြရပုံပါ။

You might still see a patch of red on the screen,

ရှင်တို့ဟာ စခရင်ပေါ်မှာ အနီရောင် အကွက်ကို မြင်နိုင်ကြမယ် ထင်ပါတယ်၊

because we're showing increases with larger colored clouds,

တိုးတိုးလာနေခြင်းကို ကျွန်မတို့က ပိုပြီး အရောင်တင်ပေးလျက် ပြသပေးနေကြလို့ပါ၊

larger colored areas of red.

အနီရောင် ချယ်ထားတဲ့ ဧရိယာ ပိုကြီးလာတယ်။

And that's the point where a lot of us jumped.

ကျွန်မတို့ထဲက တော်တော်များများ ထခုန်လိုက်ကြတဲ့ အချိန်ပါပဲ။

It's our collective suspense driving a change in carbon dioxide.

ကျုပ်တို့ရဲ့ စုပေါင်းလျက် ရင်ဖိုခဲ့ကြမှုက ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ကို ပြောင်ပစ်ခဲ့တယ်။

Alright, now, watch this with me one more time.

ကောင်းပြီ၊ ဒါကို ကျွန်မနဲ့အတူ နောက်တစ်ကြိမ် ကြည့်ကြပါ။

(Cheerful music)

(ပျော်ရွှင်ဖွယ် ဂီတ)

(Woman laughs)

(အမျိုးသမီး ရယ်သံ)

PC- အဲဒါ လာမှာကို ရှင်တို့ သိခဲ့ကြတယ်။

PC: You knew it was coming.

But it's a lot different when we changed the creator's intent.

မြင်ရတဲ့ အကြောင်းအရာကို ကျုပ်တို့ ပြောင်း လိုက်တာနဲ့ အခြေအနေဟာ လုံးဝ ပြောင်းသွားတယ်။

Changing the music and the sound effects

ဂီတနဲ့ အသံတွေကို ပြောင်းလဲပစ်လိုက်တာနဲ့

completely alter the emotional impact of that scene.

အဲဒီရှုခင်းကနေပြီး ကျုပ်တို့ အပေါ် သက်ရောက်မှုကို လုံးဝ ပြောင်းပစ်တယ်။

And we can see it in our breath.

အဲဒါကို ကျုပ်တို့ရဲ့ ရှူထုတ်လိုက်တဲ့ အသက်ထဲမှာ မြင်နိုင်ပါတယ်။

Suspense, fear, joy

သည်းထိတ်ရင်ဖို၊ ကြောက်ရွံ့ခြင်း၊ ဝမ်းသာခြင်း၊

all show up as reproducible, visually identifiable moments.

အားလုံးတို့ဟာ ပြန်ပြီး ထုတ်ယူလျက် အထင်အရှား မြင်ရအောင် လုပ်ပြနိုင်တယ်။

We broadcast a chemical signature of our emotions.

ကျုပ်တို့ဟာ ကျုပ်တို့ စိတ်ခံစားမှုတွေရဲ့ ဓာတုဗေဒ လက်မှတ်ကို ထုတ်လွှင့်နေကြပါတယ်။

ဒီတော့ အဲဒါက ပိရိတဲ့ မျက်နှာကို အဆုံးသတ်လိုက်မှုပါပဲ။

It is the end of the poker face.

Our spaces, our technology will know what we're feeling.

ကျုပ်တို့ရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်၊ နည်းပညာတွေက ကျုပ်တို့ ခံစားနေရတာကို သိကြပါမယ်။

We will know more about each other than we ever have.

ကျုပ်တို့ဟာ တစ်ဦးကိုတစ်ဦး မကြုံစဖူး ပိုလို့ကို သိရှိလာကြရပါမယ်။

We get a chance to reach in and connect to the experience and sentiments

ကျုပ်တို့ လူသားတွေအတွက် အာရုံခံစား ရမှုများ၊ စိတ်ခံစားရမှုများနဲ့ လူမှုရေးအရ

အခြေခံအကျဆုံး အတွေ့အကြုံများနဲ့ စိတ်သဘော တို့လို အရာတွေကို လက်လှမ်းမီလျက်

that are fundamental to us as humans

in our senses, emotionally and socially.

ချိတ်ဆက်ကြည့်နိုင်မယ့် အခွင့်အလမ်း ကျုပ်တို့မှာ ပေါ်လာပါပြီ။

I believe it is the era of the empath.

