A brief history of plural word...s - John McWhorter

Translator: Uyên Võ Reviewer: Huyen Truong

There are a lot of ways

Có nhiều lúc

this marvelous language of ours,

ngôn ngữ kỳ diệu của chúng ta

English, doesn't make sense.

Tiếng Anh, không có nghĩa gì hết.

For example, most of the time

Ví dụ như, hầu hết những lúc

when we talk about more than one of something,

chúng ta nói về nhiều thứ

we put an S on the end.

Ta thêm chữ "S" vào cuối từ đó.

One cat, two cats.

Một con mèo, hai con mèo

But then, there's that handful of words

Nhưng có nhiều từ

where things work differently.

thực sự tạo nên sự khác biệt

Alone you have a man;

Một người đàn ông, bạn dùng "a man"

if he has company, then you've got men,

nếu anh ta có bạn, đó sẽ là "men"

or probably better for him, women too.

Phụ nữ cũng vậy

Although if there were only one of them,

Mặc dù nếu chỉ có một trong số họ

it would be a woman.

Đó sẽ là một phụ nữ

Or if there's more than one goose,

Hoặc nếu như có nhiều hơn một con ngỗng

they're geese,

Chúng ta gọi là "geese" (những con ngỗng)

but why not lots of mooses, meese?

Nhưng tại sao nhiều con chuột lại không gọi "messe"?

Or if you have two feet,

Hoặc nếu bạn có 2 chân

then why don't you read two beek

tại sao không đọc hai "beek"?

instead of books.

Mà lại gọi là "Books"

The fact is that if you were speaking English

Sự thật là nếu bạn nói tiếng Anh

before about a thousand years ago,

khoảng 1 ngàn năm trước

beek is exactly what you would have said

"Beek" là cách chính xác mà bạn phải nói

for more than one book.

cho nhiều hơn một cuốn sách.

If Modern English is strange,

Nếu như Tiếng Anh hiện đại là xa lạ,

Old English needed therapy.

Tiếng Anh cổ cần phải thay đổi.

Believe it or not,

Tin hay không thì tùy

English used to be an even harder language

Tiếng Anh đã từng là ngôn ngữ khó

to learn than it is today.

để học hơn bây giờ.

Twenty-five hundred years ago,

2500 năm về trước

English and German were the same language.

Nước Anh và Nước Đức có cùng một ngôn ngữ

They drifted apart slowly,

Chúng dần tách ra

little by little becoming more and more different.

và càng ngày càng khác nhau

That meant that in early English,

Điều đó có nghĩa là Tiếng Anh thời đầu

just like in German,

cũng giống như Tiếng Đức

inanimate objects had gender.

mọi vật đều có giới tính

A fork, gafol, was a woman;

Cái nĩa, gafol, là giống cái

a spoon, laefel, was a man;

Cái muỗng, lafael, là giống đực

and the table they were on, bord,

và cái bàn họ đang ngồi ,"bord"

was neither, also called neuter.

được gọi là "neuter"

Go figure!

Tìm hiểu đi!

Being able to use words

Để có thể sử dụng những từ này

meant not just knowing their meaning

có nghĩa là không chỉ biết đến nghĩa của nó

but what gender they were, too.

mà còn phải biết giống của nó nữa

And while today there are only about a dozen plurals

Và ngày nay chỉ có cỡ một tá từ số nhiều

nó cũng không có nghĩa gì cả

that don't make sense,

như "men" (những người đàng ông)

like men

and geese,

và geese (những con ngỗng)

in Old English, it was perfectly normal

Trong Tiếng Anh cổ nó hoàn toàn bình thường

for countless plurals to be like that.

cho hàng tá từ số nhiều như thế

Bạn nghĩ rằng nó lạ khi nhiều hơn 1 con ngỗng là "geese"?

You think it's odd that more than one goose is geese?

Hãy tưởng tượng nếu có hơn 1 con dê

Well, imagine if more than one goat

was a bunch of gat,

sẽ là một đàn dê

or if more than one oak tree

Hay nếu có hơn 1 cây sồi

was a field of ack.

sẽ là 1 rừng sồi.

To be able to talk about any of these,

Để nói về bất cứ thứ gì đã kể trên

you just had to know the exact word for their plural

Bạn phải biết được chính xác từ số nhiều của nó

rather than just adding the handy S on the end.

thay vì chỉ thêm "S" vào cuối từ

And it wasn't always an S at the end either.

Và không phải lúc nào cũng thêm "S".

In merry Old English,

Trong Tiếng Anh cổ

they could add other sounds to the end.

họ có thể thêm những âm khác ở cuối từ

Just like more than one child is children,

Như nhiều hơn một đứa trẻ là "Children" (Những đúa trẻ)

more than one lamb was lambru,

Nhiều hơn một con cừu là "Lambru" (Những con cừu)

you fried up your eggru,

Bạn chiên những quả trứng ("Eggru")

and people talked not about breads,

Và mọi người không nói "breads"

but breadru.

