The simple story of photosynthesis and food - Amanda Ooten

Câu chuyện giản đơn về quang hợp và thức ăn - Amanda Ooten

Transcriber: Andrea McDonough Reviewer: Bedirhan Cinar

Translator: Mong Lam Chu Nguyen Reviewer: Nelson Dinh

Ever wonder where most of the food

Đã bao giờ bạn thắc mắc ...

you eat every day comes from?

... thực phẩm bạn ăn mỗi ngày từ đâu mà có?

Well, about 60% of the food you eat

Khoảng 60% lượng thực phẩm bạn ăn

is carbohydrates.

là carbohydrate.

As you can probably tell from its name,

Có lẽ bạn đã nhận ra từ tên gọi của nó..

carbohydrates contain carbon,

carbohydrate chứa các bon,

hydrogen,

and oxygen.

hydro

và oxy.

But where do these atoms originally come from

Vậy nguồn gốc của những phân tử này ở đâu

and how do they join together

và chúng kết hợp với nhau ra sao

to make delicious foods like fruits and pasta?

để tạo ra thực phẩm ngon như trái cây và mì ống?

It actually all starts with the air

Thật ra tất cả đều bắt đầu từ không khí

you are exhaling this very minute,

mà bạn đang thở ra vào lúc này,

specifically the carbon dioxide molecules.

đặc biệt là các phân tử các bon dioxit.

Plants are going to breath in

Cây cối sẽ hút vào chính các phân tử..

this very same carbon dioxide

các bon dioxit này

through pores in their skin, called stomata.

qua những lỗ nhỏ gọi là khí khổng trên bề mặt.

Plants drink in water from their roots

Cây cối hút nước qua bộ rễ của chúng..

to get the needed oxygen and hydrogen atoms,

để lấy các nguyên tử oxy và hidro chúng cần

and their electrons,

và các hạt electron,

in order to build carbohydrates.

để hình thành nên carbohydrat.

What is that thing?

Đó là cái gì?

Well, that's a special plant organelle

À, đó là một cơ quan đặc biệt của cây...

inside the leaves of plants

nằm trong lá...

called a chloroplast.

được gọi là lạp lục.

It's green beceause of a special light-absorbing pigment

Nó có màu xanh nhờ có sắc tố hấp thụ ánh sáng đặc biệt...

called chlorophyll.

được gọi là diệp lục.

Each leaf has about 44,000 cells

Mỗi lá có khoảng 44,000 tế bào

and every cell can have anywhere

và mỗi tế bào chứa

between 20 to 100 chloroplasts.

từ 20 đến 100 lạp lục.

That's up to 4,400,000 chloroplasts!

Vậy trên mỗi lá có tổng cộng tới 4,4000,000 lạp lục.

By now, you've probably guessed

Đến đây có lẽ bạn đã đoán ra

that we're talking about the process of photosynthesis

chúng ta đang nói đến quá trình quang hợp,

and you might be wondering

hẳn bạn cũng đang thắc mắc

when the sun is going to make its entrance.

mặt trời sẽ xuất hiện vào lúc nào trong quá trình này.

Let's go back to that original molecule of water.

Hãy bàn lại về phân tử nước lúc đầu.

The plant has to split this molecule of water

Cây phải phân tách phân tử nước này

so it can get electrons from it.

để lấy electron.

But, the plant can't pull that water apart by itself.

Nhưng cây không thể tự nó phân tách phân tử nước.

It needs help from the high-energy rays of the sun.

Nó cần ánh mặt trời giàu năng lượng hỗ trợ.

So now that the chloroplast has all the building blocks

Khi lạp lục đã có tất cả các thành tố cơ bản

- carbon, hydrogen, oxygen, and electrons -

gồm có cacbon, hydro, oxy và electron

it can use them to go through

- Cây dùng chúng để thực hiện

the rest of the steps of photosynthesis

các bước còn lại của quá trình quang hợp

to transform that original carbon dioxide gas

nhắm chuyển hóa khí cacbob dioxit ban đầu

into a simple carbohydrate called glucose,

thành một dạng carbonhydrat giản đơn có tên gọi là glucoza,

C-6-H-12-O-6.

C-6-H-12-O-6.

