The Chilling Aftershock of a Brush with Death | Jean-Paul Mari | TED Talks

Μετάφραση: Nikoletta Kritikou Επιμέλεια: Chryssa Takahashi

Αυτή η ημέρα ήταν η 8η Απριλίου 2003,

It was April 8, 2003.

I was in Baghdad, covering the war in Iraq.

ήμουν στη Βαγδάτη ως ανταποκριτής στον πόλεμο του Ιράκ.

That day, Americans tanks started arriving in Baghdad.

Ήταν η στιγμή που οι Αμερικάνοι έμπαιναν με τα τανκς τους στη Βαγδάτη,

μερικοί δημοσιογράφοι βρισκόμασταν μέσα στο ξενοδοχείο Παλαιστίνη,

We were just a few journalists in the Palestine Hotel,

και ο κίνδυνος του πολέμου, ο πόλεμος ερχόταν κατά πάνω μας,

and, as happens in war,

the fighting began to approach outside our windows.

από κάτω μας, κάτω από τα παράθυρά μας.

Η Βαγδάτη ήταν γεμάτη από μαύρο καπνό, από πετρέλαιο.

Baghdad was covered in black smoke and oil.

It smelled awful.

Βρομούσε, δεν βλέπαμε τίποτα, βλέπαμε όμως αυτό που συνέβαινε.

We couldn't see a thing, but we knew what was happening.

Κι εγώ, φυσικά, έπρεπε να γράψω ένα άρθρο,

Of course, I was supposed to be writing an article,

πάντα κάτι γίνεται όταν πρέπει να γράψετε ένα άρθρο.

but that's how it always goes --

you're supposed to be writing and something big happens.

Ήμουν λοιπόν στο δωμάτιό μου, στον 16ο όροφο,

So I was in my room on the 16th floor,

γράφοντας, και πότε πότε πήγαινα στο παράθυρο

writing and looking out the window every now and then

να δω τι συνέβαινε.

to see what was happening.

Κι έπειτα, σε μια στιγμή, έγινε μια πιο βίαιη δόνηση.

Suddenly, there was a huge explosion.

During the previous three weeks,

Για τρεις εβδομάδες μας βομβάρδιζαν

there had been shelling with half-ton missiles,

με πυραύλους και βόμβες μισού τόνου,

but this time, the shock --

αλλά τότε, τη δόνηση, την ένιωσα μέσα μου.

I felt it inside of me,

and I thought, "It's very close.

Είπα λοιπόν στον εαυτό μου, «Είναι κοντά, πολύ πολύ κοντά!»

It's very, very close."

Κι έτσι κατέβηκα να δω τι συνέβαινε,

So I went down to see what was happening.

I went down to the 15th floor

κατέβηκα στον 15ο όροφο,

to take a look.

και είδα τον κόσμο να ουρλιάζει στους διαδρόμους, τους δημοσιογράφους,

And I saw people, journalists, screaming in the hallways.

I walked into a room

και μπήκα σε ένα δωμάτιο

and realized that it had been hit by a missile.

και κατάλαβα ότι αυτό το δωμάτιο είχε χτυπηθεί από ένα βλήμα.

Υπήρχε κάποιος τραυματισμένος,

Someone had been wounded.

και κοντά στο παράθυρο, ήταν ένας άνδρας

There was a man near the window,

που ήταν καμεραμάν, τον έλεγαν Τάρας Προτσούκ,

a cameraman named Taras Protsyuk,

ήταν πεσμένος μπρούμυτα.

lying face-down.

Having worked in a hospital before, I wanted to help out.

Κάποια στιγμή δούλευα σε ένα νοσοκομείο, ήξερα λοιπόν πρώτες βοήθειες.

Όταν τον γύρισα ανάποδα,

So I turned him over.

And when I turned him over,

ήταν ανοιχτός από το στέρνο μέχρι την ηβική χώρα, όμως δεν έβλεπα τίποτα.

I noticed that he was open from sternum to pubis,

but I couldn't see anything, nothing at all.

