Apple's promise to be carbon neutral by 2030 | Lisa Jackson and Liz Ogbu

Transcriber: TED Translators Admin Reviewer: Mirjana Čutura

Translator: kawsar mustafa Reviewer: Taban Khidr

Liz Ogbu: So Lisa,

لیزا ئۆگبو: کەواتە لیسا،

Apple is on target to become carbon neutral

ئەپڵ ئامادەیە بۆ ئەوەی کاربۆن بەکارنەهێنێت

across its entire business and manufacturing supply chain

لە هەموو بازرگانی و دروستکردنی زنجیرەی ئامادەکردن

by 2030.

لە ۲۰۳۰.

Can you explain exactly what that means?

دەتوانی ئەوە ڕوون کەیەوە ئەمە مانای چیە؟

Lisa Jackson: Sure.

لیسا جاکسۆن: بێگومان

So today Apple is carbon neutral for all of our own operations.

ئەمڕۆ ئەپڵ کاربۆن بەکارناهێنێت بۆ هەموو کارخانەکانی خۆمان.

And we're running on 100 percent renewable energy

وە ئێمە لە ۱۰۰٪ ی وزەی نوێکەرەوە بەڕێوە ئەبەین

for our corporate campuses,

بۆ پاڵپشتی گۆڕەپانەکان ،

for our stores

بۆ کۆگاکانمان

and for our data centers.

و بۆ ناوەندی داتاکانمان،

So we know how to do this work.

لێرەوە دەزانین چۆن ئەم کارە بکەین.

The challenge for 2030 is to convert our supply chain,

ئالنگاریەکە بۆ ۲۰۳۰ زنجیرەی ئامادەکاری بگۆڕین،

and that work has already begun.

وە ئەو کارە ش دەستی پێکردووە.

We already have 70 suppliers,

ئێمە پێشتر ۷۰ دابینکەرمان هەیە،

over eight gigawatts of energy coming online

هەشت گێگاواتی لە وزە کە بەکاردێت

in our supply chain,

لە زنجیرەی ئامادەکاریەکاندا،

and then our last piece

وە دواتر کۆتا پارچەمان

will be to convert the energy that our customers use

دەبێتە هۆی چڕکردنەوەی ئەو وزەیەی کە کڕیارەکانمان بەکاری دێنن

to charge our devices

بۆ بارگاوی کردنەوەی ئامێرەکانمان

to clean energy.

بۆ پاککردنەوەی وزە.

LO: What are some of the biggest changes

لۆ: گەورەترین گۆڕانکاریەکان چین

that Apple's going to need to make in its business operations

کە ئەپڵ پێویستە لە کاری بازرگانیدا دروستی بکات

in order to be able to achieve those goals?

بۆ ئەوەی بتوانین بەم ئامانجانە بگەین؟

LJ: So imagine if instead of mining material

ئێڵ جەی: کەواتە ئەگەر لە جیاتی ماددەی کانزایی

to go into Apple products,

بۆ ئەوەی بچینە ناو بەرهەمی ئەپڵ،

we actually started with recycled material.

لە ڕاستیدا بە ماددەی دووبارە بەکارهاتوو دەست پێ دەکەین.

So we're not going all the way back to the mine

بۆیە ئێمە بە و هەموو ڕێگادا ناگەڕێینەوە بۆ کانەکە

through smelting, transportation, processing.

لە ڕێگەی توانەوە، گواستنەوە، پرۆسەکردن.

Instead, we're really talking about reprocessing to some degree

لە جیاتی ئەوە، ئێمە بەڕاستی باسی دووبارە پرۆسەکردنەوەی دەکەین تا ڕادەیەک

and putting that material right back into products --

وە دانانی ئەو ماددەیە بۆ ناو بەشی جیا--

super important with things like conflict metals or rare earths.

زۆر گرنگە لەگەڵ شتەکان وەک کانزای ناکۆکی یان زەوی دەگمەن.

So Apple has been doing that work now for several years.

ئەپڵ ئێستا ئەو کارە دەکات بۆ ماوەی چەند ساڵێک.

We've actually promised

ئێمە بە ڕاستی بەڵێنمان داوە

that we want to make all of our products out of recycled and renewable materials.

کە دەمانەوێت هەموو بەرهەمەکانمان دروست بکەین لە مادەی دوبارە بەکارهاتوو.

