The material that could change the world... for a third time

Translator: Judy Thermopolis Reviewer: Thu Ha Tran

Thousands of years ago, the Romans invented a material

Hàng nghìn năm trước, người La Mã đã sáng tạo ra một vật liệu

that allowed them to build much of their sprawling civilization.

cho phép họ dựng nên phần lớn nền văn minh đồ sộ.

Pliny the Elder praised an imposing sea wall made from the stuff

Pliny the Elder từng ca ngợi bức tường chắn sóng vĩ đại

được tạo nên từ những thứ này là “sừng sững trước những ngọn sóng

as “impregnable to the waves and every day stronger.”

và ngày càng kiên cố”

He was right: much of this construction still stands,

Ông đã đúng. Phần lớn kiến trúc này vẫn trụ vững

having survived millennia of battering by environmental forces

sau hàng thiên niên kỷ bị bào mòn bởi các tác động tự nhiên

that would topple modern buildings.

mà lẽ ra đã quật ngã những tòa nhà hiện đại.

Today, our roads, sidewalks, bridges, and skyscrapers

Ngày nay, những con đường, vỉa hè, những cây cầu, và các tòa nhà chọc trời

are made of a similar, though less durable, material called concrete.

được làm từ vật liệu tương tự, dù ít bền hơn. Đó là bê tông.

There’s three tons of it for every person on Earth.

Có ba tấn bê tông cho mỗi người trên Trái Đất.

And over the next 40 years, we’ll use enough of it

Và sau 40 năm nữa, chúng ta sẽ sử dụng hết chúng

to build the equivalent of New York City every single month.

để xây nên một lượng tương đương với thành phố New York mỗi một tháng.

Concrete has shaped our skylines,

Bê tông đã tạo hình đường chân trời,

but that's not the only way it's changed our world.

nhưng đó không phải là con đường duy nhất mà nó thay đổi thế giới.

It’s also played a surprisingly large role in rising global temperatures

Nó còn đóng một vai trò lớn bất ngờ trong việc làm tăng nhiệt độ toàn cầu

over the last century,

trong vòng một thế kỷ qua,

a trend that has already changed the world,

một hiện tượng đã làm thay đổi thế giới,

and threatens to even more drastically in the coming decades.

và đe dọa ngày càng khắc nghiệt hơn trong những thập kỷ tới.

To be fair to concrete, basically everything humanity does

Nói một cách công bằng về bê tông, cơ bản là mọi thứ con người làm

contributes to the greenhouse gas emissions that cause global warming.

đều góp phần tạo nên khí thải nhà kính, gây nóng lên toàn cầu.

Most of those emissions come from industrial processes

Hầu hết chất thải đến từ quy trình công nghiệp.

we often aren’t aware of, but touch every aspect of our lives.

mà chúng ta thường không nhận thức được, nhưng lại ảnh hưởng đến mọi mặt cuộc sống.

Look around your home.

Nhìn quanh nhà bạn,

Refrigeration— along with other heating and cooling—

quá trình làm lạnh, bên cạnh với làm nóng và làm mát,

makes up about 6% of total emissions.

chiếm khoảng 6% tổng lượng khí thải,

Agriculture, which produces our food, accounts for 18%.

nông nghiệp sản xuất thực phẩm chiếm khoảng 18%,

Electricity is responsible for 27%.

điện lực khoảng 27%.

Walk outside, and the cars zipping past, planes overhead,

Đi bộ ra ngoài, những chiếc ô tô chạy qua, những chiếc máy bay trên đầu,

trains ferrying commuters to work—

những chiếc tàu chở người đi làm,

transportation, including shipping,

vận tải, bao gồm chuyển phát hàng hóa,

contributes 16% of greenhouse gas emissions.

chiếm 16% khí thải nhà kính.

Even before we use any of these things, making them produces emissions—

Thậm chí trước khi chúng ta sử dụng những thứ này, khiến chúng xả ra khí thải,

a lot of emissions.

rất nhiều khí thải.

Making materials—

Sản xuất vật liệu,

concrete, steel, plastic, glass, aluminum and everything else—

như bê tông, thép, nhựa, thủy tinh, nhôm và những thứ khác,

accounts for 31% of greenhouse gas emissions.

chiếm 31% khí thải nhà kính.

Concrete alone is responsible for 8% of all carbon emissions worldwide.

Chỉ riêng bê tông đã chiếm 8% lượng carbon thải ra toàn cầu.

And it’s much more difficult to reduce the emissions from concrete

Và càng khó hơn để giảm khí thải từ bê tông

than from other building materials.

so với từ những vật liệu xây dựng khác.

The problem is cement, one of the four ingredients in concrete.

Vấn đề nằm ở xi măng, một trong bốn nguyên liệu tạo nên bê tông.

It holds the other three ingredients— gravel, sand, and water— together.