All I saw was a white, pearly, shiny spot that blinded me,

Έβλεπα μια άσπρη κηλίδα, αστραφτερή, λαμπερή, που με τύφλωνε

and I didn't understand what was going on.

και δεν καταλάβαινα.

Once the spot disappeared and I could see his wound,

Μετά η κηλίδα διαλύθηκε και είδα την πληγή, που ήταν πολύ σοβαρή,

which was very serious,

τον βάλαμε σε ένα σεντόνι μαζί με τους συναδέλφους,

my buddies and I put a sheet underneath him,

τον κατεβάσαμε μέσα σε ένα ασανσέρ που σταματούσε σε κάθε όροφο, 15 όροφοι,

and we carried him onto an elevator that stopped at each of the 15 floors.

τον βάλαμε σε ένα αυτοκίνητο που τον πήγε στο νοσοκομείο.

We put him in a car that took him to the hospital.

He died on the way to the hospital.

Πέθανε στον δρόμο για το νοσοκομείο, και ο Ισπανός καμεραμάν, Χοσέ Κουσό,

The Spanish cameraman José Couso, who was on the 14th floor and also hit --

που ήταν στον 14ο όροφο ο οποίος επίσης πλήχθηκε

because the shell had exploded between the two floors --

-γιατί το βλήμα έπεσε μεταξύ των δύο ορόφων-

πέθανε επάνω στο χειρουργικό τραπέζι.

died on the operating table.

Μόλις έφυγε το αυτοκίνητο, επέστρεψα. Είχα ένα άρθρο να γράψω.

As soon as the car left, I went back.

There was that article I was supposed to write --

which I had to write.

And so --

Επέστρεψα στο λόμπι του ξενοδοχείου με τα χέρια μου γεμάτα αίμα,

I returned to the hotel lobby with my arms covered in blood,

when one of the hotel gofers stopped me

κι εκεί με σταμάτησε ένας Ιρακινός, τσιράκι του ξενοδοχείου,

and asked me to pay the tax I hadn't paid for 10 days.

για να μου ζητήσει να πληρώσω τις 10 μέρες φόρων που είχα καθυστερήσει.

Του είπα να εξαφανιστεί.

I told him to get lost.

And I said to myself: "Clear your head, put it all aside.

Και είπα στον εαυτό μου, «Παράτα το. Παράτα το!

Εάν θέλεις να γράψεις, πρέπει να το αφήσεις».

If you want to write, you need to put it all aside."

And that's what I did.

Και αυτό έκανα, ανέβηκα, έγραψα το άρθρο μου,

I went upstairs, wrote my article and sent it off.

το οποίο έστειλα.

Αλλά μετά εκτός από το συναίσθημα ότι είχα χάσει τους συναδέλφους μου,

Later, aside from the feeling of having lost my colleagues,

something else was bothering me.

υπήρχε κάτι που με ενοχλούσε:

Ξαναέβλεπα αυτή την κηλίδα, αστραφτερή, λαμπερή,

I kept seeing that shiny, pearly spot,

and I couldn't understand what it meant.

και δεν καταλάβαινα αυτό που ήθελε να πει.

And then, the war was over.

Κι έπειτα, ο πόλεμος τελείωσε,

Later, I thought: "That's not possible. I can't just not know what happened."

Αργότερα, είπα, «Δεν είναι δυνατόν. Δεν γίνεται να μην ξέρω τι συνέβη».

Because it wasn't the first time, and it didn't only happen to me.

Διότι δεν ήταν η πρώτη φορά, και δεν συνέβη μόνο σε μένα.

Είχα δει τέτοια πράγματα να συμβαίνουν σε άλλους

I have seen things like that happen to others

στα 20 ή 35 χρόνια που κάνω ρεπορτάζ.

in my 20 to 35 years of reporting.

I have seen things that had an effect on me too.

Είχα δει πράγματα που επίσης με είχαν επηρεάσει.