And so that investment

وە بۆ ئەوەی ئەو وەبەرهێنانە

also means we get to take away all the carbon emissions

هەروەها مانای ئەوەیە کە هەموو ئەو کاربۆنە دەرکراوە ی لێدەربکەین

associated with everything up until the point of the recycled material.

پەیوەست بە هەموو شتەکان تا خاڵی ماددە بەکارهاتووەکان.

LO: So it strikes me that you actually hold a really interesting perspective.

لۆ: بۆیە پێم وایە تۆ گەیشتوویت بە بۆچوونێکی سەرنجڕاکێش .

You know, you're now at Apple

ئێستا تۆ لە کۆمپانیای ئەپڵیت

and, like, deep in the business world around these things,

وە وەکو قوڵ بوونەوەیە لە دەوری ئەم شتانە لە جیهانی بزنسدا،

but formerly, you actually led the US Environmental Protection Agency

بەڵام پێشتر، ئێوە لە ڕاستیدا سەرکردایەتی ئاژانسی پاراستنی ژینگەتان کرد

under the Obama administration,

لەژێر چاودرێر ئیدارەی ئۆباما،

so you've seen the government side as well.

بۆیە ئێوەش پاڵپشتی حکومەتان بینیوە.

What, in your mind, is the right way

چی، لە مێشکتدا، پێت وایە ڕاستە

to look at the respective roles of the state and the market

سەیری ڕۆڵی دەوڵەتەکە و بازاڕەکە بکەیت

in fighting the climate crisis?

لە شەڕکردن لەگەڵ قەیرانی کەش و هەوا؟

LJ: I don't think there's anything that business can do

لی: پێم وانیە کە بازرگانی بتوانێت شتێک بکات

that replaces the role of government and leadership.

کە جێگەی ڕۆڵی حکومەت و سەرکردەکان بگرێتەوە.

Yes, I ran the EPA,

بەڵێ، EPA م بەڕێوە بردووە،

but the other part of my history is I worked there almost 20 years

بەڵام دیوەکەی تری ڕابردووم ئەوەیە کە نزیکەی ۲۰ ساڵ لەوێ کارم کردووە

before I became the head of the EPA.

پێش ئەوەی ببمە سەرۆکی EPA.

And you see firsthand, right,

وە کەسێکی سەرەکی دەبینیت، ڕاستە،

that only government is really charged with protecting its citizens.

تەنها ئەرکی حکومەتە هاوڵاتیانی بپارێزێت.

We always think protection, and we think the military,

هەمیشە بیرلە پاراستن دەکەینەوە، بیر لە سوپا دەکەینەوە،

but I think the protection of the Environmental Protection Agency

بەڵام پێم وایە پاراستنی ئاژانسی پاراستنی ژینگە

or the Air Quality Board in California

یان دەستەی کوالیتی هەوایی لە کالیفۆرنیا

or a local health department

یان بەشێکی تەندروستی ناوخۆیی

is as important to the day-to-day life of the people in that jurisdiction

گرنگە بۆ ژیانی ڕۆژ بە ڕۆژی خەڵک لەو دەسەڵاتی دادوەرییە

as anything that the other security-type protection can provide.

وەک هەر شتێک کە ئاسایشی تری دەستکرد دەتوانێت دەستەبەری بکات.

Now, business is a different story.

ئێستا، بازرگانیەکە بە جۆرێکی ترە.

I think business has an incredibly important role to play in leading,

من پێم وایە بازرگانی ڕۆڵێکی زۆر گرنگی هەیە بۆ ئەوەی پێشەنگ بێت،

especially at this time.

تایبەت لەم کاتەدا.

So when Apple said its goal is 2030 carbon neutral --

بۆیە کاتێک ئەپڵ وتی کە ئامانجەکەی ۲۰۳۰ کاربۆنە--

obviously the UN is saying 2050 carbon neutral --

شتێکی ڕوونە کە یو ئێن دەڵێت 2050 کاربۆن بەکارناهێنێت..

we decided to challenge ourselves to go as fast as we could possibly do it

بڕیارمانداوە ئالنگاری خۆمان بکەین بە مەبەستی خێرا کردنی ئەگەرەکان

so that other businesses wouldn't have an excuse to say,

بۆ ئەوەی بازرگانیەکانی دیکە بەهانەی نەبێت بۆ ئەوەی بڵێن،

"I need longer.

"من کاتی زیاترم پێویستە،

I need much, much longer."

زۆرم پێویستە، زۆر زیاتر."

