How the world's first metro system was built - Christian Wolmar

Translator: Nguyễn Đức Chí Thanh Reviewer: Dieu Dang NguyenTran

Đó là vào đầu năm 1863,

It was the dawn of 1863,

and London’s not-yet-opened subway system,

hệ thống tàu điện ngầm đầu tiên trên thế giới

the first of its kind in the world, had the city in an uproar.

ở London, dù chưa khánh thành, đã gây náo động cả thành phố.

Digging a hole under the city and putting a railroad in it

Đào đường hầm dưới thành phố và lắp đặt đường sắt bên trong

seemed the stuff of dreams.

giống như một ý tưởng viển vông.

Pub drinkers scoffed at the idea

Những kẻ say xỉn giễu cợt nó

and a local minister accused the railway company of trying to break into hell.

và một thị trưởng còn cố buộc tội công ty đường sắt đang cố mở đường đến địa ngục.

Most people simply thought the project,

Phần lớn mọi người nghĩ rằng

which cost more than 100 million dollars in today’s money,

dự án đã tiêu tốn hơn 100 triệu đô la Mỹ này

sẽ chẳng bao giờ thành hiện thực.

would never work.

But it did.

Nhưng nó đã thành hiện thực.

On January 10, 1863,

Vào ngày 10 tháng 1, năm 1863,

30,000 people ventured underground to travel on the world’s first subway

30,000 người đổ xô xuống lòng đất để đi tàu điện ngầm đầu tiên trên thế giới

on a four-mile stretch of line in London.

trên quãng đường dài 6.5km ở London.

After three years of construction and a few setbacks,

Sau ba năm xây dựng với một vài trở ngại,

the Metropolitan Railway was ready for business.

đường xe lửa Metropolitan đã sẵn sàng để phục vụ.

The city’s officials were much relieved.

Các công chức thành phố thở phào nhẹ nhõm.

They’d been desperate to find a way

Họ đã rất vất vả trong việc tìm cách giảm tình trạng kẹt xe trên đường.

to reduce the terrible congestion on the roads.

London, at the time the world’s largest and most prosperous city,

London, tại thời điểm đó, là thành phố thịnh vượng và lớn nhất thế giới,

was in a permanent state of gridlock,

luôn trong tình trạng kẹt cứng,

with carts,

với xe đẩy, hàng rong, bò, và khách bộ hành làm tắc nghẽn đường phố.

costermongers,

cows,

and commuters jamming the roads.

Đó là ý tưởng của một người thuộc thời Victoria, Charles Pearson,

It’d been a Victorian visionary, Charles Pearson,

who first thought of putting railways under the ground.

người đầu tiên nghĩ ra việc đặt đường sắt dưới lòng đất.

He’d lobbied for underground trains throughout the 1840s,

Ông đã vận động hành lang cho tàu điện ngầm suốt năm 1840,

but opponents thought the idea was impractical

nhưng phe phản đối cho rằng ý tưởng đó không thực tế

since the railroads at the time only had short tunnels under hills.

vì đường sắt thời đó mới chỉ có những đường hầm ngắn xuyên đồi.

How could you get a railway through the center of a city?

Làm thế nào xây dựng đường sắt dưới lòng đất cơ chứ?

The answer was a simple system called "cut and cover."

Câu trả lời là một hệ thống đơn giản có tên "đào và lấp".

Workers had to dig a huge trench,

Công nhân phải đào một cái hố sâu,

construct a tunnel out of brick archways,

xây một cái hầm với mái vòm gạch,

and then refill the hole over the newly built tunnel.

rồi lấp đất lại.

Because this was disruptive

Bởi việc này là chưa từng có

and required the demolition of buildings above the tunnels,

và phải phá huỷ những toà nhà trên đường hầm,

most of the line went under existing roads.

nên phần lớn đường hầm chạy theo những con đường có sẵn.

Of course, there were accidents.

Tất nhiên là có những tai nạn.