စာနာမှု ခေတ်လို့ ကျွန်မ ယုံကြည်တယ်။

And we are enabling the capabilities that true technological partners can bring

စစ်မှန်တဲ့ နည်းပညာ မိတ်ဖက်များက အဲဒီ လုပ်ကိုင်နိုင်စွမ်းတွေကို ယူဆောင်ပေးကြလို့

ကျုပ်တို့ တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး၊ ကျုပ်တို့ ရဲ့ နည်းပညာနဲ့ ဆက်သွယ်နိုင်ကြမယ်။

to how we connect with each other and with our technology.

If we recognize the power of becoming technological empaths,

ကျုပ်တို့က နည်းပညာအရ စာနာမှု ရှိလာခြင်းရဲ့ စွမ်းပကားကို အသိအမှတ်ပြုရင်

we get this opportunity

ကျုပ်တို့ဟာ စိတ်ခံစားမှုနဲ့ သိနားလည်မှု အကြားမှာ

where technology can help us bridge the emotional and cognitive divide.

ပေါင်းကူးရေး တံတားကို ဆောက်လုပ်ဖို့ အခွင့်အလမ်းကို ရရှိလာကြမယ်။

အဲဒီလိုသာဆိုရင်၊ ကျုပ်တို့ဟာ ကျုပ်တို့ အကြောင်း ပြောဆိုပုံကိုပါ ပြောင်းလဲကြရမယ်။

And in that way, we get to change how we tell our stories.

We can enable a better future for technologies like augmented reality

ပိုတိုးတက်လာမယ့် အရှိတရားလို နည်းပညာများက ကျုပ်တို့ပါဝင်မှုကို တိုးချဲ့ပေးနိုင်လို့

to extend our own agency and connect us at a much deeper level.

ပိုနက်ရှိုင်းစွာ ဆက်သွယ်နိုင်ကြမှာမို့ အနာဂတ်ဟာ ပိုကောင်းလာမှာပါ။

Imagine a high school counselor being able to realize

အထက်တန်းကျောင်းသားတွေကို တိုင်ပင်ပေးသူကို စိတ်ကူးကြည့်လျှင်၊

that an outwardly cheery student really was having a deeply hard time,

အပြင်ပန်းအားဖြင့် ပျော်ရွှင်နေပုံရတဲ့ ကျောင်းသားရဲ့ ဘဝ ခက်ထန်လှတာကိုသိနိုင်လို့

where reaching out can make a crucial, positive difference.

လိုအပ်တဲ့ အကြံကို ပေးမှုဟာ သိသိသာသာ အပြုသဘော ဆောင်လာမှာပါ။

Or authorities, being able to know the difference

ဒါမှမဟုတ် အာဏာပိုင်တွေ ဆိုပါစို့၊ လူတစ်ယောက်ဆီတွင်

between someone having a mental health crisis

စိတ်ရောဂါ ရှိနေကြောင်း ဒါမှမဟုတ်

and a different type of aggression,

တခြား ရန်လိုစိတ်ရှိသူ ဖြစ်ကြောင်း

and responding accordingly.

သိထားရင် တုံ့ပြန်ပုံဟာ ပိုမှန်ကန်လာပါမယ်။

Or an artist, knowing the direct impact of their work.

ဒါမှမဟုတ် အနုပညာရှင်ဆိုပါစို့၊ သူ့လက်ရာ တိုက်ရိုက်သက်ရောက်မှုကို သိလာနိုင်မယ်။

လီယို တော်စတွိုင်းရဲ့ အနုပညာဆိုင်ရာ ရှုထောင့်အရ

Leo Tolstoy defined his perspective of art

by whether what the creator intended

ဖန်တီးသူ ဖန်တီးလိုက်တာကို အခြားတစ်ဖက်မှ ကြည့်သူကကော

was experienced by the person on the other end.

ခံစားနိုင်ခဲ့သလား ဆိုတာကိုကြည့်ပြီး ဆုံးဖြတ်ကြရန် လိုအပ်ပါတယ်။

Today's artists can know what we're feeling.

ဒီနေ့ အနုပညာရှင်တို့ဟာ ကျုပ်တို့ ခံစားရတာကို သိနိုင်ကြပါပြီ။

But regardless of whether it's art or human connection,

အနုပညာပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ လူသားအချင်းအချင်း ဆက်သွယ်မှုပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊

ဒီနေ့ နည်းပညာတွေဟာဖြင့်

today's technologies will know and can know

ကျုပ်တို့ ခံစားနေကြတာကို သိလာခွင့် ရလို့ သိလာနိုင်ခြင်းက

what we're experiencing on the other side,

ကျုပ်တို့ ပိုပြီးနီးကပ်လာကြပြီး ပိုပြီး စစ်မှန်လာကြမှာကို ဆိုလိုပါတယ်။

and this means we can be closer and more authentic.

