How to master your sense of smell - Alexandra Horowitz

Translator: Hang Thu Nguyen Reviewer: Nguyen Ngoc Nguyen

Perfumers can learn to distinguish individual odors

Những nhà sản xuất nước hoa

có thể học được cách phân biệt các mùi hương riêng biệt

in a fragrance made of hundreds of scents.

trong một mùi hương được tạo bởi hàng trăm hương thơm khác nhau.

Tea experts have been known to sniff out

Những chuyên gia về trà được biết đến với việc họ chỉ cần ngửi trà để chỉ ra được

not just the location where a tea was from,

không chỉ xuất xứ của lá trà mà còn cả về mùa thu hoạch

but the season of harvest and whether it was planted by a plum tree.

và việc trà có được trồng cạnh một cây mận hay không.

And the New York City Transit Authority

Sở giao thông vận tải thành phổ New York

once had an employee responsible only for sniffing out gas leaks

đã từng thuê một nhân viên chỉ phụ trách

việc ngửi và nhận biết khí ga bị rò rỉ ở hệ thống tàu điện ngầm.

in the subway system.

Có phải ai cũng có thể học cách nhận biết mùi hương

Can just anyone learn to smell with the sensitivity of those experts?

giống như những chuyên gia ấy không?

For most of us, what we smell is largely involuntary,

Phần lớn chúng ta đều ngửi thấy mùi hương một cách tình cờ

whether it's garbage behind a restaurant,

chẳng hạn như mùi đống rác ở phía sau một nhà hàng

the shampoo of the woman leaving an elevator as you enter,

mùi dầu gội của người phụ nữ vừa bước ra khỏi thang máy

or a bakery's fresh-made bread.

hay mùi bánh mì mới ra lò.

With a few million olfactory receptors in our noses,

Chúng ta không thiếu khả năng nhận biết mùi tốt

we clearly don't lack the ability to smell well.

nhờ hàng triệu thụ thể khứu giác ở trong mũi chúng ta.

We just might not always pay close enough attention.

Chúng ta chỉ không đủ tập trung.

That's a shame because we may be missing opportunities

Đó thực sự là một điều đáng tiếc vì chúng ta có thể bỏ lỡ

to make strong emotional connections.

những cơ hội để tạo ra những liên kết cảm xúc mạnh mẽ.

Smells are powerfully linked to emotions

Mùi hương được liên kết chặt chẽ với cảm xúc

and can awaken memories of places we've long ago left

và chúng có thể đánh thức kí ức về nơi chúng ta đã lãng quên

and people we've loved.

và những người chúng ta yêu quý.

But fortunately, it is possible to train our brains to smell better.

Thật may mắn khi chúng ta có thể luyện tập để não có khả năng nhận biết mùi tốt hơn.

For example, Helen Keller was able to recognize a person's work,

Ví dụ Helen Keller đã có thể nhận ra công việc mà một người đang làm

and in her words,

mà như bà đã từng nói,

distinguish the carpenter from the iron worker,

phân biệt thợ mộc với thợ rèn sắt,

the artist from the mason or the chemist,

hoạ sĩ với thợ hồ hoặc nhà hoá học,

by a simple inhale.

chỉ bằng một cái hít thở đơn giản.

Follow these steps and you too can change the way the world smells to you.

Làm theo những bước sau và bạn có thể thay đổi cách nhận biết mùi hương xung quanh mình.

First, stick your nose in it.

Đầu tiên hãy đặt mũi mình gần vào đó.

Some animals that are known to be great smellers,

Một số động vật được biết đến với việc đánh hơi giỏi,

like dogs who can sniff out explosives

như chó có thể đánh hơi được các chất nổ

and pigs who can find truffles underground,

hay lợn có thể tìm thấy nấm mọc dưới lòng đất,

put their noses right at the place they want to smell.

để mũi của chúng rất gần chỗ chúng muốn ngửi.

Human noses, meanwhile, are casting around in the middle of the air,

Trong khi đó mũi của con người lại nằm giữa không gian

giving us an anatomical disadvantage.

Điều này là một bất lợi cho chúng ta về mặt giải phẫu.

So bring your nose close to the world around you.

Vì thế hãy để mũi của bạn đến gần với cuộc sống xung quanh mình.

The ground,

Mặt đất,

surfaces,

các bề mặt,

objects,

các đồ vật,

the food in your hand.

thức ăn ở trong tay bạn.

Get close to your dog,

Gần gũi với chú chó của bạn,

your partner,

bạn đời của bạn,

the book you're reading.

cuốn sách mà bạn đang đọc.

Not only will your nose be closer to the odor source,

Mũi bạn không chỉ đến gần hơn với nơi mùi hương toả ra,

but the warmth of your breath will make odors easier to smell.

mà hơi ấm từ hơi thở của bạn cũng giúp mùi hương ấy trở nên dễ nhận biết hơn.

