The surprising reason birds sing - Partha P. Mitra

Tłumaczenie: Agnieszka Fijałkowska Korekta: Rysia Wand

This is a song sung by a brown thrasher.

Tak śpiewa przedrzeźniacz rudy.

But that’s just one of the thousand or more that it knows,

To jedna z tysiąca znanych mu piosenek,

and it’s not the only avian virtuoso.

a takich ptasich artystów jest wiele.

A wood thrush can sing two pitches at once.

Drozdek rudy umie wydawać po dwa dźwięki naraz.

A mockingbird can match the sounds around it, including car alarms.

Przedrzeźniacz północny umie powtarzać dźwięki otoczenia, jak alarmy samochodów.

And the Australian superb lyrebird

Z kolei australijski lirogon wspaniały

has an incredible, elaborate song and dance ritual.

ma niezwykłe i złożone rytuały pieśni i tańca.

These are just a few of the 4,000 species of songbirds.

To tylko niektóre z 4000 gatunków ptaków śpiewających.

Most birds produce short, simple calls,

Większość ptaków wydaje z siebie krótkie, proste odgłosy.

but songbirds also have a repertoire of complex vocal patterns

Ptaki śpiewające mają w repertuarze złożone motywy wokalne,

that help them attract mates,

które pomagają im zdobyć partnera,

defend territory,

bronić terytorium

and strengthen their social bonds.

i wzmacniać więzi społeczne.

Each songbird species has its own distinct song patterns,

Każdy gatunek ptaka śpiewającego ma własne wzory pieśni,

some with characteristic regional dialects.

niektóre z charakterystycznymi regionalnymi dialektami.

Experienced listeners can even distinguish individual birds by their unique songs.

Doświadczeni słuchacze potrafią nawet rozpoznać po pieśni poszczególne ptaki.

So how do birds learn these songs in the first place?

Jak ptaki uczą się piosenek?

How do they know to mimic the songs of their own species?

Skąd wiedzą, że naśladują piosenki własnego gatunku?

Are they born knowing how to sing?

Czy rodzą się z umiejętnością śpiewu?

A lot of what scientists know about bird song comes from studying zebra finches.

Wiele wiedzy o śpiewie ptaków pochodzi z badań nad zeberką timorską.

A baby male zebra finch typically learns to sing from its father or other males,

Pisklęta płci męskiej zazwyczaj uczą się śpiewać od ojców lub innych samców,

starting while it’s still a fledgling in the nest.

zaczynają jeszcze w gnieździe.

First comes a sensory learning phase,

Na początek faza nauki sensorycznej.

when the baby finch hears the songs sung around it and commits them to memory.

Tu pisklę zeberki słucha śpiewu z otoczenia i zapamiętuje melodię.

The bird starts to vocalize during the motor learning phase,

W motorycznej fazie nauki ptak stara się odtworzyć śpiew.

practicing until it can match the song it memorized.

Ćwiczy, aż dojdzie do wprawy.

As the bird learns, hearing the tutor’s song over and over again

W trakcie nauki słuchanie w kółko pieśni nauczyciela bardzo pomaga,

is helpful— up to a point.

ale do czasu.

If he hears it too many times, the imitation degrades—

Jeśli ptak usłyszy ją zbyt wiele razy, imitacja pogarsza się.

and the source matters.

Źródło melodii ma znaczenie.

If the song is played through a loudspeaker,

Jeśli gra ją głośnik,

he can’t pick it up as easily.

ptakowi trudniej ją zrozumieć.

But hide the same loudspeaker inside a toy painted to look like a zebra finch,

Jednak gdy schowamy głośnik w zabawce przypominającej zeberkę timorską,

and his learning improves.

nauka idzie lepiej.

What if the baby never hears another zebra finch’s song?

A co, jeśli pisklę nigdy nie słyszy śpiewu innego ptaka?

Interestingly enough, it’ll sing anyway.

Co ciekawe, też zacznie śpiewać.

Isolated finches still produce what are called innate or isolate songs.

Zeberki w izolacji śpiewają tak zwane wrodzone piosenki.

