Why should you read Shakespeare’s “The Tempest”? - Iseult Gillespie

Translator: Như Ý Thái Reviewer: Nhu PHAM

Claps of thunder and flashes of lightning illuminate a swelling sea,

Những tiếng sấm và tia sét làm sáng bừng một vùng biển,

as a ship buckles beneath the waves.

khi một con tàu chao đảo trên sóng.

This is no ordinary storm, but a violent and vengeful tempest,

Không phải một cơn bão bình thường, nó dữ dội và đầy thù hận,

and it sets the stage for Shakespeare’s most enigmatic play.

và là tiền đề cho vở kịch bí ẩn nhất của Shakespeare.

As the skies clear, we are invited into a world

Khi trời quang trở lại, ta như đến với một thế giới

that seems far removed from our own, but is rife with familiar concerns

dường như rất xa xôi nhưng lại đầy những bận tâm quen thuộc

about freedom, power, and control.

về tự do, quyền lực và sự kiểm soát.

The Tempest is set on a desert island, exposed to the elements

Giông Tố lấy bối cảnh tại một hòn đảo hoang huyền bí

and ruled with magic and might by Prospero, the exiled Duke of Milan.

được cai trị bởi phép thuật và sức mạnh của Prospero, Công tước Milan bị lưu đày.

Betrayed by his brother Antonio, Prospero has been marooned on the island

Bị người em trai Antonio phản bội, Prospero bị bỏ mặc trên hòn đảo

for twelve years with his daughter Miranda and his beloved books.

suốt mười hai năm với con gái Miranda và những cuốn sách yêu quý.

Khoảng thời gian đó, hắn đã học được phép thuật

In this time he’s learned the magic of the island

and uses it to harness its elementary spirits.

và sử dụng nó để thu phục những linh hồn bị giam giữ nơi đây.

He also rules over the island’s only earthly inhabitant,

Hắn cũng cai quản người trần duy nhất ở đảo,

the dejected and demonized Caliban.

tên Caliban tuyệt vọng và bị quỷ ám.

But after years of plotting revenge, Prospero’s foe is finally in sight.

Sau nhiều năm ủ mưu trả thù, cuối cùng, kẻ thù của Prospero đã xuất hiện.

With the help of the fluttering sprite Ariel,

Với sự giúp đỡ của linh hồn Ariel,

the magician destroys his brother’s ship and washes its sailors ashore.

pháp sư đã đánh chìm con tàu của người em và cuốn thủy thủ vào bờ.

Prospero’s plotting even extends to his daughter’s love life,

Kế hoạch của Prospero, thậm chí, còn dùng đến cả tình yêu của con gái,

whom he plans to fall for stranded prince Ferdinand.

dự tính để cho cô say đắm chàng hoàng tử gặp nạn Ferdinand.

And as Prospero and Ariel close in on Antonio,

Và trong khi Prospero và Ariel tiếp cận Antonio,

Caliban joins forces with some drunken sailors,

Caliban nhập bọn với những tên thủy thủ say rượu,

who hatch a comic plot to take the island.

ấp ủ một âm mưu nực cười nhằm thôn tính hòn đảo.

The play strips society down to its basest desires,

Vở kịch bóc trần những khao khát, ham muốn cơ bản nhất trong xã hội,

with each faction in hot pursuit of power- be it over the land, other people,

nơi mỗi phe phái đều khao khát quyền lực

bất kể địa vị, dân tộc, hay số phận.

or their own destiny.

But Shakespeare knows that power is always a moving target;

Shakespeare biết rằng quyền lực luôn là mục tiêu di động;

and as he reveals these characters’ dark histories,

và khi những góc khuất của nhân vật được tiết lộ,

we begin to wonder if this vicious cycle will ever end.

ta bắt đầu tự hỏi liệu vòng luẩn quẩn có bao giờ kết thúc?

Although Prospero was wronged by Antonio,

Dù bị Antonio đối xử bất công,

he has long inflicted his own abuses on the island,

Prospero, từ lâu, đã tỏ ra lạm quyền trên đảo,

hoarding its magical properties and natural re-sources for himself.

vơ vét phép thuật và tài nguyên cho bản thân.

Caliban especially resents this takeover.

Caliban cực kỳ phẫn nộ với việc tiếp quản này.

The son of Sycorax,

Con trai của Sycorax,

a witch who previously ruled the island,

phù thủy trước đây cai trị hòn đảo,

he initially helped the exiles find their footing.

ban đầu đã giúp đỡ những kẻ lưu vong tìm chỗ đứng.