Second, sniff like you mean it.

Điều thứ hai, hãy thật sự ngửi!

Smelling actually happens way up near the bridge of our noses

Việc nhận biết mùi hương diễn ra ở tận phía trên sống mũi của chúng ta

in a postage stamp-sized square of tissue called the olfactory epithelium.

trong một mô có hình vuông như một chiếc tem gửi thư có tên là biểu mô khứu giác.

When we sniff, odor molecules are sucked up into our nostrils

Khi chúng ta ngửi, các phân tử hương được hút lên phía trên thông qua lỗ mũi

until they hit this tissue

đến khi chúng chạm tới mô này

where they combine to our olfactory, or scent, receptors.

nơi chúng sẽ hoà lẫn vào các thụ thể khứu giác.

When we inhale normally, only a little air makes it there.

Khi chúng ta hít thở bình thường, chỉ có một lượng khí nhỏ bay được đến đây.

But one or two solid sharp sniffs

Nhưng một đến hai lần hít thở sâu

will ensure that more air gets to your smell receptors.

sẽ đảm bảo việc nhiều khí hơn sẽ đến được tới các thụ thể khứu giác của bạn.

After just a few more sniffs,

Chỉ sau một vài lần ngửi,

the receptors, which are best at noticing new smells,

các thụ thể, nơi tiếp nhận mùi hương mới tốt nhất

turn off temporarily.

tạm thời đóng lại.

So you can give your nose a rest and sniff again later.

Vì thế bạn có thể để cho mũi nghỉ ngơi và sau đó ngửi lại.

Finally, dwell on the smell.

Cuối cùng, hãy tập trung vào mùi hương ấy.

Most smells pass by us with little attention,

Phần lớn bạn đi qua các mùi hương mà không hề để ý đến chúng,

but simply noticing what you're smelling

nhưng chỉ đơn giản chú ý vào mùi hương mà bạn đang ngửi

and by trying to describe it, name it, and locate its source,

và cố gắng miêu tả nó, đặt tên cho nó, và định vị nơi nó toả ra,

you can expand your vocabulary of smells.

bạn có thể tăng vốn từ vựng về mùi hương của mình.

When an odor molecule binds to a scent receptor,

Khi một phân tử hương hoà quyện với một thụ thể khứu giác

it sends an electrical signal from the sensory neurons

nó phát đi một tín hiệu chạy từ các tế bào thần kinh cảm giác

to our brain's olfactory bulbs.

đến bộ phận khứu giác ở não của chúng ta.

The signal then continues to other areas of the brain,

Tín hiệu sau đó được truyền đi khắp các khu khác của não

where it's integrated with taste,

nơi chúng được tổng hợp với mùi vị,

memory,

kí ức,

or emotional information

hoặc những thông tin cảm xúc

before registering to us as a smell.

trước khi được báo đến chúng ta như một mùi hương.

FMRI research shows that the extra time spent focusing on scent

Nghiên cứu về chức năng của não từ hình ảnh cộng hưởng đa chỉ ra rằng

changes the brain of experienced smellers.

thời gian tập trung vào mùi hương đã thay đổi não của những chuyên gia.

For them, perceiving and imagining odors becomes more automatic

Họ tự động nhận thức và mường tượng mùi hương tốt hơn

than for non-experts.

những người không chuyên.

To get started yourself, take ingredients from your kitchen:

Để tự mình luyện tập, hãy lấy nguyên liệu từ căn bếp của bạn:

spices,

các gia vị,

vanilla,

or fruit,

va-ni,

hoặc hoa quả,

but never anything toxic.

nhưng không phải thứ gì đó độc hại.

Close your eyes and have someone bring them under your nose.

Nhắm mắt lại và nhờ ai đó mang chúng lại gần mũi bạn.

Sniff and try to name the source.

Ngửi và thử đoán tên nguyên liệu đó.

Over time, you'll begin to appreciate nuances in familiar odors

Qua thời gian, bạn sẽ bắt đầu nắm rõ sắc thái của mùi hương quen thuộc

and recognize characteristics of new and unusual smells.

và nhận ra những đặc điểm của mùi hương mới và không quen thuộc.

The perfumer has practiced these steps enough to become an artist of odor,

Những nhà sản xuất nước hoa đã luyện tập đủ lâu để trở thành nghệ nhân,

but even if you never pursue smelling to that degree,

nhưng nếu bạn không cần nhận biết mùi hương đến mức độ ấy

the spectacular result of an unspectacular action

thì một kết quả lớn lao có được từ những hành động tưởng như nhỏ bé

will change how you sense and experience your days.

sẽ thay đổi cách bạn cảm nhận và trải nghiệm cuộc sống.