How we experience awe -- and why it matters | Beau Lotto and Cirque du Soleil

Μετάφραση: Kalliope Kountourogianni Επιμέλεια: Vasiliki Soultani

Before I get started:

Πριν ξεκινήσω,

I'm really excited to be here

είμαι τόσο ενθουσιασμένος που είμαι εδώ,

to just actually watch what's going to happen, from here.

που να παρακολουθήσω τι πρόκειται να συμβεί, από εδώ.

So with that said, we're going to start with:

Οπότε, με αυτά που είπα θα ξεκινήσουμε με το:

What is one of our greatest needs,

Ποια είναι μία από τις μεγαλύτερες ανάγκες μας;

one of our greatest needs for our brain?

μία από τις μεγαλύτερες ανάγκες για το μυαλό μας;

And instead of telling you, I want to show you.

Και αντί να σας πω, θέλω να σας δείξω.

In fact, I want you to feel it.

Βασικά θέλω να το νιώσετε.

There's a lot I want you to feel in the next 14 minutes.

Υπάρχουν πολλά που θέλω να νιώσετε στα επόμενα 14 λεπτά.

So, if we could all stand up.

Γι' αυτό αν μπορούμε όλοι, να σηκωθούμε όρθιοι.

We're all going to conduct a piece of Strauss together.

Πρόκειται όλοι να διευθύνουμε ένα κομμάτι του Στράους μαζί.

Alright? And you all know it.

Εντάξει; Και όλοι το ξέρετε.

Alright. Are you ready?

Εντάξει. Είστε έτοιμοι;

Audience: Yeah!

Κοινό: Ναι!

Beau Lotto: Alright. Ready, one, two, three!

Mπό Λόττο: Εντάξει. Έτοιμοι, ένα, δύο, τρία!

It's just the end.

Είναι απλώς το τέλος.

(Music: Richard Strauss "Also Sprach Zarathustra")

(Μουσική: Ρίχαρντ Στράους «Τάδε έφη Ζαρατούστρα»)

Right?

Εντάξει;

You know where it's going.

Ξέρετε πού πηγαίνει.

(Music)

(Μουσική)

Oh, it's coming!

Ω, έρχεται!

(Music stops abruptly)

(Η μουσική σταματά απότομα)

Oh!

Ω!

(Laughter)

(Γέλια)

Right?

Εντάξει;

Collective coitus interruptus.

Συλλογική διακεκομμένη συνουσία.

OK, you can all sit down.

Εντάξει μπορείτε να καθήσετε.

(Laughter)

(Γέλια)

We have a fundamental need for closure.

Έχουμε μια βασική ανάγκη για ολοκλήρωση.

(Laughter)

(Γέλια)

We love closure.

Αγαπάμε την ολοκλήρωση.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

I was told the story that Mozart, just before he'd go to bed,

Μου είπαν την ιστορία, ότι ο Μότσαρτ, λίγο πριν πάει για ύπνο

he'd go to the piano and go,

πήγαινε στο πιάνο και έπαιζε

"da-da-da-da-da."

«ντα, ντα, ντα, ντα, ντα».

His father, who was already in bed, would think, "Argh."

Ο πατέρας του, που ήταν ήδη στο κρεβάτι, θα σκεφτόταν, «Αχ».

He'd have to get up and hit the final note to the chord

Θα έπρεπε να σηκωθεί και να παίξει την τελευταία νότα

before he could go back to sleep.

πριν πάει ξανά για ύπνο

(Laughter)

(Γέλια)

So the need for closure leads us to thinking about:

Έτσι η ανάγκη για ολοκλήρωση μάς οδηγεί στο να σκεφτούμε:

What is our greatest fear?

Ποιoς είναι ο μεγαλύτερος φόβος μας;

Think -- what is our greatest fear growing up, even now?

Σκεφτείτε -- ποιος είναι, όσο μεγαλώνουμε ακόμη και τώρα;

And it's the fear of the dark.

Και είναι ο φόβος για το σκοτάδι.

We hate uncertainty.

