How do you build a sacred space? | Siamak Hariri

Μετάφραση: Antonis Isaakidis Επιμέλεια: Lucas Kaimaras

The school of architecture that I studied at some 30 years ago

Η σχολή αρχιτεκτονικής όπου σπούδασα πριν από περίπου 30 χρόνια

happened to be across the street from the wonderful art gallery

έτυχε να βρίσκεται απέναντι από μια υπέροχη γκαλερί τέχνης

designed by the great architect Louis Kahn.

σχεδιασμένη από τον σπουδαίο αρχιτέκτονα Λούις Καν.

I love the building, and I used to visit it quite often.

Μου άρεσε το κτίριο και το επισκεπτόμουν πολύ συχνά.

One day,

Μια μέρα,

I saw the security guard run his hand across the concrete wall.

είδα τον φύλακα ασφαλείας να ακουμπάει το χέρι του πάνω στον τσιμεντένιο τοίχο.

And it was the way he did it,

Και ήταν ο τρόπος που το έκανε,

the expression on his face --

η έκφραση στο πρόσωπό του --

something touched me.

κάτι με άγγιξε.

I could see that the security guard was moved by the building

Μπορούσα να δω ότι ο φύλακας είχε συγκινηθεί από το κτίριο

and that architecture has that capacity

και ότι η αρχιτεκτονική έχει την δυνατότητα

to move you.

να συγκινεί.

I could see it, and I remember thinking,

Μπορούσα να το δω, και θυμάμαι ότι σκεφτόμουν,

"Wow. How does architecture do that?"

«Ουαου. Μπορεί να το κάνει αυτό η αρχιτεκτονική;»

At school, I was learning to design,

Στη σχολή, μάθαινα να σχεδιάζω,

but here -- here was a reaction of the heart.

όμως εδώ -- εδώ βρισκόταν η αντίδραση της καρδιάς.

And it touched me to the core.

Και με επηρέασε βαθιά.

You know, you aspire for beauty,

Ξέρετε, επιδιώκουμε την ομορφιά,

for sensuousness, for atmosphere, the emotional response.

τον αισθησιασμό, την ατμόσφαιρα, την συναισθηματική αντίδραση.

That's the realm of the ineffable

Αυτό είναι το βασίλειο του ανομολόγητου

and the immeasurable.

και του ανυπολόγιστου.

And that's what you live for:

Και γι' αυτό ζούμε:

a chance to try.

για μια ευκαιρία να προσπαθήσουμε.

So in 2003, there was an open call for designs

Το 2003, υπήρχε μια ανοιχτή πρόσκληση για σχέδια

for the Bahá'í Temple for South America.

για τον ναό Μπαχάι στη Νότια Αμερική.

This was the first temple in all of South America.

Αυτός ήταν ο πρώτος ναός σε όλη τη Νότια Αμερική.

It's a continental temple,

Είναι ένας ηπειρωτικός ναός,

a hugely important milestone for the Bahá'í community,

ένα πολύ σημαντικό ορόσημο για την κοινότητα Μπαχάι,

because this would be the last of the continental temples

επειδή θα ήταν ο τελευταίος ηπειρωτικός ναός

and would open the door for national and local temples to be built

και θα άνοιγε τον δρόμο για να χτιστούν εθνικοί και τοπικοί ναοί

around the world.

σε όλο τον κόσμο.

And the brief was deceptively simple

Η αποκάλυψη ήταν απατήλα απλή

and unique in the annals of religion:

και μοναδική στα χρονικά της θρησκείας:

a circular room, nine sides, nine entrances, nine paths,

ένα κυκλικό δωμάτιο, εννέα πλευρές, εννέα είσοδοι, εννέα μονοπάτια,

allowing you to come to the temple from all directions,

επιτρέποντάς σας να μπείτε στο ναό από όλες τις κατευθύνσεις,

nine symbolizing completeness,

το εννέα συμβολίζει την πληρότητα,

perfection.

την τελειότητα.