That little glucose molecule then helps to build

Phân tử glucoza tí hon sẽ hình thành

bigger and better carbohydrates

carbohydrat lớn hơn và hữu ích hơn

like cellulose.

như cellulo.

Cellulose is a type of carbohydrate found in plants

Cellulose là một loại carbohydrat có trong thực vật

that our body cannot break down.

mà cơ thể chúng ta không thể phân giải.

We call it fiber

Chúng ta còn gọi nó là chất xơ

and we eat it in vegetables like lettuce,

và ta ăn nó trong các loại rau ranh như diếp cá

broccoli,

and celery.

bông cải xanh,

và cần tây.

Plants use cellulose to keep themselves strong.

Thực vật sử dụng cellulose để cơ thể mạnh mẽ.

The plant could also turn that glucose into starch,

Thực vật cũng có thể biến glucoza đó thành tinh bột,

a large molecule that stores energy for the plant.

đó là một phân tử lớn chứa năng lượng cho thực vật.

We love eating starch from plants like potatoes,

Chúng ta thích ăn tinh bột từ các loài cây như khoai tây,

corn,

and rice.

ngô,

và gạo.

So you see, when you eat plants,

Nên bạn cũng thấy đấy khi bạn ăn thực vật,

we're actually benefiting from photosynthesis.

chúng ta thật ra đang hưởng lợi từ quá trình quang hợp.

The plant makes things like starch,

Thực vật tạo ra những thứ như tinh bột,

which we eat

mà chúng ta ăn vào

and then break back down into glucose,

rồi sau đó phân giải trở lại thành glucoza,

the first form the plant made.

dạng chất đầu tiên thực vật tạo ra.

Then, the mitochondria in our cells,

Sau đó, các ti thể trong các tế bào của chúng ta,

powered by the oxygen we breath,

lấy năng lượng từ oxy trong quá trình hô hấp của ta

can turn glucose into pure energy molecules

có thể biến glucoza thành các phân tử năng lượng tinh khiết

called ATP.

được gọi là ATP.

ATP powers all work done

ATP cung cấp năng lượng để

by each and every one of your cells,

tất cả các tế bào của bạn thực hiện các hoạt động,

things like communication,

như giao tiếp,

movement,

vận động,

and transport.

và di chuyển.

But why do we have to turn that glucose into ATP?

Tại sao chúng ta phải biến glucoza thành ATP?

Well, think of it like this.

À,, hãy nghĩ như sau.

You're excited to start your summer job

Bạn đang nóng lòng bắt đầu công việc mùa hè của mình

at the local ice cream stand,

tại quầy bán kem ở địa phương,

but your boss has just told you

nhưng chủ của bạn vừa cho biết

that she is going to pay you in ice cream cones.

cô sẽ trả tiền cho bạn bằng hiện vật là kem ốc quế.

What are you going to be able to do

Bạn có thể làm gì

with those ice cream cones?

với các cây kem ốc quế đó?

Nothing,

Chẳng gì cả,

which is why you kindly asked to be paid in dollars.

đó là lý do tại sao bạn lịch sự yêu cầu được thanh toán bằng tiền.

ATP is just like dollars.

ATP là giống như tiền.

It is the currency that all cells of life use

Đó là loại tiền tệ mà tất cả các tế bào sống sử dụng

while glucose is,

trong khi glucoza...

well, kind of like ice cream.

đại khái như như kem.

Even plants have mitochondria in their cells

Ngay cả thực vật cũng có ti thể trong các tế bào

to break down the glucose they make into ATP.

để phân giải glucoza nó tạo ra thành ATP.

So as you can see,

Vì vậy, như bạn thấy

humans and plants are intricately connected.

con người và thực vật có sự liên hệ phức tạp.

The air we breath out

Không khí chúng ta thở ra

is used by plants to make the carbohydrates

được thực vật dùng để tạo carbohydrate

we enjoy so much.

mà chúng ta hưởng dụng.

And, in the process,

Và trong quá trình đó,

they are releasing the very same oxygen molecules

thực vật giải phóng chính các phân tử oxy

we need to breath in

mà chúng ta cần hít vào

in order that our mitochondria can break down

để giúp các ti thể của ta phân giải

our delicous carbohydrate meal.

bữa ăn carbohydrate ngon tuyệt của mình.