Μισούμε την αβεβαιότητα.

We hate to not know.

Μισούμε το να μην ξέρουμε.

We hate it.

Το μισούμε.

Think about horror films.

Σκεφτείτε τις ταινίες τρόμου.

Horror films are always shot in the dark,

Οι ταινίες τρόμου πάντα γυρίζονται στο σκοτάδι,

in the forest,

στο δάσος,

at night,

τη νύχτα,

in the depths of the sea,

στα βάθη της θάλασσας,

the blackness of space.

στο μαύρο του διαστήματος.

And the reason is because dying was easy during evolution.

Κι επειδή ο θάνατος ήταν εύκολος στη διάρκεια της εξέλιξης.

If you weren't sure that was a predator,

Αν δεν ήσασταν σίγουρος, ότι αυτός ήταν θηρευτής

it was too late.

ήταν πολύ αργά.

Your brain evolved to predict.

Το μυαλό σας εξελίχθηκε στο να προβλέπει.

And if you couldn't predict, you died.

Και αν δεν μπορούσατε να προβλέψετε, πεθαίνατε.

And the way your brain predicts is by encoding the bias and assumptions

Και ο τρόπος που το μυαλό σας προβλέπει είναι κωδικοποιώντας τις υποθέσεις

that were useful in the past.

που ήταν χρήσιμες στο παρελθόν.

But those assumptions just don't stay inside your brain.

Αλλά αυτές οι υποθέσεις δεν μένουν, απλώς μέσα στο μυαλό σας.

You project them out into the world.

Τις προβάλετε έξω στον κόσμο.

There is no bird there.

Δεν υπάρχει πουλί εκεί.

You're projecting the meaning onto the screen.

Προβάλετε την έννοια πάνω στην οθόνη.

Everything I'm saying to you right now is literally meaningless.

Οτιδήποτε λέω σε εσάς τώρα είναι στην ουσία ανούσιο.

(Laughter)

(Γέλια)

You're creating the meaning and projecting it onto me.

Εσείς δημιουργείτε το νόημα και το προβάλετε πάνω μου.

And what's true for objects is true for other people.

Ό,τι είναι αληθινό για τα αντικείμενα είναι και για άλλους ανθρώπους.

While you can measure their "what" and their "when,"

Ενώ μπορείτε να μετρήσετε το δικό τους «τι» και «πότε»,

you can never measure their "why."

δεν μπορείτε ποτέ το «γιατί» τους.

So we color other people.

Γι' αυτό χρωματίζουμε άλλους ανθρώπους.

We project a meaning onto them based on our biases and our experience.

Προβάλουμε ένα νόημα πάνω τους βασισμένο στα βιώματα και στις εμπειρίες μας.

Which is why the best of design is almost always about decreasing uncertainty.

Και γι' αυτό το καλύτερο σχέδιο είναι η μείωση της αβεβαιότητας.

So when we step into uncertainty,

Έτσι, όταν περνάμε στην αβεβαιότητα,

our bodies respond physiologically and mentally.

τα σώματά μας αντιδρούν φυσιολογικά και ψυχικά.

Your immune system will start deteriorating.

Το ανοσοποιητικό σας σύστημα αρχίζει να καταρρέει.

Your brain cells wither and even die.

Τα εγκεφαλικά σας κύτταρα αρχίζουν να αδυναμούν και να νεκρώνουν.

Your creativity and intelligence decrease.

Η δημιουργικότητά σας και η ευφυΐα σας μειώνεται.

We often go from fear to anger, almost too often.

Συχνά πηγαίνουμε από τον φόβο στον θυμό, σχεδόν πολύ συχνά.

Why? Because fear is a state of certainty.

Γιατί; Επειδή ο φόβος είναι μια κατάσταση βεβαιότητας.

You become morally judgmental.

Γίνεστε ηθικά επικριτικοί.

You become an extreme version of yourself.

Γίνεστε μια ακραία εκδοχή του εαυτού σας.

If you're a conservative, you become more conservative.

Αν είστε συντηρητικοί, γίνεστε πιο συντηρητικοί.