Αλλά για παράδειγμα, στον Λίβανο, είχα γνωρίσει έναν άνδρα,

For example, there was this man I knew in Lebanon,

a 25-year-old veteran who had been fighting for five years --

έναν βετεράνο, 25 χρονών, πολεμούσε για πέντε χρόνια,

ένας πραγματικός βετεράνος, τον ακολουθούσαμε παντού.

a real veteran -- who we would follow everywhere.

He would crawl in the dark with confidence --

Σερνόταν στο έδαφος τη νύχτα με τέτοια σιγουριά,

ήταν εξαιρετικός στρατιωτικός, αληθινός στρατιώτης.

he was a great soldier, a true soldier --

so we would follow him, knowing that we would be safe with him.

Τον ακολουθούσαμε γιατί ξέραμε ότι μαζί του ήμασταν ασφαλείς.

And one day, as I was told --

Μια μέρα μου είπαν, και τον ξαναείδα,

and I've seen him again since --

ότι έπαιζε χαρτιά μέσα στο στρατόπεδο,

he was back in the camp, playing cards,

when someone came in next door,

και κάποιος μπήκε, από δίπλα, του πήρε το όπλο,

and discharged their weapon.

πυροβόλησε και η ανάφλεξη, ο απλός πυροβολισμός,

As the gun went off,

that blast, that one shot, made him duck quickly under the table,

τον έκανε να ξαπλώσει κάτω από το τραπέζι σαν παιδάκι.

like a child.

He was shaking, panicking.

Έτρεμε, είχε πανικοβληθεί.

And since then, he has never been able to get up and fight.

Και μετά, δεν μπόρεσε ξανά να επιστρέψει στη μάχη.

Κατέληξε κρουπιέρης στο καζίνο της Βηρυττού

He ended up working as a croupier

in a Beirut casino where I later found him,

όπου τον ξαναβρήκα,

γιατί δεν κοιμόταν πια, οπότε ήταν η κατάλληλη δουλειά γι' αυτόν.

because he couldn't sleep, so it was quite a suitable job.

So I thought to myself,

Αναρωτήθηκα λοιπόν, «Τι είναι αυτό το πράγμα

"What is this thing that can kill you

που μπορεί να σας σκοτώσει χωρίς εμφανές τραύμα;

without leaving any visible scars?

How does that happen?

Τι συμβαίνει; Τι είναι αυτό το άγνωστο πράγμα;

What is this unknown thing?"

Ήταν πολύ συχνό για να είναι κάτι τυχαίο.

It was too common to be coincidental.

Άρχισα λοιπόν να ερευνώ, αυτό ξέρω να κάνω.

So I started to investigate --

that's all I know how to do.

Άρχισα να ερευνώ,

I started to investigate

by looking through books,

να ψάχνω βιβλία, ψυχιάτρους, μουσεία, βιβλιοθήκες κλπ.

reaching out to psychiatrists,

going to museums, libraries, etc.

Finally, I discovered that some people knew about this --

Κι έτσι ανακάλυψα ότι υπήρχε κόσμος που το γνώριζε,

often military psychiatrists --

συχνά στρατιωτικοί ψυχίατροι,

and that what we were dealing with was called trauma.

και ότι βρισκόμασταν απέναντι σε κάτι που ονομάζουμε τραύμα.

Americans call it PTSD or traumatic neurosis.

Οι Αμερικανοί το ονομάζουν «PTSD», τραύμα, μετατραυματικό στρες,

It was something

κι ότι ήταν κάτι υπαρκτό, για το οποίο δεν μιλούσαμε ποτέ.

that existed,

but that we never spoke about.

Και τι είναι αυτό το τραύμα;

So, this trauma --

what is it?

Well, it's an encounter with death.

Είναι μια συνάντηση με τον θάνατο.

Δεν ξέρω αν έχετε δει τον θάνατο κατάματα, δε μιλώ για πτώματα,

I don't know if you've ever had an experience with death --

I'm not talking about dead bodies,

δε μιλώ για το σώμα του παππού σε ένα κρεβάτι νοσοκομείου, όχι.

or someone's grandfather lying in a hospital bed,

or someone who got hit by a car.