But he’s since become their slave, and rants with furious regret:

Nhưng kể từ khi bị biến thành nô lệ, hắn giận dữ và hối hận vô bờ.

“And then I loved thee,/ And showed thee

"Và sau đó ta yêu thương ngươi./ Và chỉ cho ngươi

all the qualities o’ th’ isle/ The fresh springs,

tất cả những phẩm chất/ Những mùa xuân đến,

brine pits, barren place and fertile./

những hồ nước muối, nơi cằn cỗi và màu mỡ./

Cursed be I that did so!”

Ta nguyền rủa như thế đấy!"

With his thunderous language and seething anger,

Giọng nói vang vọng cùng cơn phẫn nộ sục sôi,

Caliban constantly reminds Prospero of what came before:

Caliban liên tục nhắc Prospero về những gì đã xảy ra:

this island’s mine by Sycorax my mother, Which thou takest from me.

Hòn đảo này thuộc về Sycorax - mẹ ta, người ta yêu thương nhất.

Yet Sycorax also abused the island,

Song, Sycorax cũng đã lợi dụng hòn đảo,

and imprisoned Ariel until Prospero released him.

và giam cầm linh hồn Ariel cho tới khi được Prospero giải thoát.

Now Ariel spends the play hoping to repay his debt and earn his freedom,

Giờ đây, Ariel phục tùng hắn để trả ơn và hy vọng tìm lại tự do,

while Caliban is enslaved indefinitely, or at least as long

trong khi Caliban bị bắt làm nô lệ mãi mãi

as Prospero is in charge.

hay ít nhất là khhi Prospero còn nắm quyền.

For these reasons and many more,

Vì nhiều lý do, "Giông tố" thường được xem

The Tempest has often been read as an exploration of colonialism,

là tác phẩm khai phá của chủ nghĩa thực dân

and the moral dilemmas that come with en-counters of “brave new world(s)."

và những tình huống oái ăm về đạo đức

xảy đến với những người đồng hành của "thế giới dũng cảm mới"

Questions of agency and justice hang over the play:

Câu hỏi về quyền lực và công lý được đặt ra xuyên suốt vở kịch:

is Caliban the rightful master of the land?

Liệu Caliban có phải chủ nhân chính đáng của vùng đất?

Will Ariel flutter free?

Liệu Ariel có được tự do?

And is Prospero the mighty overseer-

Và Prospero có phải kẻ đứng đầu đầy quyền lực

or is there some deeper magic at work, beyond any one character's grasp?

hay còn một ma lực bí ẩn khác, nằm ngoài nhận thức của tất cả?

Xuyên suốt vở kịch,

Throughout the play,

Ariel constantly reminds Prospero of the freedom he is owed.

Ariel liên tục nhắc nhở Prospero về sự tự hắn còn mắc nợ.

But the question lingers of whether the invader will be able

Nhưng câu hỏi đặt ra là liệu kẻ nắm quyền

to relinquish his grip.

có từ bỏ sự kìm kẹp.

The question of ending one’s reign is particularly potent given that The Tempest

Câu hỏi về việc kết thúc một triều đại được gửi gắm mạnh mẽ trong "Giông tố"

is believed to be Shakespeare’s final play.

được cho là vở kịch cuối cùng của Shakespeare.

In many ways Prospero’s actions echo that of the great entertainer him-self,

Bằng nhiều cách, hành động của Prospero đã tạo nên tính giải trí vĩ đại,

who hatched elaborate plots, maneuvered those around him,

hắn ấp ủ những âm mưu điều khiển người xung quanh,

and cast a spell over characters and audience alike.

và mê hoặc những nhân vật cũng như khán giả.

But by the end of his grand performance of power and control,

Nhưng vào lúc kết thúc màn thể hiện năng lực và thao túng.

Prospero’s final lines see him humbled by his audience -

những lời cuối của Prospero cho thấy

hắn cũng bị chính khán giả hạ thấp

and the power that they hold over his creations.

và sức mạnh họ nắm giữ trước những tạo tác của hắn.

"With the help of your good hands./ Gentle breath of yours my sails/

"Sự tiếp sức tuyệt vời của ngươi./ Hơi thở nhẹ nhàng của ngươi./

Must fill or else my project fails,/ Which was to please."

Hoặc lắp đầy hoặc ngăn trở kế hoạch của ta./

Để được hài lòng."

This evokes Shakespeare’s own role as the great entertainer

Điều cho thấy vai trò của Shakespeare như một nghệ sĩ tuyệt vời

who surrenders himself, ultimately, to our applause.

người từ bỏ chính mình, để công chúng tán thưởng.