If you're a liberal, you become more liberal.

Αν είστε φιλελεύθεροι, γίνεστε πιο φιλελεύθεροι.

Because you go to a place of familiarity.

Διότι πηγαίνετε σε ένα μέρος γνώριμο.

The problem is that the world changes.

Το πρόβλημα είναι, ότι ο κόσμος αλλάζει.

And we have to adapt or die.

Και πρέπει να προσαρμοστούμε ή να πεθάνουμε.

And if you want to shift from A to B,

Και αν θέλετε να πάτε από το A στο Β,

the first step is not B.

το πρώτο βήμα δεν είναι το Β.

The first step is to go from A to not A --

Το πρώτο βήμα είναι να πας από το Α στο μη Α --

to let go of your bias and assumptions;

να ξεχάσεις τις προκαταλήψεις και τις παραδοχές,

to step into the very place that our brain evolved to avoid;

να περάσεις μέσα στο ίδιο μέρος, όπου το μυαλό μας εξελίχθηκα να αποφεύγει.

to step into the place of the unknown.

Να περάσεις στο μέρος του άγνωστου.

But it's so essential that we go to this place

Αλλά είναι τόσο σημαντικό να πάμε σε αυτό το μέρος,

that our brain gave us a solution.

όπου το μυαλό μας δίνει μια λύση.

Evolution gave us a solution.

Η εξέλιξη μας έδωσε μια λύση.

And it's possibly one of the most profound perceptual experiences.

Και είναι πιθανώς μια από τις πιο βαθιές και αντιληπτικές εμπειρίες.

And it's the experience of awe.

Kαι είναι η εμπειρία του δέους.

(Music)

(Μουσική)

(Applause)

(Χειροκρότημα)

(Music)

(Μουσική)

(Applause)

(Χειροκρότημα)

(Music)

(Μουσική)

(Applause)

(Χειροκρότημα)

(Music)

(Μουσική)

(Applause)

(Χειροκρότημα)

(Cheers)

(Επευφημίες)

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Beau Lotto: Ah, how wonderful, right?

Μπο Λόττο: A, πόσο θαυμάσιο, σωστά;

So right now, you're probably all feeling, at some level or another, awe.

Έτσι μόλις τώρα, πιθανώς όλοι νιώθετε σε κάποιο επίπεδο ή άλλο, δέος.

Right?

Σωστά;

So what's happening inside your brain right now?

Έτσι, τι συμβαίνει μέσα στο μυαλό σας τώρα;

And for thousands of years,

Και για χιλιάδες χρόνια,

we've been thinking and writing and experiencing awe,

σκεφτόμαστε και γράφουμε και βιώνουμε δέος,

and we know so little about it.

και γνωρίζουμε τόσο λίγα γι' αυτό.

And so to try to understand what is it and what does it do,

Κι έτσι προσπαθώντας να καταλάβουμε τι είναι και τι ακριβώς κάνει,

my Lab of Misfits had just the wonderful opportunity and the pleasure

το Εργαστήριό μου για Απροσάρμοστους είχε μόλις την ευκαιρία και ευχαρίστηση

to work with who are some of the greatest creators of awe that we know:

να δουλέψει με αυτούς,

που είναι από τους μεγαλύτερους δημιουργούς του δέους που γνωρίζουμε,

the writers, the creators, the directors, the accountants,

τους συγγραφείς, τους δημιουργούς, τους σκηνοθέτες, τους λογιστές,

the people who are Cirque Du Soleil.

τους ανθρώπους, που είναι το Τσίρκο του Ήλιου.

And so we went to Las Vegas,

Και γι' αυτό πήγαμε στο Λας Βέγκας

and we recorded the brain activity of people

και καταγράψαμε την εγκεφαλική λειτουργία των ανθρώπων,

while they're watching the performance,

ενώ παρακολουθούσαν την παράσταση,

over 10 performances of "O,"

πάνω από 10 παραστάσεις του «Ο»

which is iconic Cirque performance.