Ή για κάποιον πεσμένο στο οδόστρωμα.

Μιλάω για τη συνάντηση με το κενό του θανάτου.

I'm talking about facing the void of death.

And that is something no one is supposed to see.

Κι αυτό είναι κάτι που κανείς δεν πρέπει να δει.

People used to say,

Οι αρχαίοι έλεγαν, ούτε τον ήλιο ούτε τον θάνατο μπορείς να τον δεις κατάματα.

"Neither the sun, nor death can be looked at with a steady eye."

A human being should not have to face the void of death.

Ο άνθρωπος δεν θα έπρεπε να δει το κενό του θανάτου κατάματα.

Κι όταν αυτό συμβεί, μπορεί να παραμείνει αόρατο για κάποιο διάστημα,

But when that happens,

it can remain invisible for a while --

για μέρες, εβδομάδες, μήνες, για χρόνια μερικές φορές.

days, weeks, months, sometimes years.

And then, at some point,

Και μετά, κάποια στιγμή, αυτό εκρήγνυται,

it explodes,

because it's something that has entered your brain --

γιατί είναι κάτι που εισέρχεται στον εγκέφαλο.

a sort of window between an image and your mind --

Ένα είδος παράθυρου σαν αυτό,

μεταξύ μιας εικόνας και εγκεφάλου, που έχει εγκατασταθεί μέσα στον εγκέφαλο,

that has penetrated your brain,

staying there and taking up all the space inside.

έχει απομείνει και θα καταλάβει όλο τον χώρο του εγκεφάλου μας.

Κι έτσι υπάρχουν άνθρωποι, άντρες και γυναίκες,

And there are people -- men, women,

who suddenly no longer sleep.

που ξαφνικά δεν κοιμούνται πια.

Παθαίνουν τρομακτικές κρίσεις άγχους --

And they experience horrible anxiety attacks --

panic attacks, not just minor fears.

κρίσεις πανικού, όχι απλοί φόβοι.

They suddenly don't want to sleep,

Οι οποίοι ξαφνικά δεν θέλουν να κοιμηθούν, γιατί όταν κοιμούνται,

because when they do, they have the same nightmare every night.

έχουν κάθε νύχτα, κάθε νύχτα, τον ίδιο εφιάλτη,

They see the same image every night.

κάθε νύχτα την ίδια εικόνα.

Ποια είναι αυτή η εικόνα?

What type of image?

Είναι για παράδειγμα, ένας στρατιώτης ο οποίος μπαίνει σ' ένα κτίριο

For example, a soldier who enters a building

και βρίσκεται πρόσωπο με πρόσωπο με έναν άλλον στρατιώτη που τον σημαδεύει,

and comes face to face with another soldier aiming at him.

He looks at the gun, straight down the barrel.

και βλέπει το όπλο, μέσα στην κάννη.

And this barrel suddenly becomes enormous, deformed.

Και το όπλο ξαφνικά γίνεται τεράστιο, αποσυντίθεται,

γίνεται αφρώδες, καταπίνει τα πάντα.

It becomes fluffy, swallowing everything.

And he says --

Κι εκεί, λέει, μετά θα πει «Είδα τον θάνατο, με είδα νεκρό, είμαι νεκρός».

later he will say, "I saw death.

I saw myself dead, therefore I'm dead."

Και από εκείνη τη στιγμή, ξέρει ότι είναι νεκρός.

And from then on, he knows he is dead.

Δεν είναι μια αντίληψη, είναι πεπεισμένος ότι είναι νεκρός.

It is not a perception -- he is convinced that he is dead.

Στην πραγματικότητα, κάποιος ήρθε, έφυγε ή δεν πυροβόλησε,

In reality, someone came in, the guy left or didn't shoot, whatever,

δεν τον πυροβόλησαν πραγματικά -- αλλά γι' αυτόν, πέθανε εκείνη τη στιγμή.

and he didn't actually get shot --

but to him, he died in that moment.