No pulpit, no sermons,

Χωρίς κληρικούς και κηρύγματα,

as there are no clergy in the Bahá'í faith.

καθώς δεν υπάρχουν κληρικοί στην πίστη Μπαχάι.

And in a world which is putting up walls,

Σε έναν κόσμο που υψώνει τοίχους,

the design needed to express in form

το σχέδιο έπρεπε να εκφράζει

the very opposite.

το ακριβώς αντίθετο.

It had to be open, welcoming

Έπρεπε να είναι ανοιχτό, φιλόξενο

to people of all faiths, walks of life, backgrounds,

για τους ανθρώπους όλων των θρησκειών, μονοπατιών της ζωής, υποβάθρων

or no faith at all;

ή άθεους,

a new form of sacred space

μια νέα μορφή ιερού χώρου

with no pattern

χωρίς προηγούμενο μοτίβο

or models to draw from.

ή μοντέλα για να αντιγράψουμε.

It was like designing one of the first churches for Christianity

Ήταν σαν να σχεδιάζουμε

μια από τις πρώτες εκκλησίες του Χριστιανισμού

or one of the first mosques for Islam.

ή ένα από τα πρώτα τζαμιά του Ισλάμ.

So we live in a secular world.

Βεβαίως, ζούμε σε έναν κοσμικό κόσμο.

How do you design sacred space today?

Πώς σχεδιάζεις έναν ιερό χώρο σήμερα;

And how do you even define what's sacred today?

Και πώς μπορείς ακόμη και να ορίσεις τι είναι ιερό σήμερα;

I stumbled across this beautiful quote from the Bahá'í writings,

Βρήκα τυχαία αυτό το όμορφο απόσπασμα από τις γραφές του Μπαχάι,

and it speaks to prayer.

και μιλάει για την προσευχή.

It says that if you reach out in prayer,

Λέει ότι αν προσευχηθείς,

and if your prayer is answered -- which is already very interesting --

και εισακουσθεί η προσευχή σου -- που είναι ήδη πολύ ενδιαφέρον --

that the pillars of your heart will become ashine.

οι πυλώνες της καρδιάς σου θα λάμψουν.

And I loved this idea of the inner and the outer,

Μου άρεσε η ιδέα του εσωτερικού και του εξωτερικού,

like when you see someone and you say, "That person is radiant."

όπως όταν βλέπεις κάποιον και λες, «Αυτός ακτινοβολεί».

And I was thinking, "My gosh, how could we make something

Και σκεφτόμουν,

«Θεέ μου, πώς μπορούμε να κάνουμε κάτι αρχιτεκτονικό με βάση αυτό,

architectural out of that,

where you create a building

όπου θα δημιουργούμε ένα κτίριο

and it becomes alive with light?

και αυτό θα ζωντανεύει με το φως;»

Like alabaster, if you kiss it with light, it becomes alive.

Όπως το αλάβαστρο, που ζωντανεύει αν το φωτίσεις.

And I drew this sketch,

Έτσι σχεδίασα αυτό το σκίτσο,

something with two layers, translucent

κάτι με δύο στρώματα, διαφανές,

with structure in between capturing light.

με κατασκευή που να τονίζεται από το φως.

Maybe a pure form, a single form of emanation

Ίσως μια καθαρή μορφή, μια μοναδική δομή προέλευσης,

that you could imagine

που όπως φαντάζεστε θα είναι ένας θόλος,

would be all dome

and everything we kept making was looking too much like an egg.

που ό,τι και αν προσπαθούσαμε να φτιάξουμε έμοιαζε πάρα πολύ με αυγό.

(Laughter)

(Γέλια)

A blob.

Μια σφαίρα.

So you search.

Έτσι αναζητήσαμε.

You all know this crazy search, letting the process take you,

Όλοι ξέρετε αυτή την τρελή αναζήτηση, όπου σε παρασύρει η διαδικασία,

and you live for the surprises.

και ζεις για τις εκπλήξεις.