η οποία είναι η εμβληματικότερη παράσταση του Τσίρκου.

And we also measured the behavior before the performance,

Και επίσης μετρήσαμε τη συμπεριφορά πριν την παράσταση

as well as a different group after the performance.

καθώς επίσης και σε ομάδα ελέγχου μετά την παράσταση.

And so we had over 200 people involved.

Και έτσι είχαμε πάνω από 200 ανθρώπους εμπλεκόμενους.

So what is awe?

Τι είναι, λοιπόν δέος;

What is happening inside your brain right now?

Τι συμβαίνει μέσα στο μυαλό σας αυτή τη στιγμή;

It's a brain state. OK?

Είναι η κατάσταση του μυαλού σας. Εντάξει;

The front part of your brain, the prefrontal cortex,

Το μπροστινό μέρος του μυαλού σας, o προμετωπιαίος φλοιός,

which is responsible for your executive function,

που είναι υπεύθυνος για την εκτελεστική λειτουργία,

your attentional control,

is now being downregulated.

τον έλεγχο της προσοχής σας,

είναι τώρα υποβαθμισμένος.

The part of your brain called the DMN, default mode network,

Το μέρος του μυαλού σας που ονομάζεται ΔΒΚ, δίκτυο βασικής κατάστασης,

which is the interaction between multiple areas in your brain,

που είναι η αλληλεπίδραση μεταξύ διαφόρων περιοχών του εγκεφάλου σας

which is active during, sort of, ideation,

το οποίο είναι σε εγρήγορση κατά τη διάρκεια των ιδεασμών,

creative thinking in terms of divergent thinking and daydreaming,

της δημιουργικής σκέψης σε όρους αποκλίνουσας σκέψης και ονειροπόλησης

is now being upregulated.

τώρα βρίσκεται σε υπερρύθμιση.

And right about now,

Και περίπου τώρα,

the activity in your prefrontal cortex is changing.

η δραστηριότητα στον προμετωπιαίο φλοιό αλλάζει.

It's becoming asymmetrical in its activity,

Γίνεται ασύμμετρη στη δραστηριότητά του,

biased towards the right,

μεροληπτική προς το σωστό,

which is highly correlated when people step forward into the world,

η οποία έχει υψηλό βαθμό συσχέτισης όταν οι άνθρωποι προσχωρούν προς τον κόσμο,

as opposed to step back.

σε αντίθεση με το να κάνουν πίσω.

In fact, the activity across the brains of all these people was so correlated

Βασικά, η δραστηριότητα των εγκεφάλων αυτών των ανθρώπων ήταν τόσο συσχετισμένη

that we're able to train an artificial neural network

που μπορούμε να εκπαιδεύσουμε ένα τεχνητό νευρικό δίκτυο

to predict whether or not people are experiencing awe

να προβλέψει αν οι άνθρωποι βιώνουν δέος ή όχι

to an accuracy of 75 percent on average,

με ακρίβεια του 75 τοις εκατό κατά μέσο όρο,

with a maximum of 83 percent.

με ανώτερο, το 83 τοις εκατό.

So what does this brain state do?

Λοιπόν, τι κάνει αυτή η κατάσταση του εγκεφάλου;

Well, others have demonstrated,

Λοιπόν, κάποιοι έχουν αποδείξει,

for instance, Professors Haidt and Keltner,

για παράδειγμα, οι Καθηγητές Χάιντ και Κέλτνερ,

have told us that people feel small but connected to the world.

μας έχουν πει ότι οι άνθρωποι νιώθουν μικροί αλλά ενωμένοι με τον κόσμο.

And their prosocial behavior increases,

Και πως η προκοινωνική συμπεριφορά αυξάνεται,

because they feel an increased affinity towards others.

επειδή νιώθουν μια αυξημένη σχέση με τους γύρω τους.

And we've also shown in this study

Και έχουμε δείξει σε αυτή τη μελέτη,

that people have less need for cognitive control.

ότι οι άνθρωποι έχουν λιγότερη ανάγκη για γνωστικό έλεγχο.

