10 steps to boost your financial health -- that you can do in a day | Your Money and Your Mind

Transcriber:

We all know you should take a sick day

Translator: chnar kamal Reviewer: Daban Q. Jaff

هەموومان دەتوانین ڕۆژێکمان هەبێ بۆ نەخۆشی

or a mental health day

یان ڕۆژێکی تەندروستی دەروونی

or even a personal day.

یان تەنانەت ڕۆژێکی تایبەتی.

But a financial day is just as important.

بەڵام ڕۆژێک بۆ داراییەکەت هەر ئەوەندە گرینگە.

[Your Money and Your Mind with Wendy De La Rosa]

[پارەکانت و مێشکی لەگەڵ وندی دی لا ڕۆز]

You deserve to take time to get your life in order

تۆ شایەنی ئەوەیت کاتت هەبێت بۆ بەدەست هێنانی ژیانێکی ڕێک و پێک

when you aren't on edge and under pressure.

لە کاتێکدا لە مەترسی نیین و لە ژێر فشاری پەستانن.

Employers, if you're watching this: you should also think about

خاوەن کارەکان، ئەگەر تەمەشای ئەوە بکەی: دەبێت بیر بکەیتەوە دەربارەی

giving your employees a financial health day.

بۆ پێدانی ڕۆژێک بۆ تەندروستی داراییەکەت.

Throughout this series,

لەهەموو شوێنێکی ئەم زنجیرەیە،

I've shared ways that you can change your environment

چەند ڕێگایەکتان پێ دەڵێم کە دەتوانن چواردەورەکەتان بگۆڕن

so you can spend less and save more.

کەواتە کەم پارە خەرج بکە و زۆرترین پاشەکەوت بکە.

But the secret ingredient for each tip has been time:

بەڵام پێکهاتەی نهێنی بۆ هەر هەنگاوێک کات بوو:

calling your credit card company to change your interest rate takes time;

پەیوەندی کردن بە کۆمپانیای کارتی قەرز بۆ گۆڕینی تێکڕای سوودەکەت کات دەخایەنێ؛

deleting an app off your phone takes time.

سڕینەوەی بەرنامەیەک لە تەلەفۆنەکەت کات دەخایەنێت.

And if you haven't had time to put these changes into action,

و ئەگەر کات نەبوو ئەو گۆڕانکارییە جێبەجێ بکەیت،

this is your chance.

ئەوە شانسی ئێوەیە.

Mark a day on your calendar right now

ئاماژە کردنی ڕۆژێک لەسەر ڕۆژمێرەکەت بۆ ئێستا

to devote to reorganizing your finances.

بۆ تەرخانکردنی ڕێکخستنەوەی داراییەکەت.

Really commit to this day

بەڕاستی پابەندی ئەو ڕۆژەیە

and make that day as productive as possible.

و دەتوانیت ئەو ڕۆژانەش بەرهەم بهێنیت.

But here are the big headlines that are the most important to cover,

بەڵام لێرەدا سەردێری گەورە کە گرینترینیان بۆ قەرەبووکردنەوەیە،

both from earlier episodes and beyond.

لە هەر دوو ڕووداوی پێشووتر و دواتر.

So first I want you to focus on your fixed expenses.

کەواتە یەکەم جار دەمەوێ گرینگی بە تێچووە جێگیرەکەت بدەیێ.

Take the day to evaluate your bills.

ڕۆژێک دابنێ بۆ هەڵسەنگاندنی لیستەکەت.

Can you truly afford your housing payment?

دەتوانی بە تەواوی پارەی خانووەکەت بدەیی؟

Is it time to start looking for a cheaper place?

کاتی ئەوەیە دەست بکەی بە گەڕان بۆ شوێنێکی هەرزان؟

Do you need to switch to a low-cost cell phone provider?

ئایا پێویستە بگۆڕێی بۆ ئەوەی موبایلێکی هەرزان بەکاربهێنیت؟

Do you need to trade in your car for something else?

یان پێویستە بۆ سەودای سەیارەکەت یان، شتێکی تر؟

This is the day where I really want you to think about

ئەوە ڕۆژەکەیە کە بەڕاستی دەمەوێت بیر بکەمەوە دەربارەی

those large fixed expenses

ئەوە تێچووی گەورەیەکی جێگیرە

and make that one-time change.

و ئەوە لە کاتی خۆیدا دەگۆڕێ.

Number two: sign up for the boring-but-necessary stuff.

دووەم: ئەو شتانە دیاری بکە کە بێزارکەرن بەڵام، پێویستن.

Do you have life insurance?

ئایا بیمەی ژیانت هەیە؟

No? Sign up now.

نەخێر؟ کەواتە ئێستا تۆماری بکە.

Are you enrolled in your company's 401(k)?

ئایا تۆ لە ٤٠١(ک) کۆمپانیاکەت ناونوس کراوە؟

No? Sign up now.

نەخێر؟ کەواتە ئێستا تۆماری بکە.

Are you contributing enough to that 401(k)?

ئایا بەشی پێویست پێشنیار دەکەن بۆ ئەو ٤٠١(ک)؟

No? Edit your contribution rate right now.

نەخێر؟ ئێستا لە تێکڕای پێشنیارکراو بکۆڵەوە.

Number three: if you haven't already,

سێیەم: ئەگەر پێشووتر نەتوانیوە،

talk to your significant other about money.