And I remember quite by accident

Θυμάμαι ότι σχεδόν κατά λάθος

I saw this little video of a plant moving in light,

είδα ένα μικρό βίντεο με ένα φυτό που κινείται προς το φως,

and it made me think of movement,

και με έκανε να σκεφτώ μια κίνηση,

reach,

την επέκταση,

this idea that the temple could have reach,

η ιδέα ότι ο ναός θα επεκτεινόταν,

like this reach for the divine.

όπως η αναζήτηση για το θεϊκό.

You can imagine also

Μπορείτε επίσης να φανταστείτε

that movement within a circle could mean movement and stillness,

ότι η κίνηση μέσα σε έναν κύκλο μπορεί να σημαίνει κίνηση και ακινησία,

like the cosmos,

όπως στο σύμπαν,

something you see in many places.

κάτι που βλέπετε και σε άλλες περιπτώσεις.

(Laughter)

(Γέλια)

But rotation was not enough,

Όμως η περιστροφή δεν ήταν αρκετή,

because we needed a form.

επειδή χρειαζόμασταν μια μορφή.

In the Bahá'í writings, it talks about

Οι γραφές του Μπαχάι αναφέρουν

the temples being as perfect as is humanly possible,

ότι οι ναοί πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο τέλειοι,

and we kept thinking, well, what is perfection?

και αναρωτιόμασταν, «Τι είναι τελειότητα;»

And I remember I stumbled into this image of this Japanese basket

Θυμάμαι όταν βρήκα αυτή την εικόνα ενός Ιαπωνικού καλαθιού

and thinking our Western notions of perfection need to be challenged,

σκεφτόμουν ότι πρέπει να αμφισβητήσουμε τα Δυτικά πρότυπα της τελειότητας,

that this wonderful silhouette of this basket, this wonkiness,

ότι αυτή η υπέροχη σιλουέτα του καλαθιού, αυτή η ασυμμετρία,

and that it has the kind of dimple of what you might imagine a shoulder

έχει ένα βαθούλωμα που θυμίζει ώμο

or the cheekbone,

ή ζυγωματικό

and that kind of organic form.

ή παρόμοιες οργανικές μορφές.

And so we drew and made models,

Έτσι σχεδιάσαμε και φτιάξαμε μοντέλα,

these lines that merge at the top,

αυτές οι γραμμές που ενώνονται στην κορυφή,

soft lines,

απαλές γραμμές,

which became like drapery

που μοιάζουν με ύφασμα,

and translucent veils and folding,

και διαφανή αναδιπλούμενα πέπλα,

and the idea of not only folding but torquing --

με την ιδέα ότι δεν αναδιπλώνονται απλώς αλλά περιστρέφονται --

you remember the plant and the way it was reaching.

θυμάστε το φυτό και τον τρόπο που επεκτεινόταν.

And this started to become an interesting form,

Άρχισε να αποκτά μια ενδιαφέρουσα μορφή,

carving the base, making the entrances.

όταν σχεδιάσαμε τη βάση και φτιάξαμε τις εισόδους.

And then we ended up with this.

Και τελικά καταλήξαμε με αυτό.

This is this temple with two layers,

Είναι ένας ναός με δύο στρώματα,

nine luminous veils,

εννέα φωτεινά πέπλα,

embodied light,

ενσωματωμένο φως,

soft-flowing lines

γραμμές με απαλή ροή

like luminescent drapery.

σαν φωτεινές κουρτίνες.

180 submissions were received from 80 countries,

Υπήρχαν 180 συμμετοχές από 80 χώρες,

and this was selected.

και επιλέχθηκε αυτή.

So we went to the next stage of how to build it.

Έτσι περάσαμε στο επόμενο στάδιο, στο πώς θα το φτιάξουμε.

We had submitted alabaster.

Επιλέξαμε το αλάβαστρο.

But alabaster was too soft,

Όμως το αλάβαστρο είναι πολύ μαλακό,

and we were experimenting, many experiments with materials,

και πειραματιστήκαμε με διάφορα υλικά,

trying to think how we could have this kind of shimmer,

προσπαθώντας να βρούμε πώς θα πετύχουμε αυτή τη λάμψη,

and we ended up with borosilicate.