Μπορεί να είναι επίσης μυρωδιά ενός μαζικού τάφου.

Or it can be the smell of a mass grave --

Έχω δει πολλά στη Ρουάντα.

I saw a lot of that in Rwanda.

Μπορεί να είναι η φωνή ενός φίλου που καλεί,

It can be the voice of a friend calling,

που τον σκοτώνουν, για τον οποίο δεν μπορείς να κάνεις τίποτα.

and they're being slaughtered and there's nothing you can do.

You hear that voice,

Ακούμε αυτή τη φωνή,

and you wake up every night -- for weeks, months --

και θα ξυπνά κάθε βράδυ -- για εβδομάδες, για μήνες --

in a trance-like state, anxious and terrified,

σε μια κατάσταση ύπνωσης, πανικόβλητος, τρομαγμένος σαν παιδί.

like a child.

I have seen men cry --

Έχω δει άντρες να κλαίνε σαν παιδιά,

just like children --

βλέποντας την ίδια εικόνα, μέσα στον εγκέφαλό τους,

from seeing the same image.

So having that image of horror in your brain,

αυτή την εικόνα φρίκης,

seeing the void of death --

Το κενό του θανάτου,

that analogue of horror which is hiding something --

που είναι το ανάλογο του τρόμου που κρύβει κάτι

will completely take over.

θα καταλάβει τα πάντα.

You cannot do anything, anything at all.

Δεν μπορεί πια να κάνει τίποτα απολύτως.

You cannot work anymore,

Δεν μπορεί να δουλέψει, δεν μπορεί να αγαπήσει.

you cannot love anymore.

You go home and don't recognize anyone.

Γυρνάει σπίτι του, δεν αναγνωρίζει πια κανέναν. Δεν αναγνωρίζει τον εαυτό του.

You don't even recognize yourself.

Κρύβεται, κλείνεται μέσα στο σπίτι.

You hide and don't leave the house, you lock yourself in, you become ill.

I know people who placed small cans outside their house with coins inside,

Ξέρω κάποιους που έβαζαν κονσερβοκούτια με νομίσματα έξω από το σπίτι τους

για την περίπτωση που κάποιος προσπαθούσε να μπει μέσα.

in case someone tried to get in.

Και ξαφνικά, θέλει να πεθάνει, θέλει να σκοτώσει,

All of a sudden, you feel like you want to die or kill

or hide or run away.

θέλει να κρυφτεί, θέλει να τραπεί σε φυγή,

You want to be loved, but you hate everyone.

θέλει να τον αγαπούν, αλλά απεχθάνεται τους ανθρώπους,

It's a feeling that seizes you entirely

και κάτι τον κυριεύει από το πρωί ως το βράδυ,

day in and day out,

and you suffer tremendously.

και υποφέρει απίστευτα.

Και κανείς δεν καταλαβαίνει.

And no one understands.

They say, "There's nothing wrong with you. You seem fine, you have no injuries.

Του λένε, «Δεν έχεις κάτι, Φαίνεσαι καλά, δεν έχεις τραυματιστεί.

You went to war, came back; you're fine."

Πήγες στον πόλεμο, επέστρεψες, είσαι καλά».

Αυτά τα άτομα υποφέρουν αφάνταστα και κάποιοι αυτοκτονούν.

These people suffer tremendously.

Some commit suicide.

Άλλωστε, η αυτοκτονία είναι σαν την ενημέρωση της ατζέντας του,

After all, suicide is like updating your daily planner --

I'm already dead, I might as well commit suicide.

αφού ήδη είμαι νεκρός, ας αυτοκτονήσω.

Επιπλέον, δεν υπάρχει πια πόνος.

Plus, there is no more pain.

Κάποιοι αυτοκτονούν, άλλοι καταλήγουν κάτω από γέφυρες, πίνουν.

