How the world's first metro system was built - Christian Wolmar

Tłumaczenie: Ola Królikowska Korekta: Marta Grochowalska

It was the dawn of 1863,

Na początku 1863 roku

and London’s not-yet-opened subway system,

jeszcze nieczynne londyńskie metro,

the first of its kind in the world, had the city in an uproar.

pierwsze na świecie, wywołało poruszenie w mieście.

Digging a hole under the city and putting a railroad in it

Wykopanie dziury pod miastem i umieszczenie w nim linii kolejowej

seemed the stuff of dreams.

wydawało się nierealne.

Pub drinkers scoffed at the idea

Bywalcy pubów szydzili z tego pomysłu,

and a local minister accused the railway company of trying to break into hell.

a lokalny pastor oskarżył kolej o próbę dostania się do piekła.

Most people simply thought the project,

Większość myślała, że projekt

which cost more than 100 million dollars in today’s money,

za ponad 100 milionów dolarów, w przeliczeniu na obecne pieniądze,

would never work.

nigdy się nie powiedzie.

But it did.

A jednak udało się.

On January 10, 1863,

10 stycznia 1863 roku

30,000 people ventured underground to travel on the world’s first subway

30 tysięcy osób przejechało pierwszym na świecie metrem

on a four-mile stretch of line in London.

na sześciokilometrowym odcinku w Londynie.

After three years of construction and a few setbacks,

Po trzech latach budowy i kilku niepowodzeniach

the Metropolitan Railway was ready for business.

Metropolitan Railway była gotowa do pracy.

The city’s officials were much relieved.

Władze miasta odczuły dużą ulgę.

They’d been desperate to find a way

Od dawna desperacko szukały sposobu

to reduce the terrible congestion on the roads.

na zmniejszenie tłoku na drogach.

London, at the time the world’s largest and most prosperous city,

Londyn, wówczas największe i najbogatsze miasto na świecie,

was in a permanent state of gridlock,

był w stanie permanentnej blokady.

with carts,

Wozy,

costermongers,

straganiarze,

cows,

krowy

and commuters jamming the roads.

i podróżni blokowali ruch drogowy.

It’d been a Victorian visionary, Charles Pearson,

Wiktoriański wizjoner Charles Pearson

who first thought of putting railways under the ground.

jako pierwszy pomyślał o umieszczeniu kolei pod ziemią.

He’d lobbied for underground trains throughout the 1840s,

Lobbował za podziemnymi pociągami w latach 40. XIX wieku,

but opponents thought the idea was impractical

ale przeciwnicy uznali je za niepraktyczne,

since the railroads at the time only had short tunnels under hills.

bo ówczesna kolej ograniczała się do krótkich tuneli pod wzgórzami.

How could you get a railway through the center of a city?

Jak można poprowadzić kolej przez centrum miasta?

The answer was a simple system called "cut and cover."

Wystarczyła "metoda odkrywkowa".

Workers had to dig a huge trench,

Robotnicy wykopywali ogromny rów,

construct a tunnel out of brick archways,

budowali tunel z ceglanych łuków,

and then refill the hole over the newly built tunnel.

a następnie zasypywali dziurę nad tunelem.

Because this was disruptive

Ze względu na inwazyjność

and required the demolition of buildings above the tunnels,

i konieczność wyburzenia budynków nad tunelami

most of the line went under existing roads.

większość linii biegła pod istniejącymi drogami.

Of course, there were accidents.

Oczywiście zdarzały się wypadki.

On one occasion, a heavy rainstorm flooded the nearby sewers

Raz ulewa zalała pobliskie kanały

and burst through the excavation,

i woda przebiła się przez wykopy,

delaying the project by several months.

opóźniając projekt o kilka miesięcy.

But as soon as the Metropolitan Railway opened,

Jednak zaraz po otwarciu Metropolitan Railway

Londoners rushed in to ride the new trains.

Londyńczycy zaczęli jeździć nowymi pociągami.

The Metropolitan quickly became a vital part of London’s transport system.

Metro szybko stało się ważną częścią londyńskiej komunikacji.

Additional lines were soon built,

Wkrótce zbudowano dodatkowe linie,

and new suburbs grew around the stations.

a wokół stacji powstały przedmieścia.

Big department stores opened next to the railroad,

Obok linii kolejowej otwarto duże domy towarowe,

and the railway company even created attractions,

a spółka kolejowa stworzyła nawet atrakcje,

like a 30-story Ferris wheel in Earls Court to bring in tourists by train.

jak wysoki na 30 pięter diabelski młyn w Earls Court,

do którego turystów przywożono pociągiem.

Within 30 years,

W ciągu 30 lat

London’s subway system covered 80 kilometers,

długość londyńskiego metra wzrosła do 80 kilometrów,

with lines in the center of town running in tunnels,

linie biegły tunelami centrum miasta,

and suburban trains operating on the surface, often on embankments.

a podmiejskie pociągi jeździły na powierzchni, często na nasypach.

But London was still growing,

Londyn wciąż się rozrastał,

and everyone wanted to be connected to the system.

a dostęp do metra chciał mieć każdy.

By the late 1880s,

Pod koniec lat 80. XIX wieku

the city had become too dense with buildings, sewers, and electric cables

miasto z budynkami, kanałami i kablami elektrycznymi

for the "cut and cover" technique,

było za gęsto zabudowane dla metody odkrywkowej.

so a new system had to be devised.

Trzeba było opracować nowy system.

Using a machine called the Greathead Shield,

Przy pomocy maszyny Greathead Shield

a team of just 12 workers could bore through the earth,

grupa 12 robotników mogła przewiercić ziemię

carving deep underground tunnels through the London clay.

i wykopać w londyńskiej glinie głębokie podziemne tunele.

These new lines, called tubes, were at varying depths,

Te nowe linie, zwane rurami, znajdowały się na różnych głębokościach,

but usually about 25 meters deeper than the "cut and cover" lines.

ale zwykle około 25 metrów głębiej niż linie odkrywkowe.

This meant their construction didn’t disturb the surface,

Dzięki temu ich budowa nie przeszkadzała na powierzchni

and it was possible to dig under buildings.

i można było kopać pod budynkami.

The first tube line, the City and South London,

Pierwsza taka linia, City and South London,

opened in 1890 and proved so successful

została otwarta w 1890 roku i odniosła taki sukces,

that half a dozen more lines were built in the next 20 years.

że w ciągu kolejnych 20 lat zbudowano jeszcze pół tuzina takich linii.

This clever new technology was even used to burrow several lines

Nowej technologii użyto nawet, żeby wykopać kilka linii

under London’s river, the Thames.

pod londyńską Tamizą.

By the early 20th century,

Na początku XX wieku

Budapest,

Budapeszt,

Berlin,

Berlin,

Paris,

and New York

Paryż

i Nowy Jork

had all built subways of their own.

miały własne metro.

And today, with more than 160 cities in 55 countries

Dziś, kiedy ponad 160 miast w 55 krajach

using underground rails to combat congestion,

zwalcza tłok za pomocą podziemnych linii,

we can thank Charles Pearson and the Metropolitan Railway

możemy podziękować Charlesowi Pearsonowi i Metropolitan Railway za to,

for getting us started on the right track.

że zaczęliśmy w dobrym miejscu.