και καταλήξαμε στο βοροπυριτικό γυαλί.

And borosilicate glass, as you know, is very strong,

Και όπως γνωρίζετε το βοροπυριτικό γυαλί είναι πολύ δυνατό,

and if you break borosilicate rods just so and melt them

και σπάζοντας τις βοροπυριτικές ράβδους

και λιώνοντάς τες στη σωστή θερμοκρασία,

at just the right temperature,

we ended up with this new material,

δημιουργήσαμε ένα νέο υλικό,

this new cast glass which took us about two years to make.

ένα νέο χυτό γυαλί, που μας πήρε δύο χρόνια για να το φτιάξουμε.

And it had this quality that we loved,

Είχε την ποιότητα που θέλαμε,

this idea of the embodied light,

την ιδέα του ενσωματωμένου φωτός,

but on the inside, we wanted something with a soft light,

όμως εσωτερικά, θέλαμε κάτι με απαλό φως,

like the inner lining of a jacket.

σαν την εσωτερική επένδυση ενός μπουφάν.

On the outside you have protection, but on the inside you touch it.

Εξωτερικά έχουμε προστασία, όμως εσωτερικά την αγγίζουμε.

So we found this tiny vein in a huge quarry in Portugal

Έτσι βρήκαμε αυτή τη μικρή πηγή μιας πανέμορφης πέτρας,

with this beautiful stone,

σε ένα τεράστιο λατομείο στην Πορτογαλία,

which the owner had kept for seven generations in his family,

που οι ιδιοκτήτες κρατούσαν για επτά γενιές,

waiting for the right project, if you can believe it.

περιμένοντας το σωστό πρότζεκτ, αν το πιστεύετε.

Look at this material, it's beautiful.

Κοιτάξτε αυτό το υλικό, είναι πανέμορφο.

And the way it lights up; it has that translucent quality.

Ο τρόπος που φωτίζεται. Έχει αυτή τη διάφανη ποιότητα.

So here you see the structure.

Εδώ βλέπετε την κατασκευή.

It lets the light through.

Αφήνει το φως να περάσει.

And looking down,

Βλέποντας την κάτοψη,

the nine wings are bound,

τα εννέα φτερά ενώνονται,

structurally but symbolically strong,

σε ένα δομικά και συμβολικά δυνατό

a great symbol of unity:

και σπουδαίο σύμβολο ενότητας:

pure geometry, a perfect circle,

καθαρή γεωμετρία, ένας τέλειος κύκλος,

30 meters in section and in plan,

30 μέτρα σε τομή και σε κάτοψη,

perfectly symmetrical,

απόλυτα συμμετρικό,

like the idea of sacredness and geometry.

όπως η ιδέα της ιερότητας και της γεωμετρίας.

And here you see the building going up,

Εδώ βλέπουμε το κτίριο να κατασκευάζεται,

2,000 steel nodes,

2.000 κόμβοι μεταλλικής κατασκευής,

9,000 pieces of steel,

9.000 μεταλλικά στοιχεία,

7,800 stone pieces,

7.800 κομμάτια πέτρας,

10,000 cast glass pieces, all individual shapes,

10.000 κομμάτια χυτού γυαλιού, όλα με μοναδικό σχήμα,

the entire superstructure all described,

ολόκληρη η υπερκατασκευή περιγράφηκε,

engineered, fabricated with aerospace technology,

σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε με αεροδιαστημική τεχνολογία,

prefabricated machine to machine,

προκατασκευάστηκε από μηχανές,

robotically,

ρομποτικά,

a huge team effort, you can imagine,

μια τεράστια ομαδική προσπάθεια, όπως φαντάζεστε,

of literally hundreds,

εκατοντάδων ανθρώπων,

and within three percent of our $30 million budget

και περίπου στο 3% του προϋπολογισμού των 30 εκατομμυρίων δολαρίων

set in 2006.

