The surprising reason birds sing - Partha P. Mitra

Translator: Tien Nguyen Reviewer: Nhu PHAM

Đây là bài hót của chim sẻ nâu.

This is a song sung by a brown thrasher.

But that’s just one of the thousand or more that it knows,

Một trong số hàng ngàn bài mà nó biết,

and it’s not the only avian virtuoso.

và sẻ nâu không phải là bậc thầy âm nhạc duy nhất.

A wood thrush can sing two pitches at once.

Một chú hoét gỗ có thể hót hai tông cùng một lúc.

A mockingbird can match the sounds around it, including car alarms.

Chim nhại có thể nhại âm thanh xung quanh, bao gồm cả tiếng còi báo ô tô.

And the Australian superb lyrebird

Và chim thiên cầm Úc

has an incredible, elaborate song and dance ritual.

có một bài hót tuyệt vời, rành mạch đi cùng vũ điệu.

These are just a few of the 4,000 species of songbirds.

Đây chỉ là một vài trong số 4.000 loài chim biết hót.

Most birds produce short, simple calls,

Đa số tạo âm thanh ngắn và đơn giản,

but songbirds also have a repertoire of complex vocal patterns

nhưng vẫn có những bản nhạc chim gồm các âm điệu phức tạp

that help them attract mates,

giúp quyến rũ bạn tình,

defend territory,

bảo vệ lãnh thổ,

and strengthen their social bonds.

và tăng cường gắn kết xã hội.

Each songbird species has its own distinct song patterns,

Mỗi loài chim hót có những dạng thức hót đặc trưng,

some with characteristic regional dialects.

một vài có đặc điểm địa phương.

Experienced listeners can even distinguish individual birds by their unique songs.

Những người có kinh nghiệm còn có thể phân biệt loài

dựa vào tiếng hót đặc trưng của chúng.

So how do birds learn these songs in the first place?

Vậy ban đầu, chim học hót như thế nào?

Làm thế nào chúng bắt chước được những bài hót của giống loài mình?

How do they know to mimic the songs of their own species?

Are they born knowing how to sing?

Chúng có biết hót bẩm sinh?

A lot of what scientists know about bird song comes from studying zebra finches.

Các nhà khoa học đã khám phá ra

rất nhiều điều về chim hót nhờ nghiên cứu trên sẻ ngựa vằn.

A baby male zebra finch typically learns to sing from its father or other males,

Một con chim non thường học hót từ cha hoặc những con đực khác,

starting while it’s still a fledgling in the nest.

từ khi vẫn còn là con non trong tổ.

First comes a sensory learning phase,

Đầu tiên là giai đoạn học cảm giác,

when the baby finch hears the songs sung around it and commits them to memory.

chim non nghe những tiếng hót xung quanh và ghi nhớ.

The bird starts to vocalize during the motor learning phase,

Rồi bắt đầu phát âm trong giai đoạn luyệt tập,

practicing until it can match the song it memorized.

thực hành cho đến khi nó có thể hót lại đúng theo trí nhớ.

As the bird learns, hearing the tutor’s song over and over again

Việc nghe tiếng hót của chim hướng dẫn nhiều lần

is helpful— up to a point.

rất hữu ích cho việc học đến một thời điểm nhất định.

If he hears it too many times, the imitation degrades—

Vượt qua đó, việc nghe quá nhiều lần sẽ làm suy giảm sự bắt chước

and the source matters.

và phụ thuộc vào nội dung nguồn.

If the song is played through a loudspeaker,

Tiếng hót được phát qua loa,

he can’t pick it up as easily.

sẽ không dễ nghe.

But hide the same loudspeaker inside a toy painted to look like a zebra finch,

Nhưng nếu giấu loa bên trong đồ chơi được sơn giống như một con sẻ vằn,

and his learning improves.

việc học tập sẽ được cải thiện.

What if the baby never hears another zebra finch’s song?

Giả như chim non chưa bao giờ nghe thấy

tiếng của một con sẻ vằn khác thì sao?

Interestingly enough, it’ll sing anyway.

Điều thú vị là nó vẫn sẽ hót.

Isolated finches still produce what are called innate or isolate songs.

Chim bị cô lập vẫn hót ra cái được gọi là tiếng hót bẩm sinh hay độc lập.

A specific tune might be taught,

Một giai điệu cụ thể có thể được dạy,

but the instinct to sing seems to be hardwired into a songbird’s brain.

nhưng bản năng hót dường như được cài vào não của một con chim biết hót.