But I realize a lot of us have a really hard time

တချိန်တည်းမှာ ကျုပ်တို့ထဲက တော်တော်များများတို့အတွက်

with the idea of sharing our data,

ကျုပ်တို့ရဲ့ ဒေတာ ဝေမျှပေးရေးကို အထူးသဖြင့် လူတွေက ကျုပ်တို့ အကြာင်း

and especially the idea that people know things about us

အားလုံးသိမှာကိုအတော့်ကို စိတ်အနှောင့် အယှက် ဖြစ်ရတာ သိပါတယ်။

that we didn't actively choose to share.

ကိုယ်က ဝေမျှပေးရန် တမင်ကို မရွေးချယ်ခဲ့တာမျိုးကို ပြောနေတာ။

Anytime we talk to someone,

ကျုပ်တို့က တစ်ဦးဦးနဲ့ စကားပြောချိန်မှာ၊

look at someone

တစ်ဦးဦးကို ကြည့်လိုက်ချိန်မှာ၊

or choose not to look,

ဒါမှမဟုတ် မကြည့်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ချိန်မှာ၊

data is exchanged, given away,

ဒေတာကို ဖလှယ်ဖြစ်သွားပြီ၊ ပေးပြီးသွားပြီ၊

that people use to learn,

အဲဒါကို လူတွေက လေ့လာဖို့ သုံးကြတယ်၊

make decisions about their lives and about ours.

သူတို့ဘဝဆိုင်ရာ ကျုပ်တို့ အကြောင်းဆိုင်ရာ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ချမှတ်ကြပါတယ်။

ကျုပ်တို့ရဲ့ အတွင်းပိုင်း ဘဝကို လုံးဝဖွင့်ချလိုက်ပြီး

I'm not looking to create a world where our inner lives are ripped open

ကျုပ်တို့ရဲ့ ကိုယ်ရေး ဒေတာနဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရေး လုံခြုံမှုဆိုင်ရာတွေကို ကိုယ်မပေးချင်တဲ့

and our personal data and our privacy given away

to people and entities where we don't want to see it go.

လူတွေဆီနဲ့ အာဏာပိုင်များဆီ ရောက်သွားမယ့် ကမ္ဘာမျိုးကို ကျွန်မ မဖန်တီးလိုပါ။

But I am looking to create a world

ဒါပေမဲ့ တစ်ဦးကိုတစ်ဦး ပိုပြီး ထိရောက်စွာ ကူညီစောင့်ရှောက်နိုင်ပြီး

where we can care about each other more effectively,

တစ်ဦးဦးက တစ်ခုခု ခံစားနေရတာကို သိသင့်လျက် အာရုံစိုက်ဖို့ လိုတာကို

we can know more about when someone is feeling something

ကျုပ်တို့ ပိုသိရှိခွင့် ရလာခြင်းဖြင့် ပိုစောင့်ရှောက်ခွင့်တွေ ရှိလာမယ့်

that we ought to pay attention to.

ကမ္ဘာကို ဖန်တီရန် ကျွန်မ ရည်မှန်းပါတယ်။

And we can have richer experiences from our technology.

ကျုပ်တို့ဟာ ကျုပ်တို့ရဲ့ နည်းပညာများထံမှ ပိုပြည့်စုံတဲ့ အတွေ့အကြုံတွေ ရရှိနိုင်မယ်။

Any technology can be used for good or bad.

ဘယ်နည်းပညာကိုမဆို အကောင်းအတွက် အဆိုးအတွက် သုံးရနို​င်ပါတယ်။

Transparency to engagement and effective regulation

ခုနက အချက်တွေကို ယုံကြည်အားကိုးလာရန် အတွက်

are absolutely critical to building the trust for any of this.

ပါဝင်လုပ်ကိုင်မှု ပွင့်လင်းမြင်သာရန်နဲ့ ထိရောက်တဲ့ ထိန်းချုပ်မှု သိပ်အရေးကြီးတယ်။

But the benefits that "empathetic technology" can bring to our lives

ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် "စာနာမှု နည်းပညာ"ဟာဖြင့်

are worth solving the problems that make us uncomfortable.

ကျုပ်တို့အတွက် အဆင်မပြေတဲ့ ကိစ္စတွေကို ဖြေရှင်းပေးမှာမို့ အကျိုးရှိမှာပါ။

And if we don't, there are too many opportunities and feelings

ကျုပ်တို့ အသုံးမချကြဘူးဆိုရင်၊ သိပ်ကို များပြားတဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေနဲ့

we're going to be missing out on.

ခံစားချက်တွေကို ဆုံးရှုံးခံကြရမှာပါ။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)