Nó bao gồm ba loại nguyên liệu khác là sỏi, cát, và nước trộn lẫn vào nhau.

Unfortunately, it's impossible to make cement without generating carbon dioxide.

Thật không may là ta không thể tạo ra xi măng mà không thải ra carbon dioxide.

The essential ingredient in cement is calcium oxide, CaO.

Nguyên liệu cần thiết của xi măng là calcium oxide, CaO.

We get that calcium oxide from limestone,

Chúng ta thu được calcium oxide từ đá vôi,

which is mostly made of calcium carbonate: CaCO3.

thứ mà phần lớn được tạo nên từ calcium carbonat: CaCO3.

We extract CaO from CaCO3 by heating limestone.

Ta trích xuất Cao từ CaCO3 bằng cách làm nóng đá vôi.

What’s left is CO2— carbon dioxide.

Thứ còn lại chính là CO2, carbon dioxide.

So for every ton of cement we produce, we release one ton of carbon dioxide.

Vì vậy, với mỗi tấn xi măng được sản xuất, ta thải ra một tấn carbon dioxide.

As tricky as this problem is,

Và cũng phức tạp như vấn đề này,

it means concrete could help us change the world a third time:

nó có nghĩa là bê tông có thể giúp chúng ta thay đổi thế giới lần thứ ba:

by eliminating greenhouse gas emissions and stabilizing our climate.

bằng cách loại bỏ khí thải nhà kính và ổn định khí hậu.

Right now, there’s no 100% clean concrete,

Hiện tại, không có bê tông sạch 100%,

but there are some great ideas to help us get there.

nhưng có một số ý tưởng tuyệt vời có thể giúp chúng ta đạt được điều đó.

Cement manufacturing also produces greenhouse gas emissions

Việc chế tạo xi măng cũng tạo ra khí thải nhà kính

by burning fossil fuels to heat the limestone.

bằng việc đốt nhiên liệu hóa thạch để làm nóng đá vôi.

Heating the limestone with clean electricity or alternative fuels instead

Làm nóng đá vôi với điện sạch hoặc các nhiên liệu thay thế

would eliminate those emissions.

sẽ loại bỏ được các khí thải đó.

For the carbon dioxide from the limestone itself,

Đối với carbon dioxide có sẵn trong đá vôi,

our best bet is carbon capture:

phương án tốt nhất có lẽ là thu giữ carbon:

specifically, capturing the carbon right where it’s produced,

đặc biệt là thu giữ carbon ngay ở nơi nó được thải ra

before it enters the atmosphere.

trước khi nó ra ngoài khí quyển.

Devices that do this already exist,

Những thiết bị làm được việc này đã có,

but they aren’t widely used because there’s no economic incentive.

nhưng vẫn chưa được sử dụng rộng rãi vì không được kích thích kinh tế.

Transporting and then storing the captured carbon can be expensive.

Vận chuyển và lưu trữ carbon được thu lại có thể rất đắt.

To solve these problems,

Nhằm giái quyết những vấn đề này,

one company has found a way to store captured CO2 permanently

một công ty đã tìm ra một cách để thu giữ CO2 vĩnh viễn

in the concrete itself.

ngay trong chính bê tông.

Other innovators are tinkering with the fundamental chemistry of concrete.

Những nhà cải cách khác đang từng bước thay đổi hóa học cơ bản của bê tông.

Some are investigating ways to reduce emissions

Vài người thì nghiên cứu các cách để làm giảm lượng khí thải

by decreasing the cement in concrete.

bằng việc làm giảm lượng xi măng trong bê tông.

Still others have been working to uncover and replicate

Những người khác cũng đang khám phá và tái tạo lại

the secrets of Roman concrete.

những bí mật của bê tông thời La Mã.

They found that Pliny’s remark is literally true.

Họ nhận ra rằng những nhật xét của Plitny là hoàn toàn chính xác.

The Romans used volcanic ash in their cement.

Người La Mã sử dụng tro núi lửa trong xi măng.

When the ash interacted with seawater, the seawater strengthened it—

Khi tro này phản ứng với nước biển, nước biển làm nó vững chắc hơn,

making their concrete stronger and more long-lasting than any we use today.

khiến bê tông kiên cố hơn và bền hơn so với mọi thứ chúng ta dùng ngày nay.

By adding these findings to an arsenal of modern innovations,

Bằng việc thêm những phát hiện này vào kho vũ khí của sự đổi mới hiện đại,

hopefully we can replicate their success—

hi vọng rằng chúng ta có thể lặp lại thành công của họ,

both by making long lasting structures,

vừa tạo nên những cấu trúc bền vững

and ensuring our descendants can admire them thousands of years from now.

và vừa đảm bảo rằng hậu duệ của chúng ta có thể chiêm ngưỡng hàng ngàn năm về sau.