Some commit suicide, others end up under the bridge, drinking.

Όλοι θυμάστε την ιστορία εκείνου του παππού, εκείνου του θείου,

Everyone remembers that grandfather or uncle or neighbor

εκείνου του γείτονα που έπινε, που δεν έλεγε τίποτα,

who used to drink, never said a word,

always in a bad mood, beat his wife

που ήταν δύστροπος, έδερνε τη γυναίκα του

and who would end up either sinking into alcoholism or dying.

και που κατέληξε να βυθιστεί στο ποτό ή να πεθάνει.

And why do we not talk about this?

Δε μιλάμε γι' αυτό, γιατί; Γιατί είναι ταμπού.

We don't talk about it because it's taboo.

It's not like we don't have the words to express the void of death.

Ο άνθρωπος δεν έχει λόγια για το κενό του θανάτου.

But others don't want hear it.

Οι άλλοι όμως δεν μπορούν να το καταλάβουν.

The first time I returned from an assignment,

Όταν γύρισα από το ρεπορτάζ πρώτη φορά, μου είπαν: «Α, επέστρεψε».

They said, "Oh! He's back."

There was a fancy dinner -- white tablecloth, candles, guests.

Επίσημο δείπνο, λευκό τραπεζομάντηλο κεριά, καλεσμένοι,

"Tell us everything!"

«Πες τα μας όλα!» Και το έκανα.

Which I did.

Μετά από 20 λεπτά, όλοι με στραβοκοίταζαν,

After 20 minutes, people were giving me dirty looks,

the hostess had her nose in the ashtray.

η οικοδέσποινα κοίταζε το τασάκι.

It was horrible and I realized I ruined the whole evening.

Ήταν μια φρίκη και κατάλαβα ότι κατέστρεψα τη βραδιά.

So I don't talk about it anymore.

Τώρα πια δεν διηγούμαι. Δεν είμαστε έτοιμοι για να ακούσουμε.

We're just not ready to listen.

People say outright: "Please, stop."

Ο κόσμος λέει «Σταμάτα».

Is that a rare occurrence?

Είναι μόνο κάποιες περιπτώσεις; Όχι. Είναι εξαιρετικά συχνό.

No, it's extremely common.

One third of the soldiers who died in Iraq --

Το ένα τρίτο των στρατιωτών που πέθαναν στο Ιράκ,

well, not "died," let me re-phrase that --

όχι «πέθαναν», ας το πω αλλιώς --

το ένα τρίτο των Αμερικανών στρατιωτών που πήγαν στο Ιράκ

one third of the US soldiers who went to Iraq

υποφέρουν από μετατραυματικές διαταραχές.

suffer from PTSD.

In 1939, there were still 200,000 soldiers from the First World War

Το 1939, ήταν ακόμη 200.000 στρατιώτες από τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο

that were being treated in British psychiatric hospitals.

στα Βρετανικά ψυχιατρικά νοσοκομεία.

Στο Βιετνάμ, υπήρξαν 54.000 θάνατοι -- Αμερικανών.

In Vietnam, 54,000 people died --

Americans.

In 1987, the US government identified 102,000 --

Το 1987, η αμερικανική κυβέρνηση προσδιόρισε 102.000, --το διπλάσιο--

twice as many --

102.000 αυτοκτονίες βετεράνων.

102,000 veterans who died from committing suicide.

Twice as many deaths by suicide than by combat in Vietnam.

Αριθμός διπλάσιος από τους θανάτους στη μάχη.

So you see, this relates to everything,

Καταλαβαίνετε ότι είναι κάτι που τα καλύπτει όλα.

not just modern warfare, but also ancient wars --

Όχι μόνο στους μοντέρνους πολέμους, τους αρχαίους πολέμους,

you can read about it, the evidence is there.

το βρίσκουμε σε αρχαία κείμενα, τα στοιχεία είναι εκεί.

So why do we not talk about it?

Γιατί δε μιλάμε γι' αυτό?

Why have we not talked about it?