A specific tune might be taught,

Może nie uczą się konkretnej melodii,

but the instinct to sing seems to be hardwired into a songbird’s brain.

ale instynkt do śpiewania wydaje się być zapisany w mózgu ptaka.

Innate songs sound different from the “cultured” songs

Na początku wrodzone piosenki brzmią inaczej od "wyuczonych" piosenek

learned from other finches—at first.

nauczanych przez inne ptaki.

If isolated zebra finches start a new colony,

Jeśli wyizolowana zeberka timorska założy kolonię,

the young birds pick up the isolate song from their parents.

pisklęta nauczą się piosenek od rodziców.

But the song changes from generation to generation.

Jednak piosenka zmienia się z generacji na generację.

And after a few iterations,

Po kilku iteracjach

the melody actually starts to resemble

melodia zaczyna przypominać

the cultured songs sung by zebra finches in the wild.

"wyuczone" piosenki śpiewane przez dzikie ptaki.

Something about the learning process must be hardwired, too,

Proces uczenia się musi mieć wrodzone elementy,

drawing the birds towards the same song patterns again and again.

bo ptaki ciągnie do tych samych melodii.

This means that basic information about the zebra finch song

To znaczy, że podstawowa informacja o pieśni zeberki timorskiej

must be stored somewhere in its genome,

musi być zapisana gdzieś w ich genomie,

imprinted there by millions of years of evolution.

co wykształciły miliony lat ewolucji.

At first, this might seem odd,

Z początku to może wydawać się dziwne, bo zazwyczaj kod genetyczny kojarzy się

as we usually think of genetic code as a source of biochemical or physical traits,

z zapisem biochemicznych lub fizycznych cech,

not something like a behavior or action.

a nie z zachowaniem lub czynnością.

But the two aren’t fundamentally different;

Jednak one w zasadzie się nie różnią.

we can connect genomes to behavior through brain circuitry.

Genomy można łączyć z zachowaniem za pomocą obwodów mózgu.

The connection is noisy and quite complex.

Połączenia są chaotyczne i skomplikowane.

It doesn’t simply map single genes to single behaviors, but it exists.

Nie mapują pojedynczych genów do konkretnych zachowań, ale istnieją.

Genomes contain codes for proteins that guide brain development,

Genomy zawierają kody białek, które sterują rozwojem mózgu.

such as molecules that guide the pathways of developing axons,

Przykładowo molekuły sterujące drogami włókien nerwowych

shaping distinct circuits.

kształtują różne obwody.

Birds’ brains have so-called “song circuits”

W mózgach ptaków są tak zwane "obwody melodyczne",

that are active when the birds sing.

które aktywują się podczas śpiewu.

These circuits also respond to the song of a bird’s own species

Obwody reagują też mocniej na pieśni gatunkowe ptaków

more strongly than to other species’ songs.

niż na pieśni innych gatunków.

So the theory is that a bird’s genes guide development of brain circuits

Pewna teoria mówi, że geny ptaków kierują rozwojem obwodów mózgowych,

that relate to singing and the ability to learn songs.

które odpowiadają za śpiew i umiejętność uczenia się melodii.

Then, exposure to songs shapes those neural circuits

Następnie słuchanie piosenek kształtuje połączenia nerwowe

to produce the songs that are typical to that species.

odpowiedzialne za odtwarzanie piosenek typowych dla danego gatunku.

Genetically encoded or innate behaviors aren’t unique to songbirds.

Genetycznie zakodowane lub wrodzone zachowania występują nie tylko u ptaków.

They’re widespread in the animal kingdom.

Są powszechne w całym królestwie zwierząt.

Spectacular examples include

Spektakularnymi przykładami są

the long-distance migrations of monarch butterflies and salmon.

długodystansowe migracje danaida wędrownego i łososia.

So what does this mean for humans?

Jakie ma to znaczenie dla ludzi?

Are we also born with innate information written into our genomes

Czy my też rodzimy się z informacjami zapisanymi w genomach,

that helps shape our neural circuits,

które pomagają kształtować obwody nerwowe,

and ultimately results in something we know?

co skutkuje czymś nam dobrze znanym?

Could there be some knowledge

Jaka unikatowa wiedza

that is unique and intrinsic to humans as a species?

jest wrodzona u ludzi jako gatunku?