Mà nói là "Breadru"

Sometimes it was like sheep is today -

Thỉnh thoảng nó như từ "sheep" (cừu) của ngày hôm nay

where, to make a plural, you don't do anything.

Khi phải tạo một từ số nhiều bạn không cần làm gì cả

One sheep,

Một con cừu One sheep

two sheep.

Hai con cừu Two sheep

In Old English, one house,

Trong Tiếng Anh cổ, 1 ngôi nhà one house

two house.

Hai ngôi nhà two house

And just like today, we have oxen instead of oxes.

Và như hôm nay, chúng ta có "oxen" thay cho "oxes"

Old English people had toungen instead of tongues,

Tiếng Anh cổ mọi người dùng "toungen" thay cho "tongues"

namen instead of names,

Dùng "namen" thay cho "names"

and if things stayed the way they were,

Và nếu mọi thứ ở nguyên vị trí của nó

today we would have eyen instead of eyes.

bây giờ ta sẽ có "eyen" thay vì "eyes"

So, why didn't things stay the way they were?

Vậy tại sao mọi thứ không như vị trí vốn có của nó?

In a word, Vikings.

Chỉ 1 từ thôi, Vikings.

In the 8th century, Scandinavian marauders

Vào thế kỉ thứ 8, những thợ săn Scandinavian

started taking over much of England.

bắt đầu xâm lược hầu hết nước Anh.

They didn't speak English,

Họ không nói tiếng Anh

they spoke Norse.

họ nói tiếng Na - uy

Plus, they were grown-ups,

Thêm vào đó, họ đã trưởng thành

and grown-ups aren't as good

và người trưởng thành khó học

at learning languages as children.

ngôn ngữ mới hơn trẻ em

After the age of roughly 15,

Sau tuổi 15

it's almost impossible to learn a new language

học ngôn ngữ mới dường như là chuyện không tưởng

without an accent

không có ngữ điệu

and without slipping up here and there

và không làm rối mọi thứ

as we all know from what language classes are like.

như chúng ta đều biết trong các lớp ngôn ngữ

The Vikings were no different,

Người Vikings cũng không ngoại lệ

so they had a way of smoothing away

nên họ có cách làm cho tiếng Anh

the harder parts of how English worked.

trở nên mượt mà hơn.

Part of that was those crazy plurals.

Đó chính là những từ số nhiều

Imagine running up against a language

Hãy tưởng tượng bạn dùng một ngôn ngữ khó

with eggru

với "eggru"

and gat

và "gat"

on the one hand,

ở 1 bên

and then with other words,

bên còn lại

all you have to do is add 's'

tất cả bạn cần làm là thêm "S"

and get days

và có được tất cả

and stones.

những thứ bạn cần.

Wouldn't it make things easier

Có phải sẽ dễ dàng hơn

to just use the 's' for everything?

khi sử dụng "s" cho tất cả mọi thứ?

That's how the Vikings felt too.

Người Vikings nghĩ vậy.

And there were so many of them,

Có rất nhiều người Vikings

and they married so many of the English women,

và họ lấy phụ nữ Anh

that pretty soon, if you grew up in England,

nếu bạn lớn lên ở Anh

you heard streamlined English as much as the real kind.

bạn sẽ được nghe Tiếng Anh kiểu này.

After a while nobody remembered the real kind any more.

Và sau đó không ai nhớ tới nữa.

Nobody remembered that once you said doora

Không ai nhớ có lần bạn nói "doora"

instead of doors

thay vì "doors" (những cái cửa)

and handa instead of hands.

và handa thay vì hands (những cái tay)

Plurals made a lot more sense now,

Số nhiều bắt đầu có nghĩa hơn từ giờ

except for a few hold-outs like children

trừ 1 vài trường hợp như "children" (những đứa trẻ)

and teeth

that get used so much

và teeth (những cái răng)

nó được dùng nhiều

that it was hard to break the habit.

tới mức khó có thể thay đổi được vì đã trở thành thói quen

The lesson is

Vấn đề ở đây là

that English makes a lot more sense than you think.

Tiếng Anh có nhiều nghĩa hơn ta tưởng

Thank the ancestors of people

Nhờ vào cha ông

in Copenhagen and Oslo for the fact

ở Copenhagen và Oslo

that today we don't ask for a handful of pea-night

mà giờ đây chúng ta không hỏi pea-night

instead of peanuts.

thay vì "peanuts" (những hạt đậu)

Although, wouldn't it be fun,

Nó sẽ rất là vui

if for just a week or two,

dù chỉ trong vài tuần

we could?

ta có thể dùng kiểu đó không?