Διότι το πρόβλημα είναι ότι,

The problem is that if you don't talk about it,

εάν ο άνθρωπος δε μιλάει, οδεύει προς την καταστροφή.

you're heading for disaster.

Η μόνη θεραπεία,

The only way to heal --

and the good news here is that this is treatable --

διότι τα καλά νέα εδώ είναι ότι αυτό θεραπεύεται,

think Munch's The Scream, Goya, etc. --

η κραυγή του Μουνκ, του Γκόγια κλπ, ναι, θεραπεύεται.

it's indeed treatable.

Η μόνη θεραπεία αυτού του τραύματος,

The only way to heal from this trauma,

from this encounter with death that overwhelms, petrifies and kills you

αυτής της συνάντησης με τον θάνατο, που σας κατακλύζει, σας παγώνει, σας σκοτώνει,

is to find a way to express it.

είναι να καταφέρεις να μιλήσεις γι' αυτό.

Κάποτε έλεγαν:

People used to say,

«Η γλώσσα είναι το μόνο πράγμα που μας κρατά ενωμένους».

"Language is the only thing that holds all of us together."

Without language, we're nothing.

Αν δεν υπάρχει γλώσσα, δεν είμαστε τίποτα.

It's the thing that makes us human.

Είναι αυτό που μας κάνει ανθρώπους.

In the face of such a horrible image --

Κι απένταντι σε αυτή την εικόνα φρίκης,

a wordless image of oblivion that obsesses us --

που δεν έχει λέξεις,

γιατί δεν έιναι παρά μια εικόνα ανυπαρξίας που μας βασανίζει,

the only way to cope with it

ο μόνος τρόπος να βγούμε από αυτό,

είναι μέσω του ανθρώπινου λόγου.

is to put human words to it.

Διότι αυτοί οι άνθρωποι νιώθουν αποκλεισμένοι από την ανθρωπότητα.

Because these people feel excluded from humanity.

No one wants to see them anymore and they don't want to see anyone.

Δεν θέλουμε να τους βλέπουμε και δεν θέλουν να βλέπουν κανέναν.

They feel dirty, defiled, ashamed.

Νιώθουν βρόμικοι, μολυσμένοι, ντροπιασμένοι.

Someone said, "Doctor, I don't use the subway anymore

Κάποιος είπε: «Γιατρέ, δεν χρησιμοποιώ πια το μετρό

γιατί φοβάμαι ότι ο κόσμος θα δει τη φρίκη στα μάτια μου».

because I'm afraid people will see the horror in my eyes."

Another guy thought he had a terrible skin disease

Ένας άλλος πίστευε ότι είχε μια τρομακτική δερματική ασθένεια,

and spent six months with dermatologists, going from doctor to doctor.

πέρασε έξι μήνες σε δερματολόγους, από τον ένα γιατρό στον άλλον.

And then one day, they sent him to a psychiatrist.

Και μια μέρα τον έστειλαν στον ψυχίατρο.

During his second session, he told the psychiatrist

Και είπε στη δεύτερη συνεδρία

ότι είχε μια φρικτή δερματολογική ασθένεια σε όλο του το σώμα.

he had a terrible skin disease from head to toe.

The psychiatrist asked, "Why are you in this state?"

Τον ρώτησε, «Γιατί είστε σε αυτή την κατάσταση;»

And the man said, "Well, because I'm dead, so I must be rotting away."

Και ο άνδρας είπε «Είμαι νεκρός, άρα πρέπει να αποσυντίθεμαι».

So you see this is something that has a profound effect on people.

Βλέπετε ότι είναι κάτι που αγγίζει το πιο βαθύ σημείο των ανθρώπων.

In order to heal, we need to talk about it.

Για να θεραπευτεί πρέπει να μιλήσουμε γι' αυτό.

Πρέπει ο τρόμος να ειπωθεί --

The horror needs to be put into words --

με ανθρώπινο λόγο, ώστε να το οργανώσουμε, να ξαναμιλήσουμε γι' αυτό.

human words, so we can organize it and talk about it again.