قسە لەگەڵ ئەوانی تر بکە دەربارەی گرینگەکانی پارە.

Get on the same page; it matters.

کە هەمان کێشەیان هەبێت؛ گرینگە.

Visit the link below for a list of questions

سەردانی ئەو لینکەی خوارەوە بکە بۆ لیستی پرسیارەکان

to help get you started.

بۆ یارمەتیدانت کە دەست پێ بکەیت.

Number four: create a singular savings goal.

چوارەم: دروست کردنی یەک ئامانجی پاشەکەوت کردن.

You can start by setting up an automatic plan

دەتوانیت دەست پێ بکەیت بە دانانی پلانی ڕاستەوخۆ

so that a portion of every paycheck

بۆ ئەوەی بەشێک لە هەموو داهاتەکان

goes directly into your savings account.

ڕاستەوخۆ بچێت بۆ هەژماری پاشەکەوت کردنەکەت.

Number five: start paying off your debt every week,

پێنچەم: دەست بکە بە پێدانەوەی قەرزەکانت هەموو هەفتەیەک،

not just every month.

نەک لە جیاتی هەموو مانگێک.

Maybe it's your credit card debt

لەوانەیە قەرزی کارتی کردیت بێت

or your mortgage debt or whatever you have,

یان قەرزی خانووەکەت بیت یان هەرچیەک بێت،

you'll end up reducing more of your debt over the course of a year

تۆ دەتوانی کۆتایی بە کەمکردنەوەی زیاتری قەرزەکانت بێنی لە ماوەی ساڵێکدا

if you pay that debt more often.

ئەگەر بە زۆری قەرزەکانت بدەیەوە.

Number six: renegotiate your credit card interest rate

شەشەم: دووبارە تێکڕای سوودی کارتەکەت دەگۆڕێ

and change your payment due date.

و پێدانەوەکەش دەگۆڕێ بەهۆی کاتەکەوە.

Get on the phone, call your credit card company

بەردەوام بە لە تەلەفۆن کردن، و پەیوەندی بکە بە کۆمپانیای کارتەکەت

and make your credit card company work for you.

و کۆمپانیای کارتی تایبەتیان بۆ بەکار بکەن.

Number seven: use technology to your advantage.

حەوتەم: و تەکنەلۆجیا بەکاربهێنە بۆ لایەنی سوودی خۆت.

Redesign your online environment

دووبارە دیزاینی ژینگەی سەرهێڵەکەت بکە

by unsubscribing from all your shopping newsletters

لە ڕێگای قبوڵ نەکردنی ئەو هەواڵنامەی کڕینەکەت

and install an ad blocker.

و دانانی بلۆکەری ڕیکلام.

You can't spend on what you can't see.

ناتوانی شتێک بکڕیت ئەگەر نەتوانی بیبینی.

Number eight: delete those distracting delivery apps.

هەشتەم: هەموو بەرنامەکان ڕەش بکەوە کە گەیاندن فەرامۆش دەکەن.

Number nine:

نۆیەم:

now, my tips are not all about cutting back spending.

هەنگاوەکانم ئێستا هەمووی دەربارەی کەمکردنەوەی خەرجیەکان نییە.

I want you to spend on things that increase your happiness.

دەمەوێ بەو شتانە خەرجی بکەن کە زیاتر پێ دڵخۆش دەبن.

So focus on experiences, on spending time with others

بۆیە گرینکی زیاتر بە شارەزایەکان بدە، لە سەر بردنی کات لەگەڵ ئەوانی تردا

and on expenditures that help save you time,

و لەسەر خەرجیانەی کە یارمەتی ڕزگار کردنی کاتتان دەدەن،

like hiring someone to clean your house

وەک دامەزراندنی کەسێک بۆ خاوێن کردنەوەی ماڵەکەت

or mow your lawn.

یان بۆ بڕینی گژوگیایی باخچەکەت.

That will save you time and boost your happiness.

کە کاتت بۆ زیاد دەکات و خۆشیەکانت زیاتر دەکات.

Number 10: last but certainly not least,

دەیەم: کۆتایی بەڵام بێگومان کەمترین نییە،

schedule another financial health day

ڕۆژێکی تری تەندروستی دارایی دابنێ

for a few weeks later.

بۆ چەند هەفتەکی دواتر.

Chances are, you'll need to revisit some of the things

هەلەکان ئەوانەن، پێویستە هەندێک لە شتەکان دووبارە بکەیەوە

you started today.

ئەمڕۆ دەستت پێکرد.

I know all of this may seem tedious or boring,

دەزانم ڕەنگە هەموو ئەوانە بێزارکەر و ماندوکەر دەربکەون،

but it's better to make these vital changes

بەڵام باشتر دەبێت ئەگەر ئەو گۆڕانکارییە گرینگانە بکەیت

when you have the time to think about them,

کاتێک کاتت هەبێت بۆ بیرکردنەوە لێیان،

and not under the stressful conditions

نەک لە ژێر مەرجی فشاردا

when we usually make these very important decisions.

و کاتێک بەگشتی ئەو بڕیارە گرینگانە دەدەیت.

Not every day can be a spa day,

هەموو ڕۆژێک ناتوانیت ببیتە ڕۆژێکی گەڕاوە،

but I think a financial day

بەڵام پێم وایە ڕۆژی داراییەکەت

will leave you feeling soothed and pampered.

وات لێدەکات هەست بە هێمنی بکەیت و نازت هەڵدەگرێت.