Innate songs sound different from the “cultured” songs

Tiếng hót bẩm sinh khác với tiếng hót "học được" từ đồng loại.

learned from other finches—at first.

Nếu sẻ vằn bị cô lập khai sinh một bầy mới,

If isolated zebra finches start a new colony,

the young birds pick up the isolate song from their parents.

những chú chim non học tiếng hót độc lập từ bố mẹ.

But the song changes from generation to generation.

Nhưng bài hót sẽ thay đổi từ thế hệ này sang thế hệ khác.

And after a few iterations,

Và sau một vài thế hệ,

the melody actually starts to resemble

giai điệu bắt đầu giống

the cultured songs sung by zebra finches in the wild.

với những tiếng hót "học được" của loài sẻ vằn trong tự nhiên.

Something about the learning process must be hardwired, too,

Có một cái gì đó trong quá trình học tập

drawing the birds towards the same song patterns again and again.

kéo cả hai loại tiếng hót này dần về cùng một dạng thức chung.

This means that basic information about the zebra finch song

Điều này có nghĩa là thông tin cơ bản về tiếng hót sẻ vằn

must be stored somewhere in its genome,

phải được lưu trữ đâu đó trong bộ gen của nó,

imprinted there by millions of years of evolution.

qua hàng triệu năm tiến hóa.

At first, this might seem odd,

Thoạt nghe, điều này có vẻ kỳ quặc,

as we usually think of genetic code as a source of biochemical or physical traits,

vì ta thường xem mã di truyền

là nguồn gốc của các đặc điểm sinh hóa hoặc vật lý,

not something like a behavior or action.

thay vì hành vi hay hành động.

But the two aren’t fundamentally different;

Nhưng về cơ bản, cả hai là như nhau;

we can connect genomes to behavior through brain circuitry.

ta có thể kết nối bộ gen với hành vi thông qua mạch ở não.

The connection is noisy and quite complex.

Kết nối thì ngẫu nhiên và khá phức tạp

It doesn’t simply map single genes to single behaviors, but it exists.

chứ không đơn giản là sắp đặt gen đơn với hành vi đơn, nhưng vẫn có thể.

Genomes contain codes for proteins that guide brain development,

Bộ gen chứa mã cho protein hướng dẫn phát triển não bộ,

such as molecules that guide the pathways of developing axons,

chẳng hạn như các phân tử hướng dẫn đường phát triển sợi trục,

shaping distinct circuits.

hình thành các mạch riêng biệt.

Birds’ brains have so-called “song circuits”

Bộ não chim có cái gọi là "mạch tiếng hót"

that are active when the birds sing.

hoạt động khi chim hót.

These circuits also respond to the song of a bird’s own species

Các mạch này cũng phản ứng với tiếng hót của một loài chim riêng

more strongly than to other species’ songs.

mạnh mẽ hơn tiếng hót của các loài khác.

So the theory is that a bird’s genes guide development of brain circuits

Vậy lý thuyết là gen của chim hướng dẫn phát triển các mạch não

that relate to singing and the ability to learn songs.

liên quan đến hót và khả năng học hót.

Then, exposure to songs shapes those neural circuits

Sau đó, tiếp xúc với các bài hót định hình các mạch thần kinh đó

to produce the songs that are typical to that species.

để tạo ra các bài hót điển hình cho loài.

Genetically encoded or innate behaviors aren’t unique to songbirds.

Hành vi được mã hóa trong gen hoặc bẩm sinh

không chỉ có ở loài chim biết hót

They’re widespread in the animal kingdom.

mà phổ biến rộng rãi trong thế giới động vật.

Spectacular examples include

Ví dụ điển hình là

the long-distance migrations of monarch butterflies and salmon.

sự di chuyển đường dài của bướm chúa và cá hồi.

So what does this mean for humans?

Vậy điều này có ý nghĩa gì với con người?

Are we also born with innate information written into our genomes

Có phải ta được sinh ra với thông tin được mã hóa trong bộ gen

that helps shape our neural circuits,

giúp định hình các mạch thần kinh

and ultimately results in something we know?

và dẫn tới một kết quả cuối cùng mà ta đã biết?

Could there be some knowledge

Liệu có kiến thức nào

that is unique and intrinsic to humans as a species?

là duy nhất và chỉ thuộc về loài người?