They're more comfortable with uncertainty without having closure.

Είναι περισσότερο άνετοι με την αβεβαιότητα του να μην έχουν ολοκλήρωση.

And their appetite for risk also increases.

Και η όρεξή τους για ρίσκο επίσης αυξάνεται.

They actually seek risk, and they are better able at taking it.

Στην πραγματικότητα, ψάχνουν για ρίσκο, και είναι ικανότεροι στο να το παίρνουν.

And something that was really quite profound

Και κάτι το οποίο ήταν αρκετά βαθυστόχαστο

is that when we asked people,

είναι, πως όταν ρωτήσαμε ανθρώπους,

"Are you someone who has a propensity to experience awe?"

«Είσαι κάποιος που έχει ροπή στο να βιώσει δέος;»

They were more likely to give a positive response

Ήταν πιο πιθανό να δώσουν θετική απάντηση

after the performance than they were [before].

μετά την παράσταση, απ' ότι ήταν [πριν].

They literally redefined themselves and their history.

Στην ουσία επαναπροσδιόρισαν τους εαυτούς τους και την ιστορία τους.

So, awe is possibly the perception that is bigger than us.

Έτσι, το δέος είναι πιθανώς η αντίληψη, ότι είναι μεγαλύτερο από εμάς.

And in the words of Joseph Campbell,

Σύμφωνα με τα λεγόμενα του Τζόζεφ Κάμπελ,

"Awe is what enables us to move forward."

«Το δέος είναι αυτό που μας επιτρέπει να προχωρήσουμε μπροστά».

Or in the words of a dear friend,

Ή σύμφωνα με τα λεγόμενα ενός καλού φίλου,

probably one of our greatest photographers,

πιθανώς ένας από τους μεγαλύτερους φωτογράφους,

still living photographers, Duane Michaels,

εν ζωή φωτογράφους, ο Ντουέην Μάικλς,

he said to me just the other day

είπε σε εμένα, μόλις πρόσφατα,

that maybe it gives us the curiosity to overcome our cowardice.

ότι ίσως μας δίνει την περιέργεια να κατανικήσουμε τη δειλία μας.

So who cares? Why should we care?

Οπότε, ποιος νοιάζεται; Γιατί θα έπρεπε να νοιαζόμαστε;

Well, consider conflict,

Λοιπόν, σκεφτείτε τη σύγκρουση,

which seems to be so omnipresent in our society at the moment.

η οποία φαίνεται να είναι παντού στην κοινωνία μας αυτή τη στιγμή.

If you and I are in conflict,

Αν εσείς κι εγώ είμαστε σε σύγκρουση

it's as if we're at the opposite ends of the same line.

είναι σαν να είμαστε στις αντίθετες άκρες της ίδιας γραμμής.

And my aim is to prove that you're wrong and to shift you towards me.

O σκοπός μου είναι ν' αποδείξω ότι έχετε άδικο και να σας στρέψω σε εμένα.

The problem is, you are doing exactly the same.

Το πρόβλημα είναι ότι κάνετε ακριβώς το ίδιο.

You're trying to prove that I'm wrong and shift me towards you.

Προσπαθείτε να αποδείξετε ότι εγώ κάνω λάθος και να με στρέψετε σε εσάς.

Notice that conflict is the setup to win but not learn.

Κρατήστε, ότι η σύγκρουση είναι σχεδιασμένη να κερδίσετε,

αλλά όχι να μάθετε.

Your brain only learns if we move.

Ο εγκέφαλός σας μαθαίνει μόνο αν κινούμαστε.

Life is movement.

Η ζωή είναι κίνηση.

So, what if we could use awe, not to get rid of conflict --

Έτσι λοιπόν, αν μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε το δέος,

όχι για να απαλλαχτούμε από τη σύγκρουση --

conflict is essential, conflict is how your brain expands,

η σύγκρουση είναι απαραίτητη, η σύγκρουση είναι πώς το μυαλό σας επεκτείνεται,

it's how your brain learns --

είναι πώς το μυαλό σας μαθαίνει --

but rather, to enter conflict in a different way?