On one occasion, a heavy rainstorm flooded the nearby sewers

Một dịp, một cơn bão lớn làm ngập các cống thoát nước gần đó

and burst through the excavation,

và lấp đầy cái hố đang đào,

delaying the project by several months.

khiến công trình bị hoãn vài tháng.

But as soon as the Metropolitan Railway opened,

Nhưng ngay khi đường sắt Metropolitan khánh thành,

Londoners rushed in to ride the new trains.

người dân London đã chen chúc để được lên con tàu mới.

The Metropolitan quickly became a vital part of London’s transport system.

Tàu Metropolitan nhanh chóng trở nên quan trọng với giao thông London.

Additional lines were soon built,

Nhiều tuyến tàu mới được xây thêm,

and new suburbs grew around the stations.

và những khu ngoại ô mới mọc lên xung quanh nhà ga.

Big department stores opened next to the railroad,

Các cửa hàng thương mại lớn được mở cạnh đường ray,

and the railway company even created attractions,

và công ty đường sắt còn mở các điểm giải trí,

like a 30-story Ferris wheel in Earls Court to bring in tourists by train.

như là đu quay 39 tầng tại Earls Court để thu hút khách du lịch đi tàu.

Within 30 years,

Trong vòng 30 năm, hệ thống tàu điện ngầm London đã kéo dài tới 80 km,

London’s subway system covered 80 kilometers,

with lines in the center of town running in tunnels,

với các đường chạy ngầm trong trung tâm thành phố,

and suburban trains operating on the surface, often on embankments.

và các tàu chạy trên mặt đất, ở ngoại ô, thường là trên đê.

But London was still growing,

Nhưng London vẫn đang phát triển,

and everyone wanted to be connected to the system.

và mọi người đều muốn được kết nối với hệ thống.

By the late 1880s,

Đến cuối năm 1880,

the city had become too dense with buildings, sewers, and electric cables

số lượng những toà nhà, cống, và cáp điện trong thành phố đã quá nhiều

for the "cut and cover" technique,

để có thể "đào và lấp", nên cần có một hệ thống mới.

so a new system had to be devised.

Using a machine called the Greathead Shield,

Sử dụng một cái máy có tên Greathead Shield,

a team of just 12 workers could bore through the earth,

một đội chỉ gồm 12 người có thể đào xuyên mặt đất,

carving deep underground tunnels through the London clay.

tạo nên những đường hầm sâu trong lòng thành phố London.

These new lines, called tubes, were at varying depths,

Những đường mới này, gọi là ống, có độ sâu khác nhau,

but usually about 25 meters deeper than the "cut and cover" lines.

nhưng thường sâu hơn khoảng 25 mét so với những đường "đào và lấp".

This meant their construction didn’t disturb the surface,

Điều này giúp việc xây dựng không ảnh hưởng tới mặt đất,

and it was possible to dig under buildings.

và việc đào dưới những toà nhà là khả thi.

The first tube line, the City and South London,

Đường ống đầu tiên, tuyến Thành phố và Nam London,

opened in 1890 and proved so successful

được mở vào năm 1890 và đã thành công tới mức

that half a dozen more lines were built in the next 20 years.

nửa tá đường ống đã được xây thêm trong 20 năm tiếp theo.

This clever new technology was even used to burrow several lines

Kĩ thuật thông minh mới này thâm chí còn được sử dụng để đào một vài đường

under London’s river, the Thames.

bên dưới dòng sông Thames của London.

By the early 20th century,

Tới đầu thế kỉ 20,

Budapest,

Budapest,

Berlin,

Berlin,

Paris,

and New York

Paris,

và New York

had all built subways of their own.

đều đã có những đường tàu điện ngầm của riêng họ.

And today, with more than 160 cities in 55 countries

Và hiện nay, với hơn 160 thành phố tại 55 quốc gia

using underground rails to combat congestion,

sử dụng đường ray ngầm để chống nạn ùn tắc,

we can thank Charles Pearson and the Metropolitan Railway

chúng ta có thể cảm ơn Charles Pearson và công ty đường sắt Metropolitan

for getting us started on the right track.

vì đã mở ra một kỉ nguyên mới.