I think it's great to see this moment

وابزانم زۆر باشە کە ئەم ساتە ببینم

where suddenly there seems to be a realization

کە لەناکاو وا دەردەکەوێت کە ڕاستییەک

that climate change policy cannot be foisted on others,

کە سیاسەتی گۆڕانی کەش و هەوا ناتوانێت ئەوانی دیکە هەڵبخەڵەتێنێت،

but that, in fact, it has to be organic,

بەڵام، لەڕاستیدا دەبێت ئۆرگانی بێت،

you know, for lack of a better word.

دەزانی، لەبەر نەبوونی وشەیەکی باشتر.

And it's not an either-or.

یەکێک لەوانە یان ئەوەش گونجاو نیە.

It's always been this weird, you know, belief that we're taught from little

هەمیشە زۆر سەیرە، دەزانی، ئەم باوەڕەی کە ئێمە لە کەمەوە فێر دەبین

that you can either be successful or you can do the right thing.

کە تۆ دەتوانیت سەرکەوتوو بیت یان دەتوانیت کاری ڕاست بکەیت.

There's no difference between the two; it's a false choice.

جیاوازیی نییە لە نێوان ئەم دووانەدا؛ ئەوە هەڵبژاردەیەکی هەڵەیە،

LO: Although a lot of us have been talking about justice for some time,

لۆ:هەرچەندە زۆربەمان ماوەیەکی زۆرە باسی دادپەروەری دەکەین،

it is only recently that I think

تەنها لەم دواییانەدا کە پێم وایە

this idea of justice as it relates to the environment and climate

ئەم بیرۆکەیەی دادپەروەری کە پەیوەستە بە ژینگە و کەش و هەواوە

is making appearance in a forum such as this.

شێوەی دەردەکەوێت لە کۆڕبەندێکی ئاوادا.

You've personally described systemic racism and climate change

تۆ بە شەخسی باسی ڕەگەزپەرستی سیستەم و گۆڕانی کەش و هەوات کرد

as interconnected issues,

وەک کێشەی پێکەوە بەستراو،

and I think it would be great to hear more.

و پێم وایە زۆر باشە کە زیاتر گوێمان لێبێت،

LJ: To me, they're just the same thing.

لای؛ بۆ من، ئەوانە هەمان شتن.

There is no climate justice without real justice.

هیچ دادپەروەرییەکی کەش وهەوا بەبێ دادپەروەری ڕاستەقینە نیە.

There is no climate change remedy that is going to be made and stick

هیچ چارەسەرییەکی گۆڕانی کەش وهەوا نییە کە دروست بکرێت و بچەسپێت

that doesn't involve justice.

کە دادپەروەری نەگرێتەوە.

And sometimes, more and more, I'm starting to think

و هەندێک جار، زیاتر و زیاتر ، خەریکە بیر دەکەمەوە

that we shouldn't attack climate change,

کە نابێت هێرش بکەین بۆ گۆڕانی کەش وهەوا،

we should attack justice and injustice,

پێویستە بجەنگیین لەگەڵ داد و بێدادی،

and if we did, climate change would take care of itself.

گەر بیکەین، گۆڕانی کەش وهەوا خۆی دەبێتە بابەتێکی گرنگ

For me, it's always come down to

بۆ من، هەمیشە دێتە خوارەوە بۆ

restoring people to the center of the discussion of solutions

گەڕاندنەوەی خەڵک بۆ ناوەندی گفتوگۆی چارەسەرەکان

and restoring representation

و گەڕاندنەوەی نوێنەرایەتی

for the communities most impacted by climate change

بۆ کۆمەڵگەکان کە زۆرترین کاریگەریان لەسەر گۆڕانی کەش وهەوا هەیە

at the table of solution-making.

لەسەر مێزی چارەسەری.

LO: Well, thank you. I appreciate it.

لۆ؛ باشە، سوپاس، سوپاس.

It's been a real pleasure to speak with you today,

زۆر خۆشحال بووم کە ئەمڕۆ قسەت لەگەڵ دەکەم.

and I look forward to seeing

وە هیواخوازم کە بتبینم

how you advanced the efforts you talked about.

چۆن ئەم هەوڵانە بەرەوپێش دەبەیت کە باسیانت کرد.

LJ: And thank you for the voice you've been.

لی؛ و سوپاس کە بوویت بە دەنگێک.

I think it's super important that leadership look like us,

من پێم وایە زۆر گرنگە کە ڕێبەرایەتی وەکو ئێمە بێت

but also sound like you.

بەڵام ڕاستتر وەک تۆ وایە.

So thank you.

بۆیە سوپاس.