We have to look death in the face.

Πρέπει να κοιτάξουμε τον θάνατο κατάματα.

Κι αν το καταφέρουμε και μιλήσουμε γι' αυτά,

And if we can do that, if we can talk about these things,

εκείνη τη στιγμή, σιγά σιγά, δουλεύοντας το με τον λόγο,

then step by step, by working it out verbally,

we can reclaim our place in humanity.

καταφέρνουμε να επανακτήσουμε το ανθρώπινο κομμάτι μας.

Είναι σημαντικό. Η σιωπή μας σκοτώνει.

And it is important.

Silence kills us.

So what does this mean?

Τι σημαίνει αυτό;

It means that after a trauma,

Σημαίνει ότι μετά από ένα τραύμα,

without question, we lose our "unbearable lightness of being,"

προφανώς, χάνουμε την αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι μας,

that sense of immortality that keeps us here --

αυτό το αίσθημα αιωνιότητας που μας κρατά εδώ --

meaning, if we're here, we almost feel like we're immortal, which we're not,

δηλαδή αν είστε εκεί, είναι επειδή αισθανόμαστε αθάνατοι, που δεν είμαστε.

but if we didn't believe that, we'd say, "What's the point of it all?"

αλλά αν δεν το πιστεύαμε, θα λέγαμε, «Ποιος ο λόγος για όλα αυτά;»

Αυτοί έχουν χάσει το αίσθημα αυτό της αθανασίας.

But trauma survivors have lost that feeling of immortality.

They've lost their lightness.

Έχουν χάσει την ελαφρότητά τους. Έχουν ξαναβρεί όμως κάτι άλλο!

But they have found something else.

Αν καταφέρουμε να κοιτάξουμε τον θάνατο στα μάτια,

So this means that if we manage to look death in the face,

and actually confront it, rather than keep quiet and hide,

και να τον αντιμετωπίσουμε αντί να κλειστούμε και να κρυφτούμε,

like some of the men or women I know did,

είναι άνδρες ή γυναίκες που γνωρίζω, ο Mικαέλ από τη Ρουάντα,

such as Michael from Rwanda, Carole from Iraq, Philippe from the Congo

η Κάρολ από το Ιράκ, ο Φιλίπ από το Κονγκό και άλλα άτομα που γνωρίζω,

and other people I know,

like Sorj Chalandon, now a great writer,

ο Σορζ Σαλεντόν, που σήμερα είναι μεγάλος συγγραφέας

εγκατέλειψε το ρεπορτάζ μετά από ένα τραύμα.

who gave up field assignments after a trauma.

Five friends of mine committed suicide,

Έχω 4-5 φίλους που αυτοκτόνησαν,

they're the ones who did not survive the trauma.

που δεν επιβίωσαν μετά τα τραύματα.

Αν καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε κατά μέτωπο τον θάνατο,

So if we can look death in the face,

if we, mortal humans, human mortals,

εάν εμείς οι θνητοί, οι ανθρώπινοι θνητοί,

understand that we are human and mortal, mortal and human,

καταλάβουμε ότι είμαστε άνθρωποι και θνητοί, θνητοί και άνθρωποι,

if we can confront death and identify it once again

αν καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε και να επιβληθούμε σε αυτό

as the most mysterious place of all mysterious places,

που είναι η πιο άγνωστη γη από τα πιο μυστήρια μέρη,

καθώς κανείς δεν την έχει δει.

since no one has ever seen it --

Αν μπορέσουμε να της ξαναδώσουμε αυτό το νόημα

if we can give it back this meaning,

yes, we may die,

μπορούμε να πεθάνουμε, να επιζήσουμε και να ξαναζήσουμε,

survive

and come back to life,

but we'll come back stronger than before.

αλλά πιο δυνατά απ' ό,τι πριν.

Much stronger.

Πολύ πιο δυνατά.

Thank you.

Ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)

(Applause)