που ορίστηκε το 2006.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Nine wings bound together

Εννέα φτερά ενωμένα μαζί

forming a nine-pointed star,

σχηματίζουν ένα εννιάκτινο αστέρι,

and the star shape moving in space,

και το σχήμα του αστεριού κινείται προς το διάστημα,

tracking the sun.

ακολουθώντας τον ήλιο.

So here it is.

Έτσι φτάσαμε σε αυτό.

Audience: Wow!

Κοινό: Ουάου!

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Hopefully, a befitting response to that beautiful quote,

Ας ελπίσουμε, μια καλή απάντηση στο όμορφο ρητό,

"a prayer answered,"

«μια προσευχή εισακούσθηκε»

open in all directions,

ανοιχτή προς όλες τις κατευθύνσεις,

capturing the blue light of dawn,

που αιχμαλωτίζει το μπλε φως της αυγής,

tent-like white light of day,

το λευκό φως της ημέρας,

the gold light of the afternoon,

το χρυσαφένιο απογευματινό φως,

and of course, at night, the reversal:

και φυσικά, τη νύχτα, η αναστροφή:

sensuous,

αισθησιακό,

catching the light in all kinds of mysterious ways.

αιχμαλωτίζοντας το φως με πολλούς μυστηριώδεις τρόπους.

And the site: it's interesting; 14 years ago when we made the submission,

Κι η τοποθεσία - είναι ενδιαφέρον ότι πριν από 14 χρόνια όταν κάναμε την αίτηση

we showed the temple set against the Andes.

παρουσιάσαμε τον ναό με φόντο τις Άνδεις.

We didn't have the Andes as our site,

Δεν ήταν οι Άνδεις η τοποθεσία μας,

but after nine years, that's exactly where we ended up,

όμως μετά από πέντε χρόνια εκεί ακριβώς καταλήξαμε,

the lines of the temple set against nothing but pure nature,

οι γραμμές του ναού με φόντο την παρθένα φύση,

and you turn around and you get nothing but the city below you,

και από την άλλη μεριά κάτω χαμηλά βρίσκεται η πόλη,

and inside, a view in all directions,

ενώ στο εσωτερικό, έχει θέα προς όλες τις κατευθύνσεις

radiating gardens

σε ατελείωτους κήπους

from each of the alcoves,

μέσα από σε κάθε εσοχή,

radiating paths.

με ατελείωτα μονοπάτια.

Last October, the opening ceremonies --

Τον περασμένο Οκτώβριο, στην τελετή εγκαινίων,

a beautiful, sacred event,

μια όμορφη, ιερή τελετή,

5,000 people from 80 countries,

5.000 άνθρωποι από 80 χώρες,

a continuous river of visitors,

μια συνεχόμενη ροή επισκεπτών,

indigenous people from all over South America,

ιθαγενείς άνθρωποι από όλη τη Νότια Αμερική,

some who had never left their villages.

κάποιοι δεν είχαν αφήσει ποτέ τα χωριά τους.

And of course, that this temple belongs to people,

Φυσικά, αυτός ο ναός ανήκει στους ανθρώπους,

the collective, of many cultures and walks of life,

ένας χώρος συνάντησης πολλών πολιτισμών και κοινωνικών τάξεων,

many beliefs,

πολλών πεποιθήσεων,

and for me, what's most important is what it feels like on the inside;

και για μένα, το πιο σημαντικό είναι η αίσθηση του εσωτερικού του,

that it feel intimate,

μοιάζει οικείο,

sacred,

ιερό,

and that everyone is welcome.

και όλοι αισθάνονται ευπρόσδεκτοι.

And if even a few who come

Ακόμη και αν λίγοι από όσους έρθουν

have the same reaction as that security guard,

έχουν την ίδια αντίδραση με εκείνον τον φύλακα,

then it truly would be their temple.

τότε πραγματικά αυτός θα είναι ο ναός τους.

And I would love that.

Και θα μου άρεσε αυτό.

Thank you.

Σας ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)