αλλά μάλλον, να μπούμε στη σύγκρουση με έναν διαφορετικό τρόπο;

And what if awe could enable us to enter it

Και τι αν το δέος μάς επέτρεπε να μπούμε σε αυτό,

in at least two different ways?

με τουλάχιστον δύο διαφορετικούς τρόπους;

One, to give us the humility and courage to not know.

Ένας, να μας δώσει την ταπεινότητα και το κουράγιο να μην ξέρουμε.

Right? To enter conflict with a question instead of an answer.

Σωστά; Για να μπούμε σε σύγκρουση με ερώτηση αντί με μια απάντηση.

What would happen then?

Τι θα μπορούσε να συμβεί;

To enter the conflict with uncertainty instead of certainty.

Να μπούμε στη σύγκρουση με αβεβαιότητα, αντί της βεβαιότητας.

And the second is, in entering conflict that way,

Και το δεύτερο είναι, μπαίνοντας στη σύγκρουση με αυτό τον τρόπο,

to seek to understand, rather than convince.

να ψάξουμε να καταλάβουμε, από το να πείσουμε.

Because everyone makes sense to themselves, right?

Διότι όλοι μας δίνουμε δίκιο σε εμάς, σωστά;

And to understand another person,

Και για να καταλάβουμε κάποιον άλλο,

is to understand the biases and assumptions

είναι να κατανοήσουμε τις μεροληψίες και τις παραδοχές

that give rise to their behavior.

που ωθούν τη συμπεριφορά τους.

And we've actually initiated a pilot study

Και έχουμε για την ακρίβεια, εισάγει μια πιλοτική έρευνα

to look to see whether we could use art-induced awe

για να ψάξουμε να δούμε, αν θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε το δέος της τέχνης

to facilitate toleration.

για να διευκολύνουμε την ανοχή.

And the results are actually incredibly positive.

Και τα αποτελέσματα είναι στην ουσία απίστευτα θετικά.

We can mitigate against anger and hate

Μπορούμε να αμβλύνουμε τον θυμό και το μίσος

through the experience of awe generated by art.

μέσω της εμπειρίας του δέους, που δημιουργείται από την τέχνη.

So where can we find awe,

Οπότε, πού μπορούμε να βρούμε το δέος,

given how important it is?

δεδομένου του πόσο σημαντικό είναι αυτό;

So, what if ...

Τι θα γινόταν λοιπόν...

A suggestion:

Μια πρόταση:

that awe is not just to be found in the grandeur.

ότι το δέος δεν είναι για να βρεθεί μόνο στο μεγαλείο.

Awe is essential.

Το δέος είναι απαραίτητο,

Often, it's scale -- the mountains, the sunscape.

συχνά, η κλίμακά του -- τα βουνά, το ηλιοφώτισμα.

But what if we could actually rescale ourselves

Αλλά τι θα γινόταν αν μπορούσαμε να επανακαθορίσουμε τους εαυτούς μας

and find the impossible in the simple?

και να βρούμε το απίθανο, στο απλό;

And if this is true,

Kαι αν αυτό είναι αλήθεια,

and our data are right,

και τα δεδομένα μας είναι σωστά,

then endeavors like science,

τότε οι προσπάθειες, όπως η επιστήμη,

adventure, art, ideas, love,

η περιπέτεια, η τέχνη, οι ιδέες, η αγάπη,

a TED conference, performance,

ένα συνέδριο TED, μια παράσταση,

are not only inspired by awe,

δεν είναι μόνο εμπνευσμένες από δέος,

but could actually be our ladders into uncertainty

αλλά μπορούν στην ουσία, να γίνουν η σκάλα μας στην αβεβαιότητα

to help us expand.

για να μας βοηθήσει να εξελιχθούμε.

Thank you very much.

Σας ευχαριστώ πολύ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Please, come up.

Παρακαλώ, ελάτε επάνω.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

(Cheers)

(Επευφημίες)

(Applause)

(Χειροκρότημα)